Bài 1:
Nguyễn Bắc Son… hết son
.
Ngày 23/2/2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã ra quyết định khởi tố bị can, tạm giam ông Nguyễn Bắc Son, cựu Bộ trưởng Thông tin Truyền thông về tội Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng, theo khoản 3 điều 220, Bộ luật hình sự 2015.
Trước đó, chiều 2/6/2018, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã công bố kết luận các sai phạm liên quan đến thương vụ MobiFone mua AVG. Trong đó đáng chú ý nhất là trách nhiệm của ông Nguyễn Bắc Son, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin- Truyền thông.
Vậy là những gì đồn thổi mấy năm nay giờ đây đã được hé ra ánh sáng, dẫu rằng anh Bắc Son đã rời nhiệm sở về vườn từ ba năm nay, nhưng khó có thể giữ được bình an trước một vụ đại án như AVG. Nói theo cách dân gian: anh Bắc Son hết son. Xin được bàn một chút về thương vụ “mua đắt bán rẻ” và những huyền thoại quanh anh Bắc Son.
Ngày 25/12/2015, khi anh Bắc Son đương chức Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Mobifone ký hợp đồng nhận chuyển nhượng 95% cổ phần của AVG với giá 8.890 tỷ đồng. Ở thời điểm đó, giá trị thương vụ không được công bố và hồ sơ mua bán được đóng dấu “mật”.
Tôi còn nhớ như in khi ngồi café với một chuyên gia công nghệ, anh này cho rằng: Chữ “mật” ở đây thể hiện sự khôn ngoan láu cá của người nắm quyền lực nhưng cũng bộc lộ sự ngờ ngệch của một kẻ lờ mờ về công nghệ.
Sự khôn ngoan láu cá thì đúng rồi, những kẻ nắm quyền lực, dẫu có thực tài hay không nhưng đã leo lên đến Trung uỷ, ngồi ghế Bộ trưởng hẳn trên lộ trình gian nan đó phải đạp lên bao nhiêu thằng thèm muốn cái ghế ấy, ắt hẳn phải là kẻ khôn ngoan. Việc mua bán, chuyển nhượng cổ phần là việc làm hợp pháp được quy định trong “Luật chứng khoán” và “Luật Doanh nghiệp”, cớ sao phải “mật”? Muốn chia chác lợi ích một cách an toàn không có cách nào khác phải “mật”. Chữ “mật” thường chỉ là một khái niệm dân sự nhưng với người nắm quyền lực cần phải nâng nó lên tầm quốc gia được luật pháp bảo vệ, sẽ thoải mái làm mọi thứ mà không ai dám soi vào.
Ở vế thứ hai là lờ mờ về công nghệ! Ô hay, Bộ thông tin truyền thông là bộ quản lý nhà nước về công nghệ thông tin, cớ sao người đứng đầu bộ ấy lại lờ mờ về công nghệ? Luận điểm này thật khó thuyết phục.
Khi theo dõi lộ trình rò rỉ thông tin của vụ “mua đắt bán rẻ” điển hình ở cái bộ mà anh Bắc Son đứng đầu sẽ thấy anh Bắc Son dẫu khôn ngoan nhưng về mặt công nghệ thì anh “ếch” thật. Mới đây, trên trang cá nhân của mình, Nguyễn Xuân Cường, một người bạn dễ thương, từng là Tổng giám đốc của Tổng công ty truyền thông đa phương tiện VTC có lời bộc bạch:
“Lại nhớ năm 2013 mình đã phát biểu thẳng thắn trong buổi họp tại trụ sở của Bộ TT&TT: Việc tách Đài VTC ra khỏi Tổng công ty Truyền thông đa phương tiện VTC một cách tuỳ tiện, Tổng giám đốc VTC không được trao đổi, không có đề án chia tách, không đưa ra hướng phát triển cho Đài làm tôi mất niềm tin vào các quyết định của Ban cán sự Đảng Bộ TT&TT, đặc biệt là đồng chí Bộ trưởng! (Thời điểm này anh Trương Minh Tuấn chưa về Bộ TT&TT, Bộ trưởng đương nhiệm là anh Nguyễn Bắc Son).
Việc này đã đánh mất một số cơ hội không thể lấy lại được và làm chậm tốc độ phát triển của Đài Truyền hình Kỹ thuật số VTC 5 năm trong thời đại số!…”
Khỏi bàn về chuyện đúng sai trong việc tách đài VTC ra khỏi Tổng công ty VTC, nhưng việc đài VTC sau nhiều năm mới thực hiện được quyết định của anh Bắc Son, Tổng VTC đã chuyển giao đài VTC cho VOV với 16 kênh truyền hình với kênh phát sóng rộng khắp trong và ngoài nước cộng với toà nhà 23 Lạc Trung, tổng giá trị chỉ xấp xỉ 2.000 tỷ đồng.
Sau khi chuyển nhượng xong 16 kênh ấy, Bộ Thông tin truyền thông của anh Bắc Son lại phê duyệt cho Mobilefone mua AVG, một công ty truyền thông với 1 kênh truyền hình liên kết chưa được nhiều người biết đến với giá là 8.890 tỷ đồng.
Rõ ràng đây là một thương vụ bán siêu rẻ và mua siêu đắt. Mua đắt, bán rẻ phải “mật” là đúng rồi. Khi nắm quyền lực trong tay, không ai dại gì lại tiết lộ điều này ra.
Tuy nhiên có một điều mà anh Bắc Son thể hiện sự ngờ ngệch của mình là cái mà anh muốn bảo mật giờ đây đã khác xưa. Nói về vụ AVG, Nguyễn Trần Bạt có cách ví von khá hay: “của ăn cắp lại để trên đầu giường”.
Mobilefone là một công ty công nghệ, mỗi năm vẫn có lợi nhuận hàng ngàn tỷ đồng, bỗng dưng bỏ ra 8.890 tỷ đồng, cùng với đó là chế độ lương thưởng của anh em rất tốt. Khi Mobilefone mua đống sắt vụn AVG để rồi lợi nhuận giảm thê thảm, các chế độ đãi ngộ cho nhân viên cũng theo đó mà giảm theo. Mobilefone là doanh nghiệp công nghệ, với những nhân viên ở đó, bức xúc trước việc bị “móc túi” các khoản thu nhập, họ bày tỏ bức xúc đó lên các trang mạng xã hội. Vậy là quyền lực của anh Bắc Son không thể che đậy, phủ kín, không được “mật” nữa.
Bỗng dưng một người điều hành một bộ quản lý nhà nước về công nghệ mà mua siêu đắt, bán siêu rẻ mà chỉ được che dấu bằng một chữ “mật” thấy thật khó mà an toàn. Dẫu rằng anh Bắc Son đã có làm việc kỹ lưỡng với người đồng nhiệm ở Bộ Công an, dẫu rằng người ấy đã leo cao hơn và đã đi gặp Diêm vương.
Thêm vào đó, trong số các cán bộ công quyền, không phải ai cũng tham lam để sẵn sàng kéo sụp bức màn đen xuống để chia chác lợi ích. Chưa nói đến việc trước sức ép của dư luận xã hội được bày tỏ trên các trang cá nhân khiến những người có chức năng không thể làm ngơ.
Thông báo của Ủy ban Kiểm tra Trung ương nêu rõ: “Đồng chí đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc; có biểu hiện áp đặt, thiếu dân chủ trong lãnh đạo, chỉ đạo, không bàn bạc, thảo luận trong tập thể Ban cán sự Đảng, trực tiếp chỉ đạo và quyết định nhiều nội dung liên quan đến Dự án không đúng quy định”.
“Ký văn bản trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án và giao cho cấp dưới ký một số văn bản liên quan đến Dự án có nội dung trái quy định, không đúng nhiệm vụ được phân công; thiếu chỉ đạo, kiểm tra quá trình thực hiện Dự án, để xảy ra nhiều vi phạm”, kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương chỉ rõ.
Với những kết luận như vậy, chuyện thương vụ AVG được đưa ra ánh sáng chỉ là vấn đề thời gian.
Bạn vong niên của tôi, ông Vũ Hữu Vĩnh, từng là đồng ngũ của anh Bắc Son kể lại: Cùng trưởng thành từ lính cảnh vệ, bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, việc chính hàng ngày của anh Son là duy trì điều lệnh và thực hiện các nghi lễ ở quanh Lăng. Anh Bắc Son là người đẹp trai nên được tướng Lê Đức Anh để ý và yêu mến.
Từ năm 1994 đến năm 1997, anh Nguyễn Bắc Son được điều về Tổng cục Chính trị và là Thư ký của tướng Lê Đức Anh, lúc này tướng Lê Đức Anh đảm nhiệm chức Chủ tịch nước.
Từ khi lọt vào mắt xanh ông tướng quyền lực này, đường thăng tiến của anh Bắc Son lên như diều gặp gió. Tháng 3/2003 đến tháng 12/2005, anh Nguyễn Bắc Son được điều về làm Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Thái Nguyên theo chính sách luân chuyển cán bộ. Sau đó, theo thông lệ, anh Bắc Son được lên làm Bí thư Tỉnh ủy Thái Nguyên. Tiếp theo, tại Đại hội X của Đảng, anh Nguyễn Bắc Son được bầu vào Ban chấp hành Trung ương.
Trước khi giữ chức Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nhiệm kỳ 2011-2016, anh Bắc Son là Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương. Tại đây anh Bắc Son được biết đến là cán bộ tuyên giáo mà “ăn không nên đọi, nói không nên lời”, nói về bất cứ điều gì cũng dài dòng, rối rắm, “như mê sảng”- (Theo lời của một cán bộ ở Ban Tuyên giáo).
Trước khi bàn giao nhiệm vụ Bộ trưởng Bộ TT&TT, ông Nguyễn Bắc Son được trao tặng Huân chương Độc lập hạng Nhì, Kỷ niệm chương Vì Sự nghiệp báo chí Việt Nam và Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp Thông tin và Truyền thông…
Nhìn lại chặng đường thăng tiến của anh Bắc Son không ít người phải trầm trồ, thèm rỏ giãi. Anh Bắc Son sinh 1953, ở Chúc Sơn, Chương Mỹ, một vùng quê ngoại thành Hà Nội, tròn 20 tuổi anh nhập ngũ như bao thanh niên thời ấy. Khi ấy, anh Bắc Son mới học hết lớp 7. Nhưng rồi khi “vua biết mặt, chúa biết tên”, anh Bắc Son đã liên tục thăng như anh Đinh La Thăng.
Kết luận của Ban Kiểm tra trung ương cho thấy, anh Bắc Son là ứng viên của những thanh củi khô mà cụ Tổng đang chuẩn bị đưa vào lò, điều ấy nay đã trở thành hiện thực. Xuất thân từ người lính chân quê, nhờ gặp son mà anh Bắc Son liên tục thăng. Nay khi hết son, đã hạ cánh về vườn, nhưng anh Bắc Son đang đối mặt với một tương lai do sự phán xét của tòa.
Bài 2: