Phong trào xã hội nào cũng dễ bị tổn thương. Lý do vì lợi ích của các nhóm khác nhau trong xã hội thì khác nhau, mà một phong trào xã hội không bao giờ tránh được việc đấu tranh cho nhóm này nhưng lại làm tổn hại lợi ích của nhóm kia.
Lại có hiện tượng là sẽ có người lợi dụng phong trào đó để cướp bóc, làm loạn, hay có thể chính một số người của phong trào đó có những phát ngôn, hành động rất xấu xí, rất nhiều khi đi quá giới hạn hợp lý.
Tôi còn nhớ hồi biểu tình năm 2011, tôi và nhiều người khác lăn xả trên mọi chiến trường Facebook để bảo vệ người biểu tình (trong đó có tôi) khỏi những lời chỉ trích cay nghiệt của gần như mọi tầng lớp khác trong xã hội. Trớ trêu thay, nhiều lời chỉ trích trong đó nhắm vào những phát ngôn, hành động không được đẹp đẽ gì của người biểu tình, thứ mà một người có thể dễ dàng cảm thông nhưng người khác lại phán xét rất cay nghiệt (chứ không phải là phê phán có thành ý).
Những phán xét cay nghiệt đó đã đặt một gánh nặng khổng lồ lên vai những người biểu tình, rằng họ phải có nghĩa vụ trở thành những con người không tì vết, đẹp đẽ từ lời nói cho đến hành động. Chẳng ai trong chúng tôi hội đủ được những thứ đó. Nhiều người còn từng vào tù ra tội, nhiều người còn văng đủ các bộ phận cơ thể vào mặt người khác, v.v…
Gánh nặng đó khiến cho phong trào không lê bước nổi quá tuần thứ 11, trong khi nếu có đủ một tỷ lệ nhất định trong xã hội ủng hộ thì chúng tôi đã có thể hiện thực hóa được quyền biểu tình và ép chính quyền phải cứng rắn hơn với Trung Quốc ngay từ khi đó. Người ta đã soi những thứ xấu xí tủn mủn của chúng tôi và đè bẹp những giá trị to lớn đẹp đẽ mà một nhúm vài trăm người chúng tôi liều mình đấu tranh khi đó.
Đó chính là những ngày hè này, 9 năm về trước.
Vụ Đồng Tâm cũng chịu những phán xét cực kỳ cay nghiệt từ một bộ phận rất lớn trong công chúng, do nó có màu sắc bạo lực. Công chúng không cần biết bạo lực đó chính đáng đến đâu, họ sẽ rất dễ dàng phán xét những người thấp cổ bé họng mà chẳng cần phải cất công suy nghĩ xem thông tin họ đọc có chính xác hay không và bối cảnh sự việc như thế nào. Phán xét người dân thấp cổ bé họng thì vừa dễ dàng, vừa an toàn, có khi lại còn được khen.
Một nhóm bút mới thành lập, tên là “Bình dân Học vụ”, vừa ra mắt với bài viết đầu tiên trên Luật Khoa, với một cách tiếp cận rất mới mẻ: thảo luận về cách tư duy về các vấn đề chính trị.
Kể từ lúc ấy , các nhà đấu tranh chân chính trong nước phải đeo gánh nặng trên vai.