Bà Kamala Harris, Phó Tổng thống Mỹ

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Bà Kamala Harris, Phó Tổng thống Mỹ, phát biểu tại Vườn Hồng, Nhà Trắng, Washington D.C. Mỹ hôm 26/7/2021

Không lâu sau chuyến công du Đông Nam Á có viếng thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Lloyd Austin vào hạ tuần tháng Bảy 2021, Hoa Kỳ thông báo nhân vật số hai của Nhà Trắng, Phó Tổng thống Kamala Harris cũng sẽ tới khu vực và thăm chính thức Việt Nam trong tháng Tám.

Có thể thấy được dấu hiệu gì từ những động thái bang giao cấp cao này của Hoa Kỳ ở khu vực và riêng với Việt Nam, đâu là kỳ vọng vào chuyến công du châu Á đầu tiên có ghé Việt Nam của Phó Tổng thống Mỹ, hôm 03/8 từ Hà Nội, một số nhà quan sát thời sự chính trị và bang giao Việt - Mỹ chia sẻ góc nhìn của mình từ quan điểm riêng với BBC.

Từ Sài Gòn, Tiến sỹ Nguyễn Thành Trung, giảng viên thỉnh giảng Đại học Fullbright Việt Nam, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế, kiêm trưởng Bộ môn Chính trị Quốc tế thuộc trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (KHXH-NV), Đại học Quốc gia TPHCM nói với BBC News Tiếng Việt:

"Hai quốc gia đã vượt qua nhiều rào cản trước đây về sự khác biệt trong hệ thống chính trị cũng như cách nhìn nhận về vai trò của nhau trong hòa bình, ổn định, và thịnh vượng ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

"Việt Nam nhìn Mỹ như là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam hiện nay, một nhà đầu tư quan trọng vào các ngành công nghệ cao, một đối tác đang chân thành hàn gắn vết thương chiến tranh, một quốc gia giúp đỡ vũ khí và tăng cường năng lực quốc phòng Việt Nam cũng như một siêu cường có thể ngăn chặn các hành vi mạnh bạo vi phạm luật pháp quốc tế của Trung Quốc ở khu vực Biển Đông.

"Còn Mỹ nhìn Việt Nam như một quốc gia có vị trí địa chính trị quan trọng ở khu vực, một thị trường đông dân với khoảng 100 triệu người và thu nhập của người dân được cải thiện, có môi trường chính trị ổn định, và có tiếng nói quan trọng trong việc duy trì trật tự và luật pháp quốc tế ở khu vực Đông Nam Á."

"Mặc dù hai quốc gia hiện nay có nhiều lợi ích chung nhưng mối quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ vẫn còn nhiều dư địa để thúc đẩy. Chẳng hạn, vấn đề Trung Quốc sẽ hành xử như thế nào ở Biển Đông hay Việt Nam có đủ năng lực để làm phức tạp tính toán của Trung Quốc trong tương lai ở biển Đông hay không? Vai trò của Việt Nam ở một Đông Nam Á ổn định và thịnh vượng sẽ như thế nào?"

"Đây là những vấn đề tôi nghĩ rằng hai bên cần phải có thời gian để đạt được quan điểm chung. Do đó, tôi cho rằng các chuyến thăm của các quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ tới Việt Nam nhằm để thúc đẩy sự hiểu biết chung, và từng bước xây dựng lòng tin chiến lược."

Từ Viện nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và Phát triển, PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng, nguyên Phó Vụ trưởng Ban Biên giới Chính phủ Việt Nam, nói với BBC:

"Việt Nam đang là nạn nhân của những hành vi quân sự/phi quân sự của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền, quyền tài phán tại Biển Đông.

"Mặt khác lãnh đạo Việt Nam đang phải chịu đựng sức ép không nhỏ về chính trị, kinh tế từ phía Trung Quốc. Do vậy, mỗi bước đi tiếp cận quan hệ quân sự/an ninh với phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ đều được xem xét rất thận trọng."

"Chuyến thăm mới đây của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Lloyd Austin, tới Việt Nam thể hiện sự tự tin của Hoa kỳ trong việc khuyến khích lãnh đạo Việt Nam ủng hộ chính sách liên kết các đồng minh, đối tác khu vực. Việc nâng tầm quan hệ đối tác chiến lược có thể đã được Bộ trưởng Lloyd Austin đặt ra với Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc."

Sẽ thuyết phục hơn?

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin duyệt đội danh dự QĐND Việt Nam cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang tại Hà Nội hôm 29/7/2021

Về chuyến thăm chính thức đầu tiên đến Việt Nam trong khuôn khổ chuyến công du hai nước ở Đông Nam Á dự kiến diễn ra trong tháng Tám này của Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris, ông Hoàng Ngọc Giao nói:

"Được biết, dư luận Việt Nam vui mừng, và có phần ngạc nhiên, khi nhận được thông tin về chuyến thăm chính thức của bà Phó Tổng thống Mỹ tới VN, chỉ chưa đầy một tháng tiếp theo chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ.

"Tôi tự hỏi phải chăng, sau chuyến đi của Bộ trưởng Quốc phòng, với tư cách Phó Tổng thống, bà Kamala Harris, sẽ mang tới những điểm thuyết phục hơn nữa, để Việt Nam vững tin trong việc nâng tầm quan hệ với Hoa Kỳ, trở thành đối tác chiến lược của nhau ?

"Tôi nghĩ rằng cho dù có thể chưa đạt được ngay việc ký kết nâng tầm quan hệ, nhưng chuyến thăm này có thể mang lại những thỏa thuận sơ bộ về lộ trình những bước đi tăng cường quan hệ hơn nữa giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Chuyến thăm này còn là mang tính biểu tượng chính trị quan trọng về cam kết của Hoa Kỳ đối với an ninh và thịnh vượng, độc lập và chủ quyền của các quốc gia trong khu vực.

"Mặt khác, mỗi khi lãnh đạo Việt Nam có những thỏa thuận và/hoặc bước đi cụ thể trong quan hệ với Hoa Kỳ, Nhật Bản, Anh quốc, Ấn độ, v.v. niềm tin của người dân đối với lãnh đạo Việt Nam dường như càng tăng hơn về quyết tâm bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia."

Quan hệ Việt - Mỹ

Nguồn hình ảnh, Getty Images

Chụp lại hình ảnh,

Nhà nghiên cứu từ VN nhắc lại ý kiến của ông Nguyễn Xuân Phúc, đương kim Chủ tịch nước, cựu Thủ tướng Việt Nam, phát biểu từ trước rằng quan hệ song phương Việt - Mỹ 'sẽ không xấu đi mà chỉ ngày càng tốt lên'

Còn từ Sài Gòn, ông Nguyễn Thành Trung nói:

"Đối tác chiến lược thể hiện sự hợp tác sâu sắc giữa hai quốc gia để đạt được mục tiêu chiến lược chung, tức những mục tiêu chung lâu dài. Do đó, để trở thành mối quan hệ đối tác chiến lược có thực chất thì theo tôi cần phải nhiều chuyển biến về hợp tác an ninh quốc phòng giữa hai nước nhiều hơn.

"Chúng ta biết hiện nay mối quan hệ an ninh-quốc phòng giữa hai nước mặc dù có nhiều cải thiện nhưng vẫn vẫn còn dè dặt trong các mục tiêu chiến lược.

"Sự thận trọng chủ yếu từ phía Việt Nam xuất phát từ yếu tố bên trong cũng như yếu tố bên ngoài, đó là Trung Quốc. Tuy nhiên, hai nước đang phấn đấu vì mục tiêu trở thành đối tác chiến lược của nhau khi lòng tin chiến lược hiện nay đang được xây dựng với các chuyến thăm cấp cao thường xuyên. Tôi hy vọng Việt Nam và Mỹ có thể ký kết sớm nâng cấp quan hệ đối tác ở mức toàn diện hiện nay lên cấp chiến lược."

Trước đó, hai nhà quan sát thời sự, chính trị khác từ Việt Nam cũng nêu quan điểm với BBC về chuyến thăm Việt Nam tới đây của Phó Tổng thống Mỹ, từ Hà Nội hôm thứ Hai, Tiến sỹ Trần Công Trục, nguyên Trưởng Ban Biên giới Chính phủ Việt Nam nói:

"Theo quan điểm của tôi, chủ trương của Việt Nam rất rõ là Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước hay khối trong khu vực và quốc tế, đặc biệt là những nước lớn, kể cả với các nước láng giềng như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước trong khu vực như Asean, Úc v.v..., với các nước phương Tây, trong đó có Mỹ, Việt Nam cũng sẵn sàng quan hệ tốt.

"Với Hoa Kỳ, nếu có nhu cầu chín muồn của đôi bên để nâng cấp lên thành đối tác chiến lược, tôi nghĩ điều đó không có vấn đề gì, miễn là động cơ của quan hệ đó không gây ra những căng thẳng, bất ổn bất lợi cho hoà bình, ổn định khu vực và ảnh hưởng tới Việt Nam và các nước có liên quan khác.

"Trên tinh thần đó, tôi nghĩ là Việt Nam sẽ hoan nghênh chuyến thăm của bà Phó Tổng thống Harris, tiếp theo chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Austin."

Cũng từ Hà Nội hôm 02/8, Tiến sỹ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ̣̣̣(Iseas - Singapore), nói:

"Đối với Hoa Kỳ, hiện nay quan hệ với Mỹ - Việt đang ở mức độ đối tác toàn diện, nhưng chưa có chữ 'chiến lược', thế thì các cuộc bàn thảo từ thời chính quyền ông Barack Obama, sang chính quyền Donald Trump và hiện nay là chính quyền Joe Biden đã có những nỗ lực lớn để tiến tới quan hệ đối tác chiến lược.

"Vừa mới đây, chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, đại diện cho chính quyền Biden như chúng ta đã biết cũng đã đề cập chuyện này và tới đây, trong chuyến thăm Việt Nam của bà Phó Tổng thống Harris, theo tôi biết cũng sẽ đặt vấn đề về nội dung này.

"Như là Thủ tướng Việt Nam trước đây, ông Nguyễn Xuân Phúc đã nói rất rõ rằng đối với Mỹ, quan hệ Việt Nam với Mỹ chỉ có tốt lên, chứ không có gì để xấu đi, nhân dịp này tôi cũng xin nhắc lại câu đó với kỳ vọng rằng quan hệ Việt - Mỹ, Mỹ - Việt từ nay tới tương lai và qua chuyến thăm của bà Phó Tổng thống Mỹ sẽ tiếp tục là minh chứng cho chiều hướng này."