Trong vương quốc mối, mối chúa có nhiệm vụ đẻ trứng, duy trì sự phát triển và tồn tại của đàn mối. Mối chúa có thể có nhiều màu khác nhau, từ vàng nâu nhạt đến đen. Trong khi mối sinh sản thứ cấp thường có màu trắng hoặc màu rất nhạt, giống như mối thợ.
Vai trò của mối chúa
Vai trò của mối chúa rất đa dạng và thay đổi theo thời gian. Sau khi kết đôi với một con đực, mối chúa bắt đầu công việc "người sáng lập" của mình để xác lập thuộc địa. Mối chúa phải tìm một địa điểm thích hợp để làm tổ, khai quật nó, và sau đó bắt đầu đẻ trứng để cuối cùng sản sinh ra mối thợ.
Mối chúa và mối đực được mối thợ chải chuốt và cho ăn uống, mối thợ đi vào "hoàng cung" qua những khe hở nhỏ trên bức tường bảo vệ. Hàng ngày, mối chúa đều đặn đẻ trứng. Sau đó, mối thợ chuyển trứng vào buồng ấp.
Sản lượng trứng lúc đầu chậm, nhưng tăng dần qua từng năm; hiệu suất đẻ trứng của mối chúa duy trì cao nhất trong 7 đến 10 năm. Một khi các con mối chúa thứ cấp - được sinh ra trong thuộc địa - bắt đầu đẻ trứng, kích thước thuộc địa (số lượng mối thợ) tăng lên nhanh chóng.
Số lượng trứng mối thay đổi tùy thuộc vào loài và tuổi của mối chúa. Ở các vùng nhiệt đới, sản lượng trứng được sản xuất liên tục quanh năm, mặc dù có những biến động theo mùa. Trong khi đó, ở những vùng ôn đới hơn, sản xuất trứng mối thường bị dừng lại trong những tháng lạnh hơn.
Số lượng trứng mối thay đổi tùy thuộc vào loài và tuổi của mối chúa.
Sau khi nở, những con non được đưa đến các buồng chăm sóc và được mối thợ cho ăn và trông nom. Chúng sẽ được di chuyển đến các khoang khác trong tổ khi lột xác thành công, trở thành mối thợ.
Một tổ mối có khoảng 1.000 mối thợ trong hai năm, và có thể nhân lên thành 300.000 công nhân trong 5 năm sau. Mối chúa thứ cấp thường nằm trong các tổ vệ tinh cách xa, nhưng kết nối với tổ chính, do đó, các đàn có thể phát triển về kích thước và số lượng cá thể.
Mối chúa là hệ sinh sản chính của loài mối
Mối chúa, mối vua và đồng loại (bầy mối) được coi là những sinh vật sinh sản chính trong một đàn. Trong một số trường hợp, sinh sản thứ cấp hoặc thứ ba cũng có thể tạo ra con cái. Những sinh vật sinh sản thứ cấp hoặc thứ ba này không có cánh, mặc dù chúng có thể có chồi cánh.
Khi điều kiện thời tiết thuận lợi, mối chúa tạo ra "mối chúa thứ cấp" và những con mối này sẽ rời tổ để hình thành đàn mới.
Khi mối đực và mối cái giao phối với nhau để tạo thành một đàn mới, trước tiên chúng sẽ tìm một chỗ thích hợp để làm tổ và làm rỗng nó. Sau đó, mối chúa bắt đầu đẻ trứng và chăm sóc những quả trứng đầu tiên. Một khi mối chúa đẻ đủ trứng để thiết lập đẳng cấp công nhân (đàn mối thợ), mối thợ sẽ bắt đầu chăm sóc trứng và mở rộng quy mô của tổ.
Hệ sinh sản cấp hai và cấp ba
Mối chúa có thể kiểm soát kích thước của thuộc địa và ngăn chặn sự hình thành các bậc sinh sản cấp hai và cấp ba bằng việc sản xuất pheromone. Một khi thuộc địa đạt đến một kích thước nhất định, nó có thể cho phép phát triển các hệ sinh sản cấp hai và cấp ba. Những sinh vật sinh sản này tạo ra các tổ vệ tinh gần thuộc địa và bắt đầu đẻ trứng. Khi các tổ vệ tinh này được thiết lập, thuộc địa sẽ bắt đầu phát triển với tốc độ cấp số nhân.
Mối chúa đầu tiên trong thuộc địa có khả năng ngăn chặn sự phát triển về mặt hóa học đối với khả năng sinh sản của tất cả các thành viên trong thuộc địa. "Vua" và / hoặc "nữ hoàng" tạo ra một pheromone lưu thông qua khuẩn lạc và ức chế sự hình thành của các sinh vật sinh sản (thứ cấp) khác.
Pheromone ức chế do mối chúa tiết ra ngăn cản sự phát triển của các sinh sản thứ cấp. Chất này lan truyền ra cả đàn mối. Khi mối chúa chết, chất pheromone không còn được sản xuất, lúc đó, thế hệ sinh sản phụ có thể được tạo ra.
Ở loài côn trùng, nữ hoàng và vua có thể bị thay thế bằng nhiều sinh sản thứ cấp, và thuộc địa của chúng có thể trở nên khổng lồ khi nhiều nữ hoàng sinh sản.
Tuổi thọ mối chúa
Mối chúa có tuổi thọ cao và thường là con mối lâu đời nhất trong đàn. Mối chúa có thể sống từ 25 đến 50 năm, sản lượng đẻ trứng cao nhất lên đến 10 năm. Khi mối chúa chết và chất pheromone ngăn chặn sự phát triển sinh sản không còn được tạo ra nữa, một mối chúa mới sẽ phát triển trong thuộc địa đàn mối.
Nghiên cứu mới đã tiết lộ bí mật di truyền đằng sau tuổi thọ của mối chúa. Thông thường, khả năng sinh sản và lão hóa là mối quan hệ đảo nghịch. Nghĩa là, một loài càng sinh nhiều con thì con cái càng có tuổi thọ ngắn. Ngược lại, những loài kém sinh sản có xu hướng sống lâu hơn. Nhưng mối chúa bất chấp "công thức" trên.
Kích thước mối chúa
Mối chúa thường có kích thước lớn hơn một chút so với mối thợ cùng loài.
