Vụ án liên quan đến ba sĩ quan công an (một đại úy, hai thượng úy) cùng làm việc tại Công an thị trấn Đại Nghĩa, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội đang khuấy động dư luận. Ngày 26/6/2023, cả ba lái xe đến xã An Phú cùng huyện, lựa lúc vắng người, bắn chết ba con dê nhưng chỉ bỏ vào cốp xe được hai con để chở về. Vì thường xuyên bị trộm dê nên dân chúng địa phương tổ chức mật phục và đổ ra bắt… Sợ bị hành hung, cả ba cố thủ trong xe và được đồng đội… giải cứu (1).
Cả ba sĩ quan… công an nhân dân đã bị sa thải, bị khởi tố về tội “trộm cắp tài sản”. Tính ra, giá trị mỗi sĩ quan Công an nhân dân chỉ tương đương một… con dê! Tuy Công an nhân dân đã cử đại diện đến xin lỗi và thỏa thuận về chuyện bồi thường với các khổ chủ, khẳng định sẽ xử lý nghiêm khắc nhưng chỉ như thế thì quá đơn giản. Theo Công an nhân dân thì cả ba chỉ sử dụng súng… hơi loại thông dụng để săn bắn trộm nhưng cũng có một vài viên chức hữu trách lại bảo, đó là súng… tự chế.
Cũng vì vậy, phải thắc mắc, súng… hơi loại thông dụng hay súng… tự chế có thể bắn chết mấy con dê dễ dàng để thu nhặt một cách gọn gàng như súng… hơi loại chuyên dùng để trấn áp hay súng… quân dụng không? Xử lý vụ săn bắn trộm này sẽ dễ dàng hơn nếu đó là súng… hơi loại thông dụng hay súng… tự chế, súng… hơi loại chuyên dụng hay súng… quân dụng sẽ khiến việc xử lý… phức tạp hơn vì sẽ… phát sinh những nghi ngại về vũ trang cho công an và quản lý vũ khí của… công an.
Xin lưu ý, cách nay năm năm, được chính quyền bật đèn xanh, Bộ Công an đã ban hành Quy định về trang bị vũ khí, vật liệu nổ quân dụng, công cụ hỗ trợ cho lực lượng công an (Thông tư 17/2018/TT-BCA), xác định sẽ từng bước trang bị đủ loại vũ khí, phương tiện quân sự cho công an tất cả các cấp. Ngoài súng ngắn, công an xã sẽ có súng… hơi chuyên dùng để trấn áp, súng trường, tiểu liên. Còn công an từ cấp huyện trở lên sẽ được cấp phát trung liên, đại liên, súng phóng lựu, súng cối, súng chống tăng, lựu đạn, mìn, bom, trực thăng vũ trang (2),… Chỉ bảo vệ trật tự, trị an mà có quyền sử dụng công quỹ để mua sắm, trang bị đủ loại vũ khí, phương tiện quân sự dùng trong chiến tranh như thế thì công an nhân dân dùng súng… săn dê là… chuyện nhỏ, chuyện phụ, săn dân mới là chuyện lớn, chuyện chính. Trong thực tế, hồi đầu năm 2020, công an nhân dân đã từng tổ chức săn dân ngay tại huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội, gây rúng động dư luận cả trong lẫn ngoài Việt Nam (vụ bao vây rồi tấn công thôn Hoành, xã Đồng Tâm lúc rạng sáng 9/1/2020).
Không rõ có phải vì ba sĩ quan công an dùng súng… hơi loại chuyên dụng để trấn áp hay súng… quân dụng để săn dê hay không mà không thấy cơ quan điều tra của Công an nhân dân công bố hình ảnh liên quan đến tang vật gây án như họ vẫn thường làm (3) và cũng không thấy công an nhân dân khởi tố ba đồng đội thêm tội “tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí quân dụng hay vũ khí thô sơ, công cụ hỗ trợ” như đã được quy định tại các điều 304 và 306 của Bộ Luật Hình sự. Chẳng lẽ như thế là… nghiêm khắc?
***
Chắc chắn viên đại úy và hai viên thượng úy vừa bị khởi tố vì “trộm cắp tài sản” không nghèo túng đến mức phải làm liều. Hành vi của cả ba là biểu hiện của tâm thế ngạo mạn nên ứng xử càn rỡ một cách thản nhiên. Tâm thế đó, lối ứng xử đó phổ biến trong toàn lực lượng công an cả khi thi hành công vụ lẫn sinh hoạt thường nhật. Không đủ tự tin vào vị thế, vai trò của… “cán bộ, chiến sĩ công an nhân dân” thì sẽ không có chuyện cùng nhau lái xe đi săn trộm trong giờ làm việc ở chỗ chỉ cách nơi làm việc chừng bảy cây số!
Tuần trước, ông Tô Lâm – Bộ trưởng Công an hối thúc các đại biểu Quốc hội gật đầu với “Dự luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở” vốn đã từng bị các đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ trước loại bỏ vì “lực lượng công an đã quá đông, mỗi tỉnh ít nhất cũng có 3.000, tỉnh to thì 4.000 công an chính quy” (3), đó là chưa kể nhân sự của các cục, các trung đoàn cảnh sát cơ động,… trực thuộc bộ này. Bởi ngân sách có hạn, nếu chấp thuận thì “các địa phương sẽ không còn tiền đầu tư cho phát triển, an sinh xã hội”.
Cho dù lực lượng công an các tỉnh, thành phố được ước đoán đã khoảng 200.000 nhưng theo tính toán của các đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ trước thì việc thống nhất ba lực lượng theo tinh thần của “Dự luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở” sẽ khiến ngân sách phải gánh thêm chi phí cho chừng 800.000 người nữa (4). Tuy nhiên Bộ Công an không cam tâm từ bỏ kế hoach gia tăng nhân sự, nhận thêm tiền từ công quỹ và tiếp tục yêu cầu Quốc hội nhiệm kỳ này biến dự luật thành luật.
Các đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ trước gạt bỏ ý tưởng thông qua bộ luật cho phép Bộ Công an tăng thêm nhân sự và nhận thêm chi phí để đầu tư cho phường, xã vì công an đã “đông như thế mà còn thêm nhiều lực lượng nữa, chẳng lẽ lực lượng chính quy không đủ khả năng để chúng ta nắm tình hình, xử lý tình hình?”… tuy nhiên ông Tô Lâm đã dùng vụ nổi loạn ở Cư Kuin Đắk Lắk để dọa là phải… “bảo đảm an ninh trật tự ngay từ địa bàn cơ sở, xây dựng xã hội trật tự kỷ cương, an toàn, không ai bị đe dọa, ảnh hưởng” để “phường, xã trở thành những pháo đài về an ninh trật tự, là nơi được bảo đảm an ninh, an toàn nhất” (6)…
Thiên hạ vốn chẳng lạ gì kiểu hoạt động và hiệu quả hoạt động của lực lượng dân phòng… lấy gì bảo đảm chuyện cho phép Bộ Công an tuyển thêm và sử dụng khoảng 800.000 người nữa thì xã hội sẽ có “trật tự, kỷ cương, an toàn, không ai bị đe dọa, ảnh hưởng”? Nay thêm chuyện giá trị mỗi sĩ quan Công an nhân dân tương đương một… con dê trong vụ án “trộm cắp tài sản” ở xã An Phú, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội. Đó chỉ là ví dụ mới nhất về…. công an nhân dân chứ không phải scandal đầu tiên và duy nhất. Cứ đối chiếu những gì đã biết về Wagner Group – được chính quyền Liên bang Nga “hà hơi, tiếp sức” ra sao, hỗ trợ vũ trang, phát triển nhân lực, dùng vào việc gì, kiểu hoạt động thế nào,… thì sẽ thấy Bộ Công an có khá nhiều điểm tương đồng với nhóm này. Cũng vì vậy, lấy gì bảo đảm Bộ Công an không đi theo con đường của Wagner Group khi muốn chi phối nhiều hơn để được nhiều hơn và dù trên danh nghĩa chỉ bảo vệ trật tự, trị an nhưng vẫn tìm đủ mọi cách để tiếp tục phát triển cả thế lẫn lực?
