Qua Cầu Để Rớt Lời Thề Với Em - Nguyễn Trọng Hoàn

Thứ Bảy, 23 Tháng Năm 20205:46 CH(Xem: 7321)
Qua Cầu Để Rớt Lời Thề Với Em - Nguyễn Trọng Hoàn

 
zzzaaaaaaaaaaaaaaaaaa

Miếu Đào.
( HNPD ) Làng Cao H
ương, còn gi là làng Si, xã Vĩnh Hào, cui Xóm Đu có mt ngôi miếu c. Dân địa phương gi là miếu Đào.
Đ
ng t phía đầu làng, người ta đã trông thy vòm mái đầy rêu ca ngôi miếu, thy nhng tàng ca cây go già có sc hoa đỏ thm như mt tri, trông gn ging như mt bát máu tươi, trông xa như mt mâm xôi gc. Thân cây xù xì. Thi gian đã vt mt hc trên mt cành cây to nht, to thành nơi n cư ca mt lão cú già độc chiếc, ban đêm phát ra nhng tiếng kêu âm u như tiếng vng ca nhng âm hn, như tiếng thì thm khn vái ca m phù thy độc ác.
Vào tháng Ba hoa g
o n đầy cành. Khi nhng cơn gió chm thu bt đầu thi làm nhng nhánh hoa go rơi vãi xung đất, tri thành mt lp thm đỏ dưới gc cây, ch có mt khoang đất nhô cao lên. Các người già trong làng bo rng dưới đó có mt ngôi c m.
Chuy
n chung quanh ngôi m này thì rt nhiu, nhưng tu trung ch để làm rõ chuyn khu miếu này có ma!

Đã có nhiu người thy cô ma y.
Vào nh
ng đêm trăng thanh gió mát, người ta nghe được nhng tiếng hát nc n, không phi ch có mt hai câu mà là c bài hát đầy đủ, rt đúng âm lut. Có c tiếng hát va, hát cách ca lut hát chèo. Ging ca yêu điu, khi cao, cao như ngn cây tre. Khi thp thì la đà, bát ngát mang hương thơm ca nhng nhành sen trong mt cái ao nh sau miếu.
Nh
ng hôm mưa dm gió bc, nhiu người c quyết đã trông thy mt cô con gái xinh đẹp, mt hoa da phn hin ra, va nhy múa trong mưa, va ca hát. Tiếng ca có ln tiếng khóc, nc n bi ai. Trong tiếng thi vù vù ghê lnh ca nhng ngn gió mùa đông bc, người ta nghe thy c tiếng nh đệm thm thiết, lê thê. Trong nhng bài hát người ta nghe được, có mt câu ai ai cũng truyn ming là:
Thi
ếp khuyên chàng đèn sách văn chương
D
u hao thiếp rót, bc non thiếp ngt
Ng
n đèn tàn thiếp thêu.
Chàng h
, chàng ơi!
R
i người ta kết lun rng cô gái này chót trao trái tim mình cho ai đó, nhưng không toi, đã t vn, thnh thong hn ma li hin v than vãn cho ni cô đơn dưới âm ph.
Dân xóm Th
ượng xóm H vào ngày rm, nht là ngày rm tháng by hay kéo đến đây đốt nhang, xin xâm. Có nhng người, nhng cp, có nhng kin tng, gin hn, đem nhau đến đây để th bi hoc nh cô phân x. . . Nhưng k l thay, cô ma không màng chuyn đời thường nên ch chng giám nhng li th, li xin ca nhng đôi la, yêu ghen, gin hn nhau, ch không bao gi linh ng đến nhng bi bm đang bon chen nơi chn hng trn.

Ngày xưa, có mt người. . .

Cách
đây khong 600 năm, đó là thi vua Lê Thánh Tông. Thế nước đại tr. Nhà vua li là người cc k thông minh, th m chí hiếu, ông thường nh đến công đức ca ông ni mình là Đc Thái t, tc vua Lê Li. Ông hay nhc nh qun thn mt câu như sau:
Ta ph
i gi gìn cn thn, đừng để cho ai ly mt phân núi, mt tc sông cu Thái T để li.
Qu
thc, mt dãy non sông gm vóc mà tin nhân để li y, đã được nhà vua tr vì rt anh minh. Tuy chinh chiến phương Nam còn liên miên, đâu đó nơi phương bc còn vài đám gic c, nhưng nhìn chung thì đời vua Lê Thánh Tông mi là thi thnh đạt.

Đó cũng là thi đim có mt khi tình . . .
L
ương Thế Vinh là mt thanh niên tun tú, gia đạo thanh bn, ngoài gi hc chàng thường giúp gia đình chăn trâu ct c. Thế Vinh rt gii v hai mt trái vi tính cách ca nhau là ngh thut và toán pháp, chàng thường vch đất để ch cho các bn mc đồng ca mình để ging gii cho h v cách quân đin có t thi Thái T Hoàng đế, đến phép phân đin ca đương kim Thánh Tông.
Đám b
n dt nát c ng ra chng đứa nào hiu gì c, nhưng đứa nào đứa y cũng rt thán phc Lương Thế Vinh.
Th
ế Vinh thy thế, vi nói:
- Thôi các ng
ười không thích môn này thì thôi, để ta hát chèo cho nghe vy .
Chàng l
y hai thanh tre, va hát va gõ nhp, ging chàng cao thanh nhưng không u m, l lướt nhưng không sa đà, c thế hòa vi nhng tiếng xào xc ca nhng rng tre già, tiếng mõ trâu u oi v chung. Tiếng chim chích chòe véo von, khiến ai nghe được lòng d cũng ngn ngơ. Sau đấy, chàng còn dy cho các bn cách v tay theo nhp hát ca chàng.
Hát xong, th
y mt tri đã xế non đoài, chàng vi bo vi các bn:
- Thôi
đã đến gi ta phi sang hu thầy ri.

Thầy dy hc ca Lương Thế Vinh là c Phm Đình Hoè, cháu rut ca lương đống dng nước Phm Văn Xo.
Cùng v
i Trn Nguyên Hãn, hai quan đại thn này đã phù tá cho vua Lê Li lp nên rt nhiu công to, ông cũng được Nguyn Trãi rt kính phc.
Nh
ưng thói đời: “Chim đã hết, cung tên ct đi. Th nhanh chết ri, chó săn phi chết.” Công thn Phm Văn Xo không qua khi cái an bày khc nghit y, nên khi gic Minh đã b đánh đui v nước, ông li b tính nghi ng, hay nghe li sàm tu ca vua Lê Li, nên toàn gia đã b tru lc. Gia đình tông tc ca Phm Văn Xo cũng b giết chết hết, duy ch có người tì thiếp đang có mang trn thoát được nên trôi git v đây làm thy dy hc. Đến năm Nhân Tông thì có lnh đại xá cho nhng công thn như Nguyn Trãi, Trn Nguyên Hãn, Pham Văn Xo. Nhà vua đã phái mt quan khâm sai v tn làng, vi ông ra giúp vic nước nhưng ông ni c bnh yếu, cương quyết chi t.

Thầy Phm Đình Hoè v mt sm, có mt người con gái tên là Phm Th Năng Phương. Nàng rt thông minh và sáng trí. Ngay t khi mi lên 8 tui, ch nghe hc trò ca thầy đọc sách, mà nàng thuc lu hàng chc bài thơ trong kinh Thi, cũng như nhn biết rt nhiu ch Hán. Lên 8 nàng đã được ngi hc chung vi nhiu người ln tui hơn, chng my năm đã hc hết T thư, Ngũ kinh. Năm nàng 16 tui, nàng đã làu thông kinh s.
Ph
ương có sc đẹp như mt ngó sen, có dáng vóc cao thanh, tính tình thun khiết, li so vi nhng cô con gái cùng la, nơi dân dã này thì nàng hơn hn. Có nhiu người rp ranh bn s nhưng nàng đều c tuyt.
Nàng h
ơn Thế Vinh hai tui, là con ca thy, li là trưởng tràng nên Thế Vinh phi gi nàng là ch.
Th
ế nhưng trong ngóc ngách ca hai con tim thanh xuân y, đã có nhng git mưa xuân ngt ngào, có nng h vàng đầm m. Và khi nhng ngn thu phong hiu ht làm khô nhng cánh đồng, làm nhng chiếc lá vàng lác đác lìa cành, thì nhng lúc vng nhau, c hai đều cm thy thiếu vng, thy bâng khuâng.

Mt hôm Vinh nói vi Phương:
- Nhân ngày mùa
đã xong, làng ta có mi hi chèo ca Trn v đây, ch em mình đi xem hát đi?
Ph
ương vào xin cha, cha chàng đang đọc sách, không ngng đầu lên:
- Đi thì
đi, nhưng không được đi cùng vi thng Vinh, người ta đã bt đầu xì xm ri đó con .
Tr
ăng non đến sm hơn nhng người đi xem hát, h đi dưới nhng con đường làng nh nh ánh trăng y. . . Bu tri đêm nay như mát hơn mi ba, gió như nao nc, thi bay bay nhng cây đèn bão h đang cm tay.
Th
ế Vinh cùng đám tr mc đồng va đi va cười nói huyên thiên.
Đ
ến nơi, tt c c ng ra, sân rp thì đã dn sn, đèn hoa đã như sp sn, thếđoàn hát như có phn bi ri.
Ng
ười ta kháo nhau:
- Này có khi ph
i đình li đấy! Rõ chán, có tay kéo nh thì li b m, chán chết đi được.
Ai ai c
ũng mang v tht vng, chúng mc đồng bàn vi nhau:
- Ch
có thng Vinh, thng Vinh thì mi được.
Ch
ưa ai dám làm vic đề ngh y thì Phương đã đi vào trong hu trường, cô đã cho người ch phường biết là có mt thanh niên tên Thế Vinh có th thay được vic kéo nh kia. Cô đã tng thy Thế Vinh, ch có nghe ông hát xm mt ln mà chàng có th điu khin ni ngũ âm mt cách tài tình, nhun nhuyn.
Ng
ười ch giàn bán tin bán nghi, nhưng không th nào không nghe, bèn mi Thế Vinh vào. Ông ta tht vng ngay khi thy gương mt tr măng, c ch thô vng nhưng t tin ca chàng thanh niên quê mùa. Thế nhưng, nhng e ngi ban đầu y bng nhiên biến mt ! Thế Vinh va kéo nh, va ly hai cái phách gõ nhp cho cô đào nht hát điu “Chức Cm Hi Văn.
C
sân chèo im bt trong tiếng hát mn màng, xa vng nhưng chua xót ca ni lòng chinh ph. Người ta thy Kim L, tc là cô đào nht, liếc ánh thu ba v phía Thế Vinh, ging nàng trm hn xung:
Thi
ếp khuyên chàng đèn sách văn chương
D
u hao thiếp rót
B
c non thiếp ngt
Ng
n đèn tàn thiếp thêu.
Riêng Th
ế Vinh nhìn dáng thi t ca Kim L, chàng thy rt rào, cái cm giác đó nó mi m làm sao! Ln đầu tiên nó gõ ca trái tim chàng, nó như đã ch sn đâu đó trong lòng chàng, nó mi m đến độ chàng cm thy ánh trăng sáng hơn, gió như có mùi hương, và ging hát ca nàng đang chy rn rt khp thân th chàng.
Ánh tr
ăng rung rinh. Mi người v tay tán thưởng.

Bãi hát. C đoàn chèo kéo ti vây ly chàng thanh niên Thế Vinh va khen ngi, va biết ơn.
Kim L
nói:
- Em nh
anh mà hát trn vn được đêm nay, tht em mãn nguyn quá!
Th
ế Vinh nói:
- Tôi c
ũng mi tp thôi cô . Cô hát điêu luyn lm.
Chàng c
ười:
- Th
ường thì sáo, nh làm giàn cho tiếng hát, có đâu người hát phi dn dt tiếng nh bao gi. . .
Nàng thành th
t:
- Nh
ưng, mi khi không có tiếng đàn ph ho ca anh, nó như có cái gì lc lõng . . .
Nàng
để hai tay ôm ly ngc:
- Hình nh
ư t lâu, tiếng hát ca em như đang dò dm, tìm kiếm mt cái gì mà hôm nay mi bt gp.
Ánh tr
ăng như soi t câu nói ca nàng:
- Ti
ếng nh ca anh, tiếng hát ca em, như mt giao tình có t kiếp trước vy!
Th
ế Vinh git mình.
Hai ng
ười đứng nói chuyn mt hi lâu, nàng mi biết Thế Vinh sp sa d k thi Hương. Kim L nói:
- Không bi
ết có còn dp gp li anh không, mong anh sm thành đạt, để có cnh “Võng anh đi trước võng nàng theo sau”.
Ông tr
ăng va khut vào đám mây thì Thế Vinh bng thy có mt bàn tay nóng m cm cht tay chàng, cùng vi mt tiếng nc ngn ngơ.
Th
ế Vinh cũng siết cht đôi bàn tay y cho đến lúc ánh trăng ló ra khi nhng ngn xoan cùng vi li chua chát:
- Chàng c
gng dùi mài kinh s đi nhé.

Thế Vinh như bng tnh, chàng cht nh đến Phượng, nàng đã tng khuyên chàng nhiu ln như thế. Chàng chàng có biết đâu, dưới ánh trăng m, có nhng mng sương m đạm, trong tiếng tre đưa nghn ngào, Phương đang lm lũi tr v nhà, nhng git nước mt c lng l rơi xung hai bên má . . .
Nh
ng con đom đóm như nhng chiếc đèn lng bé xúi mang ánh sáng lp lóe trong tri đêm thăm thm.

V đến nhà Vinh ly ngay cây sáo trúc ra ngoài b ao, nơi có mt ci vi già, có nhng cành to, sà xung mt ao bèo. Chàng để cây sáo trên môi.
Ti
ếng sáo lp lánh sương đêm như hơi th ca đất tri đang len lén vào tâm hn chàng.

Con đường chàng đi

T
đấy, Phượng đối vi Thế Vinh trong lòng tuy còn m c nhưng ngoài mt vn vui v để khuyến khích Vinh, vì cuc thi Hương đã gn k. Trn Bc Ninh đang chun b cho k tuyn cng sinh . . .
Ph
ượng tin Vinh ra tn con đê đầu làng. Đến bến đò Xúc, nàng nói:
- Bên kia sông là phúc tr
ch ca Vinh đấy, ông Hương Cng !
Vinh ch
mt cp vt tri đang là đà mt nước, chàng ướm li:
- Ch
Phượng thy by vt nước kia thong dong chưa? Vinh ch ước ao ngày sau, khi công thành danh toi, được sng đời nhàn tn, có cp có đôi như thế.
Ph
ượng cười tm tm:
- Ráng lên Vinh
, nếu k này em đậu, kinh đô s ch Vinh trong k thi Đình, cô Kim L s ngi võng ch em đấy.
Bi
ết Phượng có lòng ghen vi Kim L, Vinh va thn va mng.
Ph
ượng nói như gió thong:
- Trong các loài lông v
ũ, vt tri là loài chung thy lm, mt con chết đi, con kia c héo ht dn.
Vinh c
ly can đảm:
- Đêm nay, Vinh s
nhìn trăng để nh đến ch Phượng.
Ph
ượng thn thùng:
- Đêm nay, ch
cũng nhìn trăng! Ch ghét li phi nhìn thy chú Cui. Chú Cui này nói không bao gi biết gi li c. Nói xong Phương quay ngot v làng.
N
ăm y, chàng đậu Gii Nguyên. . .
Tin chàng
đậu Hương Cng làm c ph mng r. Thầy dy ca Thế Vinh, tc là cha ca Phương gi chàng vào mà căn dn rng:
- Con
đừng ly vic thành công nh làm tiêu ma đi chí ln! Vi tài ca con, ta tin rng con có th lên kinh đô để đậu cho bng được hai k thi Hi và thi Đình.
Th
ế là chàng thanh niên Lương Thế Vinh t bit cha m, t bit thầy và Phượng để lên tr hc kinh.

Đến kinh đô, chàng chóa ngp vi cnh quan nơi chn phn hoa đô hi. Chàng tr hc ti nhà bà cô h ph Hàng Đào. Ngoài vic hc, cô chú chàng còn nh chàng làm gia sư cho người con gái nuôi tên Đ Th Liu. Th Liu nguyên là con người bn ca chú chàng, vì cô chú hiếm mun, li gp lúc người bn và v chết sm nên chú chàng xin v nuôi. Nâng như nâng trng, hng như hng hoa.
Li
u có mt v đẹp xa xôi, nghiêm ngh, cái sc đẹp gi s đam mê chăn chiếu thì ít mà gi s thèm khát công danh thì nhiu.

Thế Vinh và Th Liu ngoài là tình anh em nhưng trong lòng đã có phn khng khít. Ngoài gi hc, hai người thường do chơi trên nhng con đường vng, nhưng mi ln Vinh có ý sa đà vào tình cm này thì chàng li nh v Phương, thm chí có lúc Thế Vinh nh c đến Kim L, chàng vn c thc mc rng không biết gi này, Kim L đang nơi đâu?
M
t hôm, Thế Vinh hi Th Liu rng:
- Ta nghe nàng làm th
ơ hay lm, li nghe thơ như mt tm gương trong, phn ánh ước vng thân phn, nàng có th vì ta mà làm mt bài được không?
Th
Liu bèn ng khu đọc lin:
Tay c
m búa st vượt rng sâu
M
t gã tiu phu chng đợi lâu
L
ưng tht ngang đao thong th bước.
C
a vuông trong ca đón yêu nhau.
Th
ế Vinh v tay:
- Khí phách l
m! N nhi mà khí phách lm! Mng công hu khanh tướng để ta má k môi, sánh duyên cm st ca nàng ta hiu rõ ri. Ta tuy công danh chưa trn nhưng cũng xin làm mt bài ha li. Bài rng:
C
n chi vt v ti rng sâu.
Th
hi ngày xuân được by lâu
Gi
a hi chng cn đao du quý
Kinh k
đâu thiếu k yêu nhau?
Th
Liu nghe xong tái mt, biết là Thế Vinh tr đũa cho s trèo cao ca mình.

Bui cơm chiu hôm y, ly c khó , Liu b ăn, b hc. Còn Vinh mt mình do chơi quanh h Hoàn Kiếm, trăng chếnh chếch chiếu xung mt h làm mt nước sóng sánh như gương, chàng nghĩ đến cuc xướng ha bui chiu vi Liu mà lòng bun rười rượi. kinh thành này, người ta quay qut trong s nghip, tin tài nhiu hơn tình cm ca con người.
Chàng b
ng nh đến con sông nh hin hòa lúc nào cũng như mt di la mm ánh lên sc bc, lượn l bên cnh xóm nhà chàng. Tiếng cá đớp bóng dưới ao bèo. Tiếng quc kêu khc khoi như đưa nhng mt còn vào cõi hư vô . . .
Chàng ng
i xung mt cái quán bên h, gi mt h rượu, ri mm môi thêm hai, ri thêm ba . . . Cho đến khi mt trăng trên tri cùng vi mt trăng dưới đáy nước như đã b m đục trong làn sương, mi lúc mt dày thêm.
B
ng chàng cm thy như va có ai đi ngang trước mt: Đúng là Kim L! Kim L ca đêm trăng dát vàng cho tâm hn thanh xuân ca chàng, ca âm diu chm yêu ngày nào kia kìa!

Đúng là Kim L ri! Chàng vi vàng ném li vài quan tin cho ch quán ri c thếđui. Nhưng khn thay! Mt mng khói, khi thì mng, khi thì dy, khi thì như tht, khi thì như không c bao ly nàng, cun nàng mt hút vào mt cõi mông lung k o. Chàng c thếđui, khi nhanh khi chm, cho đến khi mt quá, chàng qu xung. Khi tnh dy nhìn ra mi biết là chàng đang nm da lưng vào cánh cng, ngay trước nhà mình.
Chàng vào trong nhà thì
được người cô cho biết, khi chàng mi bước chân ra khi nhà thì có người t nhà quê lên, báo tin ân sư ca chàng đang hp hi.
Ch
còn không đầy mt tháng na là đến ngày thi, nhưng Thế Vinh cũng quyết định tr v thăm thy.
Cô chú chàng ti
n chàng ra tn ca. Riêng Th Liu vén bc màn nhìn bóng mt người đi, ln đi này, nàng biết là ln vĩnh bit.
Li
u bng ôm mt khóc tc tưởi, ri chy vào giường nm mc cho nước mt c thế tuôn tràn.
Khi chàng v
a v đến nhà vn an song thân xong, cha chàng bo:
- Con sang ngay nhà thầy! Ph
i nh, thầy có bo cái gì thì c gt đầu cho thầy vui.

Hình như ch ch Thế Vinh v, thầy Phm Đình Hòe mi như thy có mt lung sinh khí chy tr li trong người. Phương thì mng lm, my hôm nay, cha chàng ng ý mun gp Thế Vinh để nói mt điu gì, mà hình như không nói ra, ông s không thanh thn để vĩnh bit dương thế.
Th
ế Vinh chp tay đứng hu.
Thầy Ph
m Đình Hòe chm rãi nói:
- “Ta nghe ng
ười quân t, không nhng chn nước thnh suy để t tài lương tướng, còn biết chn Chúa mà th. Đc Thái T ta, tuy có công dng nước, nhưng đạo tr nước thì còn nhiu li lm. Ân oán nhp nhng. Con cháu ta ngày sau vn còn nhiu nghi hoc trong các v án oan tc tưởi ca nhng v tru lc công thn.
Đ
ến đời Thái Tông li lm trên li tái hin bng v án L Chi, trong đó ni bt lên là mi oan khut ca Nguyn Trãi - Th L. Án oan y là mt vết mc đen vy vào nhng trang s thi này.
Đ
ến đời Nhân Tông, tuy vic tr nước tương đối là thnh nhưng bn Nguyn Xí, Lê Kh chuyên quyn quá mc. Thái hu tuy danh xưng là Thùy liêm thính chính”, nhưng vic nước li công khai chuyên quyn, dn đến vic Lê Kh, Lê Khc Phc b giết oan.
Qu
c nn Nghi Dân b dp tan là đại công ca các quan đại thn Nguyn Xí, Đinh Lit và đưa đấng minh quân Thánh Tôn lên ngai vàng. Sau đó, nhà vua tuy đã gii được các oan khut do cha ông to ra nhưng còn sót li nhiu tiếng nc hu du nghn ngào. B lut Hng Đc, tuy chưa toàn ho nhưng ci lương. Còn lng cng và cn b khuyết mà . . .”
Nói
đến đây, thy Phm Đình Hòe như đã kit lc, ông ra hiu cho Thế Vinh đến gn hơn:
- “Còn v
văn hóa, t xưa nay, ta nh hưởng người Tàu quá nhiu. Ta biết con thông tu trong lãnh vc này. Ta còn nghe nói, nhà vua sp m rng nhà Thái Hc và cùng nhng Thân Nhân Trung, Đ Nhun vi 27 người na đang m hi Tao Đàn. Con s này không my cát tường phi chi có thêm . . .”
Thày Ph
m Đình Hòe không còn nói thêm được gì c, vic cui cùng ông làm trên đời là c gng dùng tàn lc cm ly bàn tay Phượng đặt vào tay Thế Vinh.
Hai ng
ười tay vn trong tay, nước mt tuôn tràn, nước mt ca tiếc thương và ca tình yêu la đôi mi chm.

Ma chay cho thầy xong, Phương nói vi Thế Vinh:
- Tuy vi
c trăm năm là h trng, nhưng cha mi qua đời, v li k thi Hi này sp đến, chàng mau tr v nhà xin phép lai kinh mi kp.
Chàng v
nhà, cha chàng bo:
- C
đi thi đi, min là đậu. Con Phượng đã có m mày lo . . .
Cu
i tháng y, khi Phượng đang ngi ra chân dưới cu ao, nàng vn vơ nhìn nhng tăm cá lay động dưới nước. Nàng nh Vinh đến cn cào.
B
ng có tiếng gi:
- Con Ph
ượng đâu ra đây nhn tin vui này . . .
Nàng ch
y ra, thì ra đó là mu thân ca Thế Vinh đến báo cho nàng biết Thế Vinh đã trúng Hi Nguyên.
Hai ng
ười cm ly tay nhau, thân mu Thế Vinh lau nước mt cho Phượng, ân cn như vic làm ca người m đối vi con gái . . .

Tiu đăng khoa. . .

Mùa xuân
đã đến, các sĩ t kéo v đin Kính Thiên d thi Đình, để nhng mong tên mình được nêu bng vàng rc r ngoài ca Đông Hoa, mang ước mơ đot cho bng được chc Trng Nguyên, nếu không thì cũng được Bng Nhn hay Thám Hoa. . .
Khi nghe quan ph
kho tuyên đọc:
“ Tr
ng Nguyên Tiến sĩ Lương Thế Vinh!”
. . . Thì Th
ế Vinh không mun đứng vng được na, mt chàng hoa lên, chàng như mun mình mc cánh, bay hòa vào đám mây ngũ sc trên tri, bay ngay v quê nhà để báo tin cho song thân, cho Phượng . . .
Khác v
i thường l, nhà vua đích thân trao bát yến cho quan tân khoa, có c Hoàng hu, Hoàng phi cùng d. Thy Quan Trng khôi ngô tun tú Hoàng hu thích lm, ghé tai nói nh vi nhà vua câu gì. Nhà vua ân cn:
- Ch
ng hay Trng Nguyên đã đính b gia tht chưa vy?
Câu h
i này, c như sách truyn đã tng k li: Đi vi nhng người thích cu thân thì sn sàng b ngay cái nghĩa tao khang chi thê, bt kh h đường”. Đi vi hôn quân ám chúa, mun chn r đông sàng, thì li là nhát gươm cho k t chi.
Không do d
, s hãi, Lương Thế Vinh ngang nhiên tâu:
- B
m chúa thượng, h nhân đã có nơi đính ước.
Hoàng h
u bùi ngùi:
- Ch
c nàng kia phi là mt trang quc sc thiên hương?
Th
ế Vinh tâu:
- Hi
n thê tương lai ca h nhân, cô y ch là mt cô con gái quê mùa chân cht, nhưng li là cháu ca mt cu đại thn đã tng đắc ti vi triu đình.
Vua Thánh Tôn xám m
t, c ch tht thác:
- Là quan
đại thn nào vy?
Khi Th
ế Vinh k đến ni oan khiên ca Phm đại nhân ngày trước. K đến đâu, nhà vua đều lc đầu chán nn đến đó.
Nhà vua th
dài:
- Ông cha ta
đã làm nên nhiu vic nghiêng tri lch nước, nhưng cũng không phi không lưu di nhng oan c không ít.
Nh
ư nh ra điu gì nhà vua nói:
- Nh
ưng ta đã ra lnh cho quan ng x án sát xét li ri mà! Ta cũng có cho vi ông y ra giúp nước, nhưng chc trong lòng còn gin. . .”
. . . “Đúng là m
t ông Vua nhân t, chơn chúa ca ta đây ri!” Thế Vinh ngm nghĩ.
Hoàng h
u ngm ngùi:
- Chúa th
ượng và ta mun gia ân cho quan trng nhưng không thành. Nghe nói quan tân khoa là mt nhà toán pháp lng danh, ta mun quan tân khoa làm Thái phó. . .
Th
y Trng Nguyên vn không l sc vui. Hoàng hu li hi:
- Th
ế quan tân khoa mun chúa thượng ban thưởng gì nào?
Th
ế Vinh rp đầu:
- Th
n không dám mc ti khi quân, nhưng ch xin b h cho thn được làm tròn con s ca Nh Thp Bát Tú Tao Đàn mà thôi.
Nhà vua b
ng v bàn:
- Ti
u nhân đắc chí! Ta là Tao Đàn Nguyên Súy, ta có Hng Đc Quc Âm thi tp! Các v khác đều là nhng thi nhân lng ly, có nhng thi phm để đời! Quan tân khoa có đánh giá mình quá đáng không đấy!
- “Ông vua nào c
ũng ch là tên ngo mn, coi tri bng vung. Tht đáng tiếc!”
Th
ế Vinh nghĩ vy nhưng chàng vn t tn:
- Theo nh
ư di hun ca gia sư, con s hai mươi by ca hi Tao Đàn không phi con s cát tường.
Nhà vua nói mát:
- Th
ế thì nhà ngươi có biết gì v ngh thut không nh? Hãy c bình thân nói ta nghe.

Hình nh Kim L bng ào p hin ra, Như mun chút hết ni ut c. Thế Vinh nói mt hơi:
- Th
ưa Chúa Thượng, ca nhc cung đình ch v ca, múa! Nhã nhc tuy trang trng , uy nghi có b dy là truyn thng t đời Lý- Trn, nhưng li b gic Minh kìm hãm quá lâu, li ch quanh qun nơi nhà vua, ph chúa, ging như nhng nước h trong cung, tuy có trong, có mát nhưng không th lan ta ra nhng rch ngòi sông h bên ngoài. Xin b h tha ti: Hu thế s ch nh ti nhng phong ba st thép, mang ánh la an dân dit bo trong Bình Ngô Đi Cáo ca Nguyn Trãi, nhiu hơn nh đến tiếng đao thương, nga hí nơi i Chi Lăng! Cái s hu do chiến trn mang li, s bay theo khói trn. Cái s tn do văn hóa mang li mi là vĩnh cu! Còn trong dân gian ư? Văn hóa, nht là âm nhc . . .
Hoàng h
u ngc nhiên:
- Ngoài ch
n dân dã cũng có âm nhc ư?
Th
ế Vinh không t ái:
- Muôn tâu: Âm nh
c ngoài dân gian phong phú lm, nó bt đầu t con tim ri đi thng vào con tim. Nó là tiếng hát mc đồng, tiếng bà m ru con, tiếng hát đối, hát bè ngày mùa, tiếng rao hàng, tiếng lá tre xào xc, tiếng gió đầu mùa reo vui lun trong nhng mái tóc thanh xuân, tiếng là bàng rơi khô khc xung sân vng trong nhng đêm mt ng. Thy đều là âm nhc c. Nhưng hi ôi! Tt c, ging như loài lan di, mnh nhánh nào mun len li, lan làm sao thì lan, nhánh nào cm nng thì tàn li. . . không được h thng gì c. Tt c, ging như nhng ngôi sao l loi trên tri.
Th
y nhà Vua có ý dịụ cơn nóng gin. Lương Thế Vinh nói luôn:
- N
ếu như b h không chê thn thô lu, thn có son mt b sách “Hý Phường Ph Lc”. Nhng mong được long nhan nhã giám . . .
Thánh Tông
đổi gin làm vui, thy không khí bt căng thng, Hoàng hu nói vào:
- Ta có nghe quan tân khoa tinh thông âm nh
c, biết điu khin ngũ âm, chng hay nhc khí nào quan tân khoa sành dùng?
Th
ế Vinh, thy đã đến lúc phi thuyết phc ông Vua tuy nhân t nhưng kiêu căng này bng ngay con tim ca chàng. Chàng xin cho mang đến mt cái ng sáo.

. . . Tiếng sáo ca Thế Vinh bay vút lên, mi có mt khúc do đầu mà âm thanh như có nhng cơn mây đen kéo đến. Thêm mt khúc na như có cơn giông. Thế Vinh thi thêm na, như có nhng làn gió Thu rì rào gi tình yêu đến. Thi thêm khúc na, có nng xuân m êm hin du.
Nhà Vua, Hoàng h
u và qun thn v tay reo mng. Mt rng hn h:
- Th
t là Sư Quyên, Sư Khoáng tái sinh! Được lm! Ta s tn phong quan trng làm đ nh thp bát tú . . .
Th
y Thế Vinh mt vn bun rười rượi, Thánh Tông hi:
- Nhà ng
ươi có điu gì cn nói na không?
Th
ế Vinh li rp đầu:
- Xin b
h cho thn cn t đôi li, tuy bây gi nước nhà thnh tr nhưng đấy ch là b ngoài! Bên trong người dân vn còn ca thán nhiu lm. Xin tha cho thn c gan, c như thế này, triu đình đã t cô lp mình ri.
Nhà vua g
n tng tiếng:
- Dân có ca thán
ư? H ca thán điu gì cơ ch?
Th
ế Vinh tâu:
- Dân không chê trách tri
u đình bây gi nhưng vn hoài vng v s no đủ, âu ca ca các đời ca tiên đế thi trước bng câu phong dao:
Đ
i vua Thái T Thái Tông
Thóc lúa
đầy đồng trâu chng mun ăn.
Nhà vua xám m
t:
- Nh
ư vy, thi bây gi vn còn có người dân b đói ư?
Th
ế Vinh vn bình tĩnh:
- Muôn tâu, bây gi
, tuy không đó đói khát, nhưng chiến tranh phía Nam vn c trin miên. V chính tr thì thn quyn vn còn xen ln vào triu chính quá nhiu. Xin b h ct bt bng lc ca gii tăng l, gim s lm quyn ca sư sãi vào vic nước. Không nên xây thêm chùa chin na. Còn v chinh chiến phương Nam, nếu c ly vic võ b để chế ng man di, thì khác nào như ly đá đè lên cây c, ri ra nó cũng len li nhô lên. C như ngu ý ca thn, bn Trà Toàn ca Chiêm, bn Cm Công ca Lão Qua, không nên ly binh đao để chinh phc chúng, ch nên ly đức hiếu sinh để giáo hóa chúng mà thôi! Xin b h xem xét . . .

Võng anh đi trước . . .

Trong lúc
đó, ti làng Cao Lương. Tin Lương Thế Vinh được đắc th tân Trng Nguyên làm rung rinh c Trn. Nghĩ ngay đến vic phi t chc đón rước quan Nghè, các lý lch hi nhau: “Con đường t cái quan vào làng, mùa này sũng nước làm sao võng quan Nghè đi được đây? Thế là các tráng đinh được t tp li. Nhng đèn bão, đèn nhà, nhng bó đuc bp bùng trong đêm, hp vi ánh trăng rm để h làm đường. Chng ai bt buc ai, mà ai ai cũng cm thy làm đường cho quan tân khoa là mt nim kiêu hãnh cho làng, cho xã, cho c gia đình ca h na.

Không có bút mc nào t xiết ni xúc động ca cô Phượng. Trăng hôm nay sáng hơn, gió hôm nay gi tình hơn, mơn trn hơn. Cô khêu t ngn đèn ri thp nhang vái cha:
- B
ơi, công lao ca b dy bo cho Thế Vinh hôm nay đã đạt thành ri đấy, b có linh thiêng v đây chung vui nim hnh phúc này vi con.
Thân m
u ca Thế Vinh bước vào nhà, bà ch cho Phương van vái xong, vi nm tay cô kéo xnh xch:
- Mau qua bên nhà, có quan s
đến ch cho nghi thc đón ông Nghè.
M
t tri đã lên cao chng hơn mt con sào, dân chúng làng Si, k thì đang lúi húi cy lúa,  gieo m trong nhng cánh đồng chiêm trũng, k đang làm than tn trên ngun, bng nghe văng vng tiếng chuông, tiếng trng . . . Ri như có gì thn k mách bo. Không ai bo ai, h đổ xô ra đường cái, nơi có mt đoàn người nga, c qut đủ màu pht phi, đang tin hô hu ng đi r vào làng.
Quan tân khoa
đã v.
Phút ch
c cây go đầu làng đã đông đặc nhng người. Cha m ca Thế Vinh, ca cô Nghè Phương và dĩ nhiên mt chiếc võng xanh, có lng xanh đang ch quan Trng.

Quan trng, xúng xính trong áo Trng Nguyên xanh, trên con nga trng như tuyết. Có hai người lính cm lng vàng che hai bên. Chàng xung nga. Lý Trưởng chy đến trước vái:
- Làng ta r
t vinh hnh đón mng hng ân ca Chúa thượng đã ban cho làng mt quan tân trng. Kính thnh. . .
Th
ế Vinh nói:
- Tôi không dám, tôi là con c
a làng xã, làm đến chc gì cũng là con ca làng xã mà thôi.
Chàng nói xong, m
t c dáo dác như kiếm tìm, biết ý, lý trưởng ch v phía đám đông, trong đó có cha, có m, có chiếc võng cũng mu xanh ca Phượng đang ch. . .
Th
ế Vinh vn ngơ ngác như mun tìm mt hình bóng xa m nào khác. . .

Võng lng và đoàn người đi qua Gò Ni, đó có cơ man là trâu và đám mc đồng đợi sn:
đứa bo ming la to:
- Mày
đậu ti Trng Nguyên ri sao Vinh?
L
p tc chúng bn bt ngay mm anh ta li:
- Không mày tao v
i quan Trng được đâu, mày trông kìa, đến như sai nha, lý dch hàng ngày ming mm toàn la, phách li vi dân chúng, nay cũng còn khúm núm na là. . .
Nh
ưng thng Tô Đch, người b bt mm là tên là Tô Đch vn vùng vy la ln:
- Th
ng Trng Nguyên ơi, có nh bn ta không?
L
n này thì Thế Vinh nghe được, anh ra hiu cho phu khiêng võng:
- Ng
ng li, ngng li,, ta có chuyn cn.
Th
ế Vinh bước xung, chàng chy ngay đến nhng người chăn trâu . . . “ Ti thân chúng mày, bao nhiêu năm qua đi thế mà vn còn ru rú vi con trâu. . .” Thế Vinh nghĩ như thế ri chàng tiến ti, ôm cht nhng người bn chân cht, mc cho đoàn người, võng lng ngơ ngác.

Riêng Phượng, cô mm cười. Cô thm khn: “ Xin cám ơn tri, cám ơn cha cho con ly được người chng chung thy . . .
Đêm hôm
đó, đúng như câu:
Giai nhân
động phòng hoa chúc d.
Thi
ếu niên kim bng qui danh đề,

L
ương Thế Vinh và Nguyn Th Năng Phương trong hoan lc và nim ái ân không sao t xiết.
Ánh tr
ăng vn dát vàng trên mái nhà, trên vưông vườn nh, trên ming giếng nước, trên nhng n hoa cà, hoa bưởi. . .
Ánh tr
ăng chùm kín c trong nhng tiếng thì thm tân hôn.

TÌNH VƯƠNG ĐN THÁC

Chi
u hôm sau, Lý Trưởng vào bm:
- Th
ưa quan tân khoa, đêm nay trên Trn có đưa đoàn chèo v đây để hát mng Quan Trng, không biết Quan Trng có bng lòng không?
L
ương Thế Vinh cùng phu nhân rt dp d. . .

Ánh trăng li ta khp đường làng, tiếng trng chèo rn rã như đánh thc nhng n hoa, ngn c đang tính đi ng sm. Ln này, dân chúng đổđến nhà quan tân khoa để va xem hát, va để xem mt Quan Trng. Riêng đám mc đồng là kéo nhau đi đông đủ, chúng c băn khoăn mãi cái câu hi không có ai gii đáp:
- Không bi
ết cái thng Vinh, cái thng bn chăn trâu y, tài gii như thế nào mà đậu ti Trng Nguyên cơ nh?
Sân ph
ơi thóc nhà quan tân khoa đã đông kín nhng người. Gánh chèo hôm nay đủ nam thanh n tú. Khi tiếng hát bt đầu ni lên là lúc tim thc ca Thế Vinh như thc gic sau mt gic ng dài! Chàng bng nh Kim Lê. Nh não lòng.
Ti
ếng trng chèo, tiếng đàn nh, ánh trăng xanh ngt. Vn là tiếng trng, tiếng nh, ánh trăng ca ngày nào. Nhưng người con gái tài sc y, gi đây nơi đâu?
Ti
ếng gia nhân ngt quãng dòng tương tư:
- Có m
t người xin vào hát mng Quan.
Kim L
kìa, nàng đột ngt xut hin trong tiếng reo vui ca dân làng, trong ng ngàng và xúc động ca Thế Vinh.
Kim L
t tn đến trước mt Phượng:
- Em xin chúc m
ng quan bà!
Ph
ương giy ny:
-
y chết, c ch em là được ri.
Kim L
vn t tn:
- Trong ni
m hoan lc ca tiu đăng khoa ri đến đại đăng khoa này. Ch cho em mt hng ân được cùng Trng Nguyên hát chung mt khúc.
Ph
ượng gt đầu, k c.

Tiếng nh, tiếng trng ni lên.
Kim L
hát va, gơi ý:
- Ai
ơi! gi ly đạo hin. Trng cây ly đức, xây nn ly nhân.
V
n cái nhìn tình t y, như mi gi. Tt c con tim trong sân chèo như ngng hn li. Không gian như lng đọng, thi gian như ngng trôi. Mt trăng lúc sáng t, lúc dt. Con tim ca Phương đau nhói.
Ti
ếng hát cách ca Thế Vinh ni lên:
Đôi ch
Di Đà.
Gái trai m
nh khe c nhà bình an.
Lòng thành th
p mt tun nhang . . .
Ti
ếng Kim L sũng nước mt:
K
t khi gp nhau
Trao l
i hn cho vn vàng thau
Dây t
ơ mành ràng buc vi nhau
Đêm thu rày xuôi mình ch
nh nh
C
m thương ngm ngùi ba thu
Th
ế Vinh bng nghn ngào, tai chàng lùng bùng như nhng tiếng trng sai nhp, tiếng nh lc điu. Có ai đó đang nhc chàng: Hát tiếp đi, hát t đáy tim uyên nguyên chân cht ca chàng đi!
Nh
ư có mt th ma lực sai bo. Thế Vinh bng nm ly tay Kim L. Chàng ct ging:
- Yêu nhau sao l
i ng ngàng . . .

Bng có tiếng rì rm ca sm. Mt trăng b mt đám mây che khut. Mt cơn gió mnh ào p ti, đèn đóm tt hết. Thế Vinh qu xung. Phượng lao đến vc chng.
. . . “ Th
ế Vinh bng thy mt bóng ca Kim L trên sân chèo, chàng lao ra phía ca. Bóng trăng vn b che khut, nhưng có mt đim sáng như hàng trăm con đom đóm t hp li, vt v chy trước chàng.
Th
ế Vinh c thế mà chy, cái bóng sáng m dn ri tt hn.
Bóng tr
ăng xut hin, Thế Vinh thy mình đang bước tht thu v phía cây go đầu làng, chàng bng tái mt, dười mt cành thp. Thân mình Kim L đang đu đưa. Hai tay, hai chân buông thng. Chiếc khăn nhiu nàng qun quanh mình lúc nàng hát, vt v trong gió. . .
Th
ế Vinh lao ti, nhưng sm chp li ni lên. Chàng lảo đảo. . .”
. . . Th
ế Vinh di mt, gió lành lnh t khuôn ca s thi vào, mách bo cho Thế Vinh biết là chàng va tri qua mt cơn ác mng. Có git nước mt như ai đó va để li trên má chàng.

Phương chy vào:
- Chàng
đã lai tnh ri ư?
- Ta
đang thc hay mơ thế này?
- Vâng chàng
đã mê man gn na tun trăng ri . . .
Th
ế Vinh hi ngay:
- Kim L
đâu ri?
Ph
ượng khóc:
- Nàng
đã treo c t vn ngay t ti hôm y. . .

Thế Vinh để chân trn bước ra mái hiên, trăng mun gác chênh chênh trên nhng tàu cau đen thm.
Có vài vì sao l
c!

NGUYN TRNG HOÀN ( HNPD )

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn