Tôi xin bắt đầu với một danh ngôn nổi tiếng của Milton Friedman:
“One of the great mistakes is to judge policies and programs by their intentions rather than their results.” —- Milton Friedman
“Một trong những sai lầm lớn nhất là phán xét chính sách và chương trình bởi ý định thay vì kết quả của nó.” —- Milton Friedman
Nghĩa là gì? Nghĩa là con người thường bị chi phối bởi cảm xúc và khi họ đem điều đó vào việc phân tích chính sách, nó điều khiển họ. Thay vì tập trung vào kết quả, phân tích lợi hại, đặt câu hỏi về mức độ hiệu quả – thì họ lại tập trung vào ý định một cách mù quáng. Sự cuồng nhiệt và nhiệt quyết của họ rất đáng khen, nhưng trong việc phân tích thì không có chỗ cho cảm xúc.
Tôi xin lấy ví dụ: đánh thuế thép nhập khẩu vào Mỹ của Donald Trump. Ý định là: (1) Bảo hộ ngành thép nội địa Mỹ và (2) Đánh Trung Quốc.
Giờ ý định thì ai cũng biết rồi. Kết quả mong đợi là thuế đó sẽ: (1) Tăng việc làm trong ngành thép và (2) Trừng phạt Trung Quốc (là nghĩa gì thì không ai giải thích được).
Nhưng giờ hãy làm như Milton Friedman và nhận xét kết quả coi có hiệu quả không. Câu trả lời là không, vì:
1. Đánh thuế thép không làm cho ngành thép nội địa phát triển.
2. Đánh thuế thép sẽ cho các doanh nghiệp cái cớ để tăng giá, như trước đây.
3. Đánh thuế thép không đánh Trung Quốc, vì Trung Quốc chỉ chiếm 2% lượng nhập khẩu, và 70% lượng thép ở Mỹ được sản xuất nội địa.
4. Đánh thuế thép sẽ cho các doanh nghiệp Trung Quốc lợi thế cạnh tranh sản xuất, và gây bất lợi cho các doanh nghiệp Mỹ.
5. Và thời 1930s cũng đã làm và thất bại. Thời Bush 43 cũng đã thực hiện và thất bại vì 4 lý do nêu trên.
Tôi thấy mắc cười là không ai có thể đưa ra một ví dụ hay chứng cứ để cho thấy bảo hộ sẽ thành công – không ai cả. Tất cả chỉ là nhận xét cá nhân vô căn cứ. Vậy phi logic và phản tác dụng rồi. Một lần nữa, mượn lời của Milton Friedman: “Một trong những sai lầm lớn nhất là phán xét chính sách và chương trình bởi ý định thay vì kết quả của nó.”
Cho nên tôi đề nghị mọi người lần sau hãy làm như vậy. Đánh giá chính sách và chương trình dựa trên kết quả chứ không phải ý định.
Ku Búa @ Cafe Ku Búa
Gửi ý kiến của bạn
