Tổng thống Mỹ Joe Biden và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gặp nhau tại hội nghị thượng đỉnh các nước nhóm G7 ở Anh vào tháng 6-2021 - Ảnh: AFP
Theo tuyên bố sau cuộc điện đàm ngày 22-9 (giờ Mỹ), hai nhà lãnh đạo Mỹ và Pháp đồng ý rằng tình hình có thể đã tốt hơn với "sự tham vấn cởi mở giữa các đồng minh đối với các vấn đề về lợi ích chiến lược của Pháp và các đối tác châu Âu".
Trong khi đó, thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki khi được hỏi ông Biden có xin lỗi ông Macron hay không đã trả lời: "Ông ấy thừa nhận lẽ ra nên tham vấn tốt hơn". Paris cũng thể hiện thiện chí khi tuyên bố sẽ đưa đại sứ trở lại Washington.
Ván cược của ông Macron
"Thông điệp từ cuộc gọi khá tốt. Mỹ hiểu rằng cú sốc lớn đối với Paris không phải do khía cạnh thương mại mà chính là sự đổ vỡ niềm tin" - Hãng tin AFP dẫn lời ông Benjamin Haddad, giám đốc Trung tâm châu Âu thuộc Tổ chức Atlantic Council, đánh giá.
Trước cuộc điện đàm, Pháp đã triệu hồi đại sứ tại Mỹ và Úc, hủy một loạt sự kiện ngoại giao, văn hóa với 3 nước tham gia AUKUS là Mỹ, Anh, Úc, một thỏa thuận mà Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cay đắng thừa nhận là Paris "đã bị đâm sau lưng".
Một trong những điểm đáng chú ý nhất của AUKUS là Úc sẽ xây dựng một hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân với sự giúp đỡ của Mỹ và Anh, đồng nghĩa với việc Paris mất thỏa thuận tàu ngầm trị giá hàng chục tỉ USD với Canberra.
Theo giới phân tích, quyết định phản ứng mạnh với Mỹ là một ván cược lớn với ngay cả một người táo bạo như ông Macron. Tuy nhiên, tổng thống Pháp đã đánh cược để bảo vệ những lợi ích chiến lược của nước mình.
Theo New York Times, Paris muốn thúc đẩy sự "tự chủ chiến lược" và "chủ quyền châu Âu" sau một loạt sự kiện như Afghanistan rơi vào tay Taliban, sự dửng dưng với châu Âu của cựu tổng thống Mỹ Donald Trump, Brexit… Tuy nhiên nhiều nước châu Âu đáp lại lời kêu gọi bằng thái độ im lặng.
Giới phân tích nhận định việc nước Pháp bị "đâm sau lưng" sẽ làm châu Âu thức tỉnh và quay sang củng cố sự tự chủ chiến lược, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Trong khi đó, Pháp có thể đóng vai trò quan trọng đối với Mỹ trong việc tập hợp liên minh tại châu Âu, nhất là với vấn đề Trung Quốc - một đối tác làm ăn lớn với nhiều nước trong khu vực. Một tuyên bố chung giữa Pháp và Đức sẽ đặt nền móng cho cái nhìn chung của châu Âu về sự trỗi dậy của Trung Quốc. Thực tế là tuyên bố chung của NATO hồi tháng 6-2021 lần đầu tiên đề cập đến Trung Quốc và gọi Bắc Kinh là "thách thức mang tính hệ thống", chính là nhờ sự nhượng bộ từ Pháp.
