Đường vào HIV-Nẻo 1: “Chơi nhóm”

Thứ Tư, 09 Tháng Mười Một 20226:00 SA(Xem: 1856)
Đường vào HIV-Nẻo 1: “Chơi nhóm”
rfa.org

Đường vào HIV-Nẻo 1: “Chơi nhóm”

Bài viết của Nguyễn Phương

“Em có tham gia vào một nhóm phượt trên mạng á, đủ mọi thành phần có hết như kiểu mây tầng nào gặp mây tầng đó nè. Mang tiếng là phượt chứ thực chất là vừa đi du lịch chơi vừa kết cặp làm tình đó nè, mà cặp gì đâu có khi cả nhóm kéo nhau ra bờ suối nhà hoang nào đó quần nhau nha hehe. Em tham gia cũng bốn, năm lần gì đó, em Vers (nam đồng tính, có thể quan hệ tình dục cả ở vị trí người xâm nhập lẫn người bị xâm nhập) nên chọn đối tượng dễ chịu hơn, kèo nào em xử cũng xong. 

Có khi tự em set kèo hoặc thấy ai set kèo mình vào đăng ký theo thôi, nhưng em đi gần gần chứ không đi quá xa vì sức không bền nhiều. 

Nói chung là em thấy bình thường thôi vì nhu cầu hứng thú của mỗi người mà, nhưng em lo cái là theo em chứng kiến thì các bạn hời hợt về bao cao su lắm nha, như kiểu ưng ưng mắt là tới bến luôn nha. Có người cẩn thận thì hỏi có on PrEP (dùng thuốc PrEP dự phòng HIV trước khi có hành vi nguy cơ) không, nhưng mà em thấy ngộ, nó có trả lời có on PrEP thì sao tin được chời mà cũng chơi luôn.

Em thì dùng bao cao su với luôn on PrEP nha nhưng trong nhóm bữa nay nhiều đứa sinh viên tham gia ham vui lắm, em thấy tụi nó có biết gì đâu thấy mấy anh lớn lớn bao đi du lịch chơi vui mà còn bao sướng nữa nên thích lắm. Nói chung em cũng bao đồng bữa em thấy bé bot (người bị xâm nhập) kia bị 3 thằng top (người xâm nhập) sắp quằn (quan hệ tình dục) mà trong đó em có biết một thằng có tình nghi không sạch lắm, tụi nó đòi bare (không dùng bao cao su). Em kéo bé bot đó ra bảo thôi đi cái nó chửi em là em không ăn được nên tức không cho nó ăn luôn hay sao. Cái em quê luôn thôi kệ tự chơi tự chịu”.

(trích trang Chuyện của Phong, một trang mạng chuyên hỗ trợ người có HIV ở Sài Gòn, Việt Nam)

Outdoor 

Bên mé Thủ Thiêm (TP HCM) có một cánh đồng cỏ hoang, lau lách cực kỳ rậm rịt, cao gấp đôi đầu người. Bám theo đường Lương Định Của, Nguyễn Thị Định…  khu vực này trước đây là nơi cư ngụ cực kỳ sầm uất của hàng chục ngàn người dân Thủ Thiêm. Sau hơn 20 năm tranh chấp chưa ngã ngũ với chính quyền về giá đền bù đất, khu đất bị giải tỏa trắng này trở thành đồng cỏ hoang vu. Cũng còn vài ngôi nhà vẫn cố gắng sống tại đó, nhưng rất thưa thớt. Ban đêm, con đường quanh co giữa đồng cỏ tối đen dưới ánh đèn đường vàng heo hắt, người nhát gan không dám chạy xe một mình về khuya.

Những nơi vừa thoáng đãng vừa rậm rạp như đồng cỏ này, các công viên ở xa trung tâm, bờ sông, các công trường xây dựng dang dở rồi bỏ hoang ở khắp nơi… biến thành nơi tụ tập của nhiều nhóm người. Một trong số đó là các nhóm rủ nhau làm tình tập thể. “Chơi nhóm”, như người ta gọi tránh ra thế!

Sở thích làm tình tập thể không phải đánh đùng một cái mới xuất hiện ở Việt Nam, hay do bị tiêm nhiễm văn hóa trụy lạc Âu-Mỹ… các kiểu như một số báo chí gán cho. Có lẽ cũng như tất cả các thuộc tính phổ biến và không phổ biến của con người, nó vốn đã tồn tại cùng với loài người trong lịch sử, nhưng trong các giai đoạn chiến tranh và đói khổ cùng cực của Việt Nam, (số đông) người ta không đủ sức để nghĩ đến việc thỏa mãn các sở thích tính dục. Nhất là khi sở thích đó không phù hợp với thuần phong mỹ tục của Việt Nam, như chuyện làm tình tập thể.

Nhưng rồi với đời sống khá dần lên về kinh tế, sự tiếp cận với thế giới, lẫn cả khao khát cởi bỏ (hay làm mới lại) các quan niệm đạo đức, tình yêu và gia đình truyền thống, nhiều người không còn dè dặt hay giấu giếm thật sâu những sở thích tính dục của mình nữa. Bây giờ, với không ít người, tình dục được coi là sở thích (nếu không hại ai và không vi phạm luật pháp, ví dụ người có chồng vợ quan hệ tình dục với người khác là vi phạm luật pháp), chứ không còn thuộc phạm trù đạo đức như trước đây. Mạng xã hội với các thuộc tính kết nối cực kỳ tiện lợi của nó, như cho người ta giấu mặt, danh tính, nhân thân... tạo ra môi trường vô cùng thuận lợi cho việc tìm bạn tình cho đủ các loại sở thích. 

Ngay cả việc làm tình tập thể cũng được coi là sở thích của một nhóm người nào đó chứ không còn bị xem là quái gở, băng hoại, trụy lạc.

Thành phần các nhóm làm tình tập thể có thể khiến bất cứ tâm hồn trong trắng nào ngã ngửa vì sửng sốt. Nói tóm lại, các nhóm này có đủ mọi thành phần của xã hội, từ trí thức cao cấp cho đến lao động chân tay thời vụ, thất nghiệp, giang hồ… Và như mọi tổ chức của con người, nó cũng phân chia theo rất nhiều tiêu chí: trí thức, gym/giàu, đẹp, trắng, nhỏ tuổi/ghét gym, ngầu, bụng bự/xăm mình, cao to đen hôi… v.v  Người nước ngoài đến Việt Nam cũng tham gia vào các nhóm đó.

Có những nhóm gồm các cặp vợ chồng mà phần lớn đã quen biết và đã làm tình tập thể với nhau từ lâu. Có những nhóm gồm những người song tính, có thể làm tình với cả nam và nữ. Trong số đó, tuy không có một khảo sát cụ thể nào nhưng theo nhận xét của nhiều người trong cuộc, có lẽ các nhóm đồng tính nam và gồm cả một số người chuyển giới nữ (chưa hoặc không phẫu thuật bộ phận sinh dục) là đa dạng và đông người tham gia nhất.

Một số nhóm có những quy ước khá chặt chẽ. Ví dụ vài nhóm vợ chồng (dân văn phòng, tiểu thương…) thường giữ số lượng cố định, nhưng thỉnh thoảng họ muốn thêm thành viên mới. Thành viên mới có thể sẽ trở thành thành viên lâu dài nếu phù hợp, hoặc chỉ tham gia một hay vài lần. Tuy nhiên, họ phải được thành viên cũ giới thiệu, đưa hình ảnh (có quần áo và không), tiết lộ các sở thích và kỹ năng tình dục, thân thế cơ bản và cả giấy xét nghiệm HIV… để cả nhóm xét duyệt. 

Các yêu cầu này, theo các thành viên trong nhóm, là để giúp bảo đảm sức khỏe của cả nhóm trước các căn bệnh lây truyền qua đường tình dục, mà phổ biến nhất là HIV. 

Một số nhóm khác lại rất cởi mở. Thường trước các cuối tuần, họ sẽ lên những nhóm gay hoặc nhóm chia sẻ tình dục trên mạng xã hội để post thông tin về địa điểm, ngày giờ tổ chức các tiệc sex, thường được gọi ngắn gọn là party, outdoor, indoor, fun, high group…. Chỉ vậy thôi, ai thích thì đến, đến rồi thì tùy nghi nhập cuộc. 

Trước kia, khi đồng tính còn bị coi là căn bệnh hoặc lối sống trụy lạc, những địa điểm nhiều người gay ưa thích như công viên ở các quận huyện ngoại thành, tiệm sauna, quán cà phê... thường bị công an lên kế hoạch “truy quét”. Họ bắt hàng chục người về đồn, báo chí chụp ảnh đưa tin “một ổ đồng tính nam đồi trụy”. Những người bị bắt cam kết không vi phạm, rồi được thả về. 

Bây giờ, với sự thay đổi của nhận thức xã hội, việc tụ tập tổ chức tiệc sex cũng dễ dàng hơn rất nhiều, kể cả dị tính hay đồng tính. 

Đồng hành với các tiệc sex, kể cả tiệc hoang dại nơi bờ sông bụi rậm lẫn tiệc nhiều tiền trong các khách sạn, biệt thự, bể bơi, căn hộ chung cư cao cấp…, luôn là các chất kích thích. Nhẹ và “ngoan hiền” thì như Popper (loại thuốc hít khiến giãn cơ, giúp các cặp quan hệ tình dục qua đường hậu môn bớt đau và dễ dàng ân ái hơn). Nặng thì đủ kiểu, từ lá (cần sa, cỏ…) đến đá (ma túy các dạng).

Đồng cỏ hoang dưới chân cầu Thủ Thiêm là một trong những nơi ưa thích của các nhóm để tổ chức tiệc sex. Hình như cũng có lần công an vô bố ráp, bắt người sử dụng ma túy và chất cấm, nhưng với đồng cỏ này thì chịu, vì nó rậm rịt vô cùng và rất rộng, lại vô số lối mở ra các con đường lớn và bờ sông. Ban đêm thì bó tay. 

2011-11-27T120000Z_2034141078_GM1E7BS06F101_RTRMADP_3_VIETNAM.JPG
Những phụ nữ dương tính với HIV thắp nến trong chiến dịch nâng cao nhận thức về HIV/AIDS hôm 27/11/2011. Reuters

Indoor

Trong các sauna, spa, phòng tập gym, karaoke, căn hộ chung cư cao cấp, biệt thự riêng, nhà vườn….  thì dễ dàng hơn rất nhiều.

Có một sauna nằm tại một quận trung tâm dành riêng cho nam đồng tính được rất nhiều khách hàng ưa thích. Một người mô tả lại với tôi: “Bên ngoài nó chỉ là một tòa nhà nhìn cũ kỹ lắm, chẳng có gì nổi bật. Nhưng vào bên trong thì khác hoàn toàn”.

Cả tòa nhà chia làm vài tầng. Sau khi vào bên trong, khách (tuyệt đại đa số là đồng tính nam) đi tắm, sau đó quán phát cho một chiếc khăn vuông nhỏ xíu đến nỗi chỉ vừa đủ che bộ phận sinh dục hoặc che phía sau, tùy người ấy chọn che chỗ nào. Các tầng trên hoàn toàn mờ tối. Một lối đi cực hẹp được thiết kế vòng vèo qua suốt tầng nhà, và có nhiều vị trí được thiết kế để khách tự do làm tình. Khách đứng sát nhau hai bên lối đi khiến những người vào sau phải len lách qua mới vào được bên trong. Đấy chính là ý đồ của người thiết kế: những người đang đi vào sẽ thấy hàng chục bàn tay đưa ra sờ soạng đủ mọi chỗ trên người mình mà chẳng biết đó là ai. Và rồi người ta có thể làm tình với bất cứ người nào, hay bất cứ NHỮNG người nào đồng thuận. Có những gian phòng kín nhưng có cửa sổ kính trong, sofa, chiếc bục tròn cao mở hoàn toàn hoặc có lưới vây quanh... để ai có sở thích gì cũng được đáp ứng, người bên ngoài có thể thoải mái quan sát những người đang làm tình bên trong. 

Cấm, lên án, bài trừ… đều không hiệu quả. Các tổ chức bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng chỉ yêu cầu những người có các sở thích tình dục đặc biệt biết bảo vệ sức khỏe của mình khỏi các bệnh lây nhiễm bằng cách mang bao cao su khi quan hệ tình dục, giữ bao không tuột ra trong suốt quá trình quan hệ tình dục và thay bao vệ sinh khi thay người quan hệ tình dục. Tuy nhiên, do thường sử dụng chất kích thích và ma túy đồng thời liên tục quan hệ tình dục với nhiều người trong trạng thái phấn khích cao độ, gần như tuyệt đại đa số không còn đủ tỉnh táo để chủ động thay hoặc yêu cầu bạn tình thay bao cao su sau mỗi lần đổi người.

Do nhiều nguyên nhân mà chủ yếu trong số đó là sự cởi mở trong quan hệ tình dục, tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam cao hơn rất nhiều so với nữ. Theo Cục phòng chống HIV/AIDS, đường lây chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn. Tỷ lệ này tiếp tục tăng mạnh qua các năm và trở thành đường lây chính.

Tụi em đã hứa với nhau… nhưng bây giờ

Tụi em là một nhóm năm đứa với nhau, tụi em tạo group sex cũng hơn một năm rồi. Không phải chỉ để thỏa mãn nhu cầu mà còn là làm kiếm tiền nữa anh à. Tụi em quan hệ tại nhiều nơi khác nhau lắm, lên kịch bản làm nhiều kiểu độc lạ bạo bạo để quay phim lại đăng lên.

Tạo nhiều tài khoản khác nhau để tiếp cận rộng, đăng mấy chục giây câu dẫn thôi rồi sau đó ai có nhu cầu xem tiếp thì đóng tiền cho tụi em. Mức đóng dao động lắm, phụ thuộc vào chuyện đầu tư thế nào nữa. Tưởng là thu ít ít thôi ai ngờ càng làm càng thu nhiều lắm anh à. Mấy khách hàng chịu nộp tiền cho mấy tập đầu tư lắm, nhất là kiểu outdoor (sex ở nơi công cộng), BDSM (bạo dâm, khổ dâm và các hành vi tình dục gây đau đớn cho đối phương hoặc chính bản thân) hay dirty talk (nói chuyện dâm tục)…

Tụi em có khi đóng hai đứa, ba đứa với nhau, cũng có lúc hết cả năm. Mà tụi em cam kết là thôi năm thằng thôi, mùa dịch này bám vào đây thu tạm tạm sống qua ngày cũng được. Cả 5 đứa là Vers (người nam khi quan hệ tình dục có thể ở vị trí người xâm nhập hay người bị xâm nhập đều được) hết, toàn dân media không à anh nên ý tưởng làm mấy vụ này tụi em xây dựng sinh động lắm, biết như thế nào là kích thích là kiếm tiền được.

Nghịch lý là cả năm đứa đều xét nghiệm HIV âm tính trước đó nhưng lại không ngờ khủng hoảng ập đến bất ngờ quá. Tại đóng phim mà mang bao cao su là người xem ít lắm, khách hàng thích những thứ trần trụi, chân thật. Hứa với nhau là chỉ năm đứa thôi, không lung tung, một phần giữ sức để đóng phim một phần để an toàn chung cho tụi em.

Nhưng đến bây giờ riêng em thì em chắc chắn mình không vi phạm thống nhất của nhóm, nhưng một trong 4 thằng kia đến giờ vẫn không biết đứa nào vi phạm làm bậy ở đâu, không chịu nói thật lòng để giờ cả năm thằng đều dương tính khi tự làm test nhanh tại nhà đó anh.

Hẹn nhau cùng làm một lượt, đứa này làm cho đứa kia còn chọc ghẹo nhau hù nhau này nọ. Rồi không khí u ám bao hết khi từng đứa nhìn vào kết quả test đều báo dương tính.

Tụi em cả đám ngồi khóc lóc suốt mấy tiếng đồng hồ, không biết nói gì hơn cả ngoài chuyện nhìn nhau mà khóc. Biết là còn làm một bước khẳng định chắc chắn gì nữa nhưng mà thôi em nghĩ mong manh lắm, cũng rõ ràng quá rồi khi mà cả 5 đứa một lúc như vậy.

Giờ không có đứa nào muốn nói chuyện với đứa nào, dẹp hết nên mạnh ai về quê người đó, chỉ có em là người Sài Gòn nên ở đây thôi. Em đang buồn lắm anh à. Em cũng biết là muốn hay không thì cũng phải uống thuốc, em buồn thì buồn nhưng cũng chưa muốn chết”.

“Vợ chồng em cùng nhiễm là do tụi em sex group. Gu của em là thích thú khi nhìn vợ em bị thằng khác chơi, chỉ như thế em mới lên được. Group tụi em 6 người à anh, 3 cặp vợ chồng à.

Tụi em giao lưu kín đáo tại nhà riêng, mỗi lần làm tình là đổi nhau liên tục. Có 3 đứa trong group dính thôi, vợ chồng em và một thằng khác nữa, 3 đứa kia không bị gì.

Mấy đứa em đều có sở thích hứng thú khi nhìn người mình yêu làm tình mãnh liệt với đứa khác. Toàn là 6 đứa làm văn phòng không thôi, mảng ngân hàng, dặn nhau là chỉ group kín 6 đứa đừng có lung tung để rồi dính bệnh lây tùm lum cho cả group. Vợ chồng em là không có lung tung rồi nhưng nhục dục mà, biết trước làm sao được chứ.

Giờ vợ chồng em không còn giao lưu gì nữa, tan rã group rồi với mấy đứa kia tụi nó cũng lạnh nhạt dần tụi em như kiểu muốn kỳ thị đó”.

“Em cứ mặc định sida là phải ốm yếu, bê bối, dân giang hồ này nọ chứ trai văn phòng tập gym làm gì có chuyện đó.

Em mê đập đá làm tình lắm, giờ thì bỏ rồi chứ trước là chỉ lên đỉnh được khi có hàng vào thôi. Nhưng em không chơi với mấy đứa tào lao nhìn dơ dơ, em nghĩ mấy đứa đó chắc nhiều bệnh. Em chơi với nhóm tập gym chung của em bên quận 1 nè anh. Toàn dân văn phòng tập lâu ở đây rồi, cũng giàu chịu đầu tư hàng tốt nên càng chơi càng phê lắm anh. Mấy ổng kỹ năng làm tình thì thôi khỏi nói, có mấy ông có vợ rồi nên thích chơi mạnh bạo lắm. Anh biết không có hàng vào là em chịu chơi 2 cây 1 lỗ luôn đó anh, không thấy đau gì đâu. 

Bốn năm ông đứng xếp hàng, ông này chơi ông kia, mấy ổng chơi ba bốn tiếng không ra là chuyện bình thường, chỉ là sáng mai mới mệt nhiều. Nên thường chơi vào tối thứ 7 cuối tuần để thong thả không kẹt đi làm.

Có hàng vào thì tụi em chơi sung lắm mà tụi em nghĩ là sạch với trông khỏe nâng tạ nặng được mà thì làm gì mắc bệnh nặng. Ông nào cũng nói toàn chơi hàng sạch. Hàng dơ là né nên làm gì mà bất ổn.

Thì đó…mà giờ em uống ARV luôn nè. Em giờ hối hận lắm mà thôi cũng thay đổi được gì đâu”.

"Để trong lòng hoài thật sự không thể nào sống được anh à, cái cảm giác sống không được chết không xong còn khổ sở hơn bao giờ hết…

Nói khoái cảm cũng đúng, ham của lạ cũng đúng, đam mê nhục dục cũng đúng, nhu cầu sinh lý cao cũng đúng... nhưng đó là mục đích cá nhân khi tham gia hội “GDTX” – một hội đổi vợ đổi chồng để thấy giá trị của người bạn đời chính thức của mình. 

Mình rủ vợ mình tham gia cùng để cả hai vợ chồng cùng hiểu nhau hơn. Thật ra là để biện minh cho tính tò mò của mình. Vợ mình lúc đầu không đồng ý nhưng mình thuyết phục và cam kết sẽ không ảnh hưởng tình cảm vợ chồng mình nên cô ấy theo mình. Vợ chồng mình đã vui với hội gần nửa năm với khá nhiều điều mới mẻ. 

Nhưng không vui được nữa khi trong hội có một bạn mất đột ngột do viêm phổi cấp, bạn ấy rất khỏe mạnh nhưng chỉ nhập viện m ngày thì đi. Cả nhóm đến chia buồn về thì nghe xì xầm với nhau anh ấy có liên quan đến bệnh tình dục… thế là hoang mang cả hội… 

Vợ chồng mình đi gặp bác sĩ riêng và kết quả mình có HIV, vợ mình có HIV và giang mai… Chấm hết. 

Vợ mình mạnh mẽ lắm, cô ấy nói giờ nghe theo bác sĩ, không sao đâu, mình cùng chiến đấu. Vậy mà đêm đó cô ấy ra đi không bao giờ trở lại với lá thư tuyệt mệnh và bắt mình phải nuôi và chăm sóc con. 

Những lời cô ấy viết không thể nào quên: “Lỗi cũng tại em chấp nhận cùng anh đi vào hố sâu này, em chịu nhưng em không thể đối mặt với tội lỗi này mong anh hiểu cho em. Anh có dặn em sử dụng bao nhưng anh ơi cảm xúc không thể nào ngăn được, em phải lòng D và tụi em đã thăng hoa với nhau không có an toàn. Tụi em không danh chánh ngôn thuận thì ít ra ở trên giường phải chân thật để là của nhau… 

Đùng cái anh ấy ra đi đột ngột, vợ anh ấy báo với em là anh ấy có HIV, em biết em không thể thoát được nhưng cái đáng lo nhất là em lại mang về cả cho anh. Em xin lỗi anh. Em xin anh giúp em lo cho con của mình, cho em được ra đi... Nạn nhân cũng là em hung thủ cũng là em… Hãy cho em giải thoát…” 

Cô ấy thúc gục mình đi khám sức khỏe, cô ấy kêu cả nhóm đi kiểm tra, nhắn tin cho từng người mà ai cũng nói cô ấy đùa, vì cô ấy khỏe và đẹp quá... Vì cô ấy biết rõ sẽ không ai thoát khỏi khi đã tham gia cuộc chơi này. 

Cô ấy ra đi… cả nhóm thức tỉnh… cuống cuồng lên đi xét nghiệm, cả hội chỉ có ba người được thoát HIV nhưng cũng mang những bệnh khác.

Khốn nạn hơn có những đứa trẻ lại phải mang cả những gì ba mẹ chúng có. Bi kịch đến với từng thành viên và từng gia đình vì những khoái lạc nhất thời.

Những gia đình sụp đổ, những đứa trẻ mồ côi, những tiếng cười khinh bỉ, những cái chết bất ngờ… mọi thứ ồ ạt nó đi cả vào giấc ngủ của mình. Mấy năm nay không đêm nào mình có giấc ngủ bình yên.

Mình đã đẩy gia đình mình đổ nát, vợ mình chết, con mình mồ côi và trầm cảm vì nó là người phát hiện mẹ nó ra đi. Gia đình nội ngoại từ mặt nhau vì đổ lỗi cho nhau. MÌNH CÓ TỘI, CÓ TỘI…

Không thể nói được với ai, ôm nghẹn một mình nó khủng khiếp lắm…

Vợ ơi anh về nè, hôm nay nấu ăn gì vậy em? Anh ơi con mình nay học điểm cao được nhà trường tặng giấy khen. Ba mẹ ơi hôm nay cả nhà mình đi xem phim rồi đi ăn nha. Hình ảnh cả nhà bên nhau vụt tắt khi vợ mình nằm đó toàn thân run rẩy miệng sùi bọt mép, con mình co rúm nơi góc phòng, mọi người cười cợt chỉ trỏ xôn xao đàm tiếu… 

Mình thét lên trong đêm giật bắn người lấy tay bụm miệng để không thốt ra tiếng… TRỜI ƠI!

Mình kể ra không để ai thông cảm cho mình mà mình chỉ mong đưa câu chuyện đến cho mọi người để ai đó có cái khoái cảm như mình và những anh chị em trong hội thì nên thức tỉnh vì những đam mê đó vui đó, sướng đó nhưng sẽ đầy tang thương. 

Mình biết sẽ khó dừng lại cho những ai đang trong chốn đam mê ấy vì mình đã từng không nghe ai nói gì nên nếu an toàn dùng bao được, dùng thuốc dự phòng được thì dùng và đừng để có con tội cho mấy đứa nhỏ lắm mọi người ơi!"

(trích trang Chuyện của Phong)

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, đến tháng 3/2022, ước tính có 230.000 người nhiễm HIV trên toàn quốc. Số báo cáo đang còn sống (có khoảng 5% trùng lặp) là 215.062 người. Số tử vong lũy tích đến cuối năm 2011 là 110.990 người, đến tháng 3/2022 đã là 111.300 người. Số phát hiện mới tính đến tháng 3/2022 là hơn 1.500 người. Số tử vong báo cáo đến cuối năm 2021 là 1.855. Trong ba tháng đầu năm 2022 là 129 người. 

(còn tiếp)

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn