Chính tả tiếng Anh nên được đơn giản hóa?

Thứ Hai, 19 Tháng Tám 20197:00 CH(Xem: 3723)
Chính tả tiếng Anh nên được đơn giản hóa?
bbc.com

Chính tả tiếng Anh nên được đơn giản hóa?

Christine Ro BBC Capital

Chính tả không nhất quán của tiếng Anh là do nó có nhiều từ vựng nhập từ các ngôn ngữ khác. Bản quyền hình ảnh Getty Images
Image caption Chính tả không nhất quán của tiếng Anh là do nó có nhiều từ vựng nhập từ các ngôn ngữ khác.

Những cải cách chính tả của Noah Webster đã biến từ "centre" thành "center" và "labour" thành "labor". Một số người đang hối thúc áp dụng rộng rãi các phiên bản chính tả tiếng Anh đơn giản hơn.

Sự phức tạp của chính tả tiếng Anh đã làm phiền mọi người gần như bất kỳ khi nào phải viết. Người ta cho rằng cách viết không nhất quán làm cho tiếng Anh khó học một cách không cần thiết. Hiệp Hội Chữ Viết Tiếng Anh, một tổ chức ở Anh đang cố gắng để việc viết được dễ dàng hơn, thậm chí còn lập luận rằng có một mối liên kết giữa việc viết khó với tội phạm nhiều hơn, với nạn mù chữ đưa con người vào một cuộc sống bất hợp pháp. Mặc dù lập luận đó có thể là nói quá, nhưng rõ ràng việc viết phi truyền thống có tạo ra một ấn tượng xấu.

Quá trình đơn giản hóa cách viết

So với tiếng Anh, cách viết của tiễng Mỹ là dễ học hơn với những người nước ngoài do ngắn hơn và bám theo ngữ âm hơn một chút. Chính tả tiếng Mỹ là một di sản của phong trào đơn giản hóa việc viết của Noah Webster, người làm từ điển đầu tiên. Phong trào này đã tìm cách gạt bỏ các chữ kép và chữ câm của tiếng Anh, cũng như các thứ phi hiệu quả khác liên quan đến chính tả.

Có một yếu tố thực tế cũng như chính trị trong vấn đề này. Người học không chỉ thấy dễ dàng hơn để nắm được cách viết đơn giản, Webster lập luận, nhưng cách viết đơn giản thực tế là dân chủ hơn, và giúp để phân biệt người Mỹ với các ông chủ thực dân mới gần đây của họ ở phía bên kia đại dương.

Tiếng Anh không phải là ngôn ngữ duy nhất mà các nhà cải cách chính tả đã được huy động một phần vì lý do chính trị. Sau Thế Chiến II, nguyên âm Rumani 'â' đã chính thức được đổi thành'î' để nhấn mạnh sự tương đồng của tiếng Rumani với tiếng Nga và các ngôn ngữ Xla-vơ khác, mặc dù 'â' quay trở lại khi ảnh hưởng của Liên Xô suy yếu. Trước đó, từ "Romania" được ưu tiên hơn so với "Rumania" và "Roumania" để nhấn mạnh sự kết nối lý tưởng với Rome cổ đại.

Ở Mỹ, Webster không phải là người đầu tiên hoặc cuối cùng đề xuất cải cách triệt để chính tả tiếng Anh. Những người hâm mộ cách viết đơn giản qua nhiều thế kỷ đã đưa tên những người nổi bật như Benjamin Franklin, người chủ trương bỏ chữ "X" trong bảng chữ cái, và Theodore Roosevelt, người bị chế giễu vì định áp dụng những thay đổi như đổi từ "phoenix" thành "fenix".

Nhưng Webster gây được ảnh hưởng trong khi phần lớn người khác bị bỏ qua. Những ý tưởng của ông dẫn đến sự lan truyền ở Mỹ dùng từ "labor" thay cho "labour", "center" thay cho "centre" v.v.. tuy rằng không phải là tất cả. Một lẽ là vì tiếng Anh là một ngôn ngữ bất thường nên không thể xử lý mọi lệch lạc. Không có thể thức tiếng Anh nào được viết hoàn toàn theo đúng âm phát ra. Bất kỳ quy tắc chính tả mới nào cũng sẽ đầy rẫy ngoại lệ.

Nhìn chung, chính tả không nhất quán của tiếng Anh là do nó có nhiều từ vựng nhập từ các ngôn ngữ khác. Giống như sự phong phú của các kiểu giọng nói tiếng Anh, đặc trưng này vừa làm phong phú ngôn ngữ Anh vừa đặt ra thách thức đối với cách viết đơn giản và tiêu chuẩn hóa. Vì vậy không bao giờ có một nhóm lớn các nhà ngôn ngữ học hay công chúng ủng hộ việc cải cách đại trà chính tả tiếng Anh.

Chính tả tiếng Anh và chứng khó đọc

Một nhóm người có thể cần được giúp đỡ bằng cách viết đơn giản hơn là những người mắc chứng khó đọc. Về mặt ngôn ngữ, tiếng Anh là mờ đục, có nghĩa là có rất ít sự tương quan và nhất quán giữa các thể thức nói và viết của nó. Những gì bạn đọc và những gì bạn nói có thể rất khác nhau. Ngược lại tiếng Phần Lan và Tây Ban Nha thì minh bạch hơn. Vì vậy, những đứa trẻ học đọc tiếng Anh chậm hơn những đứa trẻ học các ngôn ngữ minh bạch như Tây Ban Nha, Ý, Séc, Đức." Liory Fern-Pollak, một nhà thần kinh học nhận thức tại Đại Học College London, nói.

Do chứng khó đọc là bệnh thần kinh, một người có bệnh này thì vẫn như vậy cho dù sinh ra ở Phần Lan hay Anh. Nhưng Fern-Pollak giải thích rằng việc chẩn đoán chúng ở Anh sẽ dễ dàng hơn do phải vật lộn với chính tả đặc biệt của tiếng Anh.

Vì vậy, bà tin rằng, sẽ rất hữu ích cho những đứa trẻ mắc chứng khó đọc khi bắt đầu học đọc với cách viết theo âm phát ra, để tạo thuận lợi cho chúng đi vào cách viết tiếng Anh tiêu chuẩn. Điều này xảy ra trong một số ngôn ngữ khác. Chẳng hạn, tiếng Do Thái có các dấu phụ như dấu gạch ngang ở một số chữ cái, đóng vai trò như nguyên âm mặc dù tiếng Do Thái chuẩn được viết không có nguyên âm. Vì vậy, trẻ học cách đọc với các dấu này, dần dần dấu sẽ được bỏ đi khi trẻ em lớn lên. Một hệ thống tương tự (giống như bánh xe phụ cho trẻ em học đi xe đạp) có thể hỗ trợ cho một số người nhất định học tiếng Anh.

Tiếng Anh trong thời đại internet

Ý tưởng của Webster có thể là thích đáng mới đây vì ngôn ngữ của CNTT và internet ngày càng ảnh hưởng đến cách viết của tiếng Anh. Trên toàn cầu, Google trả lại nhiều kết quả hơn theo cách viết Mỹ. Trong máy tính, từ "program" nhìn chung được chấp nhận để thay cho từ "programme". Các từ ngắn hơn thì linh hoạt hơn trong tin nhắn và bài đăng trên truyền thông xã hội, và việc tối ưu hóa của công cụ tìm kiếm thường ưu tiên cho cách viết Mỹ. Thí dụ sự Google hóa internet là một lý do mà người Thái Lan thích cách viết của người Mỹ hơn.

Nhưng internet cũng đang phơi mọi người trước rất nhiều cách viết khác nhau. Vì vậy, "người ta đang trưng bày ngôn ngữ nói của mình nhiều hơn thông qua cách viết ở những không gian như Twitter và Instagram," Lauren Squires, một nhà ngôn ngữ học tại Đại Học Bang Ohio nói, Bà nghĩ rằng "người ta trở nên thoải mái hơn với biến thể của chính tả," mặc dù vẫn có một ý nghĩ mạnh mẽ và lâu dài rằng chỉ có một cách viết đúng.

Ở thời kỳ đầu của Internet, đã có những nỗ lực mang tính tân-Webster để hợp lý hóa cách viết tiếng Anh như là một phần của cách nói lóng "Netspeak" trên mạng, như "luv u" (love you) và "hi school" (high school). Nhưng rồi việc này không thành.

Mặc dù tiếng Anh quá bất thường để đơn giản hóa cách viết nhiều như một số người muốn đề xướng, nhưng một khía cạnh của tiếng Anh viết có thể bị cắt giảm bởi giao tiếp trực tuyến, đó là dấu câu.

Dấu chấm hết câu hiện đang bị đe dọa trong nhiều tin nhắn tức thời ngắn gọn, trong đó sự xuất hiện của dấu chấm câu có thể gây ấn tượng về sự lạnh lùng hoặc không thật lòng. Điều này một phần liên quan đến sự ngắt dòng trong tin nhắn nhanh khiến dấu chấm là không cần thiết.

Cũng vậy, dấu nháy đơn có thể biến mất trong một số phần của tiếng Anh viết như một thứ không cần thiết và mất thời gian. Ở những văn bản không chính thức hơn, dấu nháy này có thể đi theo dấu phẩy Oxford: một số người chỉ sử dụng chúng khi muốn tránh nhầm lẫn (ví dụ: his sister's money vs. his sisters' money). Và các cách viết đó đều được cả.

Bài tiếng Anh trên BBC Capital

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn