Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden sẽ gặp trực tiếp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lần đầu tiên sau một năm vào thứ Tư 15/11 -- một hoạt động ngoại giao cấp cao nhằm xoa dịu căng thẳng giữa hai siêu cường thế giới.

Cuộc gặp mặt được theo dõi chặt chẽ, bên lề hội nghị thượng đỉnh Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) ở khu vực Vịnh San Francisco, có thể kéo dài vài giờ và có sự tham gia của các nhóm quan chức từ Bắc Kinh và Washington.

Cuộc họp theo dự kiến sẽ đề cập đến các vấn đề toàn cầu từ cuộc chiến Israel-Hamas đến cuộc xâm lược Ukraine của Nga, mối quan hệ của Triều Tiên với Nga, Đài Loan, Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nhân quyền, fentanyl, trí tuệ nhân tạo, cũng như quan hệ kinh tế và thương mại “công bằng”, các quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết.

Một quan chức Mỹ, đề nghị không nêu tên, nói trong một cuộc họp ngắn với các phóng viên: “Sẽ không có gì cần phải úp mở; mọi thứ đều đã được bày ra”.

"Chúng tôi hiểu rõ điều này. Chúng tôi biết những nỗ lực định hình hoặc cải cách Trung Quốc trong nhiều thập kỷ đã thất bại. Nhưng chúng tôi hy vọng Trung Quốc vẫn ở đó và trở thành một nhân tố chính trên trường thế giới trong suốt quãng thời gian còn lại của chúng tôi."

Các quan chức Mỹ, những người đã thúc đẩy cuộc gặp trong hơn một năm qua, tin rằng Bắc Kinh đang tích cực làm suy yếu chính sách của Mỹ trên toàn thế giới.

Nhà Trắng xác nhận ngày diễn ra cuộc họp trong một tuyên bố hôm thứ Sáu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm thứ Sáu nói Chủ tịch Tập sẽ thăm Hoa Kỳ từ ngày 14 đến 17 tháng 11, tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC và gặp Tổng thống Biden.

Ông Biden và ông Tập sẽ lần đầu tiên nói chuyện xuyên suốt sự khác biệt về ý thức hệ kể từ tháng 11 năm 2022. Các quan chức cấp cao của tổng thống Mỹ đã tìm cách hàn gắn mối quan hệ xấu đi sau khi ông Biden ra lệnh bắn hạ một khinh khí cầu bị nghi ngờ là do thám của Trung Quốc bay qua bầu trời Hoa Kỳ vào tháng Hai.

Kết quả chính dự kiến sẽ là hoạt động ngoại giao tốt hơn - hứa hẹn sẽ thảo luận nhiều hơn về các vấn đề chính, bao gồm khí hậu, y tế toàn cầu, ổn định kinh tế, nỗ lực chống ma túy và có khả năng nối lại một số kênh liên lạc giữa hai quân đội.

Theo nguồn tin của hai giới chức khác thông báo về cuộc họp, cả hai bên có thể sẽ bày tỏ những cử chỉ khiêm tốn và thiện chí để tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đàm phán.

Nhưng tiến bộ sâu sắc sẽ khó đạt được. Các quan chức Mỹ và Trung Quốc cho biết cả hai nước ngày càng coi mình đang bị mắc kẹt trong một cuộc cạnh tranh trực tiếp nhằm đảm bảo lợi thế quân sự, chiếm lĩnh nền kinh tế thế kỷ 21 và giành được thiện cảm của các nước.

Những nỗ lực dàn dựng cẩn thận chuyến thăm của ông Tập Cận Bình có thể bị hủy bỏ tại thành phố ngang bướng ở Bắc California, nơi có lịch sử lâu dài về sự phản đối và kích động của phe cánh tả.

Ông Biden và ông Tập đã biết nhau hơn một thập kỷ và đã có hàng giờ trao đổi với nhau trong sáu cuộc giao tiếp kể từ khi ông Biden lên nắm quyền năm 2021. Tuy nhiên, các nhà phân tích nói rằng cả hai đến bàn đàm phán với sự nghi ngờ lẫn nhau, bất bình và thiên kiến về ý định của đối phương.

Trong số các chủ đề nhạy cảm khác, ông Biden dự kiến sẽ đề cập đến “các hoạt động của Trung Quốc gây ảnh hưởng” đến các cuộc bầu cử ở nước ngoài và tình trạng của các công dân Hoa Kỳ mà Washington tin rằng đã bị giam giữ trái phép ở Trung Quốc.

Ông Biden, 80 tuổi, đang lãnh đạo một nền kinh tế đạt khá hơn dự đoán và khá hơn hầu hết các quốc gia giàu có sau đại dịch COVID-19. Ông không được lòng cử tri trong nước, nơi ông đang tái tranh cử nhiệm kỳ thứ hai trong bối cảnh có nhiều lo ngại về sự ổn định của nền dân chủ Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, ông Biden đã tập hợp được các đồng minh truyền thống của nước ông từ châu Âu đến châu Á để đối đầu với Nga ở Ukraine, mặc dù một số có những bất đồng về cuộc xung đột Israel-Hamas.

Các liên minh lâu đời của Washington, từ NATO đến các hiệp ước phòng thủ chung ở Thái Bình Dương, đang được mời gọi một cách không hề lặng lẽ ở châu Á để ngăn chặn một cuộc xung đột với Trung Quốc.

Ông Tập, trẻ hơn ông Biden cả mười tuổi, đã trở thành nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Trung Quốc kể từ Mao Trạch Đông, sau khi thắt chặt kiểm soát chính sách, lãnh đạo nhà nước, truyền thông, quân đội và thay đổi hiến pháp. Gần đây, những thách thức kinh tế phức tạp đã đẩy đất nước này ra khỏi quỹ đạo tăng trưởng thần tốc suốt ba thập niên.

Các nhà ngoại giao ở Washington dự đoán Bắc Kinh sẽ thử thách Mỹ trong những tuần lễ tới, lợi dụng việc Mỹ chuyển trọng tâm sang Ukraine và Israel khiến cho tham vọng ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương bị xao nhãng.

Ông Biden dự kiến sẽ nói với ông Tập rằng các cam kết của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương sẽ không thay đổi. Trung Quốc đã khiến các nước láng giềng lo lắng trong những năm gần đây với những bước đi ở eo biển Đài Loan, Biển Đông và Biển Hoa Đông, những khu vực có tranh chấp quốc tế. Một quan chức Mỹ cho biết ông Biden cũng sẽ bày tỏ cam kết cụ thể đối với an ninh của Philippines.

Quan chức này cho biết ông Biden dự kiến cũng là sẽ gây áp lực với ông Tập để cảnh báo Iran rằng sẽ là không khôn ngoan nếu tìm cách mở rộng xung đột ở Trung Đông.

Đăng ngày: 10/11/2023 - 12:35Sửa đổi ngày: 10/11/2023 - 12:38

4 phút

Tổng thống Mỹ Joe Biden hoan nghênh một « bước đi đúng hướng ». Tuy nhiên, trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Mỹ Fox News, thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu một lần nữa nhấn mạnh lập trường « không ngừng bắn » với phe Hamas. 

Từ Jerusalem, thông tín viên đài RFI, Michel Paul giải thích thêm : 

« Israel giảm bớt tầm quan trọng thông báo của Nhà Trắng. Một phát ngôn viên quân đội tuyên bố : "Đây không phải là một sự thay đổi, mà chẳng qua chỉ là một lệnh tạm ngừng bắn chiến thuật cục bộ nhằm trợ giúp nhân đạo. Những biện pháp này bị giới hạn về thời gian và không gian." 

Về phần mình, thủ tướng Benjamin Netanyahu và bộ trưởng Quốc Phòng Gallant nhắc lại một cách rõ ràng lập trường của Israel : Không có lệnh ngưng bắn ở giai đoạn này, cũng như không có hưu chiến nhân đạo một khi các con tin chưa được trở về.  

Song song đó, ngày càng có nhiều cuộc thảo luận việc giải thoát 239 người Israel và công dân nhiều nước khác đang bị cầm giữ ở dải Gaza. Lãnh đạo tình báo Mỹ CIA, William Burn và người đồng nhiệm Israel đã đàm phán một cuộc trao đổi như thế tại Qatar để cố đạt được việc phóng thích một số lượng lớn con tin.   

Hôm qua, phe Thánh chiến Hồi Giáo thông báo sắp thả hai con tin vì lý do sức khỏe : Hannah Katzir, 77 tuổi và Yagil Yakov, 13 tuổi, bị bắt cóc hôm 07/10 trong cuộc tấn công vào Kibbutz Nor Oz.  

Ngoài ra, theo kết quả một cuộc thăm dò của nhật báo Maariv, khoảng 39% số người được hỏi nói ủng hộ một lệnh hưu chiến nhưng đổi lấy việc thả tất cả các con tin. » 

Hoa Kỳ "đồng lõa phạm tội ác chiến tranh" 

Về tình hình nhân đạo, quân đội Israel đưa ra con số hơn 80 ngàn người dân Palestine ở bắc Gaza hôm qua đã chạy khỏi vùng chiến sự, đến tị nạn ở miền nam. AFP ghi nhận một đoàn người đông đúc, bao gồm đàn ông và phụ nữ chân đất, tay bồng tay bế đổ ùa về các trại tị nạn, vốn dĩ đã đón nhận hàng trăm nghìn người sơ tán, sống chen chúc trong điều kiện thảm hại, thiếu nước, thiếu lương thực nghiêm trọng. 

Trong tình cảnh này, hôm qua, mười hai tổ chức phi chính phủ quốc tế trong một thông cáo chung nhắc lại tầm quan trọng của một lệnh hưu chiến để hoạt động cứu trợ nhân đạo có thể được triển khai. Bà Agnès Callamard, tổng thư ký tổ chức Ân Xá Quốc Tế, trả lời đài RFI, đã mạnh mẽ chỉ trích vai trò của Mỹ trong vụ này. 

« Hoa Kỳ đồng lõa với tội ác chiến tranh qua việc mặc nhiên và công khai hậu thuẫn chính quyền Israel. Hiện tại, dường như một số tác nhân chính trị Mỹ bắt đầu nói đến hậu quả nhân đạo. Điều tuyệt đối cần thiết là sự thay đổi trong các phát biểu này phải được thể hiện bằng thay đổi thái độ và biến thành hành động. Và những hành động này chính là phải chấm dứt sự hậu thuẫn không ngơi nghỉ dành cho Israel. 

Thứ hai là phải bảo đảm rằng Hội Đồng Bảo An có thể phát huy vai trò của mình bằng cách thông qua một nghị quyết mạnh mẽ và rõ ràng về một lệnh ngưng bắn. » 

Israel khẳng định đà tiến, oanh kích Syria 

Theo ghi nhận của nhiều nhân chứng, các cuộc oanh kích của Israel vẫn diễn ra dọc theo « hành lang sơ tán » do quân đội Israel mở từ hôm Chủ Nhật 05/11. Bộ Y Tế của Hamas cho biết trong suốt đêm thứ Năm sáng thứ Sáu 10/11, các vùng phụ cận và nhiều địa điểm của các bệnh viện ở miền bắc Gaza đã bị Israel oanh kích dữ dội, trong đó có bệnh viện Chifa, nơi lánh nạn của khoảng 60 ngàn dân, bệnh viện nhi Al Rantissi và bệnh viện Indonesia. 

Israel cho biết, ngoài việc dần siết chặt vòng vây tại thành phố Gaza, được cho là « đầu não quân sự » của phe Hamas, sáng sớm hôm nay, quân đội Israel cũng đã oanh kích vào Syria nhằm trả đũa một vụ tấn công bằng drone nhắm vào một trường học ở Eilat (nam Israel). 

Quân đội Israel cũng cho biết thêm là vẫn « tiếp tục các chiến dịch phá hủy các cơ sở hạ tầng » của phong trào Hezbollah thân Iran tại Liban, và đã bắn chặn một tên lửa được bắn từ Hồng Hải. 

Theo số liệu do Cơ quan Điều phối các hoạt động Nhân đạo của Liên Hiệp Quốc (OCHA) công bố, giao tranh khốc liệt giữa quân đội Israel và phe Hamas đã khiến hơn 1,6 triệu người trong tổng số 2,4 triệu dân ở Gaza phải đi sơ tán.  

Đăng ngày: 10/11/2023 - 12:45

3 phút

Một đội tàu Philippines đang trên đường đến Bãi Cỏ Mây để tiếp tế cho lực lượng đồn trú trên một con tàu cũ mắc cạn trên bãi, thì bị tàu Trung Quốc có mặt trong khu vực dùng võ lực ngăn chặn.

Trong một bản thông cáo, lực lượng đặc nhiệm Philippines phụ trách Biển Đông cho biết là tàu Trung Quốc bao gồm tàu Hải Cảnh và các tàu khác đã “ngang nhiên quấy rối, ngăn chặn, thực hiện các hành động nguy hiểm” ở “cự ly gần” nhằm “cản trở một cách bất hợp pháp” nhiệm vụ của tàu Philippines.

Lực lượng đặc nhiệm Philippines tố cáo đích danh chiếc tàu Hải Cảnh Trung Quốc mang số hiệu CCG 5203 đã dùng vòi rồng phun nước vào một trong hai chiếc tàu tiếp tế của Philippines nhằm buộc con tàu phải thay đổi lộ trình. Bản thông cáo tuy nhiên cho biết tàu Philippines rốt cuộc cũng hoàn tất được nhiệm vụ tiếp tế của mình.

Bản thông cáo cho biết thêm là đại sứ quán Philippines tại Bắc Kinh đã gửi công hàm phản đối tới bộ Ngoại giao Trung Quốc về vụ việc mà Manila cho rằng đã "gây nguy hiểm cho mạng sống của người dân Philippines”.

Đối với phía Philippines, “cách thức có hệ thống và nhất quán mà Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa thực hiện những hành động bất hợp pháp và vô trách nhiệm này đặt ra nghi vấn đáng kể về sự chân thành trong lời kêu gọi đối thoại hòa bình của họ”.

Trung Quốc tố ngược Philippines

Như thông lệ, Bắc Kinh đã bác bỏ cáo buộc từ phía Manila bằng cách khẳng định rằng tàu Trung Quốc chỉ “thực hiện các biện pháp kiểm soát” đối với hai tàu vận tải và ba tàu tuần duyên Philippines mà họ khẳng định đang ở trong vùng biển Trung Quốc. Phát ngôn viên Hải Cảnh Trung Quốc còn tố ngược rằng chính Philippines đã "xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc”.

Bãi Cỏ Mây (tên quốc tế là Second Thomas Shoal, tên Philippines là Ayungin) nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, chỉ cách cách đảo Palawan phía tây Philippines khoảng 200 km, nhưng cách vùng bờ biển gần nhất của Trung Quốc hơn 1.000 km.

Theo hãng tin Pháp AFP, sự cố hôm nay xảy ra gần ba tuần sau hai vụ va chạm giữa tàu Trung Quốc và Philippines, cũng trong một nhiệm vụ tiếp tế khác cho toán lính Philippines trên Bãi Cỏ Mây.

Ông Jay Batongbacal, giám đốc Viện Hàng Hải và Luật Biển của Đại Học Philippines, cho biết ý định của Trung Quốc rõ ràng là nhằm ngăn chặn các chuyến tiếp tế cho lính Philippines, và “việc sử dụng vòi rồng một lần nữa là dấu hiệu về một xu hướng hung hăng mới (của Trung Quốc)… tựa như là họ đang chứng tỏ rằng họ không sợ bị cản trở bởi những gì Philippines đang làm”.

Trong thời gian gần đây, chính quyền tổng thống Marcos Jr. đã công khai chỉ trích các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông và tăng cường quan hệ an ninh với Nhật Bản và Hoa Kỳ trước các hành động của Trung Quốc.

Hoa Kỳ muốn những cư dân Palestine di tản bên trong Gaza có thể trở về nhà khi thấy an toàn, các quan chức Mỹ tuyên bố hôm 9/11 trong lúc hàng ngàn người chạy lánh cuộc tấn công trên bộ của Israel ở phía bắc dải Gaza do Hamas kiểm soát.

Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, Vedant Patel, nói tại một cuộc họp báo thường kỳ rằng Israel đã đồng ý tạm dừng các hoạt động quân sự bốn giờ mỗi ngày dọc theo hai hành lang cho phép thường dân di tản an toàn.

Quân đội Israel khẳng định họ không đồng ý ngừng bắn và sẽ tiếp tục hoạt động ngoài các đợt tạm dừng nhân đạo cục bộ.

Phó phát ngôn viên Patel nói những người rời bỏ nhà cửa phải được trở lại, nhưng nhấn mạnh rằng Washington không có quyền kiểm soát hoặc quyền tài phán đối với các khu vực đó.

Đặc phái viên Hoa Kỳ về các vấn đề nhân đạo ở Trung Đông David Satterfield cho biết trước đó rằng: “Về nguyên tắc cơ bản, chúng tôi không ủng hộ hay muốn chứng kiến sự di dời của người dân Gaza”.

“Những người ở miền nam hiện nay phải có mọi khả năng để quay trở lại miền bắc khi an toàn.”

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã bắt đầu thảo luận với các nhà lãnh đạo Israel và Ả Rập về tương lai của Dải Gaza mà không có Hamas.

Hôm 8/11, ông Blinken nhấn mạnh Israel chớ nên tái chiếm đóng Gaza, bao vây hoặc thu hẹp lãnh thổ và rằng Gaza phải được điều hành bởi người Palestine trong một chính quyền thống nhất với Bờ Tây bị chiếm đóng.

Đặc phái viên Satterfield nói: “Làm thế nào đạt được những mục tiêu đó là một vấn đề sẽ phải được thảo luận trong thời gian tới”.

“Tất nhiên điều đó phụ thuộc rất nhiều vào cách chiến dịch này kết thúc như thế nào, liệu Hamas có bị loại bỏ như một mối đe dọa hay không, với tư cách là một lực lượng cai trị người dân Gaza hay không. Mục tiêu là không để điều đó xảy ra.”

Đăng ngày: 09/11/2023 - 11:45

2 phút

Hôm qua, phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong, chuyên trách quan hệ thương mại Mỹ - Trung đã đến San Francisco. Chuyến công du được xem là để chuẩn bị cho cuộc gặp giữa hai nguyên thủ Joe Biden và Tập Cận Bình. Nếu diễn ra, đây sẽ là cuộc gặp đầu tiên giữa hai lãnh đạo Mỹ-Trung từ một năm nay, sau cuộc gặp bên lề thượng đỉnh G20 ở Bali, Indonesia, hồi tháng 11/2022.

Gần đây, có nhiều dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh và Washington muốn xích lại gần nhau. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde cho biết thêm chi tiết :

« Lời mời được loan truyền trong cộng đồng doanh nghiệp Mỹ-Trung hôm thứ Tư (08/11): « Chúng tôi trân trọng mời quý vị đến dự dạ tiệc chào đón một nhà lãnh đạo cấp cao Trung Quốc và phái đoàn chính phủ của ông ấy đến Hoa Kỳ ». Không có tên cụ thể được ghi trên thiệp mời, nhưng dường như ai cũng hiểu người được nói đến là ai. Nhân vật đó dự kiến ​​sẽ đọc một « bài diễn văn quan trọng » trong bữa tiệc tối có giá 2.000 đô la/người. Rất có thể đó sẽ chính là chủ tịch Trung Quốc. Nếu vậy, đây sẽ là chuyến công du đầu tiên của ông Tập Cận Bình đến Hoa Kỳ kể từ năm 2017, trong bối cảnh ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy đôi bên xích lại gần nhau.

Từ đầu năm đến nay, có một số quan chức chính trị cấp cao của Mỹ đã đến Trung Quốc, tiếp theo là các chủ tịch - tổng giám đốc của các đại tập đoàn của Mỹ, và sau đó là các doanh nhân. Tuần này cũng vậy, lần đầu tiên có một phái đoàn doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp của Mỹ hiện diện tại Triển lãm Nhập khẩu Thượng Hải. Và kết quả đạt được là hợp đồng Trung Quốc mua đậu nành của Mỹ, thương vụ lớn nhất về đậu nành từ hơn ba tháng nay.

Các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã đặt mua của Mỹ khoảng 10 lô hàng, tương đương với 60.000 tấn đậu nành. Đối với ngành ngoại giao Trung Quốc cũng như đối với chủ tịch Trung Quốc, mục tiêu là nhằm xoa dịu nỗi lo ngại của các nhà đầu tư Mỹ với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới ».

Hôm qua, chính phủ Trung Quốc đã hoan nghênh « các kết quả tích cực » và « sự thành công » trong các cuộc thảo luận Trung- Mỹ trong những ngày qua tại California về hồ sơ khí hậu để chuẩn bị cho thượng đỉnh khí hậu của Liên Hiệp Quốc COP28 ở Dubai.