Lưu Bị ba lần tới lều tranh để mời Gia Cát Lượng làm quân sư. Ảnh minh họa: CRI

Gia Cát Lượng là một quân sư toàn tài có khả năng "liệu việc như thần", một nhà ngoại giao cự phách và cũng là một nhà phát minh tài năng. Khi nhắc đến mối quan hệ giữa Lưu Bị và Gia Cát Lượng, dân gian vẫn thường lưu truyền câu chuyện Lưu Bị ba lần đến lều tranh tìm Gia Cát Lượng cũng như sự trân trọng tài năng tuyệt đỉnh của Lượng.

Trong mắt của người đời sau, khi Gia Cát Lượng đồng ý về bên Lưu Bị làm quân sư, hai người thân thiết và gắn bó như cá với nước. Lưu Bị và Gia Cát Lượng trở thành hình mẫu chuẩn trong quan hệ quân – thần.

Tuy nhiên, theo Đài phát thanh Quốc tế Trung Quốc CRI, điểm lại một số sự kiện trong thực tế lịch sử Trung Quốc, người ta hiểu rằng, sau khi Lưu Bị tam cố thảo lư đến khi gửi con ở Thành Bạch Đế, quan hệ giữa Lưu Bị và Gia Cát Lượng không hề thân thiết như "Tam Quốc Diễn Nghĩa" khắc họa. Khổng Minh càng không phải là người được Lưu Bị ưu ái nhất ở nước Thục.

Sau trận Xích Bích, Lưu Bị tiến hành giành Tây Xuyên, dù Gia Cát Lượng trấn giữ Kinh Châu, nhưng Lưu Bị vẫn dùng Bàng Thống và Pháp Chính làm người trợ thủ chính để lấy Thục. Chỉ tới sau này Lưu Bị mới điều Gia Cát Lượng dẫn quân vào Tây Xuyên.

Ở cuộc chiến giành Hán Trung, trợ thủ chính cho Lưu Bị vẫn là Pháp Chính, còn Gia Cát Lượng chỉ ở phía sau làm công tác hậu cần. Trong chiến dịch này, Gia Cát Lượng không có tác dụng nhiều ở vai trò tham mưu. Đến khi Lưu Bị ngồi vào chiếc ghế Quân Vương của Hán Trung, vị trí của Gia Cát Lượng vẫn xếp sau Pháp Chính.

Một thực tế khác mà sử sách ghi chép lại, rằng Lưu Bị vô cùng tin tưởng em trai thứ Quan Vũ. Ông giao cho Quan Vũ trấn thủ Kinh Châu, một nơi vô cùng quan trọng, nhưng cuối cùng thất bại. Nếu khi đó Lưu Bị cho Quan Vũ vào Xuyên Trung, để Gia Cát Lượng lưu lại Kinh Châu thì rất có thể kết cục không thảm hại như vậy.

Sau khi Quan Vũ thất thủ ở Kinh Châu, Lưu Bị điều binh đánh Ngô, nhưng cũng không cho Gia Cát Lượng tham gia, thậm chí không hề quan tâm tới ý kiến của Lượng. Sau khi quân Thục bị lửa bao vây, thất bại thảm hại, Gia Cát Lượng mới cảm thán rằng: "Nếu có Pháp Chính ở đây tất khuyên được Chủ không tiến quân sang phía đông, giờ tiến quân sang đông, tất rơi vào hiểm nguy." Câu nói này cho thấy, trong mắt Lưu Bị, vị trí số một thuộc về Pháp Chính chứ không phải Gia Cát Lượng.

Bất đồng quan điểm

Để giải thích cho thực tế này, có nhiều lý do. Đầu tiên, bởi tư duy chiến lược của Lưu Bị và Gia Cát Lượng không thể thống nhất. Theo "Long Trung đối sách", Gia Cát Lượng cho rằng cách duy nhất để Lưu Bị củng cố quyền lực chỉ có thể là chiếm cứ Kinh Châu và Ích Châu. 

Kinh Châu khi đó do Lưu Biểu, một người đã già lại không có người kế nghiệp thực sự tài giỏi, nắm giữ. Nếu Lưu Bị chiếm Kinh Châu thì đường vào nước Thục sẽ rộng mở, đồng thời có lợi thế về phòng thủ vì Kinh Châu được Hán Thủy và Miện Thủy che chở. 

Về phần Ích Châu, đây là vùng đất do Lưu Chương, một tôn thất khác của nhà Hán, nắm giữ. Người này cũng không phải tay gian hùng tới mức không thể đánh bại. Ngoài ra, Ích Châu chính là đất khởi nghiệp của Bái Công Lưu Bang, là vùng đất cực kỳ hiểm trở, sản vật phong phú. 

Sau khi chiếm cứ Kinh Châu, Ích Châu, Lưu Bị chỉ còn việc ổn định lãnh thổ, xây dựng quân đội, bắc địch Tào Tháo, đông hòa Tôn Quyền chờ thời cơ thiên hạ có biến để tiêu diệt cả hai đối thủ chính, thống nhất Trung Quốc. 

Tuy nhiên, Lưu Bị lại là người theo chủ nghĩa cơ hội vô cùng nóng nảy, chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt, không có cái nhìn chiến lược lâu dài, chỉ muốn chiếm cứ một phương, làm vương ở một nước là thấy thỏa mãn rồi, nên không coi trọng ý tưởng liên kết với Ngô của Gia Cát Lượng.

Bên cạnh đó, Lưu Bị không tin tưởng Gia Cát Lượng. Anh trai của Gia Cát Lượng là Gia Cát Cẩn giữ trọng trách ở nước Ngô, hơn nữa từng là sứ thần nước Ngô sang Kinh Châu thương lượng. Phải đối mặt với mối quan hệ phức tạp ấy, Lưu Bị vẫn không xóa bỏ được mối nghi ngờ cá nhân với Gia Cát Lượng.

Trong "Độc thông niên luận", Vương Phu Chi cũng có những phân tích rất sâu sắc về mối quan hệ giữa Lưu Bị và Gia Cát Lượng. Ông viết rằng, ý tưởng của Gia Cát Lượng là nhất định phải giữ Hán, diệt Tào. Nếu không liên kết với Đông Ngô mà phải chịu sự khống chế của nó, thì khó lòng tiến hành Bắc Phạt. Còn ý đồ của Lưu Bị lại khác. 

Lưu Bị lúc đầu muốn tự cường, sau lại muốn tự lập vương nên sau này đã hợp nhất với Quan Vũ. Vì thế Lưu Bị không tin Gia Cát Lượng bằng Quan Vũ. Lòng nghi ngờ mối quan hệ giữa Lượng và Đông Ngô quá sâu sắc, thậm chí Lưu Bị còn nghi ngờ Lượng câu kết với Tử Du.

Về sự kiện gửi con ở Bạch Đế Thành, Lưu Bị để Gia Cát Lượng nhận Lưu Thiện làm con nuôi có thể coi là chuyện cực chẳng đã. Khi Lưu Bị sắp lâm chung, mâu thuẫn giữa Ích Châu và Kinh Châu đã vô cùng sâu sắc, Lưu Thiện lại không phải là Quân Vương kiệt xuất, không đủ sức xử lý tình thế phức tạp khi đó, hơn nữa Pháp Chính, Bàng Thống đã qua đời, người còn lại có thể dựa vào chỉ có Gia Cát Lượng.

Những sự kiện lịch sử cho thấy Gia Cát Lượng và Lưu Bị không hề thân thiết như cá với nước mà "Tam Quốc Diễn Nghĩa" vẫn ca ngợi. Thậm chí Gia Cát Lượng còn không được Lưu Bị tin dùng vì mối quan hệ cá nhân.

Mauro Prosperi, một cựu vận động viên Olympic, trải qua nhiều thử thách trong hơn 9 ngày lạc tại sa mạc lớn nhất thế giới, Sahara. Ảnh: Independent

"The Marathon des Sables" là giải đấu vô cùng khó khăn khi nó diễn ra trong 6 ngày trên chặng đường đua dài gần 250 km tại sa mạc lớn nhất thế giới, Sahara. Do vậy, Mauro Prosperi, một cựu vận động viên Olympic, phải ký vào mẫu đơn xác nhận nơi ông muốn "yên giấc ngàn thu" nếu khả năng xấu nhất xảy ra trong quá trình chạy đua. 
Thời điểm Prosperi đăng ký, ông là người thứ 80 tham gia giải chạy "The Marathon des Sables". Cựu vận động viên Olympic cho biết, phong cảnh ở Morocco khiến ông cảm thấy phấn khích. Sau 4 ngày, ông đạt thành tích khá tốt khi giữ vị trí thứ 4. Tuy nhiên, may mắn không mỉm cười với Prosperi khi ông phải đối mặt với cơn bão cát kinh hoàng kéo dài 8 giờ. "Cát quất vào mặt tôi tới tấp. Nó giống như một trận bão của những chiếc kim khâu vậy", BBC World Service dẫn lời Prosperi. 

Sau đó, ông lạc mất đoàn chạy và chỉ còn trơ trọi giữa sa mạc mênh mông. Trong gần 10 ngày tiếp theo, Prosperi phải vật lộn để tồn tại nơi sa mạc khắc nghiệt với chỉ một con dao, một la bàn, một túi ngủ và chút đồ ăn khô trong ba lô. Bản năng sống còn của cựu vận động viên marathon giúp ông nhớ rõ, nước tiểu đã qua xử lý có thể uống khi khát. Vì vậy ông buộc phải đi tiểu vào trong chai để giữ lại dùng khi cần. Thậm chí, ông còn sử dụng chúng để nấu ăn. 

Vận động viên người Italy tham gia giải chạy đường dài qua sa mạc năm 1994. Ảnh: Independent

Ngày thứ hai sau khi lạc, hy vọng về nhà của Prosperi cũng vụt tắt nhanh như ngọn lửa ông dùng để thu hút sự chú ý của một chiếc trực thăng cứu hộ nhưng vô ích. 
Sau hai ngày, ông phát hiện một đền thờ Hồi giáo, nơi những người du mục Bedouin nghỉ chân khi băng qua sa mạc, và ở đó trong 3 ngày. Prosperi trèo lên nóc đền thờ để cắm cờ Italy vì ông nghĩ nó là dấu hiệu rõ nhất giúp những người tìm kiếm biết vị trí của ông. Cùng lúc ấy, người đàn ông Italy phát hiện một đàn dơi trên nóc đền. "Tôi bắt khoảng 20 con dơi, cắt đầu, uống máu và ăn thịt chúng", Prosperi chia sẻ.  Khó khăn dường như vẫn chưa chấm dứt khi Prosperi thất bại trong việc thu hút sự chú ý của trực thăng lần hai. Trong giây phút tuyệt vọng, ông đã quyết định tự tử. Ông hy vọng mọi người sẽ phát hiện thi thể của ông tại ngôi đền và khi đó, vợ ông sẽ được hưởng một khoản tiền trợ cấp. Nhưng một lần nữa, ý định tự sát của vận động viên người Italy không thành. Ông như bừng tỉnh và tìm lại mục đích sống. Vận động viên nhớ lại lời khuyên ông nhận được trước lúc tham gia cuộc đua và tiếp tục hành trình tìm đường về. Trong suốt chuyến đi gian nan này, Prosperi đã ăn rắn, thằn lằn và những loài thực vật nhỏ ở lòng sông cạn trên sa mạc. 

Trong khi đó, ban tổ chức giải chạy cùng người thân của Prosperi mở các cuộc tìm kiếm khắp sa mạc Sahara. Họ tìm thấy một vài dấu vết của vận động viên người Italy để lại và nghĩ rằng ông đã hết hy vọng sống. 

Prosperi kịp lấy lại niềm tin và mục đích sống sau lần tự tử không thành. Ảnh: Independent

Nhưng trong ngày thứ 8, tình trạng của Prosperi đã cải thiện khi ông phát hiện một ốc đảo có nước. Ngày tiếp theo, ông gặp một nhóm phụ nữ trong một ngôi lều lớn. Họ giúp ông cầu cứu cảnh sát. Những người phụ nữ cho Prosperi biết ông đang ở lãnh thổ của Algeria sau hành trình lang thang 219 km. Các bác sĩ tại bệnh viện thuộc tỉnh Tindouf, Algeria, cho biết, vận động viên Italy đã giảm 16 kg chỉ trong vòng 9 ngày tại sa mạc. Hiện tại, cơ thể của Prosperi chỉ tiếp nhận thức ăn dạng lỏng và nó cần khoảng hai năm để hồi phục hoàn toàn. 

Bốn năm sau, Prosperi đã trở lại và chinh phục chặng đường mà suýt chút nữa chôn vùi ông. Kể từ đó, vận động viên người Italy đã tham gia 8 cuộc chạy đua đường dài trên sa mạc. Kế hoạch trong năm tới của Prosperi là chinh phục chặng đường chạy dài 7.000 km qua các khu vực Sahara, Agadir, Đại Tây Dương, Hurghada, Ai Cập và Biển Đỏ.