Chiều tối 11.4, nhiều báo nước ngoài đồng loạt đưa tin về việc triệu phú Trịnh Vĩnh Bình vừa nhận được thông báo của Tòa án Quốc tế dài gần 200 trang. Đi kèm là phán quyết thắng kiện, chính phủ Việt Nam buộc phải bồi thường cho ông Bình tổng cộng 37.581.596 USD thiệt hại và gần 7,9 triệu USD án phí.
Đây là vụ kiện quốc tế chưa từng có đối với chính phủ Việt Nam, với số tiền bồi thường khủng.
—-
Trịnh Vĩnh Bình (1947) là một doanh nhân người Hà Lan gốc Sóc Trăng. Từ năm 1981 – 1996, ông Bình về nước 63 lần mang theo tổng cộng hơn 2,3 triệu USD và gần 100 kg vàng. Năm 1999, ông Bình bị tịch thu tài sản và lãnh án 11 năm tù, bị tạm giữ 18 tháng và trong khi được tại ngoại ông đã trốn thoát khỏi Việt Nam.
Năm 2003 ông Bình bắt đầu nhờ tổ hợp luật sư Covington Burling ở Washington, Hoa Kỳ đại diện kiện chính phủ Việt Nam.
Ông Việt Nam cũng thuê một hãng luật của Pháp đại diện. Vụ kiện dự kiến xử ở Trung Tâm Trọng Tài Quốc tế Stockholm tháng 12. 2006, nhưng Việt Nam đã thương lượng với ông Bình ngoài tòa để ký một thỏa thuận tại Singapore. Trong đó Việt Nam sẽ xóa án và bồi thường 15 triệu USD.
Tháng 1.2015, Trịnh Vĩnh Bình tiếp tục đâm đơn kiện lần 2, lý do là ông Việt Nam không thực hiện đúng cam kết trả tiền và tài sản cho ông Bình trong lần thỏa thuận tại Singapore. Và vì liên quan đến tài sản bị phát mãi và tính trị giá 11 năm bị tuyên án tù. Phiên tòa lần 2 diễn ra tại Tòa án Trọng tài Quốc tế Paris, Pháp gây ồn ào hồi 8.2017.
– Rất ít báo đảng trong nước đưa tin về vụ kiện Trịnh Vĩnh Bình, đọc sơ đây nè: Vì sao ông Trịnh Vĩnh Bình kiện Chính phủ đòi 1,25 tỷ USD?
=========
Thực tế là gần đây có khá nhiều vụ như Trịnh Vĩnh Bình!
Mới nhất là vụ ồn ào lô hàng 700 chiếc BMW 15 triệu Euro nhập khẩu không được thông quan hồi 2016 – liên quan đến Euro Auto và nhiều người bị bắt hình sự; đã bị tập đoàn Sime Darby, Malaysia khởi kiện và giành thắng lợi ngoài nước. Phía Việt Nam đã phải trả lại xe, tái xuất và hoàn lại thuế.
Hồi 2014 là vụ nhà đầu tư Pháp DialAsie kiện Chính phủ Việt Nam trong dự án Bệnh viện quốc tế Thận và Lọc thận tại Tp.HCM. Năm 2017 có hai vụ kiện của 2 nhà đầu tư nước ngoài là Saigon Metropolitan và Recofi. Vụ Metropolitan ông Bộ Tư pháp cùng Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương họp báo bảo giải quyết xong. Nhưng theo dõi sẽ thấy vụ này rất là… gân gà khó nuốt, cũng có khả năng lại bị kiện tiếp.
——-
Một vụ nữa khá giống vụ Trịnh Vĩnh Bình là VK Housing và DWS Star Bridge Co., Hàn Quốc với Dự án Khu nhà ở cao tầng The Mark (Quận 7, Tp.HCM) diện tích 29.310m2, có tổng mức đầu tư ban đầu là 79 triệu USD. Sau hơn 10 năm được UBND Tp.HCM chấp thuận đầu tư, hiện The Mark vẫn là bãi đất trống.
Doanh nghiệp nước ngoài này đã bị Tòa án Nhân dân Tp.HCM lạm dụng quyền lực diễn dịch luật tùy tiện và đã nhiều lần gửi đơn kêu cứu với UBND Tp.HCM và văn phòng chính phủ. Vụ án dính tới đại gia Đinh Trường Chinh, Google ra một đống nha.
Với thủ tục ISDS, WTO và FTA giữa Vietnam – Korea thì chính phủ nên quan tâm và xem xét chỉ đạo Bộ Công An và những cơ quan thuộc quyền, VKS, Tòa án…vv.. cần giải quyết sớm và không được làm ẩu; nếu không muốn phải đi hầu kiện quốc tế!
Theo luật sư Phùng Anh Tuấn – trưởng Công ty luật VCI LEGAL, người có nhiều kinh nghiệm trong các vụ hòa giải đầu tư và Giải quyết tranh chấp quốc tế; Thì các công ty đầu tư nước ngoài có thể bị ăn hiếp ở Việt Nam, nhưng ra nước ngoài họ kiện theo thủ tục investor-state-dispute settlement thì nhiều phần là thắng chắc trong những vụ lạm dụng quyền lực & diễn dịch luật pháp vô nguyên tắc.
– Và vụ Trịnh Vĩnh Bình là một bài học đắt giá. Mà tính ra so với con số ông Bình đòi ($1,25 tỉ) thì hơn $37,5 triệu vẫn còn… ít chán.
