Căng thẳng quân sự gia tăng xung quanh Đài Loan cũng như tình trạng đối đầu về kinh tế và công nghệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đang làm gia tăng nguy cơ khủng hoảng trong khu vực khi cán cân quyền lực thay đổi theo hướng có lợi cho Trung Quốc, Nhật Bản vừa đưa ra nhận định trong sách trắng quốc phòng hàng năm.

Trung Quốc bác bỏ kết luận của Nhật Bản về điều mà họ nói chỉ là hoạt động quân sự bình thường, và gọi đây là hành động vô trách nhiệm.

Đánh giá quốc phòng Nhật Bản, được chính phủ của Thủ tướng Yoshihide Suga thông qua hôm 13/7, chỉ ra rằng Trung Quốc là mối quan tâm an ninh quốc gia chính của Nhật Bản.

“Chúng ta cần phải chú ý đến tình hình với nhận thức về khủng hoảng hơn bao giờ hết”, báo cáo của Nhật viết trong một phần mới nói về Đài Loan.

“Đặc biệt, cạnh tranh trong các lĩnh vực công nghệ có khả năng trở nên khốc liệt hơn”, báo cáo nói về sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc.

Việc Trung Quốc gia tăng các hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan khiến Nhật Bản lo ngại vì hòn đảo này nằm gần chuỗi đảo Okinawa ở rìa phía tây của quần đảo Nhật Bản.

Bộ Ngoại giao Đài Loan bày tỏ cảm ơn Nhật Bản đã coi trọng an ninh ở eo biển Đài Loan. Nhưng phía Bắc Kinh tỏ ra giận dữ, nói rằng Nhật Bản “từ lâu” đã đưa ra những cáo buộc vô căn cứ về các hoạt động xây dựng quốc phòng và quân sự bình thường của Trung Quốc.

“Điều này là rất sai trái và vô trách nhiệm. Trung Quốc rất bất bình và kiên quyết phản đối việc này”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong tháng này đã cam kết hoàn tất việc “thống nhất” với Đài Loan. Hồi tháng 6, ông chỉ trích Mỹ là “nước gây ra rủi ro” sau khi Washington điều một tàu chiến đi qua eo biển Đài Loan ngăn cách hòn đảo với đại lục.

Trong một bài phát biểu được báo chí Nhật Bản đưa tin trong tháng này, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản Taro Aso nói Nhật Bản nên hợp lực với Hoa Kỳ để bảo vệ Đài Loan khỏi bất kỳ cuộc xâm lược nào. Sau đó khi được hỏi về nhận định khiến Bắc Kinh chỉ trích trên, ông Aso nói rằng bất kỳ bất đồng gì về Đài Loan nên được giải quyết thông qua đối thoại.

Trong lúc cạnh tranh quân sự giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc ngày càng sâu sắc, sự cạnh tranh kinh tế giữa hai bên đang thúc đẩy cuộc chạy đua giành vị trí dẫn đầu trong các lĩnh vực công nghệ như chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và điện toán lượng tử.

Tình trạng cạnh tranh về công nghệ đặt ra một thách thức cho Nhật Bản vì nền kinh tế của nước này phụ thuộc nhiều vào quan hệ kinh doanh với Trung Quốc cũng như với Hoa Kỳ.

Nhật Bản cũng sẽ phải chi mạnh để theo kịp nguồn tài trợ của chính phủ cho phát triển công nghệ ở Hoa Kỳ, Trung Quốc và châu Âu.

Các nhà lập pháp Thượng viện Hoa Kỳ gần đây đã thông qua Đạo luật Cạnh tranh và Đổi mới năm 2021, cho phép chi 190 tỷ đô la cho công nghệ, bao gồm 54 tỷ đô la để gia tăng sản xuất chip.

Các nhà lập pháp ở Hạ viện Hoa Kỳ cũng đang tranh luận về một đề xuất riêng, trong đó hứa hẹn nguồn tài trợ lớn, được gọi là Đạo luật Đảm bảo sự tham gia và lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ, hay còn gọi là Đạo luật EAGLE.

Đây cũng là lần đầu tiên đánh giá an ninh hàng năm của Nhật Bản bao gồm thêm nội dung về các mối đe dọa do biến đổi khí hậu gây ra, mà theo báo cáo là sẽ làm gia tăng cạnh tranh về đất đai và tài nguyên và có thể tạo ra các cuộc di dân đại trà của những người buộc phải dời cư.

Nhật Bản nói các thảm họa gia tăng liên quan đến tình trạng nóng lên toàn cầu cũng có thể làm giảm khả năng quân sự, trong khi băng tan ở Bắc Cực có thể dẫn đến việc quân sự hóa các vùng biển phía Bắc.