Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm 3/1 đã gia hạn cảnh báo công dân Mỹ di trú tới Trung Quốc phải tăng cường sự thận trọng vì “thực thi pháp luật địa phương tùy tiện”. Việc gia hạn cảnh báo này diễn ra trong bối cảnh mâu thuẫn ngoại giao Mỹ – Trung đang tăng cao từ sau khi Canada bắt giữ Giám đốc Tài chính Tập đoàn Huawei theo yêu cầu của Mỹ.
Theo Reuters, bản cảnh báo di trú vừa được cập nhật duy trì cảnh báo “cấp 2”, nhưng cũng lưu ý thêm về việc kiểm soát an ninh bổ sung và áp lực kiểm soát gia tăng tại Khu Tự trị Tân Cương nơi có đa số người Duy Ngô Nhĩ và Khu Tự trị Tây Tạng.
Văn bản gia hạn cảnh báo di trú Trung Quốc của Bộ Ngoại Mỹ được cho là hệ quả trực tiếp của việc chế độ Bắc Kinh hồi tháng 12/2018 đã bắt giữ hai công dân Canada, trong đó có cựu quan chức ngoại giao Michael Kovrig và thương nhân Michael Spavor. Các nhà chức trách Trung Quốc cáo buộc cả hai công dân Canada này bị tình nghi gây nguy hại cho an ninh nhà nước Trung Quốc.
Theo Reuters, vào sáng thứ Năm (3/1), một công tố viên hàng đầu của Trung Quốc đã nói rằng hai công dân Canada bị Bắc Kinh bắt giữ nêu trên “không nghi ngờ gì nữa” đã vi phạm luật pháp Trung Quốc.
Mâu thuẫn giữa Trung Quốc và Mỹ cũng như Canada tăng lên sau khi cảnh sát Canada theo yêu cầu của Mỹ hôm 1/12 đã bắt giữ Giám đốc Tài chính Tập đoàn Huawei Mạnh Vãn Châu tại Vancouver. Bà Mạnh hiện đã được một tòa án tại Canada chấp nhận cho bảo lãnh tại ngoại và đang chờ thủ tục dẫn độ sang Mỹ.
Các công tố viên Mỹ cáo buộc bà Mạnh lừa dối các ngân hàng về các giao dịch liên quan tới Iran, đẩy các ngân hàng vào rủi ro vi phạm các chế tài mà Mỹ đang áp đặt lên Tehran.
Trong bản cảnh báo di trú Trung Quốc được phát hành lần đầu vào 22/1 năm ngoái, Bộ Ngoại giao Mỹ đã thúc giục công dân nước này “gia tăng thận trọng” tại Trung Quốc vì “thực thi pháp luật địa phương tùy tiện và các hạn chế đặc biệt với công dân song tịch Mỹ – Trung.”
Bản cập nhật mà Bộ Ngoại giao ban hành hôm 3/1 lặp lại cảnh báo nêu trên và bổ sung thêm: “Áp lực an ninh tăng cường như kiểm soát an ninh và mức độ áp lực kiểm soát gia tăng là điều phổ biến tại các Khu Tự trị Tân Cương Duy Ngô Nhĩ và Phật giáo Tây Tạng. Các nhà chức trách có thể áp đặt lệnh giới nghiêm và các hạn chế di trú bằng thông báo ngắn.”
Cảnh báo mới nhất của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng lưu ý rằng chế độ Trung Quốc có thể sử dụng lệnh “cấm xuất cảnh”, qua đó sẽ cấm công dân Mỹ đang ở Trung Quốc rời khỏi nước này và sẽ giữ họ ở tại đây trong nhiều năm.
Xuân Thành
