1. Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW, tổng thống Nga Putin đã ra lệnh cho Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Shoigu phải "chấm dứt cuộc phản công của quân Ukraina tới hết tháng 10-2023”. Điều này lý giải tại sao quân Nga đột nhiên cố sống cố chết phản công ở nhiều nơi, ngay cả ở những nơi đang thua, bất chấp thiệt hại, dù không đem lại hiệu quả gì.

Putin ordered Shoigu to stop the counter-offensive of the Armed Forces of Ukraine by October – ISW

Analysts at the Institute for the Study of War, citing an insider source in the Kremlin, claim that the Russian President gave Shoigu a month to improve the situation on the front… pic.twitter.com/l7V9een7WZ

— Oriannalyla 🇺🇦 (@Lyla_lilas) September 26, 2023

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Shoigu thậm chí còn công bố: "Thời gian kết thúc chiến tranh sẽ là tới 2025, sau khi đạt được các mục tiêu như kế hoạch” và cho tới khi đó "quân đội Nga sẽ được trang bị thêm những vũ khí hiện đại nhất”.

The Minister of Defense of the Russian Federation Serhii Shoigu said that he expects to end the war in Ukraine by 2025. At the same time, he emphasized that the Russian army receives only "the most modern weapons."#UkraineRussiaWar️️ #UkraineWar #Ukraine #Verbove… pic.twitter.com/mTb5kgm6PH

— Justus Uwakwe (@JustusUwakwe) September 27, 2023

Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố rằng: "Phía Nga đã sẵn sàng đàm phán hòa bình, với điều kiện Ukraina phải tôn trọng tình hình thực địa và lợi ích an ninh của Nga”. Đáp lại, tổng thống Zelensky thẳng thừng tuyên bố: "Chiến tranh chỉ kết thúc khi phía Nga rút quân về và sẽ không có bất kỳ nhượng bộ nào về lãnh thổ, bao gồm cả Crimea, đối với Nga”.

Lavrov: Russia open to talks, but only if Ukraine meets these two conditions https://t.co/7bT8VKsFyH

— Sharon1985 (@Freechoice16) September 29, 2023

2. Trên chiến trường, ISW thông báo việc quân Ukraina đã "chọc thủng phòng tuyến” của Nga và tiến vào làng Verbove:

🇺🇦 "AFU seems to have made a breakthrough on the Robotyne-Verbove line", - ISW pic.twitter.com/hVn5f5wTwu

— MAKS 23 👀🇺🇦 (@Maks_NAFO_FELLA) September 28, 2023

Lần đầu, các nguồn Nga cũng chính thức công nhận rằng hệ thống phòng thủ số 2 của chiến tuyến Surovikin ở mặt trận Zaporizhzhia đã bị quân Ukraina chọc thủng tại khu vực này:

#UkraineRussiaWar #ATACMS#ukrainecounteroffensive #Crimea#Sevastopol #BlackSeaFleet#Zaporizhzhia #Robotyne #Verbove#Novoprokopivka #ZavitnyBazhanny

🇷🇺 The area where the video is presumably filmed. Maybe someone later will be able to accurately geolocate pic.twitter.com/7VlAjtVkTu

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

…sau khi phía Ukraina đưa ra phim ảnh cho thấy họ đã thoải mái di chuyển qua các công sự của Nga:

#UkraineRussiaWar #ATACMS#ukrainecounteroffensive #Crimea#Sevastopol #BlackSeaFleet#Zaporizhzhia #Robotyne #Verbove#Novoprokopivka #ZavitnyBazhanny

🇷🇺 The area where the video is presumably filmed. Maybe someone later will be able to accurately geolocate pic.twitter.com/7VlAjtVkTu

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

Dấu tích những trận đánh ác liệt ở khắp mọi nơi:

#UkraineRussiaWar #ATACMS#ukrainecounteroffensive #Crimea#Sevastopol #BlackSeaFleet#Zaporizhzhia #Robotyne #Verbove#Novoprokopivka #ZavitnyBazhanny

Challenger 2...as is...road to Verbovoye.
The new Death Road pic.twitter.com/LF1ZgMbzit

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

Trong một ảnh do drone chụp, có thể thấy hàng chục vũ khí hạng nặng của hai bên đã bị phá hủy:

Confirmed by different sources that the images correspond to the outskirts of Verbove, geolocation is attached and the types of vehicles are different from those used in the first weeks of the battle for Robotyne.
He clarified that he does not doubt the bravery of the Ukrainian… pic.twitter.com/2v0mvbyz9y

— FH Operador (@fh_operador) September 29, 2023

Lính Nga ra hàng:

Full video with RF MoD watermark published.
UA MoD har slapped on their logo and are lying about whats happening.

Afaik its near Robotyne. pic.twitter.com/XTbi2gFUcc

— Uesugi Kenshin (@UesugiK38859547) September 29, 2023

Tuy mang tới khu vực này tất cả những lực lượng tinh nhuệ nhất có thể, quân Nga chỉ có thể làm chậm bước tiến của phía Ukraina, chứ không ngăn nổi họ:

Robotyne Update 09/29/2023:

▪️ Multiple Russian units have now been stationed on the Robotyne axis for months, likely with little rest and minimal recovery from the fighting. There appears to be a severe lack of reinforcements to replenish fatigued troops on the front line.

▪️… pic.twitter.com/hEgTTizhR1

— WhereisRussiaToday (@WhereisRussia) September 29, 2023

Nguồn Nga hàng ngày đều nói là "quân Nga phản công ở Robotyne”, nhưng không giải thích vì sao, tuy ở thế tấn công, quân Nga lại ngày càng lùi lại:

Zaporozhye front:

The 76th Guards Air Assault Division of the Russian Airborne Forces launched a counterattack at Rabotino, striking from the flank.

Two majors
(Status of Robotyne is back to contested) pic.twitter.com/rbFpEe7w8Y

— -- GEROMAN -- time will tell - 👀 -- (@GeromanAT) September 5, 2023

Quân Ukraina còn cách Tokmak 15 km, trọng trấn quan trọng nhất của Nga ở tuyến phòng thủ cuối cùng:

Very brief summary of the night (23.09 00:10 UA/RO TIME):

- The Ukrainians have cleared the last line (of successive ones) of the first fortification system of the Surovikin Line, in the Verbove-Robotyne area (see attached ISW map). They are 15 km from Tokmak. This was the best… pic.twitter.com/6mtXd9TTHo

— Radu Hossu 🇹🇩🇺🇦 (@RaduHossu) September 22, 2023

Quân Ukraina bắt đầu pháo kích vào phía đó:

Here is a stabilized and processed 1080p Version of the combat footage of 47th MechBrig "Magura" featuring Leopard 2A6 and Bradleys.

This footage was shot in the direction of Tokmak, so likely near #robotyne #ukraine https://t.co/WHLThyLKnb pic.twitter.com/vLrbjz9BUl

— C Schmitz (@chrisschmitz) September 29, 2023

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

Hình ảnh từ chiến trường cho thấy quân Ukraina cũng tấn công vào Kopani, ngôi làng lớn nằm ở phía tây Robotyne:

FPV drone footage from Russian unit BOBR shows that UA advanced around Kopani, maybe to create a buffer between RU lines and the road leading to Robotyne.
Thread
1st geo (https://t.co/6akClBoNQU) : 47.491393, 35.776911
Maps : https://t.co/DYM0kzz0BQ@GeoConfirmed @UAControlMap pic.twitter.com/yXY7y6x3Bn

— vosint (@vosintt) September 29, 2023

#ukraine #robotyne #verbove Anzahl der UkraBerichte zu Robotyne/Verbove ist deutlich zurückgegangen. Seitdem westliche LeitMedien kritisierten, dass es gar keine großartigen FrontDurchbrüche gab. Und Kiew die tatsächliche Lage "beschönigte". pic.twitter.com/zFEH4vAY7b

— YOURMEDIA AGENCY (@YourmediaAgency) September 29, 2023

3. Tổng thống Nga Putin cũng đã có buổi gặp với một trong những cựu chỉ huy của lực lượng Wagner, Andrey "Đầu bạc” Troshev và hạ lệnh cho ông ta thành lập "một lực lượng tự nguyện” mới để chiến đấu tại chiến trường Ukraina:

⭐️El presidente ruso🇷🇺, Vladimir Putin, encargó al ex jefe de personal del PMC de Wagner, Andrei Troshev, que formulara unidades de voluntarios en interés de una operación militar especial.

📲(https://t.co/N1ncLmEWfk)

📍Invita a un conocido 👉 Wofnon #Rusia #Ucrania #EEUU… pic.twitter.com/cZiwBlLdBw

— Fidias Roldan (@RoldanFidias) September 29, 2023

Khoảng vài trăm cựu binh của Wagner đã quay trở lại Bakhmut, dưới một cái tên mới:

Fighters who had previously fought in Ukraine for the Russian mercenary group Wagner have returned to the battlefield in the east, according to the Ukrainian military. https://t.co/JLT67zrbu1

— CNN (@CNN) September 28, 2023

…nhưng ISW cho rằng các lực lượng này cũng không làm thay đổi được tình hình. Tại đây, quân Ukraina tiếp tục giải phóng các khu vực xung quanh Klishchiivka, sau khi đánh thắng quân Nga tại địa điểm này:

South of #Bakhmut, Russian sources claimed that Ukrainian forces are continuing attempts to break through Russian defenses near Klishchiivka, Andriivka, and Kurdyumivka. https://t.co/XGkHLopvUo https://t.co/EnZzmxlzAc pic.twitter.com/bCef88wbR1

— ISW (@TheStudyofWar) September 28, 2023

Phim từ chiến trường theo phía Ukraina:

Guess who are back again on #Bakhmut front cleaning the flanks and toasting #US and #BRIT mercs?#wagner #Russia #Ukraine pic.twitter.com/EJdWfgjDhH

— Politruk69 政治委员69号 (@Politruk69) September 29, 2023

Possibly some of the clearest footage of DPICM cluster munitions ever seen, as Ukrainian forces shell a Russian position outside of Bakhmut. pic.twitter.com/lbwQATU79g

— OSINTtechnical (@Osinttechnical) September 28, 2023

…và phía Nga:

💥Video: The Russian 123rd brigade operating in the Bakhmut destroys the dugged-in Ukrainian mercenaries in the Berestovoye area with precise Artillery strike.#Ukraine #fridaymorning #AfricansRising #Burkina_Faso #RussianArmy pic.twitter.com/Kb2vYcwwrq

— Russian Monitor (@mperomedia) September 29, 2023

Part 2 full🎥
From #Kleshcheevka in south of #Bakhmut/#Artymovsk
The Chechens Ahmed sila force of #Russian special unit did heavily damage to #Ukrainian/#afu & captured few #Ukrainians soldiers who wanted to live &not die for #uk/#usa& its #EU mercenaries who can’t say NO to🇺🇸🇬🇧! https://t.co/wA3Fryva9Y pic.twitter.com/vIlMr7jCDV

— SyriaWarNews 🇸🇾🇮🇷🇮🇶🇾🇪 (@ZAM90Z) September 29, 2023

Các nguồn Nga còn thông báo "đã chiếm được làng Orikhovo-Vasylivka” ở phía bắc Bakhmut. Nhưng ISW chưa công nhận thông tin này, mà cho rằng hai bên đang giao tranh tại đó.

Midday #Ukraine Map Update:

Ukrainian forces advanced in western #Zaporizhia Oblast to a new portion of the fighting positions west of #Verbove.

Ukraine also made gains in the area NW of #Bakhmut in #Donetsk Oblast. https://t.co/hwgxTnU2Tr pic.twitter.com/Cs6kLhB0AX

— ISW (@TheStudyofWar) September 27, 2023

Toàn cảnh chiến trường Bakhmut:

3/ Geolocated footage posted on September 26 indicates that Ukrainian forces also advanced southeastward east of Orikhovo-Vasylivka (northwest of #Bakhmut). https://t.co/hwgxTnU2Tr pic.twitter.com/Zesp0dybln

— ISW (@TheStudyofWar) September 27, 2023

4. Phía Nga không còn tổ chức bất kỳ một cuộc tấn công lớn nào ở mặt trận Kupyansk – Svatove – Kreminna, thay vào đó ném bom các cây cầu bắc qua sông Oskol, với ý định gây khó khăn về tiếp tế cho phía Ukraina:

Another bridge was targeted at Kupyansk. This time by Krasnopol pic.twitter.com/BIdYM9lWQo

— Gammon (@GammonBadge) September 29, 2023

Russians bombed three bridges across Oskol river, greatly complicating logistics for Ukrainian units on the Western bank who are trying to fight off Russian advance near Kupyansk. pic.twitter.com/8QiU0mwEDL

— Prometheus ✽ (@PrometheusPm) September 29, 2023

Place:Kupyansk region ; Data:29.9.23 Description:The Russians destroyed four bridges in Kupyansk https://t.co/pb2fvlJI25 of the bridges was destroyed with X-38 missile.. pic.twitter.com/5o8Un33zTU

— Wolf (@Vuk02577707) September 29, 2023

ISW cho rằng quân Nga đã phải rút phần lớn các lực lượng tinh nhuệ ở chiến trường này đem xuống chi viện cho Zaporizhzhia và Bakhmut:

Russian and Ukrainian officials are increasingly reporting fewer Russian ground attacks in the #Kupyansk and Lyman directions, indicating that Ukrainian offensive operations have drawn Russian forces away from the Kupyansk-Svatove-Kreminna line and significantly degraded the… https://t.co/Zpq3m2wol9 pic.twitter.com/uRv38cK1oB

— ISW (@TheStudyofWar) September 29, 2023

Chiến sự chỉ còn nổ ra lẻ tẻ giữa các toán bộ binh:

İşgalciler Kupyansk-Svatov-Kreminna hattındaki saldırının hızını azalttı - ISW

"Bu, Ukrayna'nın karşı saldırısının Rus güçlerinin dikkatini Kupyansk-Svatovo-Kremenna hattından uzaklaştırdığını ve Rusya'nın bu hattaki saldırı çabalarını önemli ölçüde zayıflattığını gösteriyor." pic.twitter.com/pqLhCCcX4M

— Ismail HACIOGLU (@isotrua) September 29, 2023

Trong khi đó, ảnh từ vệ tinh cho thấy ở các căn sự của Nga ở tỉnh Kursk cũng hoàn toàn không còn lính tráng cũng như vũ khí, tất cả đều được điều động ra chiến trường phía nam.

Russians imitate construction of defensive structures in Kursk Oblasthttps://t.co/OIqfEyluaX

— Ukrainska Pravda in English (@pravda_eng) September 24, 2023

5. Ở phía bắc, tỉnh Belgorod của Nga liên tục bị du kích thuộc Binh đoàn Nước Nga Tự do quấy nhiễu mà không sao dẹp nổi:

Volunteer fighters of the Freedom of Russia Legion (FRL) have conducted another raid on Russian territory in Belgorod Oblast, FRL announced via Telegram on Sept. 28.

According to their statement, the regiment suffered no losses, while inflicting casualties on Russian forces. pic.twitter.com/wI5Bmz72bA

— NewsUkrainian24 (@NewsUkrainian24) September 29, 2023

Ngay cả nguồn Nga cũng thừa nhận:

Rybar Live: On the entry of Ukrainian saboteurs into the Belgorod region, 28 September

Mikhail Zvinchuk, head of Russian think-tank Rybar: «One of the goals of the enemy is to record such demonstration videos and to create a media background around the supposed success of such… pic.twitter.com/e3YfRZhdaG

— Rybar Force (@rybar_force) September 29, 2023

Phim từ hiện trường một cuộc đấu súng giữa hai bên:

Belgorod/ Bilhorod PR ❗
It's loud 🔊😁 again.
Residents of the Shebekinsky city district hearing sounds! Details are still unknown. 👀😁 pic.twitter.com/uNl8XtaVfT

— LX (@LXSummer1) September 29, 2023

6. Viện Kiểm sát Tối cao Ba Lan kết thúc điều tra vụ tên lửa rơi sang lãnh thổ Ba Lan làm chết hai người vào tháng 11-2023, đưa ra kết luận chính thức rằng: đó là tên lửa phòng không S-300 5-W-55 của Ukraina (do Nga sản xuất), đã được phóng lên để bắn chặn nhưng đã không trúng mục tiêu mà bay chệch sang rồi rơi xuống. Vì vụ điều tra chưa kết thúc, Viện Kiểm sát Ba Lan chưa công bố các thông tin khác cũng như ai là người chịu trách nhiệm.

7. Phía Nga công bố hình ảnh xe tăng T-90 mới được cải tiến đang trong quá trình thử nghiệm, trong đó có cả khả năng lặn khi vượt sông nếu được trang bị một "ống thở” khổng lồ. Không hiểu trong thực tế chiến trường, những xe này sẽ cất cái ống thở đó ở đâu.

#UkraineRussiaWar #ATACMS#ukrainecounteroffensive #Crimea#Sevastopol #BlackSeaFleet#Zaporizhzhia #Robotyne #Verbove#Novoprokopivka #ZavitnyBazhanny

Uralvagonzavod publishes a test of the next new T-90 tank (Revolution) pic.twitter.com/8fPRm4g0ux

— Koba (@Roberto05246129) September 29, 2023

8. 31 xe tăng M1 Abrams đầu tiên do Mỹ viện trợ đã tới Ukraina:

US M1 Abrams tank on train to Ukraine
💪💪💪 pic.twitter.com/09EyEhQSBQ

— War Informant🇺🇦 (@WarInformant1) September 20, 2023

— Visegrád 24 (@visegrad24) September 25, 2023

Người phát ngôn của điện Kremlin Peskov ngay lập tức tuyên bố: “Nga sẽ đốt cháy những xe tăng này” – nhưng tất nhiên, không nói rằng bằng hình thức nào.

Peskov says US Abrams tanks delivered to Ukraine "will burn." I'm smelling fear... pic.twitter.com/EqA2Bg2JDD

— Iuliia Mendel (@IuliiaMendel) September 26, 2023

9. Lợi thế lớn nhất của Nga lúc này đối với phía Ukraina là không quân cùng với rất nhiều máy bay ném bom, có thể nhanh chóng làm chậm hay thậm chí buộc quân Ukraina phải dừng các cuộc tấn công chớp nhoáng sau khi chọc thủng tuyến phòng ngự chính của Nga. Đó cũng là một trong những lý do của vấn đề “tại sao quân Ukraina tiến lên phía trước rất chậm”, bởi phải dịch chuyển liên tục các hệ thống phòng không sao cho sát với tiến độ tiến quân. Nhưng những hệ thống đó cũng không được gần mặt trận quá, để tránh làm mục tiêu cho pháo binh và drone tự sát của Nga, đồng thời, luôn phải lo chỗ trú ẩn cho lực lượng tiền tiêu. Tuy nhiên, tình hình có thể sẽ có những thay đổi đáng kể từ sau cuối năm nay, khi F-16 của phía Ukraina bắt đầu tham chiến.

Nhìn trên chiến trường, lỗ thủng Robotyne có thể rất nhỏ, không đáng kể gì. Nhưng trên thực tế, quân Nga chỉ tập trung tại 3 đường phòng thủ Surovikin, trong một khu vực khoảng 25-30 km, còn sau đó là hoàn toàn trống trải. Việc quân Ukraina chọc thủng tuyến thứ hai, thọc sâu được 15-20 km cho thấy họ đã đi được một nửa đường – bởi nếu hệ thống Surovikin sụp đổ thì việc giải phóng Zaporizhzhia có thể được thực hiện chỉ trong vài tuần. Thành ra tuy nhỏ nhưng lại không hề nhỏ.

Viva Ukraina !

PHAN CHÂU THÀNH 29.09.2023

Hôm thứ hai, 25/09/2023, trong lúc đang vận động tranh cử, thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki thông báo tái lập kiểm soát biên giới với Slovakia nhằm chặn đứng làn sóng di dân bất hợp pháp vào Ba Lan. Từ đầu năm đến nay, đã có 600 người ngoại quốc nhập cư trái phép bị bắt ở biên giới phía nam của Ba Lan. 

Từ Vacxava, thông tín viên Martin Chabal gởi về bài tường trình ngày 27/09:

Ba Lan sẽ kiểm tra các xe minibus, xe tải cỡ nhỏ, xe hơi và xe car đến từ Slovakia bị nghi là có chở theo người nhập cư trái phép. Đây chỉ là những cuộc khám xét đột xuất, bởi vì không có trạm kiểm tra nào ở biên giới giữa hai nước đều ở trong không gian Schengen. 

Mục đích của Ba Lan là chặn đứng làn sóng nhập cư trái phép qua ngõ Balkan. Thủ tướng Ba Lan nhấn mạnh là những di dân bị bắt tại biên giới trong năm nay trước đó đã băng qua vùng Balkans, rồi đi qua Hungary và Slovakia trước khi đến Ba Lan. 

Đây là một quyết định mang tính chính trị trong bối cảnh Ba Lan sẽ bầu cử Quốc Hội trong 3 tuần nữa và đảng cầm quyền đang cố vận động để tiếp tục thắng cử. Chính thủ tướng Ba Lan đã tuyên bố là chỉ có đảng của ông mới bảo đảm được an ninh cho các đường biên giới của Ba Lan. 

Tuy nhiên, chính phủ Ba Lan hiện đang bị rung chuyển vì một vụ tai tiếng ở bộ Ngoại Giao. Bộ này bị tố đã nhận hối lộ để cấp visa Schengen mà không hề có thẩm tra cho nhiều người từ châu Á, Trung Cận Đông và châu Phi. 

Ngay chính nước Đức cũng có ý định tái lập kiểm soát ở biên giới với Ba Lan để hạn chế nạn nhập cư trái phép.

Thật ra Đức tái lập kiểm soát biên giới không chỉ với Ba Lan mà cả với Cộng hòa Séc, theo thông báo của bộ trưởng Nội Vụ Nancy Faeser ngày 27/09/2023. Số di dân nhập cư trái phép vào Đức đang tăng mạnh, gây áp lực lên chính phủ của thủ tướng Olaf Scholz và lên các vùng đang mà người xin tị nạn đang tràn ngập. Hồ sơ di dân vẫn gây chia rẽ các nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu từ nhiều năm qua. Các bộ trưởng Nội Vụ của Liên Âu đã họp hôm thứ năm vừa qua tại Bruxelles để một lần nữa bàn về dự án cải tổ chính sách di dân chung, một hồ sơ cho tới nay vẫn gặp bế tắc.

Nước "Cộng hòa Thượng Karabakh" tự xóa sổ

Một quốc gia khác cũng đang bị tràn ngập người tị nạn đó là Armenia. Tính đến ngày 28/09 đã có đến hơn 65.000 người Armenia ở Thượng Karabakh, tức hơn phân nữa dân số của vùng này, chạy sang lánh nạn, một tuần sau cuộc tấn công chớp nhoáng của Azerbaijan buộc lực lượng ly khai phải buông súng. Dân Armenia chạy lánh nạn ồ ạt đến mức thủ tướng Armenia đã thẳng thừng lên án Azerbaijan "thanh lọc chủng tộc". 

Cũng trong ngày 28/09, chính quyền của nước Cộng hòa tự phong ở vùng này tuyên bố sẽ tự giải thể kể từ ngày 01/01/2024. Như vậy là chấm dứt vĩnh viễn một cuộc xung đột đã kéo dài 30 năm. Vùng có đa số dân là người Armenia trở lại dưới sự kiểm soát của Azerbaijan mà cộng đồng quốc tế gần như không có phản ứng. Lý do là vì Thượng Karabakh không có một quy chế nào cả xét về mặt quốc tế, theo giải thích của bà Marie Mendras, nhà chính trị học thuộc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia CNRS của Pháp, trả lời RFI Pháp ngữ ngày 28/09/2023: 

Phải hiểu rằng, xét về luật pháp quốc tế, nước Cộng hòa mà người Armenia ở Thượng Karabakh tự tuyên bố thành lập vào năm 1992 đã không được bất cứ quốc gia nào công nhận, kể cả Nga và Armenia. Chiếu theo luật quốc tế, nhà nước Azerbaijan có quyền nói rằng vùng Thượng Karabakh vẫn nằm dưới quyền kiểm soát của họ, vẫn là một bộ phận của lãnh thổ Azerbaijan, cho nên không hề có chuyện sáp nhập trở lại. 

Chính vì vậy đây là một hồ sơ rất phức tạp đối với các luật gia, cũng như đối với các chính phủ và các tổ chức quốc tế.

Tuy vậy, không thể chấp nhận việc các nước dân chủ, nhất là Pháp, đã không có một phản ứng rõ ràng, kiên quyết hơn nhiều.

Hàn Quốc biểu dương lực lượng

Đây là một cuộc diễu binh lớn với nhiều xe tăng và tên lửa mà người ta thường thấy ở Bình Nhưỡng nhưng lại diễn ra tại thủ đô Seoul ở Hàn Quốc hôm thứ ba 26/09/2023.

Cuộc biểu dương lực lượng nhằm kỷ niệm 75 năm thành lập quân đội Hàn Quốc được tổ chức theo ý muốn của tổng thống Yoon Suk Yeol, vị lãnh đạo có đường lối cứng rắn với Bắc Triều Tiên. Theo tường trình của thông tín viên Nicolas Rocca ngày 26/09, dân Seoul có vẻ ủng hộ đường lối cứng rắn này:

Nhiều chiếc drone, tên lửa, thiết giáp, xe tăng cùng với hơn 3.700 quân nhân đã tham gia cuộc diễu binh ngay giữa thủ đô. Mặc dù trời mưa to khiến lực lượng không quân không thể phô diễn, nhiều người dân đã kéo đến để tỏ lòng biết ơn với các binh sĩ.

Một người đàn ông nói: “Là nam giới và công dân Triều Tiên, tôi đã từng đi quân dịch và từng tham gia diễu binh như vậy. Đây là một thời điểm mang tính biểu tượng để cho thế giới thấy sức mạnh của quân đội Hàn Quốc.”

Cuộc biểu dương lực lượng này rõ ràng là nhắm vào Bắc Triều Tiên, thể hiện qua việc phô trương các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo Hyunmoo. Đây là vũ khí chủ chốt trong kế hoạch nhằm vô hiệu hóa các lãnh đạo chế độ Bình Nhưỡng trong trường hợp xảy ra xung đột. 

Một phụ nữ nói: “Rất cần có một quân đội hùng mạnh để đối phó với Bắc Triều Tiên. Trong một thời gian, chúng ta đã quá yếu. Tôi vui mừng khi thấy gần đây chúng ta đã tăng cường lực lượng quân sự của chúng ta”. 

Người phụ nữ này cũng tán đồng phát biểu của tổng thống Yoon Suk Yeol, khi ông hứa là tiêu diệt chế độ Bình Nhưỡng nếu chế độ này có trong tay vũ khí nguyên tử. Chiến lược này được thể hiện qua việc tăng mạnh ngân sách quốc phòng, điều mà ông Lee Sang-won rất hoan nghênh. 

Ông nói: “Tăng cường sức mạnh quân sự là hoàn toàn hợp lý. Không phải ông ấy muốn như vậy, nhưng mối đe dọa của Bắc Triều Tiên quá lớn, nên đó là điều cần thiết. Tổng thống không muốn, nhưng bối cảnh địa chính trị buộc ông ấy phải làm như vậy.”

Ngành công nghiệp quốc phòng của Hàn Quốc cũng đã tranh thủ được bối cảnh này. Kim ngạch xuất khẩu của ngành này đã tăng hơn gấp đôi trong năm 2022 và Hàn Quốc đã trở thành quốc gia xuất khẩu vũ khí đứng hàng thứ 7 thế giới. 

Chỉ hai ngày sau cuộc diễu binh rầm rộ ở Seoul, hôm 28/09, báo chí nhà nước Bắc Triều Tiên đăng tải thông báo của lãnh đạo Kim Jong Un ghi quy chế "cường quốc hạt nhân" vào Hiến Pháp của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (tên chính thức của Bắc Triều Tiên).

Trung Quốc: Chủ tập đoàn Evergrande bị quản thúc

Theo tiết lộ của hãng tin Bloomberg hôm thứ tư 27/09/2023,  chủ nhân tập đoàn bất động sản Evergrande của Trung Quốc, ông Hứa Gia Ấn (Xu Jiayin) đã bị quản thúc tại gia vào lúc tập đoàn nợ nần chồng chất đang chịu áp lực ngày càng mạnh từ phía các chủ nợ. 

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stéphane Lagarde gởi về bài tường trình ngày 27/09/2023: 

Từng là người giàu nhất Trung Quốc, đảng viên Đảng Cộng Sản Trung Quốc và nguyên là ủy viên Chính Hiệp, nay ông không còn được tự do nữa. 

Vào năm 2017, Hứa Gia Ấn có khối tài sản lên tới hơn 45 tỷ đô la, nay ông gần như trắng tay. Một sự tuột dốc đến chóng mặt như hình ảnh một tập đoàn đã kéo theo một cuộc khủng hoảng chưa từng có trên thị trường bất động sản Trung Quốc.

Theo các nguồn tin của hãng Bloomberg, năm nay 64 tuổi, Hứa Gia Ấn dường như đã bị câu lưu từ đầu tháng này. Chiếu theo luật tố tụng hình sự Trung Quốc, thời gian quản thúc tại gia có thể kéo dài 6 tháng. Thẻ căn cước và hộ chiếu bị tịch thu, nhà cựu tỷ phú nay thậm chí không được quyền đi xe lửa.

Sau ông Hứa Gia Ấn, nhiều người khác đã bị câu lưu. Vào giữa tháng 9, công an đã khám xét chi nhánh của Evergrande tại Thâm Quyến, hàng chục nhân viên tại đây đã bị còng tay dẫn đi. Hai cựu lãnh đạo của tập đoàn đang gánh món nợ khổng lồ 328 tỷ đô la dường như cũng đã bị các nhà điều tra bắt đi để thẩm vấn, theo nhật báo kinh tế Caixin. Các chủ nợ của Evergrande cũng sẽ được thẩm vấn vào cuối tháng tới trước tư pháp Hồng Kông.

Trong những thập niên qua, ngành bất động sản ở Trung Quốc đã tăng rất mạnh, nhưng nợ của các tập đoàn trong lĩnh vực bất động sản đã lên đến mức mà kể từ năm 2020, chính quyền Bắc Kinh đã phải siết chặt tín dụng đối với các tập đoàn này, khiến một số không thể hoàn tất được các công trình địa ốc, làm cho những người mua tiềm tàng e ngại, với hậu quả là giá nhà tuột dốc. Khủng hoảng chưa từng có trong ngành bất động sản nay lan đến cả một đại tập đoàn khác là Country Garden. Hãng China Oceanwide trong tuần này đã cảnh báo là họ cũng có thể bị phá sản. 

Thái Lan cố lôi kéo du khách Trung Quốc trở lại

Hôm thứ hai vừa qua, 25/09/2023, thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin đã long trọng đón tiếp các du khách Trung Quốc đầu tiên được miễn visa trong khuôn khổ một chương trình thí điểm nhằm lôi kéo trở lại khách đến từ Hoa Lục và qua đó phục hồi ngành du lịch, vốn vẫn chiếm 20% GDP của Thái Lan. 

Từ Bangkok, thông tín viên Carol Isoux gởi về bài tường trình ngày 26/09:

Không còn cần phải trình cả xấp giấy tờ mỗi khi đến Thái Lan: Kể từ ngày 25/09, các công dân Trung Quốc sẽ được miễn visa một tháng, giống như khách châu Âu. Đây là một nỗ lực của chính phủ Bắc Kinh nhằm lôi kéo trở lại du khách Trung Quốc vốn chiếm số đông nhất trong số du khách ngoại quốc vào thời gian trước dịch Covid. Vào năm 2019, đã có đến 11 triệu du khách Trung Quốc đến thăm Thái Lan, nhưng con số này vào năm 2022 chỉ còn gần 300.000. 

Tuy vậy, đối với Jaden Koo, một nhà báo Trung Quốc làm việc tại Bangkok, biện pháp miễn visa sẽ vẫn chưa đủ để thu hút trở lại khách Trung Quốc: 

“Tình trạng suy thoái kinh tế ở Trung Quốc và việc tăng giá vé máy bay và giá phòng khách sạn sẽ vẫn khiến cho một số dân Trung Quốc không thể đi du lịch ở nước ngoài. 

Thêm vào đó lại có tin đồn trên các mạng xã hội rằng những người đi du lịch ở Đông Nam Á có nguy cơ bị bắt cóc và bị cưỡng bức lao động hoặc bị mổ lấy nội tạng. Những tin đồn kiểu như vậy càng khiến những người Trung Quốc không quen du lịch ở nước ngoài ngần ngại.” 

Nhiều vụ buôn người vào làm việc tại các nơi như sòng bài có liên quan đến những công dân Trung Quốc đã được báo chí nói nhiều trong thời gian gần đây. 

Thiếu khách Trung Quốc, ngành du lịch Thái Lan không thể trở lại bình thường như trước đây. Hiện giờ ngành này vẫn hoạt động dưới công suất.  

Tờ Libération dành trang nhất và bài xã luận nói về vô số vấn đề Trung Quốc phải đối mặt. Trong đế chế của Tập Cận Bình, khi một bộ trưởng « biến mất », thì đó không phải là điều lành. Nhưng khi lãnh đạo của cả hai bộ then chốt –Ngoại Giao và Quốc Phòng – lần lượt biến mất trong 2 tháng qua, thì đó là dấu hiệu của « một cơn sốt » và của việc thanh trừng lẫn nhau ở mọi cấp độ, thậm chí là thượng tầng Nhà nước.

Hồi đầu tháng 9, một nhân vật đình đám khác bị quản thúc tại gia, đó là tỷ phú Hứa Gia Ấn (Hui Ka Yan), người sáng lập và ông chủ tập đoàn Evergrande – cổ phiếu của tập đoàn này đã bị tạm dừng giao dịch trên sàn chứng khoán Hồng Kông sau khi tập đoàn rơi vào khủng hoảng. Và Evergrande không phải là tập đoàn duy nhất rơi vào hoàn cảnh này.

Sau khi đầu tư mạnh vào ngành xây dựng để hỗ trợ tăng trưởng, Trung Quốc đã ngưng mọi hoạt động sau khi đại dịch Covid-19 bùng nổ và bong bóng bất động sản bị vỡ. Kết quả là Evergrande đang chìm trong khoản nợ 307 tỷ euro và dường như không có dấu hiệu cải thiện nào. Bị « tổn thương nặng nề » sau một thời gian dài do bị phong tỏa trong thời kỳ Covid-19 và lo lắng về một tương lai khá u ám, người dân giờ đây đang hạn chế tiêu dùng và quay sang tiết kiệm nhiều hơn. Điều này không khuyến khích các đối tác nước ngoài đầu tư vào Hoa lục.

Nói tóm lại, nền kinh tế thứ hai thế giới đang rơi vào tình trạng hỗn loạn và đây không phải là điều lành cho phần còn lại của thế giới, vốn đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng rất lớn về khí hậu và năng lượng. Vì vậy, chủ nghĩa độc tài không mang lại lợi ích gì. Trong trường hợp của Trung Quốc, các mệnh lệnh do chế độ ban hành đã dẫn đến sự sụp đổ về nhân khẩu học và khiến nhà chức trách đưa ra những biện pháp phòng chống dịch gây ra nhiều tai hại cho người dân và doanh nghiệp. Nhật báo thiên tả kết luận rằng giờ đây, Trung Quốc đã đánh mất niềm tin, vốn là điều tối quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế. Từ lâu được xem là động cơ tăng trưởng toàn cầu, Trung Quốc giờ đây đã trở thành quả bom hẹn giờ.

Vấn đề di dân – thách thức đối với tình đoàn kết của Liên Âu

Trang nhất và bài xã luận của tờ Le Figaro nói về sự đoàn kết của Liên Hiệp châu Âu (EU) được thể hiện rất rõ khi các nước chia sẻ quỹ ngân sách, nhưng khi nói đến việc chia sẻ gánh nặng thì sự bất hòa sẽ ngay lập tức xuất hiện. Do vậy, nhật báo thiên hữu không ngạc nhiên trước « sự hỗn loạn » đang ngự trị ở biên giới ngoài Liên Âu, còn biên giới nội bộ thì thường xuyên bị đóng vì lý do an ninh. Kể từ năm 2015, Pháp đã tiến hành sàng lọc dòng người di dân đến từ Ý, quốc gia vẫn đang chờ sự giúp đỡ của Liên Âu để tiếp nhận hàng nghìn di dân hiện diện ở Lampedusa. Ghi nhận mức tăng 80% lượng người đến từ phương Đông, Đức cũng đang tái lập các biện pháp kiểm soát biên giới với Ba Lan, quốc gia vốn bài nhập cư, nhưng lại đang vướng vào bê bối cấp thị thực bất hợp pháp.

Khối Schengen, « thiên đường của tự do di chuyển » này được coi là một trong những thành tựu quý giá nhất trong quá trình xây dựng một khối Liên Âu, giờ đây, đang thực sự trở thành một « vấn nạn di dân ». 8 năm sau làn sóng di dân lớn từ Syria, 3 năm sau khi Bruxelles đề xuất kế hoạch củng cố biên giới Liên Âu và thúc đẩy đoàn kết nội bộ, nhóm 27 dường như sắp đạt được thỏa thuận về việc giải quyết những tình huống khủng hoảng.

Nếu thỏa thuận được thông qua, Liên Âu sẽ có thể thắt chặt các điều kiện nhập cảnh khối này trong trường hợp có làn sóng di dân ồ ạt. Những thỏa thuận với các quốc gia mà di dân xuất phát, theo mô hình của Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Tunisia, sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho sự hợp tác chống lại những kẻ buôn người. Chắc chắn đó không phải là một biện pháp giải quyết mọi vấn đề, nhưng đó là một tiến bộ không nhỏ. Sau nhiều năm tranh cãi về tình trạng nhập cư không kiểm soát, châu Âu mới nhận ra rằng họ cần phải đồng lòng trong việc giải quyết vấn đề cốt yếu : chia sẻ gánh nặng sẽ đơn giản hơn khi các nước quyết định giảm nhẹ nó.

Châu Âu lo sợ việc Robert Fico trở lại làm thủ tướng Slovakia

Về khía cạnh chính trị, nhật báo kinh tế Les Echos có bài viết nói về việc châu Âu đang hết sức lo lắng khi đứng trước viễn cảnh cựu thủ tướng Slovakia Robert Fico chiến thắng trong cuộc bầu cử lập pháp sẽ diễn ra vào ngày mai. Cùng với Viktor Orban, ông Fico có thể kết hợp thành « bộ đôi hủy diệt » ở châu Âu. Giống như thủ tướng Hungary, Robert Fico tỏ ra gần gũi với Matxcơva một cách đáng báo động, quy trách nhiệm cho chính Kiev về cuộc chiến ở Ukraina và không ngần ngại chỉ trích những người thuộc giới LGBT.

Viễn cảnh Robert Fico trở lại Hội Đồng Châu Âu sau cuộc bỏ phiếu ngày mai khiến các lãnh đạo Liên Âu phải toát mồ hôi lạnh. Robert Fico, người đã lãnh đạo chính phủ Slovakia từ năm 2006 đến năm 2010 và một lần nữa từ năm 2012 đến năm 2018, đang trở nên cực đoan hơn bao giờ hết trong những tháng gần đây.

Nga đối mặt với khủng hoảng nhân khẩu học

Vẫn tại châu Âu, trang nhất của tờ Le Monde quan tâm đến việc Nga đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng trầm trọng về nhân khẩu học, hệ quả của chiến tranh Ukraina. Khi tiến hành một cuộc chiến có nguy cơ kéo dài, vấn đề nhân khẩu học cùng với nền kinh tế đang trở thành những yếu tố quyết định về khả năng cầm cự lâu dài của hai quốc gia tham chiến là Nga và Ukraina. Sau khi đánh cược vào một cuộc chiến chớp nhoáng trên chiến trường Ukraina, tổng thống Vladimir Putin cuối cùng đã phải tiến hành huy động lính dự bị ra chiến trường, điều làm lộ rõ những lỗ hổng to lớn về nhân khẩu học Nga.

Điều đáng kinh ngạc là chủ nhân điện Kremlin đã đặt vấn đề này làm trọng tâm trong các bài diễn văn và hành động của ông kể từ khi lên nắm quyền vào cuối năm 1999. Ông đã nhắc lại điều đó trong bài phát biểu trước quốc dân vào năm 2020 : « Số phận của nước Nga phụ thuộc vào một điều : dân số hiện tại và trong tương lai. »

Bất chấp tầm quan trọng của vấn đề này đối với chính quyền, dữ liệu nhân khẩu học của Nga vẫn rất mơ hồ và được coi như bí mật quốc gia – bao gồm cả dữ liệu dân số cơ bản của Nga. Cơ quan thống kê Rosstat, cơ quan có thẩm quyền về vấn đề này, đã ước tính con số này vào ngày 01/01/2023 là 146.447.424 người, một số liệu quá ít so với mong đợi của Vladimir Putin.

Số liệu của Rosstat bao gồm cả dân số của bán đảo Crimée, bị Nga sáp nhập hồi năm 2014 với gần 2,5 triệu người. Tuy nhiên, số liệu này không bao gồm dân số các khu vực Ukraina được sáp nhập vào tháng 09/2022 như Donetsk, Luhansk, Zaporijjia hay Kherson.

Tuy nhiên, theo Le Monde, bí mật được giữ kín nhất liên quan đến những tổn thất trong cuộc chiến ở Ukraina. Nga không đưa ra con số chính thức nào về số người chết kể từ tháng 09/2022, mặc dù ước tính đã có từ 40.000 đến 120.000 quân nhân thiệt mạng. Mặc dù vậy, số liệu này chỉ có ảnh hưởng hạn chế đến nhân khẩu học của đất nước, nếu so sánh với hậu quả của Covid-19. Vào thời điểm đó, chính quyền đã tìm cách che giấu số người thiệt mạng trong đại dịch, nhưng tỷ lệ tử vọng của Nga đã thực sự vượt quá một triệu người trong giai đoạn 2019-2021.

Về lâu dài, tác động của chiến tranh sẽ đặc biệt được thấy rõ khi đàn ông trong độ tuổi sinh con phải rời bỏ quê hương. Vào tháng 7, theo số liệu của Rosstat, chỉ có 110.500 trẻ em được sinh ra ở Nga, tỷ lệ sinh nở thấp nhất trong tháng kể từ năm 1945. Tuổi thọ của người dân tăng đáng kể dưới thời ông Putin (đặc biệt nhờ tỷ lệ nghiện rượu giảm), nhưng điều này không đủ để ngăn chặn xu hướng này, và những cuộc di dời ồ ạt khỏi Nga vẫn là nguyên nhân chính thúc đẩy khủng hoảng nhân khẩu học.

Tỷ lệ sinh nở tại Pháp giảm xuống mức thấp nhất kể từ Đệ Nhị Thế Chiến

Vẫn về vấn đề nhân khẩu học, Le Figaro dành trang nhất chú ý đến việc tỷ lệ sinh sản tại Pháp cũng giảm báo động. Năm 2023 sắp đến hồi kết và tỷ lệ sinh nở tại xứ lục lăng giảm 7% so với năm 2022. Con số này đang ở mức thấp nhất kể từ thời kỳ Đệ Nhị Thế Chiến.

Trong tháng 8, trung bình mỗi ngày có 1.896 trẻ được sinh ra. Giảm 8% so với tháng 08/2022, theo số liệu tạm thời được Viện thống kê và nghiên cứu kinh tế quốc gia (INSEE) công bố hôm qua. Cụ thể, tính đến thời điểm này trong năm nay, đã có « đã có ít hơn khoảng 35.000 ca sinh nở so với năm ngoái » tức « giảm 7,2% ».

Chloé Tavan, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu và khảo sát nhân khẩu học của INSEE, dự đoán : « Nếu xu hướng này tiếp diễn, số ca sinh đẻ có thể không vượt quá mốc 700.000 vào năm 2023, một ngưỡng mang tính biểu tượng. » Laurent Chalard, nhà địa lý học tại Trung tâm Quan hệ Quốc tế châu Âu, đồng tình với quan điểm này : « Đối với tỷ lệ sinh nở ở Pháp, đây hứa hẹn sẽ là năm có ít ca sinh nhất kể từ năm 1945. » Năm ngoái, số trẻ được sinh ra đã giảm đáng kể với 726.000 ca, tức thấp hơn 2,2% so với năm 2021. Nhà nghiên cứu tại INSEE nói thêm rằng số lượng sinh nở đang ở mức thấp nhất kể từ khi kết thúc Đệ Nhị Thế Chiến.

Vậy tại sao người dân Pháp lại sinh ít con hơn và liệu xu hướng này có tiếp tục ? Chloé Tavan cho rằng các nhà nhân khẩu học cũng gặp khó khăn trong việc tìm ra một câu trả lời đồng nhất. Nhưng một số chuyên gia nhận định rằng có con là một quyết định có tính lâu dài, và do đó, phụ thuộc vào cách mọi người lên kế hoạch cho tương lai : việc làm, khả năng tài chính, nhà ở, bối cảnh khí hậu... chưa kể đến những yếu tố tế nhị khác. Chuyên gia Chalard nói thêm rằng cuộc chiến ở Ukraina và tình trạng lạm phát trong những tháng gần đây dường như cũng đang làm gia tăng xu hướng này.

Ngoài ra, để trả lời câu hỏi tế nhị này, Hiệp hội Gia đình Công giáo (AFC) đã lấy kết quả của một cuộc khảo sát từ IFOP vào tháng 07/2023.

Le Figaro cho biết kết quả, xác nhận rằng hơn một phần ba (38%) những người dưới 50 tuổi đã từ bỏ việc sinh con đầu lòng hoặc đẻ thêm nếu họ đã là phụ huynh. Các vấn đề liên quan đến việc chăm sóc và trông các bé là lý do lớn nhất khiến mọi người không sinh con, tiếp theo sau là những khó khăn về tài chính hoặc việc làm. Những câu trả lời này khẳng định tầm quan trọng của việc dung hòa giữa cuộc sống riêng tư và công việc.

Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến sẽ gặp người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 10 bên lề Diễn đàn Hợp tác Quốc tế Vành đai-Con đường của Trung Quốc.

Đây sẽ là chuyến đi nước ngoài đầu tiên được biết đến của ông Putin kể từ khi Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành lệnh bắt giữ ông vào tháng 3 năm nay với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh, nhưng đây là lần thứ nhì hai người gặp mặt trực tiếp trong năm nay.

Các nhà phân tích cho rằng cuộc gặp sẽ là cơ hội để hai nhà lãnh đạo củng cố mối quan hệ giữa hai nước và chia sẻ những bất bình chung về vai trò lãnh đạo của Mỹ trong các vấn đề toàn cầu.

Ông Sergey Radchenko, một học giả về Trung Quốc-Nga tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Cao cấp Johns Hopkins, nói với VOA: “Họ sẽ phàn nàn [về Hoa Kỳ] và sẽ bám sát quan điểm của mình”.

Trong bài phát biểu hôm 26/9, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã chỉ trích các chính phủ coi chính sách đối ngoại dưới góc độ “dân chủ đối chọi độc tài”, đồng thời kêu gọi Hoa Kỳ tổ chức hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương APEC nhiều thành phần hơn vào tháng 11 năm nay.

Khi được hỏi tại cuộc họp báo gần đây về cuộc gặp sắp tới giữa ông Tập và ông Putin, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói: “Các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nga duy trì liên lạc chiến lược chặt chẽ”. Bà Ninh không cung cấp thông tin cụ thể về những gì sẽ được thảo luận.

Các văn phòng báo chí của Trung Quốc và Nga đã không trả lời các yêu cầu bình luận về cuộc họp.

Nếu hai nhà lãnh đạo xây dựng dựa trên chủ đề của cuộc gặp ngày 20/9 giữa nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc và ông Putin, thì đây có thể là cơ hội để “tăng cường hợp tác thực tế sâu sắc hơn”, như được mô tả trong thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc về cuộc gặp hôm 20/9 ở St. Petersburg.

Chiến tranh Ukraine thách thức mối quan hệ ‘không giới hạn’

Các chuyên gia cho biết mặc dù quan hệ đối tác Trung-Nga có những điểm mạnh và sẽ tồn tại trong tương lai gần, nhưng hai bên không phải lúc nào cũng đồng quan điểm về các vấn đề chính, bao gồm cả cuộc chiến ở Ukraine.

Không giống như các thành viên NATO, Nga và Trung Quốc không có nghĩa vụ chính thức phải bảo vệ lẫn nhau, mặc dù Trung Quốc đã tuyên bố vào đầu năm ngoái rằng mối quan hệ của họ với Nga sẽ “không có giới hạn”.

Tuyên bố đó được đưa ra ngay trước khi ông Putin tiến hành chiến tranh với Ukraine. Bắc Kinh kể từ đó đã “rút lại ngôn từ đó,” ông Radchenko nói. “Chúng ta không còn nghe nói về quan hệ đối tác ‘không giới hạn’ nữa.”

Là nước mua nhiên liệu hóa thạch hàng đầu của Moscow, Bắc Kinh đã đóng một vai trò to lớn trong việc giúp chính phủ Putin vượt qua các lệnh cấm vận của phương Tây và tiếp tục xâm lược Ukraine, ông Joseph Nye Jr., giáo sư danh dự của Trường Harvard Kennedy, nhận định.

Mặc dù vậy, ông Nye nói với VOA rằng Trung Quốc chưa chính thức cung cấp vũ khí cho cuộc chiến của Nga trong bối cảnh lo ngại về các lệnh trừng phạt của châu Âu, mà theo lời ông, điều này chứng tỏ “thực sự có những giới hạn [đối với quan hệ Trung-Nga]”.

Đầu năm ngoái, Bắc Kinh đã đưa ra đề nghị hòa bình 12 điểm nhưng không gây sức ép buộc Nga phải có giải pháp ngay lập tức cho cuộc xung đột.

“Kế hoạch hòa bình của Trung Quốc đối với Ukraine không thực sự là một kế hoạch hòa bình không thiên vị”, ông Nye nói. “Đó là một cách để thể hiện mình là người hòa giải trong mắt người châu Âu, một thị trường quan trọng của Trung Quốc.”

Ông Ali Wyne, nhà phân tích cấp cao của Eurasia Group, cho biết dù ông Tập và ông Putin có thân thiết đến đâu, mối quan hệ của họ không đủ mạnh để Trung Quốc liều đánh mất quyền lực mềm ở châu Âu khi công khai ủng hộ cuộc chiến của Nga.

“Ngay cả khi Trung Quốc tăng cường mối quan hệ với Nga, tôi không nghĩ Trung Quốc muốn từ bỏ mối quan hệ với phương Tây. Ông Tập sẽ phải thực hiện một hành động cân bằng,” ông Wyne nói.

Các chuyên gia cho biết, các đối tác châu Âu của Trung Quốc là những con bài thương lượng quan trọng, đặc biệt là trước hội nghị thượng đỉnh APEC, nơi có thể diễn ra cuộc gặp bên lề giữa ông Tập và Tổng thống Joe Biden.

Khi được hỏi tại một cuộc họp báo gần đây rằng Hoa Kỳ hy vọng ông Tập sẽ truyền đạt điều gì với ông Putin khi hai người gặp nhau vào tháng 10, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói: “Tôi muốn thấy mỗi một nhà lãnh đạo đến nói chuyện với Tổng thống Putin đều củng cố rằng [chủ quyền lãnh thổ của từng quốc gia] là bất khả xâm phạm.”

Ông Wyne nói ông Tập có thể yêu cầu ông Putin đảm bảo rằng chiến tranh sẽ kết thúc sớm hơn là muộn.

“Trung Quốc,” ông Wyne nói, “nhận ra rằng cuộc chiến giữa Nga và Ukraine càng kéo dài thì mối quan hệ Trung-Nga càng làm suy yếu khả năng của Trung Quốc trong việc thăng tiến ngoại giao của họ ở phương Tây”.

Sự khác biệt của ông Tập và ông Putin, ngoài vấn đề Ukraine

Trong hơn một thập niên, Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh, hay BRI, đã tăng cường mối quan hệ của Đảng Cộng sản Trung Quốc trên khắp Âu Á, Trung Đông, Châu Phi, Châu Đại Dương và Châu Mỹ Latin. Ông Nye mô tả BRI là “một túi hỗn hợp” gồm viện trợ kinh tế, trợ cấp xuất khẩu và các dự án công trình công cộng ở các quốc gia đang phát triển với mục tiêu mua ảnh hưởng.

Các chuyên gia cho rằng chính sách đối ngoại của Nga đơn giản hơn: cung cấp lính đánh thuê cho những kẻ chuyên quyền ở nước ngoài để đổi lấy tài nguyên thiên nhiên, chẳng hạn như kim cương.

“Người Trung Quốc có tiền để chi tiêu còn người Nga thì không. Người Nga có thể hỗ trợ lính đánh thuê vì chi phí khá rẻ, nhưng họ sẽ không xây đường, đập và sân bay [ở các nước khác]”, ông Nye nói.

Trung Quốc đã đầu tư ước tính khoảng 1 nghìn tỷ đô la vào BRI và có thể cạnh tranh với lợi ích của Mỹ ở hầu hết các châu lục. Các nhà phân tích cho rằng Moscow chỉ có thể đạt được mức độ quyền lực đó bằng cách thân thiện với Bắc Kinh.

Tuy nhiên, theo ông Nye và ông Radchenko, mối quan hệ đối tác Trung-Nga vẫn có nhiều mâu thuẫn và đấu đá nội bộ.

Thứ nhất, Trung Quốc coi các nước thuộc Liên Xô cũ ở Trung Á nằm trong tầm kiểm soát của mình.

“[Moscow] vui mừng khi thấy các dự án [BRI] làm suy yếu người Mỹ,” ông Nye nói. “Mặt khác, người Nga không mấy quan tâm đến các dự án BRI ở Trung Á, nơi họ coi là phạm vi ảnh hưởng của mình”.

Nhưng ông Radchenko không thấy “bất kỳ rạn nứt nghiêm trọng nào giữa Nga và Trung Quốc về Trung Á trong những năm tới”. Ông nói, ông Putin và ông Tập thà giải quyết những bất đồng của họ còn hơn là gây nguy hiểm cho mục tiêu lớn hơn là chống lại chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.

Trước diễn đàn Vành đai và Con đường vào tháng 10, ông Putin đã phủ nhận rằng BRI hoàn toàn xung đột với lợi ích của Moscow. “[BRI] hài hòa các ý tưởng của [Nga và Trung Quốc] để tạo ra một không gian Á-Âu rộng lớn. … Chúng tôi khá đồng điệu”, TASS, một hãng tin nhà nước Nga, dẫn lời ông Putin nói vào tuần trước.

“Nga cần Trung Quốc nhiều hơn là ngược lại,” ông Wyne nói, giải thích việc ông Putin sẵn sàng thỏa hiệp với ông Tập Cận Bình.

Ông Radchenko nói, ngay cả với những khác biệt cơ bản mà các nhà phân tích đã mô tả thì “những cuộc đối thoại như thế này [cuộc gặp Tập-Putin] là cách Trung Quốc và Nga có thể giải quyết… những bất đồng”.