Cơ quan vũ trụ Nhật Bản vào sáng sớm ngày 20/1 cho biết tàu vũ trụ của họ đã ở trên mặt trăng, nhưng vẫn đang "kiểm tra tình trạng của tàu", theo AP. Các quan chức cho biết thêm rằng thông tin chi tiết sẽ được đưa ra tại một cuộc họp báo.

Tàu đổ bộ Thông minh Điều tra Mặt trăng, hay SLIM, đã đáp xuống bề mặt mặt trăng vào khoảng 12:20 sáng ngày 20/1 theo giờ Tokyo (15:20 GMT ngày 19/1). Không có phi hành gia nào trên tàu vũ trụ này, theo AP.

Nếu SLIM hạ cánh thành công, Nhật Bản sẽ trở thành quốc gia thứ 5 lập được kỳ tích này sau Mỹ, Liên Xô, Trung Quốc và Ấn Độ.

Việc hạ cánh trên mặt trăng là nhằm thúc đẩy chương trình không gian đã phải hứng chịu một loạt thất bại của Nhật Bản và bị đối thủ Trung Quốc lấn át, theo Reuters.

Được mệnh danh là “xạ thủ mặt trăng”, tàu thăm dò của Cơ quan thám hiểm hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) đặt mục tiêu hạ cánh cách mục tiêu trong vòng 100m, một công nghệ mà JAXA cho biết là chưa từng có và cần thiết trong việc tìm kiếm nước và khả năng sinh sống của con người trên mặt trăng.

Nhật Bản đang tìm cách đóng một vai trò lớn hơn trong không gian, hợp tác với đồng minh thân cận Washington để đáp trả sức mạnh quân sự và công nghệ của Trung Quốc, bao gồm cả trong lĩnh vực không gian. Nhật Bản tự hào có một số công ty khởi nghiệp về không gian thuộc khu vực tư nhân và đặt mục tiêu đưa phi hành gia lên mặt trăng như một phần của chương trình Artemis của NASA.

Nhưng JAXA đã phải đối mặt với nhiều trở ngại, bao gồm cả vụ phóng rocket hàng đầu H3 thất bại vào tháng 3. Rocket H3 nhằm mục tiêu cạnh tranh về chi phí với các nhà cung cấp tên lửa thương mại như SpaceX.

Tàu SLIM của JAXA đã bắt đầu giai đoạn hạ cánh kéo dài 20 phút trong sứ mệnh một chiều của nó từ nửa đêm ngày 20/1 (15:00 GMT ngày 19/1), cố gắng hạ cánh xuống một địa điểm mục tiêu có kích thước gần bằng hai đường đua thể thao trên sườn dốc của một miệng núi lửa ở phía nam đường xích đạo mặt trăng.

Ông Shinichiro Sakai, giám đốc dự án SLIM của JAXA, nói: “Chưa có quốc gia nào đạt được điều này. Việc chứng minh rằng Nhật Bản có công nghệ này sẽ mang lại cho chúng tôi lợi thế rất lớn trong các sứ mệnh quốc tế sắp tới như Artemis”.

Tàu Chandrayaan-3 của Ấn Độ vào tháng 8 đã thực hiện chuyến hạ cánh lịch sử xuống cực nam của mặt trăng, một kỳ tích công nghệ lớn với địa hình gồ ghề, làm nổi bật sự trỗi dậy của Ấn Độ như một nước đóng vai trò quan trọng trong không gian.

JAXA nhấn mạnh công nghệ có độ chính xác cao của họ sẽ trở thành một công cụ mạnh mẽ trong việc khám phá các cực của mặt trăng trong tương lai, được coi là nguồn cung cấp tiềm năng về oxy, nhiên liệu và nước. Nhật Bản cũng có kế hoạch tham gia chung chuyến thăm dò vùng cực mặt trăng không người lái với Ấn Độ vào năm 2025.

“Để phát triển dự án mặt trăng, Nhật Bản không thể đánh bại Mỹ, Trung Quốc hay Ấn Độ về nguồn lực”, Kazuto Saiki, giáo sư Đại học Ritsumeikan, người đã phát triển camera cận hồng ngoại của SLIM có nhiệm vụ phân tích đá mặt trăng sau khi hạ cánh, nói.

“Chúng ta nên tập trung vào việc xây dựng các công nghệ được săn đón như các camera hạ cánh chính xác và cận hồng ngoại mà các dự án thăm dò ở nước ngoài sẽ tìm cách có được nó”.

JAXA đã hai lần hạ cánh xuống các tiểu hành tinh nhỏ, nhưng việc hạ cánh lên mặt trăng khó khăn hơn nhiều do lực hấp dẫn của nó, như đã thấy trong một số thất bại gần đây.

Năm ngoái, một tàu thăm dò thuộc công ty khởi nghiệp Nhật Bản ispace inc đã rơi xuống bề mặt mặt trăng, và Luna 25 của Nga cũng theo sau đó. Một tàu thăm dò của công ty khởi nghiệp Astrobotic của Mỹ vào tuần trước đã bị rò rỉ nhiên liệu, buộc nó phải từ bỏ nỗ lực hạ cánh.

JAXA cho biết sẽ mất tới một tháng để xác minh xem SLIM có đạt được mục tiêu có độ chính xác cao sau khi hạ cánh hay không.

Khi hạ cánh, SLIM cũng sẽ triển khai hai máy thăm dò mini để chụp ảnh tàu vũ trụ. Tập đoàn công nghệ khổng lồ Sony, nhà sản xuất đồ chơi Tomy và một số trường đại học Nhật Bản cùng nhau phát triển các máy trên.