Năm 1972, công ty Broward Artificial Reef (BARINC) nảy ra ý tưởng giúp giải quyết cả hai vấn đề là vứt bỏ lốp xe và tạo ra những ngôi nhà mới cho cá. Theo đó, khoảng 2 triệu lốp xe cũ được thả xuống vùng biển ngoài khơi bang Florida, Mỹ, để chúng chìm xuống đáy và trở thành rạn san hô nhân tạo thu hút cá đến sinh sống.
Ý tưởng nhận được nhiều sự ủng hộ một cách đáng ngạc nhiên. Hơn 100 tàu thuyền tư nhân tình nguyện tham gia thả lốp xe xuống biển, thậm chí tàu USS Thrush của Hải quân Mỹ cũng ủng hộ. Công ty Goodyear Tire & Rubber cho rằng mình cũng nên tham gia. Hãng này đóng góp lốp xe và thiết bị để buộc các lốp lại với nhau. Số lốp còn lại của dự án được lấy từ các bãi rác.
Goodyear thích ý tưởng này đến mức thậm chí dùng khinh khí cầu nhỏ để thả một chiếc lốp sơn vàng xuống biển làm nghi thức khởi động dự án. Thông cáo báo chí từ công ty khẳng định lốp xe sẽ cung cấp nơi trú ẩn cho cá và các loài thủy sinh khác, đồng thời ca ngợi những tính chất tuyệt vời và phù hợp làm rạn san hô nhân tạo của lốp xe cũ.
Chiến dịch được thực hiện với mục đích tốt nhưng cuối cùng lại biến thành thảm họa.
"Mục đích thực sự tốt vì muốn cung cấp môi trường sống cho sinh vật biển, giúp sinh vật biển trong vùng sinh sôi gấp đôi hoặc gấp ba. Nhưng mọi chuyện lại không diễn ra như vậy. Giờ tôi xem xét lại và thấy đó là một ý tưởng tồi", giáo sư kỹ thuật biển Ray McAllister tại Đại học Đại Tây Dương Florida, người từng hỗ trợ thực hiện dự án, chia sẻ.
Ngày nay, việc thả vật liệu nhân tạo xuống biển để làm rạn san hô không còn quá xa lạ. Xác tàu đắm là một trong những loại rạn san hô nhân tạo phổ biến nhất. Thậm chí, tàu thuyền được đánh chìm có chủ đích để cung cấp môi trường sống cho sinh vật biển. Sai lầm của việc thả lốp cao su là chúng rất nhẹ, dễ trôi và vỡ thành nhiều mảnh.
Chỉ có một số loài hải miên sinh trưởng trên các lốp xe một cách thưa thớt. Các dòng hải lưu khiến nhiều lốp xe trôi khỏi vị trí. Chúng đè nát những cụm san hô tự nhiên gần đó và trượt trên đáy biển, ngăn cản rạn ran hô phát triển. Nói ngắn gọn, chúng là những "cỗ máy hủy diệt san hô liên tục", William Nuckols, điều phối viên của một chương trình dọn sạch biển, chia sẻ vào năm 2007.
Các tổ chức và tình nguyện viên đã nỗ lực thu hồi lốp xe từ khi biết chắc chắn dự án thất bại. Tuy nhiên, đây không phải nhiệm vụ dễ dàng. Quân đội Mỹ tham gia dọn dẹp và đã thu hồi 72.000 lốp xe. Sau đó, bang Florida ký hợp đồng với công ty Industrial Divers Corporation để tiếp tục công việc. Dù hàng trăm nghìn lốp xe được trục vớt, hàng trăm nghìn chiếc khác vẫn nằm dưới đáy biển, trở thành thảm họa của đại dương.
Thu Thảo (Theo IFL Science)
