Chính quyền Hàn Quốc viện dẫn nguy cơ bị Trung Quốc trả đũa kinh tế khi họ buộc tội công ty công nghệ hàng hải SI Innotec vào năm ngoái là vi phạm luật thương mại vì hoạt động trong chương trình tàu ngầm quân sự mới của Đài Loan, theo một tài liệu của cảnh sát mà Reuters được xem và theo hai người quen thuộc với vấn đề này.
Trong văn bản đề ngày 17/2/2022 gửi cho thẩm phán yêu cầu bắt giữ giám đốc điều hành SI Innotec là ông Park Mal-sik, cảnh sát nói chính quyền lo ngại việc lặp lại các chế tài sâu rộng do Bắc Kinh áp đặt vào năm 2016, sau khi Seoul quyết định lắp đặt THAAD, một hệ thống chống phi đạn của Mỹ. Trung Quốc đã đồng ý dỡ bỏ các biện pháp đó vào cuối năm 2017.
Văn bản vừa kể nói rằng thỏa thuận của SI Innotec cung cấp cho Đài Loan thiết bị sản xuất tàu ngầm “tác động trực tiếp đến an ninh chung của Hàn Quốc” và cảnh sát, những người đã tham khảo ý kiến của cơ quan quản lý bán vũ khí của nước này, “lo ngại về một cuộc khủng hoảng tương tự như việc triển khai THAAD lần thứ nhì, chẳng hạn như sự trả đũa kinh tế.”
Vẫn theo văn kiện này, Cơ quan Quản lý Chương trình Mua sắm Quốc phòng (DAPA) đã nói với một nhà thầu phụ giấu tên rằng chính phủ có “những lo ngại về xuất khẩu” liên quan đến Đài Loan và “có lập trường rất thận trọng” đối với những phê duyệt đó.
Theo một người quen thuộc với vấn đề này, thẩm phán đã ra lệnh bắt giữ ông Park vào ngày 28/2 với lý do ông ta có nguy cơ bỏ trốn và có thể tiêu hủy bằng chứng.
Trong bản khai niêm phong được Reuters xem xét, cảnh sát Hàn Quốc viện dẫn phản ứng giận dữ của Trung Quốc đối với tường thuật của Reuters vào năm 2021 về các nhà thầu quốc phòng cùng các chuyên gia từ Hàn Quốc và sáu nước khác làm việc trong chương trình tàu ngầm của Đài Loan.
SI Innotec, bị phạt tiền vào tháng 8 năm 2022, và ông Park, người nhận án tù treo, phủ nhận hành vi sai trái và đã kháng cáo. Thông qua luật sư của công ty, ông Park từ chối bình luận.
Trong một dấu hiệu của một cuộc trấn áp rộng hơn, hai công ty Hàn Quốc khác được cho là cung cấp hàng cho Đài Loan cũng bị buộc tội vi phạm luật thương mại vào tháng 11 và một trong những giám đốc điều hành của họ bị buộc tội gián điệp công nghiệp, theo hồ sơ tòa án và bốn người quen thuộc với vấn đề này.
Danh tính của các nhà thầu phụ về kỹ thuật quốc phòng Keumha Naval Technology (KHNT) và S2&K, cũng như các cáo buộc mà các đồng phạm phải đối mặt trong phiên tòa kín của họ, chưa được báo cáo trước đây. Reuters không thể xác định liệu căng thẳng địa chính trị có được thảo luận trong các thủ tục tố tụng đang diễn ra hay không.
Một quan chức KHNT, phát biểu với điều kiện giấu tên vì không được phép nói chuyện với giới truyền thông, xác nhận một vụ án hình sự đang diễn ra. Công ty từ chối bình luận thêm. S2&K không có bình luận nào.
Trong bối cảnh căng thẳng quân sự gia tăng với Trung Quốc, Đài Loan đã trình làng tàu ngầm nội địa đầu tiên vào ngày 28/9 năm nay tại thành phố cảng Cao Hùng phía nam. Tàu sẽ sớm bước vào thử nghiệm trên biển.
Bản khai của SI Innotec và các cuộc phỏng vấn với bảy người có quan hệ với giới quân sự, giới đóng tàu và giới pháp lý cho thấy những cân nhắc chính trị về sự rạn nứt kinh tế với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Seoul, đã đè nặng lên các cuộc điều tra của Hàn Quốc đối với ba công ty vừa kể.
Theo một người quen thuộc với nhà thầu phụ, Bộ Ngoại giao Seoul “hoàn toàn phản đối” công việc của KHNT với Đài Loan và ra hiệu không chấp thuận DAPA.
Bản khai cho biết nhiều công ty có chuyên môn về tàu ngầm đã tránh giúp đỡ Đài Loan vì họ không mong đợi sự chấp thuận của chính phủ trước nguy cơ “thiệt hại cho nền kinh tế lớn hơn lợi ích”, bao gồm cả lệnh cấm của Trung Quốc đối với hàng xuất khẩu của Hàn Quốc.
Cảnh sát từ chối bình luận với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Văn phòng công tố buộc tội ba nhà thầu phụ từ chối bình luận về các thủ tục pháp lý đang diễn ra. Reuters đã cố gắng tiếp cận tổng thống lúc bấy giờ là ông Moon Jae-in thông qua văn phòng của một cựu phụ tá. Văn phòng đã chuyển các câu hỏi tới Bộ Ngoại giao.
Bộ Ngoại giao nói họ biết các vụ kiện đang được tiến hành và đã chuyển các câu hỏi chi tiết tới DAPA.
DAPA cho biết họ tuân thủ pháp luật khi đưa ra quyết định về xuất khẩu nhưng không bình luận gì thêm.
Một điều tra viên của cảnh sát, người phát biểu với điều kiện giấu tên, nói rằng không có áp lực nào từ chính phủ của ông Moon, vốn đã rời nhiệm sở vào tháng 5 năm 2022, để có biện pháp cứng rắn hơn với SI Innotec.
Reuters không thể xác định liệu Bắc Kinh có gây áp lực buộc Seoul phải kiểm soát các công ty này hay không.
Khi được Reuters yêu cầu bình luận, một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cáo buộc Đảng Dân Tiến cầm quyền của Đài Loan “cấu kết với các thế lực bên ngoài”. Phát ngôn viên này không đề cập đến câu hỏi liệu Bắc Kinh có ép Seoul về các nhà thầu phụ hay không.
Bắc Kinh nói với Reuters vào năm 2021 rằng các nước liên quan đến dự án của Đài Loan đang “đùa với lửa”.
Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Đài Loan không có bình luận gì.
Seoul không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Bắc và tránh trang bị vũ khí cho hòn đảo dân chủ mà Trung Quốc nhận chủ quyền, ngay cả khi các công ty của họ ký kết các thỏa thuận vũ khí với các nước láng giềng châu Á khác.
Kinh nghiệm nước ngoài
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn khởi xướng chương trình Tàu ngầm Phòng thủ Bản địa vào năm 2016.
Các tàu mới, bổ sung cho hai chiếc do Hà Lan giao vào những năm 1980, là một “sự răn đe chiến lược” khiến Trung Quốc gặp nhiều thách thức hơn trong việc triển khai sức mạnh hải quân ở Thái Bình Dương, đô đốc Đài Loan dẫn đầu dự án nói trong một cuộc họp báo nội bộ vào tháng 9 năm nay.
Nhiều chuyên gia quân sự cho rằng việc mở rộng hạm đội tàu ngầm của Đài Loan có thể làm phức tạp thêm cuộc xâm lược tiềm tàng của Bắc Kinh. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cảnh báo rằng những tài sản như vậy không nên đánh đổi bằng những vũ khí nhỏ hơn vốn có thể giúp Đài Loan tiến hành “cuộc chiến tranh bất đối xứng” chống lại kho vũ khí lớn hơn nhiều của Trung Quốc.
Đài Loan đã thu hút chuyên môn của các sĩ quan hải quân Hàn Quốc đã nghỉ hưu - bao gồm cả các nhà quản lý tại SI Innotec và KHNT - những người không bị quy định của Bộ Quốc phòng yêu cầu phải xin phép trước khi làm việc ở nước ngoài.
SI Innotec bị cáo buộc vi phạm Đạo luật Ngoại thương, trong đó yêu cầu sự chấp thuận của DAPA để chuyển ra nước ngoài nhiều “hàng hóa chiến lược” phục vụ mục đích quân sự.
Bốn người quen thuộc với các vụ án hình sự cho biết, cơ quan quản lý cũng được giao nhiệm vụ thúc đẩy xuất khẩu, một vai trò đòi hỏi các quan chức phải đưa ra quyết định khó khăn đối với các giao dịch có lợi nhuận có thể khiến Trung Quốc khó chịu.
Năm 2019, SI Innotec đã đồng ý thỏa thuận với công ty đóng tàu CSBC của Đài Loan để cung cấp và lắp đặt thiết bị hàn và lắp ráp trị giá 12 triệu đô la cho việc sản xuất tàu, theo các hợp đồng được trình bày tại phiên tòa.
SI Innotec nói với Reuters rằng thiết bị này không được thiết kế chỉ cho mục đích quân sự và không liên quan đến công nghệ nhạy cảm.
SI Innotec cho biết hợp đồng, theo yêu cầu của CSBC, liệt kê mục đích sử dụng chính của thiết bị là sản xuất điện gió. Họ nói với Reuters rằng theo “thông lệ” các hợp đồng thiết bị có công dụng kép sẽ được “ký để sử dụng trong công nghiệp, không có mục đích sử dụng cho quân sự” và các khách hàng Đài Loan rất kín đáo về công việc quốc phòng.
CSBC, công ty dẫn đầu việc đóng tàu ngầm, có hoạt động kinh doanh năng lượng gió ngoài khơi. Công ty từ chối bình luận về hợp đồng của họ.
Theo tài liệu của tòa án, vào tháng 4 năm 2020, DAPA khuyến nghị SI Innotec kiểm tra xem thiết bị này có thể được phân loại là hàng hóa quân sự và đòi hỏi được chấp thuận xuất khẩu hay không.
Trả lời câu hỏi của Reuters, nhà thầu phụ cho biết họ đã nói với DAPA rằng họ đang xuất khẩu hàng hóa có công dụng kép, có thể trải qua quy trình tự chứng nhận mà cơ quan quản lý không giám sát. SI Innotec cho biết kết quả của việc tự chứng nhận đó cho thấy không cần phê duyệt xuất khẩu và DAPA đã được thông báo.
Vào tháng 8 năm 2022, Tòa án quận Changwon đã phạt SI Innotec 14 tỷ won, tức 10,42 triệu đô la.
Tòa án phán quyết: “Bị cáo hoàn toàn biết rằng thiết bị đó sẽ được sử dụng để chế tạo tàu ngầm quân sự”.
SI Innotec cho biết cảnh sát đã chỉ định thiết bị của họ là hàng hóa quân sự sau khi tham vấn “chủ quan và không rõ ràng” với DAPA dựa trên “dữ liệu hạn chế”. Họ cho biết họ có “nghi ngờ mạnh mẽ” về việc liệu hàng xuất khẩu của họ có được coi là cấp quân sự hay không nếu chúng không được gửi đến Đài Loan.
Giám đốc điều hành SI Innotec, Park Moo-sik - người không bị buộc tội cá nhân - vẫn tiếp tục làm việc tại Đài Loan trong dự án, hai người quen thuộc với hoạt động của ông cho biết. Ông từ chối bình luận thông qua luật sư của công ty.
Nghi vấn về sự cho phép
KHNT và giám đốc điều hành của công ty, sĩ quan hải quân đã nghỉ hưu Yang Hyang-kweon, bị cáo buộc đã chuyển trái phép một bộ phận tàu ngầm sang Đài Loan, hai người quen thuộc với thỏa thuận của nhà thầu phụ cho biết.
Hồ sơ tòa án cho thấy ông Yang – người không trả lời yêu cầu bình luận – đã bị giam giữ vào năm ngoái và được tại ngoại vào tháng 3 năm nay.
Theo hai người quen thuộc với công việc của KHNT, bộ phận này có liên quan đến ống phóng ngư lôi. Đồng bị cáo của KHNT là S2&K, chuyên về những hệ thống như vậy.
Theo ba người quen thuộc với vấn đề này, KHNT ban đầu đã trải qua tiến trình của DAPA. Nhưng họ không nhận được phản hồi khi muốn gửi thiết kế chi tiết và đã xúc tiến để đáp ứng thời hạn, hai người cho biết.
Một trong số họ nói, vào thời điểm này, Bộ Ngoại giao Seoul đã nói với DAPA rằng họ không chấp thuận thỏa thuận này.
Nhà nghiên cứu ngoại giao quốc phòng Cho Hyeon Gyu, từng là tùy viên quân sự ở Đài Bắc và Bắc Kinh, nói: “Có rất nhiều điều Hàn Quốc có thể giúp Đài Loan nhưng trên thực tế thì không thể”. Ông nói thêm rằng mối quan hệ với Trung Quốc và khó khăn trong việc bí mật hỗ trợ Đài Loan đã thu hẹp nghiêm trọng khả năng giúp đỡ của Seoul.
