Bằng cách nghiên cứu trứng của loài ếch, các nhà nghiên cứu đã đo được tốc độ tự diệt của các tế bào khi chúng "tự sát" vì lợi ích của các bộ phận trên cơ thể.
Tên: Tốc độ của cái chết.
Tuổi: Thực ra điều này không liên quan lắm.
Ngoại hình: Tế bào
Tại sao lại nói theo cách này? Vì bạn sắp phải đọc một số kiến thức khoa học không mấy dễ chịu.
Đừng vòng vo nữa và đi vào vấn đề chính đi. Bạn sẵn sàng rồi chứ? Hai nhà sinh học hệ thống thuộc Đại học Stanford, Xianrui Cheng và James Ferrell, đã tìm ra "tốc độ" của cái chết của các tế bào.
Ảnh mô phỏng sự phân hủy của một tế bào của con người. (Ảnh: Kateryna Kon/Getty Images).
Nhà sinh học hệ thống là gì? Một nhà sinh học và đồng thời cũng rất giỏi toán, nhưng đây không hẳn là điều bạn cần quan tâm.
Vậy tôi cần quan tâm điều gì? Nếu chúng ta biết được các tế bào chết đi với tốc độ như thế nào, và sâu hơn nữa là cách chúng chết đi, chúng ta sẽ có thể làm được những điều tuyệt vời.
Như là gì? Ồ, bạn biết đấy, chữa các bệnh ung thư bằng cách "khuyến khích" các tế bào ung thư tự giết nhau, hay ngăn chặn các tế bào của bệnh nhân mắc Alzheimer chết đi.
Thế tốc độ của cái chết là bao nhiêu? Theo Cheng và Ferrell, là 30 micromet một phút.
Micromet, hình như tôi chưa nghe thấy từ này bao giờ. Cũng dễ hiểu, vì đơn vị này rất nhỏ và ít được đem vào sử dụng trong thực tế. Micromet, thường được gọi tắt là micron, bằng với 1*10-6 mét, một phần triệu mét hay một phần nghìn milimet.
Vậy tốc độ của cái chết là 30 phần nghìn của một milimet mỗi phút? Chính xác. Để dễ nhớ hơn, trang New Scientist đã quy đổi thành hai milimet/giờ.
Chính xác thì thứ gì chết với tốc độ đó? Tế bào. Bằng cách nghiên cứu tế bào của ếch, Cheng và Ferrell đã đo được tốc độ của "apoptosis" (chết rụng tế bào), có thể hiểu là "cái chết được lập trình sẵn" của tế bào, khi các tế bào "tự sát" vì lợi ích của các bộ phận trên cơ thể. Có lúc tế bào sẽ tự cảm nhận được đã đến lúc nó phải ra đi; những lúc khác thì các tế bào "hàng xóm" sẽ tặng chúng một cú huých bằng các đợt sóng kích hoạt (trigger waves). Cheng và Ferrell đã đo được tốc độ của những đợt sóng đó.
Việc tế bào chết đi là tốt hay xấu? Chủ yếu là tốt. Trung bình, con người mất đi khoảng 50 tỷ tế bào mỗi ngày, và bạn có thể thấy là chúng ta vẫn sống tốt. Tuy nhiên, có những lúc các tế bào trở nên "hoang mang", các tế bào cần thiết lại chết đi trong khi các tế bào xấu lại sống, nên chúng ta càng hiểu rõ quy trình cái chết của tế bào, những sự can thiệp y học sẽ càng hiệu quả.
