Vụ phun trào nhật hoa do thiết bị SoloHI trên tàu Solar Orbitor ghi hình. Video: ESA.
Solar Orbiter, nhiệm vụ hợp tác giữa Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), phóng vào tháng 2/2020. Tàu bay sát Mặt Trời hai lần, lần gần nhất vào ngày 10/2. Các nhà khoa học vẫn đang phân tích dữ liệu trước khi con tàu bắt đầu nhiệm vụ khoa học chính thức vào tháng 11/2021. Nhưng họ phát hiện hiện tượng đặc biệt ngay sau lần bay gần nhất hồi tháng 2 năm nay, đó là hai vụ phun trào nhật hoa, xảy ra khi Mặt Trời bắn lượng lớn vật chất từ khí quyển ngôi sao vào không gian.
Ở thời điểm đó, khoảng cách giữa con tàu và Mặt Trời bằng khoảng một nửa quãng đường giữa ngôi sao và Trái Đất. Nó bay ở hướng ngược với Trái Đất. Vị trí đó có nghĩa Solar Orbiter có thể quan sát một số khu vực của Mặt Trời mà các nhà khoa học trên Trái Đất hoàn toàn không thể nhìn thấy, nhưng việc truyền dữ liệu về hành tinh sẽ rất chậm.
Các nhà nghiên cứu từng phát hiện hai vụ phun trào nhật hoa từ dữ liệu khoa học khi tàu bay ra xa Mặt Trời. Nhưng họ nhận thấy 3 thiết bị của Solar Orbiter tiếp tục ghi lại hai vụ phun trào nhật hoa khác không lâu sau lần bay gần thứ hai, theo ESA.
Đó là những sự kiện đầu tiên mà thiết bị chụp ảnh nhật quyển của Solar Orbiter (SoloHI) quan sát được. Thiết bị này chuyên ghi hình dòng vật phun ra từ Mặt Trời. SoloHI tình cờ thu thập dữ liệu và quan sát chỉ với một trong 4 máy dò.
Các thiết bị của tàu vũ trụ chụp những hình ảnh ấn tượng của một vụ phun trào nhật hoa hôm 12/2 và 13/2. Mỗi thiết bị tập trung vào một khu vực khác nhau.
Ba tàu vũ trụ khác cũng quan sát sự kiện là tàu STEREO-A của NASA, Proba-2 của ESA và Đài quan sát Mặt Trời và nhật quyển (SOHO). Dữ liệu về sự phun trào nhật hoa từ 4 nhiệm vụ sẽ cung cấp hình ảnh toàn diện về Mặt Trời và môi trường xung quanh.
Giống như các loại thời tiết vũ trụ khác, sự phun trào nhật hoa thu hút giới nghiên cứu và kỹ sư bởi chúng có khả năng gây hại cho tàu vũ trụ và phi hành gia, đặc biệt ở ngoài quỹ đạo của Trạm Vũ trụ Quốc tế. Từ trước tới nay, khả năng theo dõi và dự đoán thời tiết vũ trụ của các nhà nghiên cứu rất hạn chế. Vì vậy, những nhiệm vụ như Solar Orbiter sẽ tăng cường hiểu biết về hoạt động của Mặt Trời.
An Khang (Theo Space)
