Trong một tuyên bố chung công bố ngày hôm qua 13/10/2020, 103 giáo sư, giảng viên và nhà nghiên cứu từ 71 định chế tại 16 quốc gia, trong đó có các trường đại học Mỹ, Anh, Đức và Úc, đã lên án luật an ninh quốc gia mới mà Bắc Kinh áp đặt ở Hồng Kông và kêu gọi bảo vệ quyền tự do ngôn luận và học thuật, chống lại tính chất ngoài lãnh thổ của luật này.
Theo những người đã ký tên vào bản tuyên bố chung, nhiều điều khoản trong luật an ninh Hồng Kông làm suy yếu quyền tự do học thuật vì đã hình sự hóa mọi hành động chỉ trích đảng Cộng Sản Trung Quốc, kể cả bên ngoài Hồng Kông và Trung Quốc.
Các học giả đặc biệt chỉ trích Điều 38 của bộ luật, theo đó các sinh viên, giáo sư hoặc nhà nghiên cứu nước ngoài đến Trung Quốc hoặc Hồng Kông đều có nguy cơ bị bắt vì công việc học tập, nghiên cứu của mình nếu việc đó bị coi là trái với các quy định của Bắc Kinh.
Trong bản tuyên bố, các học giả yêu cầu Hội Đồng Lập Pháp – tức là Nghị Viện – cũng như chính quyền Hồng Kông khuyến cáo Bắc Kinh rằng luật an ninh là điều không thể chấp nhận được.
Những người ký tên vào bản tuyên bố cũng yêu cầu chính quyền Hồng Kông xem xét lại luật pháp sao cho bảo đảm được đầy đủ quyền tự do học thuật trong các trường đại học.
Theo hãng tin Ý AsiaNews, Trung Quốc đã áp đặt luật an ninh quốc gia ở Hồng Kông kể từ ngày 30/06 vừa qua, liệt vào diện tội hình sự các hành vi bị xét là ly khai, lật đổ, khủng bố và cấu kết với các thế lực nước ngoài. Bắc Kinh xem đấy là biện pháp tái lập trật tự, trong lúc giới đấu tranh cho dân chủ ở Hồng Kông tố cáo ý đồ kiểm soát giới bất đồng chính kiến và đàn áp phong trào ủng hộ dân chủ tại đặc khu hành chánh này.
Trả lời nhật báo Anh The Guardian, tiến sĩ Andreas Fulda, thuộc Viện Nghiên Cứu Châu Á, Đại Học Nottingham ở Anh Quốc và là một trong những người khởi xướng bản tuyên bố cho biết: “Một số sinh viên - cả từ Vương Quốc Anh và Hoa lục - đã nói riêng với tôi rằng họ lo ngại rằng nhận xét được đưa ra trong lớp học hoặc trong những tiểu luận sẽ bị Bắc Kinh dùng làm bằng chứng để kết tội họ”.
Theo ông Fulda: “Các trường đại học không thể một mình đối phó với các thách thức này. Một mặt trận thống nhất của các học giả hàng đầu, các chính trị gia và các quan chức cấp cao của chính phủ là cần thiết để cùng bảo vệ quyền tự do học thuật. Chúng ta phải chỉ rõ thực chất của luật an ninh quốc gia Hồng Kông: Đó là một cố gắng thô bạo nhằm ngăn chặn các cuộc thảo luận mang tính phê phán về Trung Quốc, trái ngược với nguyên lý phát triển tri thức và hiểu biết.”
