Hậu duệ đàn hà mã sổng chuồng của trùm ma túy Pablo Escobar đang khiến các nhà chức trách đau đầu tìm cách đối phó do sinh sản quá nhanh.
Bầy hà mã trên sông Magdalen. Ảnh: Getty.
Hà mã mang tới vườn thú tư nhân của Escobar ở trang trại tại Colombia, Hacienda Napoles, sinh sản thành công tới mức khiến các chuyên gia lo ngại về tác động tới môi trường và an toàn của người dân, theo nghiên cứu của nhiều trường đại học tại Mexico và Colombia. Những con hà mã phân tán rộng từ môi trường sống ban đầu ở cách thành phố Medellin 160 km về phía đông, tỏa khắp lưu vực sông Magdalen. Số lượng của chúng không ngừng tăng lên với tốc độ ổn định.
Nhóm tác giả nghiên cứu công bố trên tạp chí Biological Conservation số tháng 1 đề xuất tiêu diệt hà mã để ngăn chặn những ảnh hưởng tiêu cực về lâu dài, nhưng một số nhà khoa học khác kêu gọi tiến hành chương trình triệt sản để kiểm soát số lượng hà mã.
Vào thập niên 1980, Escobar đưa một con hà mã đực và 3 con hà mã cái vào bầy thú của ông. Sau khi ông chết, các loài vật nhập ngoại được chuyển đi nơi khác, chỉ còn lại bầy hà mã bởi rất khó bắt giữ và vận chuyển chúng. Bầy hà mã nhanh chóng vươn ra khu vực xung quanh, nhưng nỗ lực tiêu diệt chúng của chính phủ Colombia bị đình trệ do sự phản đối của người dân. Thay vào đó, nhà chức trách bắt đầu chương trình triệt sản, nhưng hầu như không thể làm chậm tốc độ sinh sôi của hà mã. Từ năm 2011 tới năm 2019, có 4 con đực bị thiến và hai con cái bị triệt sản, nhưng điều này dường như không mang lại hiệu quả lớn.
Các nhà nghiên cứu cho biết hiện nay trong vùng có hơn 80 con hà mã, tăng mạnh từ 35 cá thể vào năm 2012. Họ lo ngại bầy hà mã sẽ tiếp tục phân bố khắp Colombia nếu nhà chức trách không có biện pháp can thiệp. Theo kết quả nghiên cứu, chất thải của hà mã làm giảm lượng oxy trong nước, ảnh hưởng tới cá và cuối cùng là người dân, đồng thời dấy lên lo ngại về khả năng lây bệnh truyền nhiễm từ hà mã sang con người.
Hà mã cũng đe dọa kế sinh nhai và an toàn của người dân ở khu vực bị ảnh hưởng khi ăn hoặc tàn phá hoa màu, cũng như có nhiều hành vi hung dữ với con người. Hồi tháng 5/2020, hà mã tấn công khiến người đàn ông 45 tuổi bị thương nặng.
Dù nhóm tác giả nghiên cứu đề xuất tiêu diệt hà mã, Enrique Zerda Ordóñez, nhà sinh vật học ở Đại học Quốc gia Colombia, cho rằng chương trình triệt sản là giải pháp phù hợp hơn cả. Tiêu diệt hà mã là lựa chọn dễ dàng, nhưng có thể ảnh hưởng tới sự sinh tồn của loài vật đang bị đe dọa tại châu Phi. Theo Zerda, dù việc triệt sản khá khó khăn, đây là biện pháp cần thiết và khả thi để ngăn số lượng hà mã tăng mạnh trong tương lai.
Tuy hà mã là loài xâm hại, có thể làm thay đổi hoàn toàn hệ sinh thái địa phương, người dân trong vùng đã quen thuộc với chúng. Chúng đã trở thành loài vật thu hút khách du lịch và chiếm được nhiều thiện cảm của mọi người.
An Khang (Theo CNN
