**************

Nước Đức đang gặp bất ổn. Kinh tế trì trệ do tăng trưởng bị suy giảm. Chính trường Đức bị phân mảnh và phân hóa sâu sắc. Gần đến kỳ bầu cử Nghị Viện Châu Âu và bầu cử vùng tại Đức, AFD, đảng cực hữu dường như đã thu hút được khoảng 20% ý định bỏ phiếu, theo một thăm dò. Liên minh cầm quyền tại Đức bên bờ tan vỡ và vị thế của thủ tướng Olaf Scholz đang bị lung lay. Phải chăng mô hình kinh tế - xã hội Đức đang đến hồi kết ?

Tại Diễn đàn Davos tháng 1/2024, bộ trưởng Tài Chính Đức, Christian Lindner phải thừa nhận « Đức không phải là một người bị bệnh mà là một người mệt mỏi sau giấc ngủ ngắn ». Quả thật, nước Đức thời hậu chiến chưa bao giờ bị căng thẳng như lúc này khi phải đối mặt với ba cuộc khủng hoảng cùng một lúc : Kinh tế, Xã hội và Chính trị.

AFD: Phe cực hữu trên đà tiến

Chưa có một thủ tướng Đức nào lại bị mất tín nhiệm nhiều như ông Olaf Scholz. Từ tháng Giêng 2024, chính phủ Đức đối mặt với nhiều cuộc đình công của nhân viên đường sắt, sự bất mãn của giới y sĩ và nhiều cuộc biểu tình quy mô lớn của nông dân và tài xế vận tải đường dài.

Trong khi đó, theo một thăm dò gần đây, đảng AFD ( Con đường khác cho nước Đức ) một đảng cực hữu hoài nghi châu Âu, bài di dân, dường như có được 20% ý định bỏ phiếu, chỉ đứng sau đảng Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo Đức ( 30% ý định bỏ phiếu ). Chính trường Đức còn bị phân mảnh khi có thêm một đảng chính trị bài di dân và thân Kremlin, nhưng thuộc cánh tả.

Trả lời RFI Tiếng Việt, nhà nghiên cứu Marie Krpata, Ủy ban Quan hệ Pháp – Đức, Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI) trước hết nhận định Đức đang đối mặt với nhiều thách thức to lớn.

Marie Krpata : « Đây là lần đầu tiên nước Đức có một liên minh ba đảng cầm quyền ở cấp liên bang gồm đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD), đảng Xanh và đảng Tự do Dân chủ (FDP) – tức những người chủ trương tự do kinh tế. Hiện Đức bị suy giảm tăng trưởng 0,3% và từ năm 2022 đến năm 2023, lạm phát là ở mức 6%. Vì vậy, liên minh ba mầu này, lên cầm quyền năm 2021, trong thỏa thuận liên minh, từng dự trù một chính sách thiên nhiều về xã hội với việc tăng lương tối thiểu lên 12 euro/giờ, cũng như xây thêm 400 ngàn nhà ở, bao gồm cả nhà xã hội.

Nhưng chiến tranh Ukraina đã làm đảo lộn mọi ưu tiên. Tình hình hiện nay không giống như hồi năm 2021 và ngày nay Đức phải đối mặt với tình trạng lạm phát rất cao, giá năng lượng sẽ còn tăng lên và do vậy, có những tác động đến sức mua của các hộ gia đình và người dân buộc phải thắt lưng buộc bụng.

Quả thật, điều đó dẫn đến bất bình xã hội như những gì chúng ta đang thấy hiện nay với việc nông dân không hài lòng vì bị cắt hỗ trợ cho các phương tiện nông nghiệp. Rồi chúng ta còn thấy nhiều cuộc đình công chẳng hạn như của nhân viên đường sắt đòi tăng lương để phù hợp với mức lạm phát, hay đòi giảm giờ làm việc. »

Tăng trưởng giảm : Mô hình kinh tế Đức lỗi thời ?

Các số liệu thống kê vừa được công bố gần đây cho thấy, Đức là quốc gia duy nhất trong Liên Hiệp Châu Âu có nền kinh tế bị suy thoái : GDP giảm mất 0,3% trong quý IV/2023. Nguyên nhân là vì, tuy có một nền kinh tế rất cởi mở, tập trung chủ yếu vào xuất khẩu, Đức lại phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc. Kim ngạch xuất khẩu của Đức sang Trung Quốc giai đoạn 2022 – 2023, đã bị giảm mất 9%.

Theo giải thích của Marie Krpata, chiến tranh tại Ukraina đã làm lộ rõ những « khuyết tật » của mô hình kinh tế và công nghiệp Đức.

Marie Krpata : « Quả thực Đức có một nền công nghiệp rất mạnh. Đó là những ngành công nghiệp lớn sử dụng nhiều năng lượng, tạo nên những nét đặc trưng của mô hình kinh tế Đức, cụ thể là công nghiệp hóa học, công nghiệp sản xuất nhôm và thép. Đương nhiên đây là những lĩnh vực bị tác động nhiều nhất do giá năng lượng tăng. Vì buộc phải từ bỏ nguồn năng lượng của Nga, Đức phải tìm kiếm những nguồn cung mới, dù ở Hoa Kỳ, Bắc Âu hay trong Vùng Vịnh. Và đây là những nguồn cung năng lượng đắt đỏ gây khó khăn cho sức cạnh tranh của mô hình kinh tế Đức.

Ngoài ra, Đức còn phải đối mặt với tình trạng các đối tác thương mại nhưng cũng là các đối thủ cạnh tranh chính như Trung Quốc, Hoa Kỳ đang trang bị cho mình các chính sách công nghiệp. Những nước này có xu hướng tự cung tự cấp và do vậy, thông qua Luật Chống Lạm Phát ở Mỹ hay như Made in China 2025 tại Trung Quốc, họ đề nghị một khung pháp lý có thể hấp dẫn đối với một số doanh nghiệp nhất định được thiết lập dựa trên cơ sở công nghiệp Đức. Ở đây, đúng là có một nỗi lo phi công nghiệp hóa, nỗi lo di dời hoạt động sản xuất sang các vùng khác trên thế giới. »

Không chỉ có công nghiệp. Giá năng lượng tăng cũng sẽ ảnh hưởng đến các hộ gia đình. Trong bối cảnh này, chính phủ Đức đã quyết định dành một khoản ngân sách 200 tỷ euro để hỗ trợ người dân đối phó với tình trạng tăng giá năng lượng cũng như lạm phát.

Nhập cư bất hợp pháp: Chủ đề gây căng thẳng

Trong chính sách di dân, chính phủ thủ tướng Olaf Scholz cũng đang hứng nhiều lời chỉ trích. Hiện tượng nhập cư bất hợp pháp tăng vọt từ hai năm qua, chủ yếu quả ngỏ Nga, Belarus, Hungary và Slovakia. Năm 2023, tỷ lệ đơn xin tị nạn ở Đức chiếm đến 1/3 trong toàn châu Âu, mà phần đông là người Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và Afghanistan. Hệ thống tiếp nhận di dân tại nhiều địa phương ở Đức đã bị quá tải.

Vào năm 2015, thủ tướng Angela Merkel tuyên bố : « Chúng ta có thể làm được điều đó ». Câu nói này biểu tượng cho một xã hội rộng mở đối với di dân. Kể từ giờ, nước Đức siết chặt chính sách nhập cư. Văn hóa tiếp đón bị tan rã, người dân bức bối và di dân đang trở thành một chủ đề gây căng thẳng. Mô hình tiếp nhận dân nhập cư của cựu thủ tướng Đức Angela Merkel đang bị lỗi thời ?

Marie Krpata : « Hiện tại, câu hỏi đặt ra là làm thế nào hội nhập những người dó trên thị trường lao động của Đức ? Hơn nữa, từ năm 2022, với khoảng 1,4 triệu người tị nạn Ukraina, đã có rất nhiều người Ukraina tham gia thị trường lao động. Thế nên, hội nhập số người đó vào thị trường lao động cũng như hội nhập xã hội Đức là một vấn đề đang được đặt ra lúc này.

Như quý đài có nhắc đến đảng AFD ở phía trên, cách nay vài tháng đã xảy ra một vụ tai tiếng liên quan đến đảng này. Theo các tiết lộ, trong một cuộc họp bí mật của AFD ở Postdam, với sự hiện diện của nhiều lãnh đạo đảng cũng như là nhiều nhân vật cực hữu, vấn đề tái di dân đã được đề cập đến, chẳng hạn như tìm cách đẩy những người không phải là người Đức cũng như là những công dân Đức gốc nước ngoài ra khỏi nước Đức.

Vụ việc gây ầm ĩ. Rất nhiều người Đức đã xuống đường biểu tình trên khắp cả nước. Điều đó chứng minh rằng vẫn còn có một sự bền bỉ lớn, một sự năng động lớn của nền dân chủ tại Đức, một xã hội dân sự rất năng động. Nhưng quả thực, chúng ta cũng thấy có một xu hướng giống như của đảng cực hữu AFD, hiện đang thu hút được một ý định bỏ phiếu cao trong các thăm dò. »

Nếu như ở cấp độ liên bang, đảng này được 20% ủng hộ, thì tại các vùng ở phía Đông nước Đức, tỷ lệ này là 30%. Vào mùa thu này, các cuộc bầu cử vùng sẽ diễn ra ở các bang Thuringe, Saxes và Brandebourg, những bang ở phía Đông, nơi mà theo truyền thống các đảng cực hữu và cực tả luôn thu được kết quả cao.

Đầu tàu Đức mệt mỏi : Hậu quả nào cho Liên Âu?

Theo nhận định của nữ chuyên gia về quan hệ Pháp – Đức Marie Krpata với RFI Tiếng Việt, đà tiến này của AFD có thể sẽ có những tác động trong cuộc bầu cử Nghị Viện Châu Âu sắp tới. Với một chương trình tranh cử chủ trương giải thể Liên Hiệp Châu Âu, nghĩa là một châu Âu mà ở đó các quốc gia có chủ quyền, AFD thực sự là một mô hình trong số nhiều đảng khác trong khối Liên Âu.

Trong một bối cảnh địa chính trị căng thẳng đầy phức tạp do cuộc chiến tranh tại Ukraina, chính phủ Đức đang chịu nhiều áp lực và nước Đức đang gánh chịu toàn bộ hậu quả của cuộc chiến từ việc tăng giá năng lượng cho đến lạm phát …

Marie Krpata : « Nhiều ưu tiên ở Đức đã bị đảo lộn, nhất là trên phương diện an ninh và quốc phòng, khi đưa ra quyết định tăng ngân sách quốc phòng lên mức 2% của GDP để lập ra một quỹ đặc biệt trị giá 100 tỷ euro nhằm hiện đại hóa quân đội Đức (Bundeswehr). Trên bình diện năng lượng, Đức đã cho thấy sự kiên cường và thích ứng với việc từ bỏ phụ thuộc khí đốt Nga. Về kinh tế, nước Đức cũng phải tiến hành một số thay đổi nhất định nhằm giảm bớt tính chất dễ bị tổn hại trong mối quan hệ với các nước thứ ba.

Quả thật, Đức đang nỗ lực rút ra bài học kinh nghiệm về sự phụ thuộc vào Nga về năng lượng, bởi vì nước này lệ thuộc đến 55% khí đốt Nga khi chiến tranh bùng phát. Và đặc biệt, Đức cũng đang tìm cách rút kinh nghiệm trong mối quan hệ với Trung Quốc, bởi vì kinh tế Đức và kinh tế Trung Quốc có mối liên hệ rất chặt chẽ với nhau. Họ mong muốn đa dạng hóa các nguồn cung cũng như thị trường xuất khẩu, các đầu ra, không phạm lại những sai lầm tương tự như đối với Nga. »

Nhiều thách thức đang đặt ra cho nước nước Đức của ông Olaf Scholz. Nếu đầu tàu kinh tế của khối 27 nước này không thể vận hành tốt, Liên Hiệp Châu Âu có nguy cơ gánh lấy nhiều hệ quả nghiêm trọng, vì có rất nhiều nước trong khối xem Đức như là một đối tác thương mại chính. Và đây là một yếu tố không thể bỏ qua, theo như kết luận từ nữ chuyên gia về quan hệ Pháp – Đức Marie Krpata !

RFI Tiếng Việt xin cảm ơn nhà nghiên cứu Marie Krpata, Viện Quan hệ Quốc tế IFRI, đã tham gia chương trình.

***************

Quân Đội Pháp: Hỗ trợ quân sự phương Tây cho Ukraina ‘‘không dừng ở cấp vũ khí’’

Trọng Thành

2–3 minutes

Tướng Pháp khẳng định, các hỗ trợ phương Tây cho Ukraina chống xâm lược Nga có thể vượt ra ngoài việc cung cấp vũ khí. Theo AFP, tổng tham mưu trưởng Quân Đội Pháp, tướng Thierry Burkhard, đã phát biểu như trên hôm qua, 21/03/2024, bên lề cuộc họp báo ngắn tại Paris với đồng nhiệm Thụy Điển, tướng Micael Byden.

Đăng ngày: 22/03/2024 - 11:43

2 phút

Tổng tham mưu trưởng Quân Đội Pháp tuyên bố, tổng thống Nga Vladimir Putin ‘‘đã xây dựng chiến lược hành động dựa trên quan điểm cho rằng người phương Tây sẽ không đặt chân lên đất Ukraina, mà chỉ dừng ở chỗ cung cấp vũ khí’’, cần phải cho Putin thấy rằng đây là một quan điểm ‘‘hoàn toàn sai lầm’’. Tướng Burkhard nhấn mạnh ‘‘các nước châu Âu cần chấp nhận các rủi ro để bảo vệ an ninh của châu lục trong thập niên tới’’, và ‘‘không thể xem cuộc chiến tại Ukraina là một vấn đề thứ yếu’’.

Tướng Burkhard nói rõ : tuyên bố của tổng thống Macron ‘‘không loại trừ’’ việc phương Tây đưa quân đến Ukraina là nhằm để lãnh đạo Nga hiểu rằng các đồng minh của Kiev ‘‘ý thức rõ về những gì đang diễn ra tại Ukraina’’. Theo tổng tham mưu trưởng Quân Đội Pháp, hiện tại Kiev không yêu cầu các nước phương Tây hỗ trợ về người, nhưng khối NATO, mà Thụy Điển vừa trở thành thành viên, cần sẵn sàng cho mọi kịch bản.

Quan điểm của Pháp được tổng tham mưu trưởng Thụy Điển Micael Byden chia sẻ : ‘‘Thụy Điển sẵn sàng đảm nhận các trách nhiệm của mình, trong lĩnh vực răn đe cũng như phòng thủ.’’ Theo Bộ Tổng Tham Mưu Quân Đội Pháp, hợp tác Pháp và Thụy Điển sẽ được mở rộng sang nhiều lĩnh vực như tác chiến tại vùng Bắc Cực, hay phòng thủ dân sự, mà Thụy Điển vốn thường được nêu ra như một mẫu mực. Kể từ năm 2015, sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimée của Ukraina, Thụy Điển đã tái lập chiến lược ‘‘quốc phòng toàn dân’’.

***************

Nga ồ ạt oanh kích Ukraina, đặc biệt nhắm vào mạng lưới điện

Thùy Dương

~3 minutes

Chính quyền Ukraina cho biết là các lực lượng của Nga, trong đêm qua rạng sáng nay 22/03/2024, đã ồ ạt phóng 90 tên lửa các loại và 60 drone Shahed mang chất nổ nhắm vào nhiều nơi trên khắp đất nước Ukraina, gây một số thiệt hại nhân mạng. Đây cũng là đợt oanh kích quy mô lớn nhất của Nga nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraina.

Đăng ngày: 22/03/2024 - 11:08

2 phút

Trên mạng Telegram, cơ quan quốc gia quản lý mạng lưới điện Ukrenergo xem đây là « đợt oanh kích mạnh chưa từng có nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng » của Ukraina, với « sự phối hợp của nhiều loại vũ khí ». Chủ tịch - tổng giám đốc Ukrenergo, Volodymyr Kudrytskyi, nhấn mạnh là nhiều nhà máy nhiệt điện và thủy điện bị nhắm tới. Trong đêm qua, một trong hai đường dây cung cấp điện cho nhà máy điện hạt nhân Zaporijia (nhà máy điện nguyên tử lớn nhất châu Âu) đã bị cúp, hệ thống điện của thành phố Kharkiv bị hư hại.

Còn theo Reuters, đập thủy điện lớn nhất Ukraina cũng bị Nga oanh kích, nhưng may mắn không có nguy cơ sập.

Trên mạng xã hội, tổng thống Ukraina Zelensky « chia buồn với gia đình các nạn nhân đã thiệt mạng » trong đợt oanh kích mà Nga tiến hành đêm qua 21 rạng sáng hôm nay 22/03, nhưng ông không cho biết số thương vong vụ thể.

Trong khi đó, theo báo Le Monde, bộ Nội Vụ Ukraina sáng nay thông báo có nhiều vùng như "Zaporijia, Khmelnytsky, Odessa, Dnipro, Poltava, Mykolaïv, Vinnytsia, Lviv et Ivano-Frankivsk đã bị nhắm tới", khiến ít nhất 2 người chết và tối thiểu 8 người bị thương tại Khmelnytsky, miền tây Ukraina, 6 người bị thương và ở Zaporijia, 3 người hiện chưa được tìm thấy, nhiều tòa nhà dân cư bị hư hại.

Vùng Belgorod của Nga tiếp tục bị oanh kích

Về phía Nga, theo AFP, thống đốc vùng biên Belgorod cho biết sáng nay khu vực này lại hứng chịu nhiều vụ tấn công khiến 1 phụ nữ thiệt mạng và một số người bị thương, 3 tòa nhà của cơ quan y tế và nhiều ngôi nhà bị hư hại. Trong khi đó, bộ Quốc Phòng Nga thông báo bắn chặn được 8 quả đạn pháo trên vùng trời Belgorod. Những quả đạn pháo này được phóng đi từ lãnh thổ Ukraina. Trong khi đó, lực lượng an ninh FSB của Nga hôm qua 21/03 thông báo bắt giữ tại thành phố Mariupol của Ukraina 2 người bị cáo buộc ủng hộ Kiev, biện minh cho các hành động của lực lượng Ukraina mà Matxcơva xem là « hành vi khủng bố » của « tổ chức tân phát xít Ukraina », tội danh có thể bị kết án 7 năm tù giam.

*********

IMF đồng ý cho Ukraine vay 880 triệu USD, dự báo chiến tranh dần kết thúc trong năm 2024

Reuters

~2 minutes

Ban điều hành Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hôm 21/3 phê duyệt đợt đánh giá thứ ba về chương trình cho Ukraine vay 15,6 tỷ USD, cho phép giải ngân 880 triệu USD để hỗ trợ ngân sách và nâng tổng số tiền giải ngân lên 5,4 tỷ USD, Reuters dẫn thông tin từ IMF cho biết.

Tổ chức IMF cho hay những rủi ro mà Ukraine phải đối mặt vẫn đặc biệt cao, nhất là những bất ổn xung quanh cuộc chiến với Nga và triển vọng về nguồn tài chính bên ngoài. Mặc dù vậy, người đứng đầu phái bộ của cơ quan này ở Ukraine, ông Gavin Gray, nói rằng quỹ vẫn kỳ vọng cuộc chiến ở Ukraine sẽ dần kết thúc vào cuối năm 2024.

Ông Gray nói với các phóng viên rằng hiệu suất tổng thể của Ukraine trong chương trình Quỹ mở rộng với IMF vẫn tốt trong năm đầu tiên và Kyiv đã đáp ứng tất cả ngoại trừ một trong các tiêu chí về hiệu quả định lượng.

Ukraine sẽ nhận được tiền trong những ngày tới, ông Gray nói. Đó có thể là tin đáng mừng khi Quốc hội Mỹ tiếp tục tranh luận về việc phê duyệt gói viện trợ bổ sung trị giá 61 tỷ USD cho Ukraine. Ông Gray cho biết IMF sẽ phải nghiên cứu tác động lên mức nợ của Ukraine nếu các nhà lập pháp Mỹ quyết định chuyển một phần nguồn tài trợ đó thành khoản vay thay vì trợ cấp.

IMF nói rằng chương trình cho vay của họ tiếp tục tạo điểm tựa vững chắc cho chương trình kinh tế của Ukraine, chương trình này vẫn đi đúng hướng bất chấp hoàn cảnh vô cùng khó khăn do cuộc chiến của Nga ở Ukraine, hiện đã bước sang năm thứ ba.

Giám đốc IMF Kristalina Georgieva nói trong một tuyên bố: “Trong thời gian tới, quá trình phục hồi dự kiến sẽ chậm lại phần nào do rủi ro cực kỳ cao đối với triển vọng, chủ yếu xuất phát từ sự bất ổn đặc biệt cao liên quan đến chiến tranh cũng như khả năng chậm trễ trong việc cấp vốn bên ngoài”.

***********

EU tiến gần hơn tới việc lấy lợi nhuận từ tài sản Nga để mua vũ khí cho Ukraine

Reuters

~3 minutes

Liên hiệp châu Âu (EU) có thể sử dụng số tiền thu được từ tài sản bị phong tỏa của Nga để giúp Ukraine trong vòng vài tháng theo một kế hoạch mà trong đó bao gồm cả việc mua vũ khí cho Kyiv, Reuters dẫn lời các nhà lãnh đạo EU cho biết hôm 21/3.

Các nhà lãnh đạo của khối có 27 quốc gia thành viên đồng ý như trên tại hội nghị thượng đỉnh ở Brussels để tiếp tục thực hiện kế hoạch, được Ủy ban châu Âu, tức cơ quan hành pháp của EU, trình bày trong tuần này.

Ông Charles Michel, chủ tịch Hội đồng châu Âu gồm các nhà lãnh đạo EU, nói với các phóng viên: “Tôi tin tưởng rằng chúng tôi có thể hành động rất nhanh chóng”.

Mong muốn cấp bách của các nhà lãnh đạo phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng về cuộc chiến ở Ukraine, trong đó, lực lượng của Kyiv thiếu đạn dược đang cố gắng kìm chân quân đội Nga và gói viện trợ quân sự trị giá 60 tỷ USD cho Kyiv đang bị mắc kẹt tại Quốc hội Hoa Kỳ.

Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, nói rằng 1 tỷ euro (1,09 tỷ USD) đầu tiên từ chương trình này có thể được giải ngân ngay sau ngày 1/7.

Ủy ban châu Âu đã đề xuất chuyển 90% lợi nhuận từ tài sản bị phong tỏa của Nga sang một quỹ do EU điều hành dùng để tài trợ vũ khí cho Kyiv. 10% còn lại sẽ được dùng để hỗ trợ ngân sách cho Kyiv.

Ủy ban này ước tính lợi nhuận từ tài sản - nhiều loại chứng khoán và tiền mặt của ngân hàng trung ương Nga - có thể từ 2,5 tỷ euro (2,73 tỷ USD) đến 3 tỷ euro mỗi năm.

Ông Michel và bà von der Leyen cho hay ý tưởng sử dụng số tiền thu được từ tài sản bị phong tỏa của Nga để giúp ích cho Ukraine - bị Moscow xem như hành vi trộm cắp - nhận được sự ủng hộ rộng rãi của các chính phủ EU.

Hai nước có tiếng nói nhiều trọng lượng trong EU là Đức và Pháp lên tiếng ủng hộ mạnh mẽ kế hoạch này.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz nói: “Số tiền thu được này trước hết nên được sử dụng để mua vũ khí và đạn dược mà Ukraine cần để tự vệ”.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy kêu gọi EU tiến xa hơn nữa và hãy sử dụng chính tài những sản đó - điều mà khối này không xem xét.

“Nga phải cảm nhận được cái giá phải trả thực sự của chiến tranh và sự cần thiết của một nền hòa bình công bằng”, ông Zelenskyy nói với các nhà lãnh đạo EU qua đường truyền video.

Ông Zelenskyy cho rằng thật “mất mặt cho châu Âu” khi Ukraine không có đủ pháo binh trong cuộc chiến chống lại Nga, quốc gia xâm lược nước láng giềng vào tháng 2/2022.

Hôm 21/3, Nga cho biết sản lượng đạn pháo của nước này đã tăng vọt trong năm qua.

Trong khi đó, một số ngân hàng phương Tây đang vận động hành lang chống lại đề xuất của EU vì lo ngại nó có thể dẫn đến kiện tụng tốn kém, các nguồn tin trong ngành cho biết.

**************

Đăng ngày: 21/03/2024 - 15:13

4 phút

(Ngân hàng Thế giới) – Việt Nam nhận được 51,5 triệu đô la từ Ngân hàng Thế giới nhờ giảm phát thải thông qua bảo tồn rừng. Trong thông cáo ngày 21/03/2024, Ngân hàng Thế giới cho biết khoản tiền này đã được chuyển cho Việt Nam do giảm được 10,3 triệu tấn phát thải các-bon trong giai đoạn từ ngày 01/02/2018 đến ngày 31/12/2029. Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở khu vực Đông Á Thái Bình Dương nhận được khoản thanh toán dựa trên kết quả giảm phát thải từ Quỹ Đối tác Các-bon Lâm nghiệp (FCPF) của Ngân hàng Thế giới. Số tiền này sẽ mang lại lợi ích cho 70.555 chủ rừng và 1.356 cộng đồng sống gần rừng, được chia theo kế hoạch chia sẻ lợi ích rộng rãi.

(Yonhap) – Washinton tiếp tục đầu tư cho 28.500 lính Mỹ tại Hàn Quốc. Ngày 20/03/2024, tư lệnh các lực lượng Mỹ tại Hàn Quốc (USFK), tướng Paul LaCamera, trấn an đồng minh trong bối cảnh quan ngại về khả năng Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ và giảm quân số trong lực lượng USFK. Tướng Paul LaCamera khẳng định lực lượng này sẽ tiếp tục các chương trình huấn luyện để bảo vệ Hàn Quốc trước những mối đe dọa ngày càng tăng từ Bắc Triều Tiên.

(AFP) - Đài Bắc phát hiện 32 chiến đấu cơ Trung Quốc quanh đảo Đài Loan. Theo thông báo hôm nay 21/03/2024 của bộ Quốc Phòng Đài Loan, đây là con số chiến đấu cơ Trung Quốc nhiều thứ hai được ghi nhận từ đầu năm đến nay. Trong số đó có 20 chiến đấu cơ đã vượt đường trung tuyến (đường phân cách không chính thức) ở eo biển Đài Loan. Trung Quốc bác bỏ thông tin nói trên. Ngoài ra, trong vòng 24 giờ, tính đến 6 giờ sáng hôm nay, bộ Quốc Phòng Đài Loan đã phát hiện 5 tàu chiến của Trung Quốc hoạt động quanh Đài Loan.

(Reuters) - Úc thắt chặt các quy định về cấp thị thực sinh viên. Từ 23/03/2024, các quy định về việc cấp thị thực cho sinh viên sang Úc du học sẽ được áp dụng, với yêu cầu về trình độ tiếng Anh so với trước đây, ngoài một « bài kiểm tra học viên thực sự » dành cho học viên quốc tế. Chính phủ Úc cũng sẽ đình chỉ hoạt động đối với các nhà cung cấp dịch vụ giáo dục tuyển sinh viên nước ngoài nếu liên tục vi phạm quy định. Đây là biện pháp chống di dân « đội lốt » du học. Các quy định hạn chế di cư đã được đưa ra vào tháng 12/2023 trong bối cảnh nhập cư vào Úc tăng mạnh.

(AFP) – Tội phạm và hành vi phạm tội phân biệt chủng tộc, tôn giáo, bài ngoại gia tăng ở Pháp. Trong năm 2023 xảy ra “gần 15.000 vụ vi phạm trên toàn lãnh thổ”, tăng 32% so với năm 2022. Tình trạng này tăng mạnh trong cuối năm, đặc biệt từ sau vụ Hamas tấn công sát hại người dân ở Israel ngày 07/10/2023. Theo thống kê được bộ Nội Vụ Pháp công bố ngày 20/03/2024, Paris là nơi có tình trạng tội phạm vì phân biệt chủng tộc, tôn giáo, bài ngoại cao nhất, gấp 3 lần so với tỉ lệ trung bình toàn quốc.

(AFP) – Thế giới đối mặt với tỷ lệ sinh sản giảm. Một nghiên cứu quy mô lớn, được đăng trên tạp chí khoa học The Lancet ngày 21/03/2024, báo động “tỷ lệ sinh sản đang giảm trên khắp thế giới”, phần lớn các nước giữ được cân bằng dân số. Dân số giảm ở những nước đang phát triển nhưng sẽ tiếp tục tăng lâu dài tại những nước nghèo, như tại châu Phi nam Sahara.

(AFP) - Thụy Điển : Một công ty phân phối dược phẩm lớn cấm bán sản phẩm chăm sóc da cho thiếu niên dưới 15 tuổi. Thông báo của Apotek Hjärtat, chủ sở hữu 390 hiệu thuốc trên toàn quốc, được đưa ra hôm nay 21/03/2024. Chủ tịch tổng giám đốc Monika Magnusson cho biết họ muốn bảo vệ những khách hàng nhỏ tuổi trước xu hướng dùng mỹ phẩm dưỡng da chống lão hóa quá sớm và vô ích. Nhiều em do nghe theo những người có ảnh hưởng trên các mạng xã hội đã dùng kem chống nhăn từ khi mới 10 tuổi. Từ nay, những em dưới 15 tuổi nếu muốn mua mỹ phẩm chăm sóc da thì hoặc phải có sự cho phép của bố mẹ, hoặc phải có chứng nhận y tế.

************

LHQ: Nga gieo rắc "sợ hãi" và xóa "bản sắc Ukraina" ở các vùng chiếm đóng

Thu Hằng

3–4 minutes

Matxcơva tạo ra « bầu không khí sợ hãi » tại các vùng chiếm đóng ở Ukraina. Quân đội Nga « bắt giữ tùy tiện », « tra tấn » và cố tình xóa bỏ « bản sắc Ukraina », đặc biệt là ở trẻ em. Đó là những cáo buộc mà Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc nêu lên trong báo cáo được công bố ngày 20/03/2024, sau hơn 2.300 cuộc trao đổi với các nạn nhân và nhân chứng.

Đăng ngày: 21/03/2024 - 13:16

2 phút

Nga bị lên án « áp đặt ngôn ngữ, quốc tịch, luật pháp, hệ thống tư pháp và xóa bỏ hoàn toàn những biểu hiện của văn hóa và bản sắc Ukraina ». Trẻ em Ukraina ở các vùng chiếm đóng là đối tượng bị nhắm đến nhiều nhất, theo giải thích của bà Danielle Bell, lãnh đạo tổ quan sát nhân quyền tại Ukraina của Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc :

« Liên bang Nga đã áp đặt chương trình giáo dục riêng của họ trong trường học, trái với nghĩa vụ của họ theo luật nhân đạo quốc tế, là không được can thiệp vào các trường tại địa phương. Giáo viên tại các vùng bị chiếm đóng kể lại là họ bị ép giảng dạy theo chương trình của Nga và sử dụng sách giáo khoa với nội dung ủng hộ Nga, biện minh cho cuộc tấn công vũ trang vào Ukraina. Chính quyền các vùng chiếm đóng còn tuyển trẻ em vào các tổ chức đoàn thể thanh niên để dạy các em lòng yêu nước Nga ».

Ban đầu các vụ trấn áp chỉ nhắm đến những cá nhân bị coi là mối đe dọa cho an ninh nhưng sau đó được áp dụng với « bất kể ai bị coi là phản đối Nga chiếm đóng ». Vẫn theo báo cáo được AFP trích dẫn, chính quyền chiếm đóng « cắt » truyền hình, phát thanh, internet và mạng điện thoại di động của Ukraina và chuyển sang các mạng của Nga để dễ « kiểm soát thông tin trên mạng ». Người dân ở những vùng này « được khuyến khích » tố giác nhau, khiến « họ sợ chính cả những người bạn và hàng xóm của mình ».

Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc cũng lo ngại chính quyền Kiev truy bức những người Ukraina từng hợp tác với quân Nga, kể cả những người làm trong lĩnh vực « dịch vụ trọng yếu » ở các vùng lãnh thổ miền đông và nam mà Kiev chiếm lại được.

Về tình hình chiến sự, Ukraina cho biết Nga đã bắn 31 tên lửa vào thủ đô Kiev sáng sớm 21/03, khiến ít nhất 17 người bị thương. Đây là vụ tấn công quy mô lớn đầu tiên kể từ tháng 2, sau khi Matxcơva thề trả đũa các vụ tấn công vào lãnh thổ Nga ở khu vực biên giới. Ngay lập tức, tổng thống Volodymyr Zelenky kêu gọi phương Tây tỏ « thiện chí chính trị », cung cấp hệ thống phòng không hiện đại cho Ukraina, như hệ thống Patriot của Mỹ.

*********

Matxcơva phẫn nộ về kế hoạch của Liên Âu dùng tiền lãi từ tài sản Nga để giúp Ukraina

Thanh Hà

Trước khi Liên Hiệp Châu Âu thảo luận về kế hoạch dùng tiền lãi từ những tài sản của Nga bị phong tỏa để mua vũ khí viện trợ cho Ukraina, Matxcơva hôm qua 20/03/2024 đã kịch liệt phản đối kế hoạch đó. Biện pháp phong tỏa tài sản Nga ở châu Âu đã được áp dụng từ khi tổng thống Vladimir Putin đưa quân xâm chiếm Ukraina vào tháng 2/2022.

Đăng ngày: 21/03/2024 - 12:00

2 phút

Ảnh minh họa: Trụ sở Ủy Ban Châu Âu tại Bruxelles, Bỉ, ngày 03/12/2019. Aris Oikonomou / AFP

Thông tín viên Anissa El Jabri từ Matxcơva cho biết lập trường của Nga :

« Tuần trước, Nga đã triệu đại sứ Thụy Sĩ tại Matxcơva lên để phản đối sau khi chính quyền Berne thông qua quyết định cho phép sử dụng tài sản của Nga bị phong tỏa tại Thụy Sĩ. Số tiền đó sẽ được dùng cho các dự án tái thiết Ukraina. Nhưng thật ra tài sản của Nga bị phong tỏa trong Liên Âu lớn hơn rất nhiều so với tại Thụy Sĩ. Trên tổng số 260 tỷ tài sản của Nga bị phong tỏa trên toàn thế giới, có đến 210 tỷ là ở Liên Âu.

Phát ngôn viên của điện Kremlin, Dmitri Peskov, mạnh mẽ tuyên bố : ‘Tịch biên tài sản của Nga sẽ là một hành động phù hợp với chủ trương phá hoại các nền tảng pháp lý của Liên Âu và quốc tế. Các nước châu Âu phải hoàn toàn ý thức được những hậu quả tai hại mà những quyết định đó sẽ gây ra đối với nền kinh tế của chính Liên Âu và đối với uy tín của khối này với các nhà đầu tư nước ngoài’.

Cũng ông Peskov nhấn mạnh: ‘Những hậu quả tai hại chắc chắn sẽ có, vì những cá nhân có liên quan đến việc ra quyết định, những quốc gia tịch biên tài sản của Nga đương nhiên sẽ bị truy tố trong nhiều thập niên sắp tới’. Như thông lệ, phát ngôn viên của bộ Ngoại Giao Nga có những lời lẽ còn quyết liệt hơn. Bà Maria Zakharova lên án sáng kiến của Liên Âu ‘ăn cướp’ ».

************

Tuyên bố của tổng thống Pháp, ngày 26/02/2024, không loại trừ khả năng phương Tây đưa ‘‘các lực lượng’’ đến Ukraina để hỗ trợ Kiev trong cuộc kháng chiến chống xâm lược Nga đang gây nhiều phản ứng từ phía Nga. Tổng thống Nga, ngay sau đó, trong thông điệp liên bang đã đe dọa trả đũa tàn khốc. Hôm 19/03 vừa qua, lãnh đạo tình báo cao cấp nhất của Nga khẳng định : Pháp đã sẵn sàng cho kế hoạch đưa 2.000 binh sĩ đến Ukraina.

Paris đã ngay lập tức bác bỏ thông tin này, nhưng cùng lúc đó báo chí Pháp dẫn lời tư lệnh lục quân Pháp cho biết nước Pháp có kế hoạch xây dựng lực lượng ‘‘Răn đe Quy ước’’ với khoảng 20.000 binh sĩ, có khả năng được triển khai chỉ trong vòng 30 ngày, để tham gia các chiến dịch cùng các đồng minh.

Theo nhật báo Pháp Le Figaro, hôm qua, 20/03, khẳng định của tư lệnh lục quân Pháp, tướng Pierre Schill, về việc ‘‘để tránh chiến tranh’’, cần chuẩn bị lực lượng vũ trang đủ sức mạnh để ‘‘buộc kẻ địch phải chùn tay’’ (découragement), được đưa ra trong tháng 3/2024, tại Ba Lan bên lề cuộc tập trận lớn chưa từng có của khối NATO, có thể coi như là ‘‘đồng thanh tương ứng’’ với tuyên bố của tổng thống Macron ‘‘không loại trừ’’ việc phương Tây khả năng cử ‘‘lực lượng’’ tới Ukraina.

Khẳng định của viên tướng chỉ huy Lục Quân Pháp tiếp theo đó đã được khẳng định bằng giấy trắng mực đen với một bài viết vừa được đăng trên báo Le Monde. Theo đó, quân đội Pháp có khả năng huy động một sư đoàn, tương đương 20.000 người. Le Figaro nhấn mạnh : Bài viết trước khi được đăng trên Le Monde đã được bộ Quân Lực và bộ Tổng Tham Mưu Quân đội Pháp duyệt và chắc chắn đã được điện Elysée bật đèn xanh.

Lực lượng ‘‘Răn đe Quy ước’’ là gì ?

Le Figaro giải thích, đây là lực lượng vũ trang sử dụng vũ khí quy ước, được triển khai để tạo sức mạnh ‘‘răn đe’’ trong trường hợp biện pháp ‘‘răn đe’’ sử dụng vũ khí hạt nhân chưa được đưa ra. Lực lượng vũ trang với vũ khí quy ước về nguyên tắc sẽ không tham chiến, mà tạo sức mạnh răn đe nhằm buộc đối phương phải cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng trước khi quyết định vượt qua ‘‘lằn ranh đỏ’’.

Lực lượng Răn đe Quy ước hiện là một ‘‘lỗ hổng’’ trong hệ thống phòng thủ của nước Pháp. Kể từ khi chiến tranh lạnh kết thúc, quân đội Pháp chỉ tập trung vào các hoạt động chống khủng bố, hay ‘‘gìn giữ hòa bình’’. Các lực lượng gìn giữ hòa bình của Pháp tại vùng Sahel châu Phi trong những năm trước đây chỉ có khoảng 5.000 người. Sức mạnh răn đe của nước Pháp được đặt hoàn toàn lên vai lực lượng Răn đe Hạt nhân.

Về lực lượng Răn đe Quy ước tương lai, Pháp có khả năng đến đâu ?

Theo Le Figaro, lực lượng FOT (tạm dịch là lực lượng tác chiến trên bộ) của Pháp bao gồm có khoảng 77.000 binh sĩ, có khả năng được triển khai trong trường hợp khủng hoảng. Lực lượng FOT bao gồm 2 sư đoàn, với khoảng 20.000 binh sĩ mỗi sư đoàn, số quân còn lại thuộc các đơn vị ở tuyến sau. Một sư đoàn được bố trí tại Besançon, miền bắc, phụ trách lãnh thổ châu Âu, và một sư đoàn đồn trú tại Marseilles, miền nam, có khả năng được triển khai tại các nơi khác trên thế giới.

Trong bài viết trên Le Monde, tư lệnh lục quân Pháp cho biết là mốc thời gian chính thức cho việc thành lập một sư đoàn triển khai nhanh, với tư cách lực lượng Răn đe Quy ước, sẽ là năm 2027. Đến năm 2030, Pháp đặt mục tiêu sẽ đảm nhiệm việc chỉ huy một quân đoàn, với khoảng 60.000 binh sĩ, trong đó có từ một đến hai sư đoàn nước ngoài. Việc thành lập một lực lượng Răn đe Quy ước với quy mô như vậy không hề dễ dàng với quân đội các nước châu Âu. Bước đệm của kế hoạch này sẽ là việc Pháp triển khai khoảng 4.000 binh sĩ năm nay tại Rumani.

Lực lượng Răn đe Quy ước của Pháp sẽ có nhiệm vụ gì ?

Bộ Tổng Tham Mưu Pháp nhấn mạnh : Lực lượng 20.000 binh sĩ được tư lệnh lục quân nêu trên trong hiện tại không phải là lực lượng sẽ được cử đến Ukraina. Về vấn đề này, chưa có quyết định nào được đưa ra, mà vấn đề cũng chưa được đặt ra. Lực lượng lục quân làm nhiệm vụ răn đe này sẽ được giao nhiệm vụ gì ? Huấn luyện binh sĩ Ukraina, làm nhiệm vụ công binh, hay bảo đảm an ninh tại một số khu vực … ? Quân đội Pháp chưa đưa ra thông tin cụ thể nào. Tuy nhiên, Le Figaro nhấn mạnh: Mục tiêu của giới quân sự Pháp khi đưa ra các thông tin này là thuyết phục, đối phương cũng như các đối tác, là Paris không loại trừ bất cứ kịch bản nào. Chủ trương này hẳn là tương ứng với đối sách ‘‘mơ hồ chiến lược’’ của tổng thống Pháp, để gia tăng thách thức với chế độ Putin, một khi điện Kremlin không từ bỏ tham vọng lấn tới tại Ukraina.

Cho đến nay, Pháp không phải là một bên tham chiến tại Ukraina. Không để xảy ra đụng độ trực tiếp với quân đội Nga, đồng nghĩa với đụng độ giữa hai cường quốc có vũ khí nguyên tử, chắc chắn là điều mà Paris cũng như khối NATO chủ trương. Tuy nhiên, lực lượng Răn đe Quy ước của Pháp trong tương lai sẽ hành động ra sao còn phụ thuộc vào tham vọng của quân Nga tại Ukraina.

Tín hiệu mới gửi đến điện Kremlin

Theo logic mơ hồ chiến lược, nhằm mang lại các hậu thuẫn mạnh mẽ cho quân đội Ukraina, Lực lượng Răn đe Quy ước của Pháp ắt hẳn sẽ không dừng lại ở nhiệm vụ gỡ mìn hay huấn luyện, hoặc các nhiệm vụ khác ở tuyến sau, mà rất có thể sẽ tham gia vào các hoạt động khác. Về vấn đề này, trang mạng Mediarpart dẫn lời một số chuyên gia cho biết, các lực lượng vũ trang của Pháp và của phương Tây nói chung có thể được triển khai tại Ukraina, theo hai kịch bản.

Kịch bản thứ nhất là sự hiện diện của các đơn vị tác chiến phương Tây làm nhiệm vụ ‘‘Răn đe Quy ước’’ sẽ trực tiếp chặn đứng tham vọng lấn sân của Nga, buộc Nga phải dừng bước. Kịch bản thứ hai, trong trường hợp Nga không từ bỏ tham vọng lấn sân, tức trường hợp bất khả kháng, đụng độ sẽ có thể xảy ra. Cho đến nay, cả hai kịch bản này là điều mà cả Nga và NATO đều tránh, theo chuyên gia quân sự Pháp Michel Goya. Bởi điều đó nếu xảy ra, thế giới có nguy cơ bước vào một cuộc đại chiến thế giới.

Tuy nhiên, hành động nói trên của quân đội Pháp cũng như tuyên bố ngày 26/02 của tổng thống Pháp cho thấy Paris và nhiều đồng minh của Ukraina, không loại trừ khả năng nào để không cho Nga chiến thắng tại Ukraina. Việc nước Pháp chuẩn bị tăng cường lực lượng răn đe quy ước có thể coi là một tín hiệu mạnh gửi đến điện Kremlin.

Tín hiệu nói trên của Quân đội Pháp, với phát biểu của tướng Schill trên Le Monde hôm 19/03, cũng có thể là điều khiến lãnh đạo tình báo Nga Sergueï Narychkine ngay hôm sau 20/03, phải lên tiếng cáo buộc Pháp chuẩn bị đưa 2.000 quân đến Ukraina. Theo chuyên gia Dimitri Minic, trung tâm Nga – khu vực Á –Âu, Viện quan hệ quốc tế Pháp IFRI, việc lãnh đạo tình báo Nga trực tiếp lên tiếng là điều hiếm hoi, cho thấy Matxcơva đang tìm cách gieo rắc hoài nghi trong các đồng minh của Pháp, gia tăng chiến tranh tâm lý chống Pháp, quốc gia giờ đây đang ở tuyến đầu trong thế trận hỗ trợ Ukraina chống xâm lược.

***********

Thượng đỉnh Liên Âu bàn cách giúp Ukraina tăng cường năng lực chống Nga

Thu Hằng

3–4 minutes

Trong hai ngày 21 và 22/03/2024, lãnh đạo 27 nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu họp tại Bruxelles, Bỉ, để bàn cách hỗ trợ Ukraina tốt hơn trong cuộc chiến chống quân xâm lược Nga, cũng như đối phó với mối đe dọa Nga ngày càng nguy hiểm. Trong khi viện trợ của phương Tây cho Kiev đang sụt giảm, nhiều lãnh đạo châu Âu lo ngại khả năng Ukraina thất trận và Nga sẽ không dừng ở đó.

Đăng ngày: 21/03/2024 - 12:51

2 phút

Theo AFP, ngày họp thứ nhất bàn về kế hoạch sử dụng lợi nhuận từ tài sản của Nga bị phong tỏa sau khi Matxcơva phát động cuộc chiến xâm lược Ukraina ngày 24/02/2022. Bruxelles không « động » đến khối tài sản hơn 210 tỉ euro của Ngân hàng Trung ương Nga bị giữ tại châu Âu, nhưng dự định sử dụng khoản tiền lãi hàng năm từ 3-4 tỉ euro.

Theo đặc phái viên RFI tại Bruxelles, 3% khoản tiền này sẽ được sử dụng để thanh toán chi phí hoạt động liên quan, 10% sẽ dành để đề phòng khả năng sau này Nga kiện. Trong trường hợp 27 nước nhất trí, gần 90% còn lại sẽ được dành mua vũ khí cho Ukraina. Chính quyền Kiev sẽ được nhận thành hai đợt, đợt thứ nhất được dự kiến ngay tháng 7 tới.

Chủ đề thứ hai liên quan đến việc Liên Hiệp Châu Âu chưa có ngành công nghiệp quốc phòng, sau hơn 60 năm thành lập. Các nhà lãnh đạo thảo luận về chiến lược mới mà Ủy Ban Châu Âu đề xuất vào đầu tháng 3. Tuy nhiên, các nước vẫn bất đồng về cách huy động nguồn tài chính : Pháp và một số nước như Estonia ủng hộ việc châu Âu đứng ra vay chung, như đã từng làm vào thời đại dịch Covid-19, nhưng nhiều nước khác như Đức phản đối kế hoạch này. Cho nên, theo AFP, các nhà lãnh đạo sẽ chỉ xem xét « mọi phương án» về tài chính để lập báo cáo vào tháng 6.

Tình hình hiện trở nên cấp bách với Liên Hiệp Châu Âu, vì theo cảnh báo của chủ tịch Hội Đồng Châu Âu, khối 27 nước đang « phải đối mặt với mối đe dọa lớn nhất cho an ninh kể từ Thế Chiến II ». Trong thư mời gửi các nhà lãnh đạo, ông Charles Michel nhấn mạnh « đã đến lúc chúng ta phải đưa ra những biện pháp triệt để và cụ thể để sẵn sàng về mặt quốc phòng ».

Để tự chủ về năng lượng, tránh phụ thuộc vào khí đốt Nga, các nhà lãnh đạo Liên Âu kêu gọi tái thúc đẩy ngành công nghiệp hạt nhân, cụ thể là xây dựng nhiều nhà máy điện hạt nhân và triển khai các lò phản ứng tiên tiến, theo dự thảo bản thông cáo mà Reuters tham khảo được. Cuối cùng, thượng đỉnh cũng sẽ thảo luận một số chủ đề khác, như quyết định mở đàm phán kết nạp Bosnia, hay tình hình tại Gaza.

*************

Hôm 21/3, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc nhất trí thông qua nghị quyết toàn cầu đầu tiên về trí tuệ nhân tạo nhằm khuyến khích các nước bảo vệ nhân quyền, bảo vệ dữ liệu cá nhân và giám sát rủi ro của trí tuệ nhân tạo (AI), theo Reuters.

Các quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho báo giới biết ngay trước khi nghị quyết được thông qua rằng nghị quyết này phải mất ba tháng để đàm phán và cũng ủng hộ việc tăng cường các chính sách về quyền riêng tư. Nghị quyết không mang tính ràng buộc này do Hoa Kỳ đề xuất và được Trung Quốc cùng 122 quốc gia khác đồng bảo trợ.

Đại sứ Hoa Kỳ tại LHQ Linda Thomas-Greenfield nói: “Hôm nay, tất cả 193 thành viên của Đại hội đồng LHQ cùng lên tiếng và cùng nhau lựa chọn quản lý trí tuệ nhân tạo thay vì để nó chi phối chúng ta”.

Nghị quyết này là sáng kiến mới nhất trong một loạt sáng kiến - một số ít trong số đó có hiệu lực - của các chính phủ trên thế giới nhằm định hình sự phát triển của AI, trong bối cảnh có những lo ngại là nó có thể được sử dụng để phá vỡ các quy trình dân chủ, làm tăng mạnh gian lận hoặc dẫn đến mất việc làm hàng loạt, cùng nhiều tác hại khác.

Nghị quyết này viết: “Việc thiết kế, phát triển, triển khai và sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo không đúng hoặc có ác ý … gây ra những rủi ro có thể … làm suy yếu việc bảo vệ, thúc đẩy và hưởng thụ các quyền con người và các quyền tự do cơ bản”. Vào tháng 11/2023, Mỹ, Anh và hơn 10 quốc gia khác đã công bố thỏa thuận quốc tế chi tiết đầu tiên về cách đảm bảo là trí tuệ nhân tạo vẫn an toàn trước những kẻ lừa đảo, thúc đẩy các công ty tạo ra các hệ thống AI “an toàn theo thiết kế”.

Châu Âu đang đi trước Hoa Kỳ, với việc các nhà lập pháp EU thông qua một thỏa thuận tạm thời trong tháng này để giám sát công nghệ AI.

Nhà Trắng tìm cách giảm thiểu rủi ro AI cho người tiêu dùng, người lao động và các nhóm thiểu số, đồng thời củng cố an ninh quốc gia bằng sắc lệnh hành pháp mới vào tháng 10/2023.

Khi được hỏi liệu các nhà đàm phán có gặp phải sự phản kháng từ Nga hay Trung Quốc hay không, các quan chức Mỹ thừa nhận đã có “rất nhiều cuộc đối thoại nảy lửa ... Nhưng chúng tôi đã tích cực hợp tác với Trung Quốc, Nga, Cuba và các quốc gia khác thường không đồng quan điểm với chúng tôi về các vấn đề”.

Một quan chức không nêu tên cho biết: “Chúng tôi tin rằng nghị quyết này tạo ra sự cân bằng hợp lý giữa việc thúc đẩy phát triển hơn nữa trong khi tiếp tục bảo vệ nhân quyền”.

Giống như các chính phủ trên thế giới, các quan chức Trung Quốc và Nga đang háo hức khám phá việc sử dụng các công cụ AI cho nhiều mục đích khác nhau. Tháng trước, Microsoft cho hay họ đã phát hiện tin tặc từ cả hai quốc gia này sử dụng phần mềm OpenAI do Microsoft hậu thuẫn để trau dồi kỹ năng gián điệp.

************

Bộ Thương mại Mỹ (DOC) mới đây thông báo họ tăng thuế chống bán phá giá áp vào 5 nhà xuất khẩu cá basa ở Việt Nam, sau giai đoạn rà soát hành chính từ ngày 1/8/2021 đến 31/7/2022. Quyết định của bộ được đăng trên Công báo Liên bang hôm 14/3.

Những hãng phải chịu mức thuế cao hơn là Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ (CASEAMEX), Tập đoàn Cafatex, Tập đoàn Hùng Vương và các hãng liên kết (HVC), Tập đoàn Đầu tư và Phát triển Quốc tế (IDI) và Công ty Cổ phần Thủy sản Lộc Kim Chi, theo kết quả rà soát của DOC mà VOA xem được qua Công báo Liên bang.

Văn bản được DOC công bố nói rằng bộ này xác định 5 công ty kể trên bán sản phẩm cá fillet vào Mỹ với các mức giá thấp hơn giá trị bình thường trong giai đoạn bị rà soát, như vậy, họ phải chịu mức thuế riêng là 0,18 đô la/kilogram.

Mức thuế mới cao hơn so với mức trước đây là 0,14 đô la/kg đã được áp dụng đối với 5 công ty nêu trên và các hãng xuất khẩu khác được DOC xếp chung vào danh sách “các pháp nhân trên toàn Việt Nam”.

Có một hãng Việt Nam được DOC xác định đã không bán hàng với giá cả dưới giá trị bình thường vào Mỹ và không bị áp thuế chống bán phá giá, đó là Tập đoàn Vĩnh Hoàn.

Trong năm 2023, giá trị thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt 1,56 tỷ đô la, giảm gần 27% so với năm 2022, theo Tổng cục Hải quan Việt Nam. Mặc dù vậy, con số đó vẫn cao hơn giá trị thủy sản xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản và Trung Quốc, lần lượt là 1,51 tỷ đô la và 1,34 tỷ đô la.

Tổng cục Hải quan dự báo rằng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong năm 2024 sẽ phục hồi, kể cả ở thị trường Mỹ, song cũng nhận định rằng trong khi nhu cầu nhập khẩu của Mỹ tăng, thủy sản Việt Nam sẽ phải cạnh tranh gay gắt với sản phẩm của các nhà cung cấp khác, ví dụ như tôm Ecuador và Ấn Độ.

Hồi tháng 9/2023, báo chí Việt Nam dẫn thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam khẳng định rằng Mỹ luôn là đối tác hàng đầu về nhập khẩu thủy sản Việt Nam.

Hiệp hội nêu bật rằng vào năm 2022, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Mỹ đạt kỷ lục 2,15 tỷ đô la, tăng 80% so với thời điểm 10 năm trước.

***********

Tin tức thế giới 22-3: Ukraine cần ít nhất 490 tỉ USD để tái thiết; Mỹ muốn ngừng bắn lập tức ở Gaza

DUY LINH

6–7 minutes

Hai điểm nóng xung đột hiện nay của thế giới là Ukraine và Dải Gaza tiếp tục có các diễn biến mới liên quan đến từ khóa viện trợ. Việc Apple bị kiện khi được cho là đang độc quyền thị trường điện thoại thông minh (smartphone) cũng là một tin đáng chú ý với những người theo dõi công nghệ.

IMF giải ngân 800 triệu USD cho Ukraine

Ban điều hành Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) xác nhận hôm 21-3 việc sẽ giải ngân 880 triệu USD cho Ukraine, trong giai đoạn thứ ba của gói viện trợ trị giá 15,6 tỉ USD.

Giám đốc điều hành IMF Kristalina Georgieva kế đó xác nhận quyết định trên và cho biết cuộc chiến với Nga đã đặt ra nhiều thách thức về kinh tế, xã hội cho Ukraine.

"Tuy nhiên, sự ổn định tài chính và kinh tế vĩ mô vẫn được duy trì, phản ánh chính sách khéo léo của chính quyền Ukraine cũng như sự hỗ trợ đáng kể từ bên ngoài", bà Georgieva nói thêm.

Theo ước tính của IMF, Ukraine cần ít nhất 490 tỉ USD để tái thiết sau chiến tranh. Tốc độ tăng trưởng của nước này dự kiến giảm xuống còn 3-4% trong năm 2024.

Ukraine sắp bỏ danh sách đen "tài trợ chiến tranh"

Ngày 21-3, hai nguồn tin của Reuters tiết lộ Ukraine có thể dỡ bỏ danh sách đen "các nhà tài trợ chiến tranh" trong vòng vài ngày tới. Đây vốn là trọng tâm trong chiến dịch của Kiev nhằm vạch trần các công ty làm ăn với Nga, nhưng vấp phải phản ứng dữ dội từ các quốc gia bao gồm Trung Quốc và Pháp.

Danh sách đen này không có giá trị pháp lý, song nó gây bối rối cho khoảng 50 công ty lớn bị chỉ trích vì hoạt động ở Nga và giúp đỡ cuộc chiến của Điện Kremlin ở Ukraine bằng cách nộp thuế.

Nguồn tin của Reuters cho biết Áo, Trung Quốc, Pháp và Hungary đã gây áp lực lên Kiev về danh sách này. Người này cũng đồng thời nói thêm rằng danh sách này có thể bị gỡ xuống khỏi Internet trong vòng vài ngày.

Bộ ngoại giao của 4 nước trên đã không trả lời ngay lập tức hoặc từ chối yêu cầu bình luận.

Mỹ thúc đẩy ngừng bắn ở Dải Gaza

Tại Cairo (Ai Cập) ngày 21-3, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định "khoảng cách đang được thu hẹp" trong các cuộc đàm phán ở Doha, hướng tới một thỏa thuận thả con tin và lệnh ngừng bắn trong cuộc xung đột giữa Israel với Hamas ở Dải Gaza.

"Các nhà đàm phán tiếp tục làm việc. Khoảng cách đang được thu hẹp và chúng tôi đang tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận ở Doha", ông Blinken nói. Mặc dù vậy, ông thừa nhận vẫn còn nhiều việc khó khăn để đạt được điều đó.

Từ Washington (Mỹ), phái đoàn Mỹ tại Liên Hiệp Quốc thông báo sẽ đưa một nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza ra bỏ phiếu tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc ngày 22-3.

"Mỹ đã làm việc nghiêm túc với các thành viên hội đồng trong vài tuần qua về một nghị quyết sẽ hỗ trợ các nỗ lực ngoại giao đang diễn ra, nhằm đảm bảo lệnh ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza như một phần của thỏa thuận giải thoát con tin và gia tăng viện trợ nhân đạo", người phát ngôn của phái đoàn Mỹ tại Liên Hiệp Quốc khẳng định.

5 nước Ả rập kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức

Tại cuộc họp ở Cairo ngày 21-3, các quan chức cấp cao của 5 quốc gia Ả rập đã nhấn mạnh sự cấp thiết phải đảm bảo một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và toàn diện ở Dải Gaza, tăng cường tiếp cận viện trợ nhân đạo và mở tất cả các cửa khẩu biên giới giữa Israel và Gaza.

Tham dự cuộc gặp này có ngoại trưởng các nước Ai Cập, Saudi Arabia, Jordan và Qatar, cùng Quốc vụ khanh phụ trách hợp tác quốc tế của Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Tổng thư ký Ban Điều hành Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO).

Trong tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc họp, các quan chức Arab nhấn mạnh sự cần thiết phải vượt qua những trở ngại do Israel áp đặt bằng cách thực hiện đầy đủ Nghị quyết 2720 của Hội đồng Bảo an nhằm đáp ứng các nhu cầu của 2 hai triệu người Palestine đang đối mặt với nạn đói ở Gaza.

Các nước này cũng yêu cầu Israel chấm dứt mọi hành động đơn phương làm suy yếu các triển vọng hòa bình công bằng, bao gồm các hoạt động định cư và những hành động nhằm thay đổi hiện trạng lịch sử và pháp lý ở Jerusalem.

Apple bị kiện độc quyền smartphone

Bộ Tư pháp Mỹ và 15 tiểu bang đã kiện Apple ngày 21-3, cáo buộc nhà sản xuất iPhone độc quyền thị trường smartphone, gây tổn hại cho các đối thủ nhỏ hơn và đẩy giá lên cao.

Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland nhấn mạnh: "Người tiêu dùng không cần phải trả giá cao hơn vì công ty vi phạm luật chống độc quyền". Theo ông, nếu không bị kiện, Apple sẽ củng cố hơn nữa sự độc quyền đó.

Bộ Tư pháp cho biết Apple tính phí tới 1.599 USD cho một chiếc iPhone và kiếm được lợi nhuận lớn hơn bất kỳ hãng nào khác trong ngành. Các quan chức cũng khẳng định Apple tính phí cho nhiều đối tác kinh doanh khác nhau, theo những cách cuối cùng sẽ tăng giá cho người tiêu dùng và tăng lợi nhuận của Apple.

Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết về AI

Ngày 21-3 (giờ Mỹ), Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thông qua một nghị quyết mang tính bước ngoặt về việc thúc đẩy các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) "an toàn, bảo mật và đáng tin cậy".

Nghị quyết do Mỹ bảo trợ nói trên đã được thông qua bằng hình thức đồng thuận của hơn 120 nước thành viên Liên Hiệp Quốc. Trong đó, Đại hội đồng nêu bật tầm quan trọng của việc tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền trong quá trình thiết kế, phát triển, triển khai và sử dụng AI.

Nghị quyết cũng đề nghị các nước thành viên Liên Hiệp Quốc và các bên liên quan hợp tác, hỗ trợ các quốc gia đang phát triển để họ có thể thụ hưởng việc tiếp cận toàn diện, công bằng, thu hẹp khoảng cách và nâng cao trình độ kỹ thuật số.

Sắc màu lễ hội mùa xuân

Các tín đồ đạo Hindu đang tung nước và bột đầy màu sắc tại Đền Radharani ở Nandgaon trong lễ hội Holi, đánh dấu sự khởi đầu của mùa xuân theo niềm tin của họ tại Ấn Độ.

***************