1. Sáng 24/02/2022, khi Tổng thống Nga Putin ra lệnh cho 20 vạn quân Nga tràn qua biên giới Ukraine trên cả ba mặt Bắc – Đông – Nam, Tổng thống Ukraine Zelensky đã gọi điện thoại cho Tổng thống Nga Putin, nhưng không ai trả lời.
Sáng ngày 25/02/2022, qua thông điệp video phát trên truyền hình bằng tiếng Ukraine và tiếng Nga, Tổng thống Ukraine Zelensky kêu gọi Nga ngừng bắn và đối thoại:
"Nga sẽ phải đối thoại với chúng ta sớm hay muộn về cách thức chấm dứt hành động thù địch và ngăn chặn cuộc chiến này". "Đối thoại được bắt đầu càng sớm thì tổn thất của Nga càng nhỏ".
Cùng ngày, Văn phòng Tổng thống Ukraine nhắc lại phát biểu sáng 25/02 của Tổng thống Zelensky về việc Ukraine sẵn sàng đàm phán với Nga về tình trạng trung lập với sự đảm bảo an ninh.
Trong ngày 25/02/2022 hãng RiaNovosti truyền đi lời của Tổng thống Nga Putin kêu gọi quân đội Ukraine hạ vũ khí và chiếm quyền kiểm soát Ukraine. Đồng thời cho biết Matxcơva không trông đợi vào bất cứ thỏa thuận nào với chính quyền của Tổng thống Zelensky, và không cho phép Ukraine có vũ khí hạt nhân.
Còn ngoại trưởng Nga Lavrov thì khẳng định Matxcova sẽ tham gia đàm phán khi "các lực lượng vũ trang Ukraine đáp lại lời kêu gọi hạ vũ khí" và cũng không tin vào ý định sẵn sàng đàm phán về tình trạng Ukraine trung lập của Tổng thống Zelensky.
Trong suốt những ngày đầu chiến tranh, lập trường kiên quyết của chính quyền Nga là Ukraine phải hạ vũ khí đầu hàng, phải công nhận Crimea là của Nga, phải công nhận nền độc lập của hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Luhansk, phải phi quân sự hóa, phải không có vũ khí hạt nhân, không gia nhập NATO, không có chính quyền của Tổng thống Zelensky. Tóm lại là Ukraine phải đầu hàng vô điều kiện.
2. Ngày 16/05/2022, theo báo danviet.vn thì Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cho biết:
“Người Mỹ đang thúc đẩy chúng tôi vào các cuộc đàm phán, nhưng với một số điều kiện nhất định. Tôi sẽ tiết lộ ba trong số những điều kiện đó".
“Đầu tiên là ngừng hành động quân sự như một phần của hoạt động quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine. Thứ hai, chúng tôi phải rút quân đội trở lại vị trí của họ trước ngày 24/2. Thứ ba là "sám hối về tất cả những gì chúng tôi đã làm".
"Đương nhiên, chúng tôi đang nói một cách chắc chắn và rõ ràng, và chúng tôi chắc chắn điều này - ít nhất là các nhà ngoại giao Nga đang làm việc tại đây sẽ không có sự đầu hàng như vậy. Không bao giờ!".
“Chúng tôi tin chắc rằng tất cả các nhiệm vụ do Tổng tư lệnh tối cao đặt ra sẽ được hoàn thành đầy đủ. Chúng tôi sẽ không bao giờ đầu hàng, và không bao giờ lùi bước".
3. Sau 82 ngày giao tranh Nga – Ukraine (24/02-16/05/2022), gió đã đổi chiều.
Bây giờ lãnh đạo Nga không nói về “Ukraine phải đầu hàng” mà lại nói về “Nga không bao giờ đầu hàng”.
4. Từ đầu chiến tranh Nga – Ukraine cho đến hiện tại, Tổng thống Pháp Macron đã nhiều lần điện đàm với Tổng thống Nga Putin để tìm kiếm giải pháp ngừng bắn.
Thời gian đầu chiến tranh Nga – Ukraine thì Tổng thống Putin ra điều kiện ngừng bắn cho Tổng thống Macron.
Còn bây giờ thì Tổng thống Macron lại tìm điều kiện ngừng bắn giữ thể diện cho Tổng thống Putin, không làm nhục Nga.
Nếu điều kiện ngừng bắn để giúp cho Tổng thống Putin giữ thể diện là nhượng chủ quyền lãnh thổ của Ukraine thì Ukraine sẽ không bao giờ đồng ý. Ukraine đồng ý nhượng chủ quyền lãnh thổ cho Putin thì đã không có chiến tranh tám năm ở Donbass với Nga từ 2014, càng không thể bùng nổ chiến tranh Nga – Ukraine ngày 24/02/2022,
5. Hòa ước sớm nhất may ra có được - là sau khi quân đội Ukraine phản công lấy lại toàn bộ lãnh thổ trước ngày 24/02/2022, tiềm tàng khả năng đánh chiếm lại Crimea và hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk cùng Luhansk.
Hòa ước cũng có thể xuất hiện khi có chính quyền mới ở Nga.
NGUYỄN NGỌC CHU 17.05.2022
