Phan Châu Thành - Tình hình chiến sự Ukraina ngày thứ 31, 26-03-2022
1. Tình báo Anh cho biết: các đợt tiến công của quân Nga dừng lại, dường như đang tập hợp để chỉnh đốn lại đội ngũ và tập trung vào vùng Donbass, nơi chiến sự có vẻ thuận lợi cho phía Nga nhất.
Trong khi đó quân Ukraina tiến hành phản công ở quanh Kyiv và Kherson. Quân Nga vẫn đang ở quanh các thành phố lớn như Kharkiv, Chernihiv, Mariupol, chủ yếu bắn pháo và tên lửa vào thành phố chứ không tấn công bằng bộ binh để hạn chế thương vong, đồng thời hủy hoại tinh thần của quân và dân đang phòng thủ trong đó, bất chấp thiệt hại của dân thường.
2. Hôm nay là một ngày thanh bình cho thủ đô Kyiv, quân Nga đã bị đẩy xa khỏi thành phố từ 35-55 km. Tranh thủ lúc vắng tiếng bom đạn, chợ Kyiv hoạt động trở lại:
Quán ăn mở cửa trở lại, xe cộ lại chạy trên đường:
Đội quân tình nguyện Kastus Kalinouski đến từ Belarus, tuyên thệ sẽ chiến đấu cho tự do của Ukraina:
3. Quân Nga tiến vào thành phố nhỏ Slavutych ở gần nhà máy điện nguyên tử Chernobyl, 160km cách Kyiv, là nơi sinh sống chủ yếu của các nhân viên và nhà khoa học làm việc ở nhà máy này.
Gần như ngay lập tức, người dân đã đổ xuống đường, phản đối quân xâm lược. Quân Nga bắn đạn, xịt hơi cay và ném lựu đạn khói để giải tán người biểu tình.
Thị trưởng thành phố Jurij Fomichev đã dẫn đầu dân chúng đối mặt với quân xâm lược: "Chúng tôi không có vũ khí, chỉ có đôi bàn tay, khối óc và tình yêu với Ukraina và Slavutych”.
Tới buổi chiều, quân Nga phải rút lui.
4. Theo thị trưởng thành phố Chernihiv, Vladyslav Atroshenko, trong thành phố chỉ còn lại chưa đến một nửa số dân, khoảng 120.000 người, nhà cửa gần như bị phá hủy toàn bộ, hơn 200 thường dân đã chết do bom đạn. Ông cũng nói rằng: "Chính quyền thành phố sẽ không đi đâu cả, ở lại giúp đỡ quân đội tới cùng và không bao giờ đầu hàng.” Chernihiv không còn điện, nước.
5. Vòng vây của quân Nga quanh thành phố Sumy đã bị phá vỡ, hôm qua tiếp tế được khôi phục trở lại, cũng như tiếp tục di tản dân thường. Phía Ukraina công bố những phương tiện chiến tranh của Nga bị phá hủy:
6. Từ đầu chiến tranh tới giờ, 327 người dân thường đã bị giết ở Kharkiv. Quân Nga bắn hỏng cả tượng đài kỷ niệm “Nạn nhân Trại tập trung phát xít Đức”.
Một dược sĩ Ukraina đồng ý để báo chí chụp ảnh thương tích của cô: “Hãy để thế giới biết sự thật !”
Tuy vậy, người nghệ sĩ Ukraina vẫn chơi đàn:
Tướng Sergei Kisel, chỉ huy trưởng Quân đoàn xe tăng số 1 của Nga, đã bị cách chức do để thiệt hại quân số quá nhiều mà không đạt mục tiêu là chiếm được Kharkiv. Đây là chỉ huy trưởng các đợt tấn công vào Kharkiv trong thời gian qua, kể cả việc bắn cháy chợ Barabasova, nơi có nhiều quầy của người Việt.
7. Quân Nga bắn tên lửa xuống các làng ở vùng Lugansk nhưng nhiều quả không nổ, trong đó có cả những loại "tối tân” được phía Nga quảng cáo rất nhiều như tên lửa "Point-U”:
Thực tế thì:
Nạn tham nhũng đã tàn phá quân đội Nga, các vũ khí, khí tài được chế tạo ra với ngân sách khổng lồ, nhưng trên thực tế bị rút ruột, ăn cắp kinh phí nên chưa hoàn thiện, đưa vào chiến trận đã gặp rất nhiều vấn đề trong sử dụng. Thiếu một sự quản lý nhà nước, thiếu sự minh bạch trong đấu thầu, dẫn đến việc trên giấy tờ mọi thứ tuyệt vời, nhưng vào thực tế chỉ có tướng lĩnh là giàu nứt đố đổ vách, còn quân đội thì rệu rã, vũ khí yếu kém và sức chiến đấu không còn.
8. Sau khi rút lui vào hôm qua, sáng nay quân Nga lại trở lại phía tây của Mariupol, xông vào từng nhà dân để tìm kiếm "những kẻ phát-xít”. Họ tra hỏi dân chúng xem ai ở đây tham gia quân đội, gia đình, địa chỉ, bố mẹ ở đâu. Xe tăng Nga lại vào thành phố.
Chiến trận vẫn nổ ra trên từng góc phố.
Ở Mariupol, quân Nga đã vi phạm tất cả những tội ác chiến tranh có thể:
- Bắn vào mặt bé gái 11 tuổi:
- Bắn chết cả một gia đình khi họ đang nấu ăn bên ngoài nhà của họ. ( "Please, don’t look away” – nhà báo Maksym Eristavi cầu khẩn – "Xin mọi người đừng quay mặt đi”)
9. Bên ngoài thì quân Ukraina áp sát Kherson, chiến sự nổ ra trong thành phố, quân Nga đã mất kiểm soát một phần:
Ở trung tâm thì người dân biểu tình. Quân Nga đã đánh và bắn đạn hơi cay vào họ:
10. Ba tên lửa hành trình của Nga đã tấn công vào Lviv, gần cột truyền thông, bắn vào kho chứa dầu của nhà máy. Các cột khói đen bốc lên trên thành phố, chính quyền yêu cầu người dân về nhà, đóng cửa để tránh khói độc. Việc dập lửa đang được tiến hành.
Tên lửa hành trình của Nga bay trên bầu trời Lviv:
Giữa tiếng còi báo động, một nghệ sĩ Ukraina vẫn tiếp tục chơi đàn dương cầm, trấn an những người xung quanh.
11. "Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh” – hiện tại khoảng 15% nhân sự trông quân đội Ukraina là phụ nữ, riêng không quân có tới 7.000 người. "Phu nữ cũng là trái tim của các lực lượng địa phương. Những bà mẹ anh hùng và những người con gái quả cảm của họ. Đây là sự phản kháng của Ukraina” – nhà báo Lesia Vasylenko viết.
"Đây là Yulia. Khi không làm nail, cô hỗ trợ tiểu đội của bố cô đóng quân gần Irpien. Chiến tranh bắt đầu đúng lúc cô đang đi du lịch ở châu Phi. Phải mất một tuần cô mới có thể trở về nhà. Bây giờ cô đi xe máy đến chỗ làm và bảo vệ anh toàn cho những khách hàng của mình bằng khẩu súng. Những người anh hùng Kyiv”.
12. Ngày càng xuất hiện nhiều thông tin về việc đào ngũ cũng như phản chiến trong quân đội Nga, trong đó có cả cách bắn hết sạch đạn, chạy hết sạch xăng, sau đó gọi về sở chỉ huy yêu cầu cho rút quân vì "không còn vũ khí để chiến đấu !”
13. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu đã xuất hiện trở lại sau 14 ngày vắng bóng. Đã xuất hiện những lời đồn đại về bệnh tim của ông ta:
14. Những nhà hoạt động dân sự người Ukraina làm một bộ phim ngắn, gửi thông điệp đến tổng thống Mỹ Joe Biden, khi ông này đang ở biên giới giữa Ba Lan và Ukraina:
15. Phát biểu ở trung tâm thành cổ Warszawa trước người dân Ba Lan, tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh rằng: "Chế độ độc tài chưa bao giờ thắng được khao khát mong muốn tự do.” Không kính chắn đạn, không vệ sĩ đứng gần, ông dường như đang đứng trong khu vườn của Nhà Trắng vậy.
Tổng thống Mỹ công khai gọi Putin là: "tên đồ tể”:
và gặp trực tiếp những người tị nạn:
16. Đại sứ quán Nga ở Prague, Tiệp, bị người biểu tình đổ sơn đỏ:
17. Nhóm Anonymous công bố đoạn phim quay cảnh xâm nhập thành công Nhà băng Trung ương Nga:
Tình hình chiến sự hôm nay tương đối yên tĩnh, quân Nga đang tập hợp để tổ chức lại, tăng chi viện cho Donbas, nơi mà họ thu được nhiều lợi thế nhất trong cả cuộc chiến tranh này. Đây cũng là mục tiêu số 1 mà chính quyền Nga đặt ra sau khi thất bại ở chiến trường Kyiv: "Chiếm được toàn bộ vùng Donbas, phá hủy Mariupol, tiêu diệt trung đoàn Azov” rồi bộ máy tuyên truyền thông báo: "đã hoàn thành các mục tiêu quân sự đề ra” để "kết thúc chiến dịch quân sự đặc biệt” trước 9-05.
Nhưng người Ukraina sẽ không để Nga đạt mục tiêu đó dễ dàng. "Phía Ukraina sẽ không nhân nhượng bất cứ một điều khoản nào về lãnh thổ, những gì của Ukraina sẽ phải trả lại cho Ukraina” – ông Zelensky đã khẳng định như vậy. Chính tinh thần của người Ukraina đã giúp họ cầm chân kẻ xâm lược mạnh hơn nhiều lần, và biết đâu, lại cứu thế giới trước một làm sóng bạo lực mới, mà các chủ nghĩa độc tài đâu đó vẫn nhăm nhe bùng phát.
Ủng hộ Ukraina là chống lại Putin, chống lại lối suy nghĩ "chân lý thuộc về kẻ mạnh”, chống lại những kẻ chỉ lăm le dùng sức mạnh để giải quyết vấn đề. Thế kỷ 21 rồi, điều đó sẽ phải thay đổi, giữa sự tiến bộ của xã hội loài người, điều đó không thể là đúng nữa.
Viva Ukraina !
PHAN CHÂU THÀNH
Trong video, ông nói rằng các vũ khí hạt nặng có thể dùng để bảo vệ nền tự do tại Châu Âu thay vì đóng bụi trong kho.
Ông Zelensky cũng nói thêm rằng súng máy không thể bắn hạ máy bay Nga.
“Nato đang làm gì vậy? Đang bị nước Nga điều khiển hay sao? Họ đang chờ cái gì? Đã 31 ngày rồi. Chúng tôi chỉ đang yêu cầu 1% [số vũ khí] mà Nato có, không hơn,” ông nói thêm.
Thủ tướng Slovakia Eduard Heger xác nhận với BBC rằng quốc gia của mình sẵn sàng gửi kho vũ khí gồm tên lửa phòng không S-300 do Liên Xô chế tạo đến Ukraine nếu không có sự thay thế nào khác.
“Tổng thống một quốc gia quyền lực nhất thế giới đến Warsaw và có tuyên bố rất rõ ràng về cuộc đàn áp của Nga”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ba Lan Lukasz Jasina nói với BBC.
[Biden] nói với người Nga rằng vẫn luôn luôn còn thời gian để thay đổi một nhà lãnh đạo độc tài. Đây là một trải nghiệm cảm động và sâu sắc.”
“Putin không thể được chấp nhận quay trở lại xã hội của chúng ta; ông ta không thể được lắng nghe, ông ta không thể là đối tác mà chúng ta có thể tin tưởng”, ông Lukasz nói.
Ba Lan có chung đường biên giới với Ukraine và đóng vai trò quan trọng trong việc đáp trả cuộc xâm lược từ Nga. Hiện Ba Lan đã tiếp nhận hơn 2 triệu người tị nạn từ Ukraine.
Marina Ovsyannikova, nhà báo từng gây xôn xao quốc tế vì hành động phản chiến trực tiếp trên kênh truyền hình nhà nước Nga, đã thoát tội theo luật truyền thông mới nghiêm ngặt của Nga.
Hãng thông tấn Interfax của Nga cho biết một tòa án ở Moscow sẽ xử vụ việc theo bộ luật vi phạm hành chính chứ không phải tội hình sự.
Có nghĩa là cô phải đối mặt với khoản tiền phạt lên tới 50.000 rúp - khoảng 500 USD / 380 bảng Anh - vì bị cáo buộc làm mất uy tín lực lượng vũ trang của Nga.
Vào ngày 14 tháng 3, Ovsyannikova - một nhà báo tại Kênh số Một do nhà nước kiểm soát của Nga - chạy ra phía sau người dẫn chương trình thời sự buổi tối cầm tấm biểu ngữ: "Không có chiến tranh, hãy dừng chiến tranh, đừng tin vào những lời tuyên truyền, họ đang nói dối bạn ở đây.”
Một số luật sư và nhà hoạt động đã lo ngại cô sẽ phải đối mặt với việc truy tố theo tội hình sự mới có thể khiến bất kỳ ai tung tin "giả mạo" về quân đội phải ngồi tù tới 15 năm.
Cô đã bị phạt 30.000 rúp và bị giam giữ trong 14 giờ
Có phải quân đội Nga đang phải thay đổi kế hoạch? Có lẽ thậm chí Nga đang giảm mức độ tham vọng tại Ukraine?
Có lẽ vẫn còn quá sớm để nói lên được điều gì nhưng rõ ràng là có một bước chuyển về trọng tâm của cuộc xâm lược.
Vị tướng hàng đầu của quân đội Nga - Sergey Rudskoy - nói rằng "giai đoạn đầu tiên" về điều mà Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga đã gần như đã hoàn tất và rằng lực lượng quân đội Nga sẽ tập trung vào việc "giải phóng hoàn toàn vùng Donbass".
Điều này có thể mang ý nghĩa Nga sẽ tập trung tổng lực nhằm vượt qua "đường tiếp xúc" (line of contact) phân định giữa vùng lãnh thổ thuộc chính phủ Ukraine ở vùng miền đông với hai nước cộng hòa nhân dân tự xưng là Donetsk và Lugansk.
Hiện bước tiến của Nga tại các vùng khác dường như bị chững lại. Lực lượng Nga đã bị đẩy lùi khỏi các vị trí xung quanh thủ đô Kyiv và được cho đã bắt đầu đào các vị trí phòng thủ nhằm tránh bị tổn thất thêm nữa hay chuẩn bị cho một hình thức tạm dừng.
Vẫn còn quá sớm để kết luận Nga đã từ bỏ tham vọng chiếm lấy Kyiv nhưng giới chức phương Tây nói rằng Nga đang tiếp tục gánh chịu hết thất bại này đến thất bại khác.
ĐỌC NHANH 27-3: Nga tấn công dữ dội kho chứa tên lửa và nhiên liệu của Ukraine
Kho nhiên liệu ở Lviv bị trúng tên lửa hành trình của Nga hôm 27-3 - Ảnh: REUTERS
* Sau Nhà Trắng, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng lên tiếng "nói lại" lời Tổng thống Joe Biden. "Tôi nghĩ rằng Tổng thống, Nhà Trắng đã đưa ra quan điểm vào đêm qua, khá đơn giản, rằng Tổng thống Putin không thể được trao quyền để gây chiến hoặc tham gia gây hấn chống lại Ukraine hoặc bất kỳ ai khác. Chúng tôi không có chiến lược thay đổi chế độ ở Nga", Reuters ngày 27-3 dẫn lời ông Blinken nói trong chuyến thăm Jerusalem.
* Lãnh đạo vùng ly khai Lugansk (Luhansk) ở miền đông Ukraine, ông Leonid Pasechnik, cho biết nước cộng hòa tự xưng này có thể sớm tổ chức trưng cầu dân ý về việc gia nhập Nga. Lugansk và Donetsk tuyên bố độc lập từ năm 2014 và đều mong muốn gia nhập Nga, theo Hãng tin Sputnik.
* Reuters dẫn nguồn tin Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã tấn công một kho nhiên liệu của lực lượng Ukraine gần thành phố Lviv bằng tên lửa tầm xa và tấn công một nhà máy sửa chữa hệ thống phòng không, trạm radar và điểm ngắm cho xe tăng bằng tên lửa hành trình. Họ cũng phóng tên lửa phá hủy kho chứa tên lửa S-300 và BUK gần Kiev.
Ngoài đưa tin vụ tấn công kho nhiên liệu trên, hãng tin Sputnik của Nga cũng dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga cho hay các hệ thống phòng không của Nga đã hủy 18 thiết bị không người lái của Ukraine ở nhiều địa điểm khác nhau.
Khói bốc lên sau một cuộc không kích của Nga nhằm vào Lviv, Ukraine hôm 26-3 - Ảnh: REUTERS
* Phát biểu trên kênh truyền hình địa phương ngày 27-3, cố vấn Bộ Nội vụ Ukraine Vadym Denysenko cho biết Nga bắt đầu phá hủy các kho dự trữ nhiên liệu và lương thực của Ukraine, đồng nghĩa với việc chính phủ Ukraine sẽ phải phân tán cả hai kho dự trữ sớm.
Ông Denysenko cũng nói Nga đang đưa các lực lượng đến biên giới Ukraine để luân chuyển, và có thể thực hiện những nỗ lực mới để tiến quân, theo Hãng tin Reuters.
* Ukraine đề nghị Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) không mở văn phòng ở Rostov-on-Don - thành phố lớn nhất của Nga ở biên giới phía đông Ukraine, được Nga dùng làm nơi dừng chân cho những người Ukraine được đưa ra khỏi vùng chiến sự.
Ukraine tố cáo Nga đã buộc hàng ngàn người sang Nga theo cách bất hợp pháp kể từ khi chiến sự xảy ra, trong đó có khoảng 15.000 công dân ở thành phố bị bao vây Mariupol.
* Trả lời phỏng vấn báo Sunday Telegraph, Ngoại trưởng Anh Liz Truss cho biết các lệnh trừng phạt với các công ty và cá nhân Nga có thể được dỡ bỏ nếu Nga rút quân khỏi Ukraine và cam kết chấm dứt hành động gây hấn. Bà cũng cho biết một "đơn vị đàm phán" đã được thành lập tại Bộ Ngoại giao để hỗ trợ các cuộc đàm phán hòa bình có thể diễn ra.
* Nhà Trắng lên tiếng làm rõ phát ngôn của ông Biden tại Warsaw, rằng tổng thống Mỹ không kêu gọi thay đổi chế độ khi nói ông Putin "không thể tiếp tục nắm quyền". Điện Kremlin cho biết vấn đề này "không phải do ông Biden quyết định", đồng thời cho biết thêm "tổng thống Nga do người Nga bầu chọn".
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Warsaw, Ba Lan, ngày 26-3 - Ảnh: AP
* Ông Biden điện đàm với thủ lĩnh phe đối lập Belarus, bà Sviatlana Tsikhanouskaya, từ trên Không lực Một.
Trong cuộc điện đàm, ông Biden cảm ơn bà Tsikhanouskaya đã dự khán bài phát biểu của ông tại Warsaw và nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân Belarus trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, bao gồm quyền tự do ngôn luận và bầu cử tự do, công bằng.
* Theo Hãng tin Reuters, Mỹ sẽ cung cấp thêm 100 triệu USD cho Ukraine. Khoản tiền này dành cho việc xây dựng năng lực của Bộ Nội vụ Ukraine, với mục tiêu duy trì an ninh biên giới, các chức năng thực thi pháp luật và bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng của chính phủ nước này.
* Theo Hãng tin Sputnik của Nga, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết nước này không có kế hoạch chuyển các hệ thống phòng không tối tân S-400 do Nga sản xuất cho Ukraine. Phát biểu tại Diễn đàn Doha ở Qatar ngày 26-3, nhà ngoại giao này cho hay vấn đề này không nằm trong chương trình nghị sự.
Mỹ được cho là đã yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ chuyển giao các hệ thống S-400 cho Ukraine sau nhiều năm gây sức ép buộc Ankara, một thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), từ bỏ thỏa thuận mua loại vũ khí này của Nga.
* Phó chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine, ông Kyrylo Tymoshenko cho biết 5.208 người đã sơ tán qua các hành lang nhân đạo vào ngày 26-3. Trong đó có 4.331 người rời khỏi thành phố Mariupol đang bị bao vây.
Người dân Ukraine tị nạn chờ làm thủ tục ở nhà ga Przemysl Glowny của Ba Lan ngày 26-3 - Ảnh: REUTERS
* Đại sứ Ukraine tại London Vadym Prystaiko nói với người dân ở quảng trường Trafalgar của Anh rằng không được phép "xoa dịu" Nga.
"Chỉ có đen và trắng, không bên nào được phép thua, đây là vấn đề sống còn", Đại sứ Prystaiko nói. Ông cũng cảm ơn Vương quốc Anh vì đã ủng hộ Ukraine.
* Thị trưởng Andriy Sadovyi cho biết thành phố Lviv đang bị tên lửa tấn công, bắn từ Sevastopol ở Crimea. Hiện không có ai thiệt mạng.
* Hai quan chức hàng đầu của Nga là Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov đã xuất hiện trở lại trước truyền thông sau hơn 2 tuần.
Ông Shoigu chủ trì một cuộc họp của quân đội, trong đó ông Gerasimov thảo luận về vấn đề vũ khí.