Trước tình trạng di dân bất hợp pháp gia tăng ở biên giới phía nam nước Mỹ, Tổng thống Donald Trump tuyên bố hôm thứ Năm 30/5 sẽ đánh thuế đối với tất cả hàng hóa đến từ Mexico, bắt đầu ở mức 5% và sẽ tăng cao hơn nhiều cho đến khi dòng di dân dừng lại.

Động thái của ông Trump là bước leo thang đáng kể trong cuộc chiến của ông nhằm kiểm soát làn sóng hàng chục ngàn người xin tị nạn.

Tuyên bố kể trên làm náo loạn các nhà đầu tư vì sợ rằng các xung khắc thương mại xấu đi có thể gây tổn hại cho nền kinh tế toàn cầu. Đồng peso Mexico, chứng khoán theo hợp đồng tương lai ở Mỹ và thị trường chứng khoán châu Á đã sụt giảm, bao gồm cả cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản xuất khẩu ô tô từ Mexico sang Hoa Kỳ.

Quyết định của tổng thống Mỹ, được công bố trên Twitter và trong một tuyên bố sau đó, là một thách thức trực tiếp đối với Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador, và khiến chính phủ Mexico bất ngờ vào đúng ngày họ bắt đầu tiến trình chính thức để phê chuẩn thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ và Canada (USMCA).

Mức thuế cao hơn sẽ bắt đầu ở mức 5% vào ngày 10/6 và tăng hàng tháng lên tới 25% vào ngày 1/10, trừ khi Mexico có hành động ngay lập tức, Tổng thống Trump nói.

“Nếu cuộc khủng hoảng di dân bất hợp pháp giảm xuống nhờ các hành động hiệu quả do Mexico thực hiện, và được Mỹ thẩm định, các mức thuế sẽ được gỡ bỏ”, ông Trump nói.

Ông Lopez Obrador đã đáp lại trong một bức thư mà ông đăng trên Twitter, gọi chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump là một lời ngụy biện.

“Thưa Tổng thống Trump, các vấn đề xã hội không thể giải quyết bằng thuế hoặc các biện pháp cưỡng chế”, ông Obrador viết, và cho biết thêm là một phái đoàn do Ngoại trưởng Marcelo Ebrard dẫn đầu sẽ tới Washington vào ngày 31/5. Ông không đe dọa trả đũa, nói rằng ông muốn tránh đối đầu.

Khi được hỏi trong một cuộc họp qua điện thoại với các phóng viên về sản phẩm nào từ Mexico có thể bị thuế quan ảnh hưởng, quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney trả lời: “Tất cả các mặt hàng”.

Ông Mulvaney nói thêm: “Chúng tôi rất muốn thấy chính phủ Mexico hành động ngay tối nay, ngay ngày mai”.