Tòa Bạch Ốc đang xúc tiến việc bán 3 loại vũ khí tiên tiến cho Đài Loan, và trong vài ngày qua đã gửi thông báo về các thương vụ này cho quốc hội để chuẩn y, Reuters dẫn 5 nguồn tin nói hôm 12/10, trong khi Trung Quốc đe dọa sẽ có hành động trả đũa.

Reuters là hãng tin đầu tiên tường trình vụ việc, nói rằng động thái này diễn ra trong thời gian dẫn tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 3/11, có phần chắc sẽ làm Trung Quốc giận dữ. Bắc Kinh vốn vẫn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai thuộc lãnh thổ Trung Quốc, và thề sẽ có ngày Đài Loan phải trở về với Hoa Lục, bằng vũ lực nếu cần.

Các Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và Hạ viện Mỹ đã được thông báo không chính thức rằng 3 trong số các thương vụ đang lên kế hoạch đã được Bộ Ngoại giao phê chuẩn, theo các nguồn tin thông thạo yêu cầu được giấu tên.

Theo thông báo không chính thức thì Bộ Ngoại giao, cơ quan giám sát các giao dịch bán thiết bị quân sự cho nước ngoài, đã phê chuẩn 3 thứ vũ khí: một hệ thống phóng rốc két đặt trên xe tải do hãng Lockheed Martin sản xuất, được gọi là Hệ thống rốc két pháo binh cơ động cao (HIMARS); tên lửa hành trình không đối địa tầm xa do công ty Boeing sản xuất gọi là SLAM-ER, và thứ ba, các vỏ cảm biến bên ngoài cho phi đội máy bay phản lực F-16 của Đài Loan, cho phép truyền trực tuyến hình ảnh và dữ liệu từ máy bay xuống các trạm trên mặt đất.

Thư thông báo việc bán các hệ thống vũ khí khác, kể cả máy bay không người lái lớn, hiện đại, và tên lửa chống hạm Harpoon cũng như thuỷ lôi để răn đe các cuộc đổ bộ bằng tàu, chưa được đưa tới Điện Capitol nhưng theo dự kiến sẽ sớm được đưa lên quốc hội Mỹ, Reuters dẫn các nguồn tin cho biết.

Một người phát ngôn của Bộ Ngoại giao nói theo chính sách, Hoa Kỳ không xác nhận hoặc bình luận về các giao dịch hay chuyển giao vũ khí cho tới khi quốc hội đã được chính thức thông báo.

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian), nói rằng Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan gây tổn hại nghiêm trọng đối với chủ quyền và các lợi ích an ninh của Trung Quốc. Ông hối thúc Washington hãy công nhận những tai hại mà họ đã gây ra và lập tức hủy bỏ ý định này.

Tin về việc Mỹ dự định bán vũ khí mới cho Đài Loan được loan đi sau khi các giới chức cao cấp của Mỹ tuần trước nhiều lần kêu gọi Đài Loan tăng chi quốc phòng và cải cách quân sự để Trung Quốc thấy rõ những rủi ro nếu nước này xâm lăng Đài Loan.

Tin này được loan đi giữa lúc Trung Quốc tăng cường đáng kể các hoạt động quân sự gần Đài Loan, và trong bối cảnh các quan hệ Mỹ-Trung sa sút tới mức thấp nhất trong nhiều thập niên giữa lúc cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang cận kề. Cả Tổng thống Donald Trump và đối thủ bên Đảng Dân Chủ, Joe Biden, đều muốn đưa ra hình ảnh của một lãnh đạo cương quyết trong cách tiếp cận với Bắc Kinh.

Lên tiếng hôm thứ Tư, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ, Robert O’Brien, cảnh cáo bất kỳ âm mưu nào nhằm tái chiếm Đài Loan bằng vũ lực.

Hoa Kỳ, theo luật pháp, phải cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để nước này có thể tự bảo vệ, nhưng Mỹ không xác minh liệu Washington có can thiệp hay không, nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan, một điều mà có phần chắc sẽ dẫn tới một cuộc tranh chấp diện rộng với Bắc Kinh.