Sư trụ trì và một tín đồ của ngôi chùa của người Khmer Krom bị bắt giữ với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ,” một nhà sư ở chùa này nói cáo buộc trên là quy chụp, không đúng sự thật.
Truyền thông nhà nước đưa tin Cơ quan An ninh điều tra thuộc Công an tỉnh Vĩnh Long hôm 26/03 bắt giữ ông Thạch Chanh Đa Ra, sinh năm 1990, và ông Kim Khiêm, sinh năm 1978 cùng ngụ ở xã Loan Mỹ, huyện Tam Bình về cáo buộc theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự.
Ông Thạch Chanh Đa Ra là trụ trì chùa Đại Thọ, ông bị loại ra khỏi Giáo hội Phật giáo Việt Nam hồi năm ngoái, trong khi ông Kim Khiêm là Phật tử và cũng là người giúp việc của cơ sở tôn giáo này.
Dẫn nguồn tin từ công an địa phương, truyền thông nhà nước đưa tin từ năm 2020 đến nay, hai ông Thạch Chanh Đa Ra và Kim Khiêm sử dụng mạng xã hội đăng tải, chia sẻ bài viết, video và livestream nhiều thông tin sai sự thật, giả mạo, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân.
Tuy nhiên, sư Dương Khải, người bảo vệ an ninh - di sản của chùa Đại Thọ cho hay đây là cáo buộc nguỵ tạo. Ông nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) trong ngày 27/3:
“Cáo buộc đó là sai sự thật, họ xuyên tạc vu cáo mình đó chứ mình không có vu cáo họ. Họ thường xuyên đến quấy rối, gây rối mất an ninh trật tự. Họ làm xáo trộn trong quần chúng cộng đồng người bản địa Khmer Krom... mình không có ngày yên ổn.”
Ông đưa ra quan điểm về việc bắt giữ hai người:
“Họ mà ghét ai là họ bắt à. Họ ghét ai dám lên tiếng nói sự thật về tội lỗi của họ là họ quy chụp mình là ‘lợi dụng quyền tự do dân chủ’ như thế.
Chú Kim Khiêm lên tiếng về vấn đề đàn áp thành ra là họ bắt. Còn trụ trì Thạch Chanh Đa Ra, chính quyền thường xuyên quấy rối từ khi chặt cây Sao rồi bắt xe khất thực của chùa.”
Ông cho biết thêm, ngày 25/3, sư trụ trì Thạch Chanh Đa Ra đi làm lễ ở ngôi giảng đường mà ông cùng các Phật tử xây dựng năm 2020 nhưng bị chính quyền địa phương coi đây là công trình xây dựng trái phép.
Chiều hôm sau, công an địa phương cho người canh giữ nhiều ngả đường, khi ông Thạch Chanh Đa Ra và ông Kim Khiêm quay trở lại chùa thì bị bắt.
Hơn một năm trước, các Phật tử địa phương đã bầu sư Thạch Chanh Đa Ra lên để thay thế sư trụ trì Thạch Xươl, do họ cho rằng vị sư này đã cấu kết chính quyền để cưa cây Sao hơn 700 năm tuổi- biểu tượng di sản của người Khmer Krom, ở khuôn viên chùa.
Sư Thạch Chanh Đa Ra bị cho là thường xuyên không hợp tác với chính quyền địa phương. Trước khi bị bắt, ông bị tổ chức Phật giáo của tỉnh Vĩnh Long không công nhận là tu sĩ thành viên.
Báo Công an Nhân dân của Bộ Công an cho biết trong cùng ngày 26/3, Công an Vĩnh Long bắt giữ ông Thạch Ve Sanal về cáo buộc “bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật” theo Điều 157 của Bộ luật Hình sự.
Ông Kim Khiêm (trái) và ông Thạch Ve Sanal (RFA edited)
Cáo buộc này có liên quan đến sự kiện một tổ công tác của Uỷ ban Nhân dân huyện Tam Bình đến chùa Đại Thọ với mục đích “liên hệ công tác” trong ngày 22/11/2023.
Báo Tuổi Trẻ khi đó đưa tin tổ công tác vào trong khuôn viên chùa thì bị khóa cổng. Sau đó, sư Thạch Chanh Đa Ra bị cho là đã trực tiếp chỉ đạo khống chế các thành viên trong tổ công tác, hành hung gây thương tích, đồng thời đưa các thành viên trong tổ công tác vào chánh điện, khóa cửa, canh giữ không cho ra ngoài.
Tuy nhiên, thời điểm đó sư Dương Khải thuật lại cho biết, đoàn cán bộ khoảng năm người tự ý đi vào trong chùa để "làm việc" mà không xin phép hay thông báo trước như nội quy chùa đã quy định.
Khi sư trụ trì lấy điện thoại ra quay thì một cán bộ lấy cùi chỏ đập trúng vào điện thoại, rồi một người khác đá điện thoại gây thương tích ở ngón tay và chân. Vì thế, sư trụ trì đưa những người của chính quyền lên chánh điện để xin lỗi theo phong tục xưa, chứ hoàn toàn không phải là vụ bắt giữ trái pháp luật nào.
Bên cạnh việc bắt giữ ông Thạch Ve Sanal, Công an tỉnh Vĩnh Long và Công an huyện Tam Bình còn “kêu gọi các đối tượng liên quan sớm ra đầu thú để hưởng chính sách khoan hồng của Nhà nước.”
Sư Dương Khải bình luận về lời kêu gọi này:
“Có ai có tội đâu mà, viết như vậy là một phần là lợi ích của họ một phần nữa là vu cáo xuyên tạc trụ trì trắng trợn, tìm cớ để bắt sư Dương Khải đây này. Luật của họ là luật rừng, muốn bắt ai bắt bỏ tù ai thì bắt bỏ tù, muốn đánh đập ai thì đánh đập.
Người nào mà yêu tự do yêu nhân quyền rồi hoạt động nhân quyền giúp ích cho xã hội là thế nào cũng bị túm à. Luật pháp của họ như vậy đó.”
KKF phản đối vụ bắt giữ
Vào ngày 26/3, Liên minh Người Khmers Kampuchea Krom (KKF) có trụ sở ở Hoa Kỳ ra thông cáo báo chí phản đối việc bắt giữ ba ông Thạch Chanh Đa Ra, Kim Khiêm, và Thạch Ve Sanal.
Thông cáo cho biết chùa Đại Thọ (tên tiếng Khmer là Tro Nom Sek), một thánh địa của người Khmer-Krom, đã bị buộc phải liên kết với Giáo hội Phật giáo Việt Nam (VBS) bất chấp quyết định có chủ ý của cộng đồng là duy trì quyền tự chủ và thực hành Phật giáo nguyên thủy một cách độc lập.
“VBS đã thất bại trong việc tước quyền trụ trì của Hòa thượng Thạch Chanh Đa Ra do sự phản kháng của cộng đồng người Khmer-Krom vì ông không vi phạm bất kỳ giới luật nào của Phật giáo.
Trớ trêu thay, chính quyền Việt Nam lại bắt giữ ông và buộc tội ông với cáo buộc mà ông không hề phạm phải. Ông chỉ đơn thuần thực hiện quyền tự do vận động cho quyền thực hành Phật giáo Nguyên thủy cho cộng đồng người Khmer-Krom bản địa của mình,” thông cáo nói.
Tổ chức đấu tranh cho quyền của người Khmer Krom bản địa yêu cầu Việt Nam trả tự do cho cả ba người và xoá bỏ mọi cáo buộc chống lại họ
“Hòa thượng Thạch Chanh Đa Ra nên được phép xuất gia và tiếp tục ở lại ngôi chùa của mình với tư cách là trụ trì. Chính quyền Việt Nam phải tôn trọng quyền tự do thực hành tôn giáo của người Khmer-Krom mà không sợ bị đàn áp.”
KKF cũng kêu gọi Liên Hiệp Quốc và cộng đồng quốc tế lên án việc chính quyền Việt Nam đàn áp tự do tôn giáo và buộc Việt Nam thực hiện nghĩa vụ của mình với tư cách là thành viên Hội đồng Nhân quyền cũng như tôn trọng quyền tự chủ và thực hành tâm linh của cộng đồng người Khmer Krom bản địa.
Phóng viên gửi email cho Bộ Ngoại giao Việt Nam với đề nghị bình luận về thông cáo của KKF nhưng chưa nhận được ngay phản hồi. Cơ quan này thường không trả lời email của RFA.
Vụ bắt giữ ông Thạch Chanh Đa Ra và hai Phật tử xảy ra một tuần sau phiên toà xử hai nhà hoạt động nhân quyền Khmer Krom là Tô Hoàng Chương và Thạch Cương. Ông Chương bị kết án bốn năm tù còn ông Cương bị án ba năm sáu tháng tù giam về tội danh “lợi dụng quyền tự do dân chủ.”
Đầu tháng 2 vừa qua, một người hoạt động khác, ông Danh Minh Quang, bị kết án ba năm sáu tháng tù về cùng tội danh
