Tin Tức ngày 03 tháng 11 -2025:

Thứ Hai, 03 Tháng Mười Một 20256:47 SA(Xem: 359)
Tin Tức ngày 03 tháng 11 -2025:
TQVanchuyen
*************

Châu Âu tái vũ trang : Thức tỉnh chiến lược hay hỗn loạn có hệ thống ?

Phan Minh

Sau nhiều thập kỷ thu hoạch "lợi tức hòa bình", châu Âu đang tái vũ trang với tốc độ nhanh chóng, nhưng một cách thiếu tổ chức và thậm chí mơ hồ. Tuy nhiên, an ninh của châu lục giờ đây phụ thuộc vào một chính sách quân sự đúc kết tập thể và phải dựa trên một ngành công nghiệp quốc phòng ít phụ thuộc vào Hoa Kỳ hơn.

Quảng cáo

Đối mặt với hành động hiếu chiến của Nga đi kèm với những khiêu khích và các chiến dịch đe dọa ngày càng gia tăng, các quốc gia châu Âu đang tái vũ trang. Thái độ khó đoán của chính quyền Trump càng thúc đẩy lục địa già trong việc nắm lấy vận mệnh của mình trong lĩnh vực quốc phòng.

Tuy nhiên, việc mua sắm vũ khí diễn ra một cách rời rạc. Châu Âu [cả các quốc gia thành viên Liên Hiệp Châu Âu (EU) và không phải thành viên] vẫn phụ thuộc nhiều vào Mỹ trong lĩnh vực này ; và ngành công nghiệp quốc phòng của họ phát triển rất chậm, mặc dù đã có những tiến bộ gần đây.

Kết thúc một ảo tưởng

Cuộc chiến ở Ukraina là một phép thử đối với châu Âu. Sau hơn ba thập kỷ giảm vũ khí để thu về "lợi tức hòa bình" trong giai đoạn hậu Chiến tranh Lạnh, ngân sách quân sự tăng lên, kèm theo các thông báo về đơn đặt hàng xe tăng, máy bay chiến đấu và tên lửa.

Việc tái kích hoạt lực lượng dự bị được ưu tiên, cũng như việc thúc đẩy các ngành công nghiệp vũ khí. Mặc dù muộn màng, nhưng sự thay đổi này minh chứng cho một sự tiến bộ lớn. Châu Âu không còn coi mình là một lục địa giàu có, quá thảnh thơi khi giao phó cho Hoa Kỳ bảo vệ về mặt an ninh (bao gồm cả hạt nhân), mà không cần nỗ lực thực sự. Do đó, những chỉ trích từ Washington về việc các quốc gia châu Âu thiếu đầu tư vào quốc phòng là hoàn toàn hợp lý.

Tuy nhiên, việc tái vũ trang, dù cần thiết, lại diễn ra trong sự hỗn loạn và vội vàng vì hành động này chủ yếu được thúc đẩy bởi nỗi sợ hãi hoặc sự nhận thức, chứ không dựa trên một kế hoạch cụ thể. Liên Âu, mặc dù chi tiêu nhiều hơn, nhưng không thể xác định một tầm nhìn tổng thể để xây dựng một nền quốc phòng có tổ chức.

Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), chi tiêu quân sự của các quốc gia châu Âu đã tăng kỷ lục 17% vào năm 2024, đạt 693 tỷ đô la. Tất cả các quốc gia EU, ngoại trừ Malta, đều tăng ngân sách quốc phòng. Đức, vốn lơ là trong việc chi tiêu quốc phòng, đã tăng vọt 28%, đạt 88,5 tỷ đô la, trở thành nhà đầu tư quân sự lớn thứ tư thế giới, điều mà chỉ vài năm trước là chuyện không tưởng. Ba Lan là quốc gia dành tỉ lệ GDP lớn nhất cho quốc phòng : 4,2% hiện nay so với 2% vào năm 2021, và điều này cho thấy một nỗ lực khổng lồ. Mục tiêu của Vacxava là đạt 5% vào năm 2026.

Một cuộc tái vũ trang rời rạc

Về những chính sách tái vũ trang tại châu Âu, có thể thấy nhiều chiến lược khác nhau tùy vào mỗi quốc gia. Đức đầu tư vào Zeitwende (thay đổi kỷ nguyên) của mình vào việc mua sắm vũ khí của Mỹ : máy bay F-35, tên lửa Patriot, trực thăng CH-47 Chinook...

Pháp, với đạo luật chương trình quân sự 2024-2030 trị giá 413 tỷ euro, chú trọng vào tự chủ và khả năng răn đe hạt nhân, đồng thời vẫn hướng đến ngành công nghiệp quốc nội.

Ý và Tây Ban Nha hiện đại hóa hải quân và không quân (các chương trình FREMM, Eurofighter), đồng thời vẫn rất gắn kết với Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO). Các quốc gia Baltic và Scandinavia tập trung vào việc bảo vệ lãnh thổ (siết chặt biên giới) và phát triển cơ sở hạ tầng tiếp nhận quân đội đồng minh.

Châu Âu đang tái vũ trang một cách hỗn loạn : Cộng Hòa Séc mua lá chắn tên lửa, Đức phóng vệ tinh, Litva mua drone của Thổ Nhĩ Kỳ và Israel, mà không có một nỗ lực phối hợp và hợp lý hóa các đơn hàng.

Mặc dù sự đa dạng này phản ánh các nhu cầu thực tế và cấp bách trong bối cảnh mỗi quốc gia nhìn nhận khác nhau về tính cấp bách, do vị trí địa lý cũng như các mối đe dọa được cho là trực tiếp hay xa xôi, hoặc do truyền thống quân sự, nhưng sự thiếu nhất quán dẫn đến tình trạng phân mảnh công nghiệp và vận hành. Các quân đội châu Âu hiện đang sử dụng gần 180 hệ thống vũ khí khác nhau, so với khoảng 30 hệ thống ở Mỹ. Sự không đồng nhất này làm tăng chi phí, phức tạp hóa hậu cần, với vô số phụ tùng khác nhau và các kỹ năng cần duy trì, khiến cho khả năng tương tác giữa các hệ thống vũ khí và quân nhân trở nên rất khó khăn.

Mua sắm vũ khí từ bên ngoài

Ba Lan minh họa cho những mâu thuẫn phát sinh từ nhu cầu an ninh ngay lập tức và sự không nhất quán về chiến lược. Quốc gia Đông Âu này, vẫn đi trước Đức về chi tiêu quân sự, đã trở thành động lực quân sự của châu Âu, ít nhất là ở phía Đông, nhưng với cái giá phải trả là sự phụ thuộc lớn vào các nhà cung cấp nằm ngoài châu Âu.

Tháng 08/2025, Ba Lan đã ký một hợp đồng mua 180 xe tăng K2 Black Panther của Hàn Quốc, trị giá khoảng 6,5 tỷ đô la. Đồng thời, Vacxava cũng mua các lựu pháo K9 và máy bay FA-50 từ Seoul, và mua xe tăng Abrams của Mỹ.

Ba Lan đã quay sang các nhà sản xuất có khả năng cung cấp vũ khí chất lượng cao một cách nhanh chóng để tăng cường sức mạnh một cách rõ rệt. Tuy nhiên, những lợi thế này lại đi kèm với những bất lợi thực sự. Ba Lan phụ thuộc vào hậu cần nước ngoài, và khâu bảo dưỡng trở nên phức tạp về mặt phụ tùng cũng như kỹ năng cần thiết đối với các thiết bị khác nhau.

Nhưng Ba Lan không phải là quốc gia duy nhất trong tình thế này. Ai cũng biết rằng thông qua NATO, Mỹ đóng vai trò lớn đối với an ninh châu Âu. Mái che hạt nhân của Washington là một minh chứng rõ rệt. Hơn nữa, Hoa Kỳ là nhà cung cấp vũ khí chính cho các quốc gia châu Âu. Máy bay F-35, biểu tượng của sự phụ thuộc này, hiện là chiến đấu cơ tiêu chuẩn của nhiều lực lượng không quân châu Âu. Đức đã lên kế hoạch mua 35 chiếc, với những đợt giao hàng đầu tiên vào năm 2026, Bỉ đã đặt 34 chiếc, Ba Lan 32 chiếc và Đan Mạch 27 chiếc, hiện đã được nhận. Phần Lan đã ký hợp đồng mua 64 chiếc, được giao từ giờ đến năm 2030, trong khi Hy Lạp dự định mua tới 40 chiếc. Na Uy và Hà Lan mỗi quốc gia đã mua 52 chiếc, hầu hết đã sẵn sàng hoạt động. Ý có khoảng 90 chiếc F-35, Vương Quốc Anh dự tính mua 138 chiếc, trong đó khoảng 60 chiếc đã được giao. Cuối cùng, Thụy Sĩ đã đặt 36 chiếc, giao từ năm 2027 và Cộng Hòa Séc 24 chiếc, với các đợt giao hàng đầu tiên dự kiến vào khoảng năm 2031.

Điều đó cho thấy rằng nhiều quốc gia châu Âu đã ưu tiên mối quan hệ với Mỹ, dù phải mua một hệ thống vũ khí bị khóa, bởi F-35 ràng buộc bên sử dụng với mạng lưới hậu cần của Mỹ về bảo dưỡng, huấn luyện và cập nhật phần mềm.

Sự phụ thuộc công nghệ này đặt ra một vấn đề chiến lược lớn, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ được lãnh đạo bởi một chính quyền hỗn loạn và khó lường. Trong trường hợp xảy ra khủng hoảng xuyên Đại Tây Dương, điểm yếu này có thể nhanh chóng làm giảm đáng kể hiệu suất của đội máy bay F-35 của châu Âu.

Vì vậy, châu Âu không thể thoát khỏi sự giám sát của Washington, như thể đang mua an ninh của mình dưới hình thức tín dụng chính trị, mà không có một bảo đảm vững chắc. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nhấn mạnh điều này tại Sorbonne vào tháng 04/2024 : "Đã đến lúc châu Âu trở thành một cường quốc."

Sự phụ thuộc vào Mỹ là hoàn toàn hợp lý nếu châu Âu không có nền tảng kỹ thuật và công nghiệp để sở hữu một chiến lược quốc phòng tự chủ thực sự. Nhưng thực tế không phải vậy. Châu Âu có Airbus, Dassault, Thales, Leonardo, Safran, MBDA, Rheinmetall, Nexter, đều là những "ông lớn" toàn cầu. Châu Âu có rất nhiều năng lực kỹ thuật, nhưng thiếu sự phối hợp và quyết tâm chính trị.

Các chương trình Scaf (Hệ thống chiến đấu hàng không tương lai) và MGCS (Xe tăng châu Âu) là biểu tượng cho sự chậm trễ này. Chương trình SCAF lẽ ra là tương lai của sức mạnh không quân châu Âu, tuy nhiên, dự án này đã gặp phải sự trì hoãn và những bất đồng giữa các nhà sản xuất và các quốc gia thành viên Liên Âu. Chương trình MGCS, nhằm thay thế Leopard 2 và Leclerc, cũng gặp rất nhiều khó khăn. Sự thiếu đồng thuận giữa các quốc gia châu Âu dường như đã vô tình mang lại lợi thế cho các đối thủ của họ. Các nguyên mẫu xe tăng và máy bay chiến đấu của Mỹ và Hàn Quốc có thể sẽ sẵn sàng vào khoảng năm 2030. Tình hình trở nên nực cười, bởi châu Âu có nguy cơ trở thành bên mua công nghệ mà chính mình có thể sản xuất.

Có thể kết luận rằng vấn đề không phải ở ngành công nghiệp bởi châu Âu có nền tảng kỹ thuật. Vấn đề của châu Âu mang tính chính trị : liệu các quốc gia có sẵn sàng chia sẻ chủ quyền ? Họ có thể làm được, lịch sử đã chứng minh điều đó, nhưng tình hình địa chính trị hiện tại không cho phép châu Âu trì hoãn thêm.

Câu hỏi quan trọng khác là liệu châu Âu có thể giảm bớt sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ ? Không có quốc gia nào đưa ra cùng một câu trả lời cho câu hỏi quan trọng này.

Điều kiện của chủ quyền quân sự

Có một số hướng đi rõ ràng để xây dựng một ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu thực sự, có thể hướng đến một tinh thần quốc phòng chung ở châu Âu : hài hòa các tiêu chuẩn ; hợp tác trong mua sắm vũ khí ; các hợp đồng với bên ngoài phải có điều kiện nhất định ; tạo ra một "Buy European Act" (tương tự như Đạo luật Mua sắm Mỹ năm 1933)...

Với mối quan hệ rất khác biệt giữa từng quốc gia và Washington, điều quan trọng là phải thể hiện rằng các biện pháp này không nhằm mục đích tách rời khỏi Mỹ, mà chỉ để cân bằng lại mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương bởi một liên minh mạnh mẽ dựa trên các đối tác tự chủ và tự do.

Việc tái vũ trang là cần thiết, không phải chỉ để hỗ trợ Ukraina, mặc dù điều này vẫn còn rất quan trọng. Việc tái vũ trang cũng nhằm kiềm chế Nga ở khoảng cách an toàn vì có thể khẳng định rằng sự hung hăng của Matxcơva sẽ kéo dài hàng thập kỷ.

Châu Âu là một cường quốc kinh tế với tiềm lực và trí tuệ, có thể giành được chủ quyền quốc phòng mà vẫn tiếp tục hợp tác với Mỹ, nhưng giờ đây không được coi Hoa Kỳ là bạn mà là một đồng minh. Mỹ vẫn là một đối tác quan trọng, nhưng không có quyền đặt châu Âu dưới sự giám sát.

Châu Âu có nguồn lực và kỹ năng, nhưng điều châu Âu thiếu là sự đoàn kết, quyết tâm hành động và sự hiểu biết về khái niệm sức mạnh. Châu Âu đang tái vũ trang và sự thay đổi này là đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, châu Âu cần phải tái vũ trang cùng nhau trong khuôn khổ một dự án chung, nếu không, châu Âu sẽ vẫn là một gã khổng lồ kinh tế dưới "mái che" của Mỹ ngày càng có nhiều lỗ thủng.

Nguồn : The Conversation


************

Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận không cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraina

Anh Vũ, Minh Anh

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump xác nhận không xem xét việc cung cấp tên lửa Tomahawk cho Ukraina để đáp trả Matxcơva qua các cuộc tấn công sâu vào bên trong lãnh thổ Nga, ít nhất là ở thời điểm hiện tại.

Trên chuyên cơ từ Palm Beach, Florida về Washington hôm Chủ nhật 02/11/2025, khi được các phóng viên hỏi liệu ông có đang cân nhắc một thỏa thuận bán tên lửa Tomahawk, ông Trump khẳng định : "Không, thực ra là không". Tuy nhiên, ông nói thêm rằng ông có thể thay đổi quyết định.

Ông Trump và tổng thư ký NATO Mark Rutte đã thảo luận về ý tưởng chuyển giao tên lửa tầm xa Tomahawk trong cuộc gặp tại Nhà Trắng hôm  22/10 vừa qua. Ông Rutte cho biết hôm thứ Sáu, 31/10, rằng vấn đề này đang được xem xét và Hoa Kỳ sẽ quyết định.

Hôm thứ Bảy, 01/11, kênh truyền hình Mỹ CNN dẫn lời các quan chức Hoa Kỳ và châu Âu,  đưa tin, bộ Chiến Tranh Mỹ (trước là bộ Quốc Phòng) đã bật đèn xanh cho Nhà Trắng chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraina, và đã xác định rằng việc cung cấp tên lửa tầm xa cho Kiev sẽ không gây ra tác động tiêu cực đến kho dự trữ vũ khí của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn nằm trong tay tổng thống Donald Trump.

Trong cuộc gặp với tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hôm 17/10, ông Trump đã từ chối chuyển giao tên lửa Tomahawk, với lý do không muốn kho dự trữ vũ khí của Mỹ sẽ bị cạn kiệt.  Nhưng cũng chính ông là người đã nêu ý tưởng cung cấp loại vũ khí hiện đại này cho Ukraina, nhằm gây áp lực với Nga.

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã nhiều lần ngỏ ý được cung cấp loại tên lửa tối tân này của Mỹ, nhưng Điện Kremlin đã cảnh báo việc cung cấp Tomahawk cho Ukraina có nghĩa là Mỹ đối đầu trực tiếp với Nga, đồng thời đe dọa những hậu quả nghiêm trọng.

Tên lửa Tomahawk có tầm bắn 2.500 km,  đủ xa để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, tới tận Matxcơva.

Quân Nga tiến vào Pokrovks, tấn công các mục tiêu công nghiệp-quân sự Ukraina

Bộ Quốc Phòng Nga hôm nay, 03/11/2025, cho biết quân đội nước này đã tiến vào thành phố Pokrovsk của Ukraina, đồng thời tiến hành các cuộc không kích quy mô lớn trong đêm nhắm vào các cơ sở công nghiệp – quân sự của Ukraina.

Matxcơva khẳng định là các lực lượng Nga tiêu diệt những gì họ mô tả là những đội hình Ukraina đang bị bao vây gần ga đường sắt và khu công nghiệp của Pokorovks, đồng thời đang tiến vào khu vực Prigorodny của thành phố, khu vực mà phía Ukraina đang cố thủ.

Vẫn theo bộ Quốc Phòng Nga, trong đêm qua, các cuộc không kích đã nhắm vào một sân bay quân sự Ukraina, một căn cứ sửa chữa thiết bị quân sự và các cơ sở công nghiệp – quân sự cũng như là các cơ sở hạ tầng khí đốt hỗ trợ cho những đơn vị này. Reuters cho biết chưa thể xác minh độc lập các báo cáo chiến trường.

Về phần Ukraina, hôm nay, tổng thống Volodymyr Zelensky thông báo Đức đã chuyển giao thêm hai hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất. Nguyên thủ Ukraina đã cảm ơn nước Đức và thủ tướng Frederic Merz về các hệ thống tên lửa này. AP nhắc lại, gói viện trợ này đã được Đức thông qua cách nay ba tháng sau khi đã được Mỹ bảo đảm ưu tiên chuyển giao các hệ thống Patriot mới cho Berlin để bổ sung kho dự trữ.

Thông báo này được đưa ra vào thời điểm Nga tăng cường oanh kích các khu đô thị phía sau tiền tuyến, phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng năng lượng. Các số liệu do hãng thông tấn Pháp AFP phân tích cho thấy, trong tháng 10/2025, Nga đã phóng đi 270 tên lửa, tăng gần 50% so với tháng Chín, và quan trọng hơn đây là mức kỷ lục kể từ đầu năm 2023, trong khi việc sử dụng drone lại giảm bớt.

Trả lời RFI Pháp ngữ, tướng Dominique Trinquand, cựu lãnh đạo phái bộ quân sự Pháp bên cạnh Liên Hiệp Quốc giải thích :

« Những loại tên lửa này gây nhiều thiệt hại to lớn hơn trong khi drone chủ yếu dùng để nhử mồi, đánh lừa hệ thống phòng không Ukraina. Như thông lệ, vào mùa thu, Nga gia tăng các cuộc không kích đánh vào các cơ sở năng lượng Ukraina và làm cho mùa đông thêm khắc nghiệt đối với người dân Ukraina.

Năm nay đặc biệt hơn là vì tổng thống Putin tuyệt đối muốn có một thắng lợi để đưa ra các lập luận trong khả năng có đàm phán với Donald Trump. Nga thật sự muốn đánh một cú lớn vào lúc ông Trump có thể đang đổi ý, tôi muốn nói là, tỏ ra ít ủng hộ lập trường của Nga và ủng hộ nhiều hơn quan điểm của Ukraina ».


**********

Thổ Nhĩ Kỳ tiếp đón các nước Hồi giáo để bàn về tình hình Gaza

Minh Anh

Tám nước Hồi Giáo bao gồm Ả Rập Xê Út, Ai Cập, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, Indonesia, Jordani, Pakistan, Qatar, và Thổ Nhĩ Kỳ có cuộc họp cấp ngoại trưởng tại Istanbul, hôm nay, 03/11/2025,để thảo luận về tình hình ở Gaza.

Cuộc họp diễn ra sau hơn ba tuần kể từ khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực tại Gaza. AFP lưu ý, những nước Hồi giáo này đã từng được tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp đón hồi cuối tháng 9/2025, bên lề cuộc họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc. Sáu ngày sau, nguyên thủ Mỹ đã công bố kế hoạch hòa bình cho Gaza, bao gồm 21 điểm.

Đối với Thổ Nhĩ Kỳ, nước chủ nhà, mục tiêu cuộc họp hôm nay là vừa giúp duy trì lệnh ngừng bắn, vừa tái khẳng định vai trò của Ankara trong hồ sơ Gaza.

Thông tín viên Anne Andlauer tại Istanbul giải thích :

« Những nước có mặt tại Istanbul hôm nay là những quốc gia thuộc thế giới Ả Rập mà tổng thống Mỹ Donald Trump hy vọng sẽ giúp kế hoạch hòa bình ở Gaza của ông thành công, qua việc tiếp tục duy trì sức ép với Hamas, tham gia vào lực lượng bình ổn quốc tế tương lai hoặc cung ứng các nguồn quỹ để tái thiết vùng lãnh thổ này.

Hakan Fidan, trưởng đoàn ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, người tiếp đón các đồng cấp, đã xem cuộc họp hôm nay như một cách thức để điểm lại việc thực thi lệnh ngừng bắn, dự tính các bước tiếp theo và cùng nhau phối hợp trước khi thảo luận vấn đề này với các nước phương Tây.

Đây cũng là cách để các nước, có đông dân theo Hồi giáo, thể hiện cam kết duy trì lệnh ngừng bắn, dường như còn trở nên mong manh hơn vào giai đoạn hai trong kế hoạch của Trump. Việc giải giáp phe Hamas, thành lập các lực lượng bình ổn được dự báo sẽ rất khó khăn.

Nhìn từ Thổ Nhĩ Kỳ, sự kiện này phản ảnh thiện chí của Ankara vẫn giữ vai trò là một tác nhân quan trọng của tiến trình. Một vai trò mà tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan rất coi trọng nhưng Israel đang làm mọi cách để hạn chế tối đa, đặc biệt là bằng cách từ chối sự hiện diện của binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ trong lực lượng quốc tế bảo đảm an ninh Gaza. »

Hôm nay, văn phòng thủ tướng Israel loan báo là ba thi thể được Hamas trao trả hôm Chủ Nhật 02/11 đã được xác định là ba binh sĩ Israel bị bắt cóc vào ngày 07/10/2023, nâng tổng số con tin đã chết được Hamas trả lại lên thành 20 người trong tổng số 28 thi thể con tin mà phong trào Hồi giáo Palestine này phải trao trả.  

Ngoài ra, bộ trưởng Nội Vụ Itamar Ben Gvir, trên mạng xã hội Telegram thông báo bắt giữ cựu chưởng lý quân đội Israel, bà Yifat Tomer–Yeroushalmi. Bà bị cáo buộc đã cho rò rỉ một video hồi năm 2024 cho thấy cảnh nhiều binh sĩ Israel đã có những hành động bạo lực nhắm vào các tù nhân Palestine tại một nhà giam an ninh nghiêm ngặt.


***********

Mỹ và Philippines lập lực lượng đặc biệt để răn đe mọi mưu toan gây hấn ở Biển Đông

Trọng Thành

Mỹ và Philippines thành lập lực lượng đặc biệt để tăng cường khả năng « phối hợp tác chiến » giữa quân đội hai nước và răn đe mọi mưu toan xâm lược, đặc biệt tại Biển Đông. Trả lời báo giới hôm qua, 02/11/2025, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines, Gilbert Teodoro Jr., cho biết lực lượng này thuộc phạm vi điều chỉnh của Hiệp ước phòng chung Mỹ - Philippines năm 1951.

Thông tin về lực lượng đặc biệt được bộ trưởng Chiến Tranh Mỹ Pete Hegseth thông báo sau cuộc gặp đồng nhiệm Philippines Gilbert Teodoro Jr., bên lề Hội nghị bộ trưởng Quốc Phòng ASEAN mở rộng tại Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 30/10. Hãng thông tấn Nhà nước Philippines PNA hôm qua dẫn lời bộ trưởng Quốc Phòng Gilbert Teodoro Jr., theo đó, lực lượng đặc biệt này được thành lập để Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương của Mỹ (hay INDOPACOMM) và Quân đội Phillippines (AFP) có thể « kết hợp tất cả các hoạt động song phương ».

Lãnh đạo bộ Quốc Phòng Phlippines nhấn mạnh : Lực lượng đặc biệt mới được thành lập liên hệ mật thiết với Bộ Tư lệnh Chiến lược của Quân đội Philippines (AFP Strategic Command), vừa ra mắt ngày 27/10/2025. Trang mạng Facebook của Quân đội Philippines cho biết Bộ Tư lệnh Chiến lược của Quân đội sẽ đóng vai trò là « trung tâm chiến lược », « giám sát và phối hợp các cuộc tập trận và các hoạt động tác chiến của các đồng minh và đối tác để cho phép Quân đội Philippines chuyển từ thế phòng thủ tích cực sang răn đe chủ động ».

Theo trang mạng Rappler của Philippines hôm nay, phạm vi hoạt động của lực lượng đặc biệt vừa được thành lập rộng hơn nhiều so với lực lượng đặc nhiệm Ayungin, ra đời cuối năm ngoái, vốn chỉ để đối phó với các áp lực gia tăng của Trung Quốc tại khu vực Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal). Trả lời phỏng vấn báo giới hôm qua, tổng tham mưu trưởng Quân đội Philippines Romeo Brawner Jr. cho biết lực lượng này « có thể được mở rộng, ngay từ bây giờ, để bao phủ tất cả các vùng biển quanh Philippines », trong đó có Biển Đông và eo biển Luzon phía bắc Philippines, giáp với đảo Đài Loan.


************

TIN TỔNG HỢP

RFI

(AFP) – Việt Nam : Mưa lớn và lũ lụt khiến 35 người chết, 5 người mất tíchSố liệu được nhà chức trách công bố hôm nay 02/11/2025. Các tỉnh ven biển miền Trung đã chịu ảnh hưởng bởi mưa lớn kéo dài suốt một tuần, với lượng mưa kỷ lục lên đến 1,7 mét trong vòng 24 giờ tại Cố đô Huế. Tại phố cổ Hội An, di sản thế giới UNESCO, người dân phải di chuyển trong các con phố ngập nước tới tận thắt lưng và các cửa hàng ở tầng trệt bị ngập.

(Yonhap) - Lãnh đạo Bắc Triều Tiên thăm một đơn vị tinh nhuệ của quân đội Bắc Triều Tiên. Theo cơ quan truyền thông KCNA hôm nay, 02/11/2025, ông Kim Jong Un thị sát khả năng chuẩn bị tác chiến của Quân đoàn 11 và tỏ ra « rất hài lòng » về tinh thần « sẵn sàng » bảo vệ chủ quyền đất nước đến cùng. Quân đoàn 11 nơi cung cấp lực lượng vào năm 2024 để giúp Nga chống Ukraina, đồng thời tích lũy kinh nghiệm trong các cuộc giao tranh hiện đại.

(AP) – Anh Quốc : Đâm chém kinh hoàng trên tàu khiến mười người bị thương. Vụ việc xảy ra vào hôm qua 01/11/2025 trên một chuyến tàu di chuyển từ Doncaster đến thủ đô Luân Đôn. Trong số những người bị thương, hai người đang trong tình trạng nguy kịch. Cảnh sát hôm nay 02/11 thông báo đã bắt giữ hai nghi phạm mà chưa công bố danh tính và cũng chưa tiết lộ động cơ, nhưng cho biết đơn vị cảnh sát chống khủng bố đang hỗ trợ điều tra.

(AFP) - Liên Hiệp Quốc cảnh báo Iran gia tăng trấn áp từ sau cuộc chiến chống Israel. Trong báo cáo được Phái bộ quốc tế độc lập về các vụ việc ở Iran, trực thuộc Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc công bố ngày 30/10/2025, đối tượng bị chủ yếu nhắm đến là các dân tộc thiểu số và nhà báo. Phát biểu trước Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, bà Sara Hossain, chủ tịch phái bộ, cho biết khoảng 21.000 người đã bị bắt trong cuộc chiến 12 ngày, gồm « luật sư, người ủng hộ nhân quyền, nhà báo và thậm chí cả người dùng mạng xã hội chỉ đăng nội dung về các hành động thù địch ». Cuộc đàn áp diễn ra sau các cuộc không kích của Israel vào tháng 06/2025 « đã thu hẹp hơn không gian dân sự, làm suy yếu các thủ tục và làm xói mòn sự tôn trọng quyền sống » tại Iran.

(Reuters) - Tổng thống Syria sắp công du Mỹ. Ngày 02/11/2025, ngoại trưởng Syria cho biết tổng thống lâm thời Ahmed Al Sharaa sẽ « được tiếp đón tại Nhà Trắng trong những ngày đầu tháng 11 ». Theo chính quyền Mỹ, chuyến công du của tổng thống Syria diễn ra trong khoảng ngày 10/11 và sẽ có rất nhiều vấn đề được đưa ra thảo luận, như dỡ bỏ cấm vận và mở một chương mới trong quan hệ Mỹ-Syria. Syria có thể gia nhập lực lượng quốc tế do Mỹ đứng đầu chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo.

(AFP) - Mỹ không cử đại diện cấp cao đến dự hội nghị khí hậu COP30. Lý do được Nhà Trắng giải thích với trang The Guardian ngày 31/10/2025 là « tổng thống Trump sẽ không thỏa hiệp với an ninh kinh tế và an ninh quốc gia để theo đuổi các mục tiêu khí hậu mơ hồ đang hủy hoại các quốc gia khác ». Hội nghị khí hậu Liên Hiệp Quốc COP30 khai mạc ngày 10/11 tại Bélem, Brazil.


***********

Tin tức thế giới 3-11: Mỹ giải thích về kế hoạch thử hạt nhân; Israel lại cảnh báo với Lebanon

BÌNH AN

hạt nhân - Ảnh 1.

Một vụ nổ trong cuộc thử nghiệm hạt nhân vào tháng 4-1954 trong bức ảnh không ghi chú ngày do Bộ Quốc phòng Mỹ công bố. Các cường quốc hàng đầu thế giới đã gấp rút chế tạo vũ khí hạt nhân trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh sau Thế chiến 2 - Ảnh: REUTERS/BỘ QUỐC PHÒNG MỸ

Bộ trưởng Năng lượng Mỹ: Washington hiện không có kế hoạch cho nổ vũ khí hạt nhân

Ngày 2-11, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright cho biết các cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân theo lệnh của Tổng thống Donald Trump hiện tại sẽ không bao gồm việc kích nổ hạt nhân.

"Tôi nghĩ các cuộc thử nghiệm mà chúng ta đang nói đến bây giờ là các cuộc thử nghiệm hệ thống. Đây không phải là các vụ nổ hạt nhân. Đây là những gì chúng tôi gọi là các vụ nổ phi phản ứng hạt nhân" - ông Wright nói trên Đài Fox News.

Theo ông Wright - lãnh đạo của cơ quan chịu trách nhiệm thử vũ khí hạt nhân của Mỹ, cuộc thử nghiệm này liên quan đến tất cả các bộ phận khác của vũ khí hạt nhân nhằm đảm bảo chúng hoạt động bình thường và có thể kích hoạt một vụ nổ hạt nhân khi cần.

Ông cho biết thêm các cuộc thử nghiệm sẽ được tiến hành trên các hệ thống mới để bảo đảm rằng những vũ khí hạt nhân thay thế trong tương lai sẽ tốt hơn các loại trước đây.

Hamas tiếp tục trao trả thi thể con tin cho Israel

Theo Hãng tin Reuters, ngày 2-11, Hamas đã bàn giao thi thể của 3 con tin, trong bối cảnh nhóm vũ trang Palestine này đổ lỗi cho Israel về việc vi phạm thỏa thuận ngừng bắn mong manh.

Văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết lực lượng Israel tại Dải Gaza đã tiếp nhận các quan tài chứa 3 thi thể con tin, được chuyển giao thông qua Hội Chữ thập đỏ. Các thi thể này sẽ được đưa về Israel để xác định danh tính.

Đây được cho là 3 trong số 11 thi thể con tin mà Israel yêu cầu được trao trả theo thỏa thuận ngừng bắn. Phía Israel cho rằng Hamas chậm trễ trong việc bàn giao, trong khi Hamas khẳng định họ đang nỗ lực hết sức trong điều kiện khó khăn.

Đây là một trong nhiều vấn đề đang cản trở việc thực thi đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian, có hiệu lực từ ngày 10-10.

Ông Trump nói các cuộc truy quét nhập cư của Mỹ vẫn "chưa đi đủ xa"

Trong cuộc phỏng vấn phát trên Đài CBS ngày 2-11, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng các cuộc truy quét nhập cư quyết liệt của Mỹ - vốn đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình và cáo buộc vi phạm nhân quyền - vẫn chưa đủ mạnh.

Cuộc phỏng vấn được thực hiện vào hôm 31-10. Khi người dẫn chương trình Norah O'Donnell hỏi liệu các cuộc truy quét do Cơ quan Thực thi di trú và hải quan Mỹ (ICE) thực hiện có "đi quá xa" hay không, ông Trump đáp: "Tôi nghĩ là họ vẫn chưa đi đủ xa".

Ông Trump cho rằng "các thẩm phán tự do" do Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ bổ nhiệm đã cản trở các hoạt động truy quét nhập cư. 

Nhà báo O'Donnell nêu ra những trường hợp đã được ghi nhận về việc các đặc vụ ICE khống chế những người bị nghi là nhập cư trái phép, sử dụng hơi cay trong khu dân cư và đập vỡ cửa sổ ô tô. 

Bà hỏi: "Ông đồng ý với những chiến thuật đó sao?”.

Ông Trump đáp: "Đúng vậy, vì cần phải đưa những người đó ra ngoài".

Mỹ công bố viện trợ 3 triệu USD cho người dân Cuba sau bão

hạt nhân - Ảnh 2.

Người dân đi bộ giữa đống đổ nát của một ngôi nhà bị hư hại sau khi bão Melissa quét qua làng Boca de Dos Rios, tỉnh Santiago de Cuba, Cuba vào ngày 30-10 - Ảnh: AFP

Theo Hãng tin AFP, ngày 2-11, Mỹ công bố khoản viện trợ trị giá 3 triệu USD cho những người dân Cuba bị ảnh hưởng bởi bão Melissa.

Bão Melissa đã khiến ít nhất 59 người thiệt mạng và gây thiệt hại nghiêm trọng trên khắp vùng Caribê trong tuần qua, đặc biệt là tại Jamaica.

Cuba đã chủ động sơ tán hơn 700.000 cư dân và cho đến nay chưa ghi nhận trường hợp thiệt mạng nào. Tuy nhiên, một số tỉnh ở miền đông nước này đã chịu thiệt hại đáng kể về nhà cửa, cơ sở hạ tầng và cây trồng.

Trên mạng xã hội X, Cục Các vấn đề Tây Bán cầu thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ thông tin: "Mỹ đang phối hợp với Giáo hội Công giáo (tức không thông qua Chính phủ Cuba - PV) để phân phối 3 triệu USD viện trợ nhân đạo trực tiếp đến những người dân ở miền đông Cuba bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi bão Melissa. Chúng tôi cầu nguyện cho người dân Cuba kiên cường".

Israel cảnh báo sẽ tăng cường các cuộc tấn công vào Hezbollah

Theo Hãng tin AFP, ngày 2-11, Israel phát tín hiệu quân đội nước này có thể tăng cường các hoạt động tại Lebanon nhắm vào nhóm Hezbollah, sau khi Thủ tướng Benjamin Netanyahu cáo buộc lực lượng này đang tái trang bị vũ khí và kêu gọi chính quyền Beirut giải giáp nhóm này.

Mặc dù đã có thỏa thuận ngừng bắn với Hezbollah từ tháng 11-2024, Israel vẫn duy trì binh sĩ tại 5 khu vực ở miền nam Lebanon và tiếp tục tiến hành các cuộc không kích thường xuyên.

"Hezbollah đang đùa với lửa, còn tổng thống Lebanon thì đang trì hoãn hành động" - Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz bình luận.

Ông nói thêm: "Cam kết của Chính phủ Lebanon trong việc giải giáp Hezbollah và loại bỏ lực lượng này khỏi miền nam Lebanon phải được thực hiện. Các biện pháp thực thi tối đa sẽ tiếp tục và thậm chí được tăng cường. Chúng tôi sẽ không cho phép có bất kỳ mối đe dọa nào đối với người dân ở miền bắc Israel".

Thủ tướng Benjamin Netanyahu cũng nói rằng Hezbollah đang cố gắng tái vũ trang.

Động đất mạnh 6,3 độ xảy ra ở khu vực Hindu Kush của Afghanistan 

Một trận động đất mạnh 6,3 độ đã xảy ra tại khu vực dãy Hindu Kush của Afghanistan vào ngày 3-11, theo Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ (USGS).

Trận động đất xảy ra ở độ sâu 28km và tâm chấn cách thị trấn Khulm, nơi có dân số gần 65.000 người, khoảng 22,5km.

Cơ quan quản lý thảm họa quốc gia của Afghanistan cho biết thông tin về số thương vong và thiệt hại sẽ được công bố sau. 

Hơn 1.000 người đã thiệt mạng trong một trận động đất khác xảy ra tại Afghanistan vào tháng 8, theo Hội Trăng lưỡi liềm đỏ Afghanistan.

Đường đua nối hai châu lục

Tin tức thế giới 3-11:  - Ảnh 1.

Các vận động viên chạy trên cây cầu Bosphorus, nối liền hai bờ Á - Âu trong khuôn khổ giải Marathon Istanbul lần thứ 47, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 2-11-2025. (Murad Sezer/Reuters)


***********************

Hàng trăm drone Ukraine 'tổng tấn công' cảng dầu Nga ở Biển Đen

Một cuộc tấn công bằng drone do Ukraine thực hiện đã làm hư hại và gây cháy một tàu chở dầu cùng nhiều cơ sở hạ tầng tại cảng Tuapse - cảng dầu quan trọng của Nga ở Biển Đen.

Hàng trăm drone Ukraine 'tổng tấn công' cảng dầu Nga ở Biển Đen - Ảnh 1.

Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine khai hỏa pháo D-30 về phía quân Nga tại một vị trí gần thị trấn tiền tuyến Kupiansk, vùng Kharkov, Ukraine ngày 17-10 - Ảnh: REUTERS

Theo Hãng tin Reuters, ngày 2-11, giới chức khu vực Krasnodar, miền nam Nga, cho biết một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) của Ukraine đã làm hư hại và gây cháy một tàu chở dầu cùng cơ sở hạ tầng tại cảng Tuapse - một trong những cảng dầu quan trọng của Nga ở Biển Đen - trong đêm 1-11 và rạng sáng 2-11.

Vụ tấn công này nhắm vào tuyến xuất khẩu dầu thô và sản phẩm tinh chế của Nga, diễn ra chỉ một ngày sau khi các nhà giao dịch nhận định khối lượng vận chuyển từ cảng này sẽ tăng trong tháng 11.

Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố lực lượng phòng không đã bắn hạ 32 drone của Ukraine ở khu vực Krasnodar, trong tổng số 164 chiếc bị bắn rơi trên khắp lãnh thổ Nga, bán đảo Crimea và vùng Biển Đen - Biển Azov. Tuy nhiên bộ này không công bố số lượng drone Ukraine đã phóng đi.

Chính quyền địa phương cho biết các mảnh vỡ của drone rơi trúng tàu chở dầu, làm hỏng phần boong và khiến ngọn lửa bùng phát. Thủy thủ đoàn đã được sơ tán an toàn, nhưng nhiều tòa nhà và hạ tầng tại cảng bị ảnh hưởng.

Hiện chưa rõ hoạt động xuất khẩu dầu tại trạm trung chuyển Tuapse có được nối lại sau vụ việc hay không.

Cảng Tuapse là nơi đặt trạm dầu Biển Đen và nhà máy lọc dầu do tập đoàn Rosneft kiểm soát, từng nhiều lần là mục tiêu tấn công của Ukraine trong năm nay.

Ngoài ra, mảnh vỡ drone rơi xuống cũng làm hư hại một tòa nhà dân cư ở làng Sosnovyi, gần Tuapse. Không có thương vong được ghi nhận, nhưng ga đường sắt tại đây chịu một số hư hại nhẹ.

Vụ tấn công trong đêm này cũng khiến nhiều sân bay trên khắp Nga, đặc biệt là ở phía nam và tây nước này, phải tạm thời đóng cửa vì lý do an toàn, theo cơ quan hàng không Nga Rossaviatsiya thông báo trên Telegram.

Hiện phía Ukraine chưa bình luận về vụ tấn công này. Thời gian gần đây, Kiev đã liên tục gia tăng các đòn tấn công nhắm vào nhà máy lọc dầu, kho chứa và đường ống của Nga nhằm gây sức ép lên nguồn cung nhiên liệu và hậu cần quân sự - được xem là hành động đáp trả các cuộc không kích của Nga vào hạ tầng năng lượng Ukraine.

Trong khi đó, tại Ukraine, gần 60.000 người dân đã bị mất điện sau một cuộc không kích của Nga trong đêm vào khu vực Zaporizhzhia.


*************

Iran tuyên bố sẽ xây lại cơ sở hạt nhân 'vững chắc hơn trước'

Tổng thống Pezeshkian nói Iran sẽ xây dựng lại những cơ sở hạt nhân bị Mỹ và Israel tập kích, nhấn mạnh chúng sẽ vững chắc hơn trước.

"Chương trình hạt nhân của chúng ta sẽ không thụt lùi chỉ vì một vài tòa nhà bị phá hủy. Các nhà khoa học hạt nhân vẫn có đủ kiến thức cần thiết", Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cho biết hôm nay, sau chuyến thăm cơ quan hạt nhân của nước này.

Ông Pezeshkian tuyên bố Iran sẽ xây dựng lại các cơ sở bị phá hủy và bảo đảm chúng "vững chắc hơn trước", song không nêu chi tiết. Tổng thống Iran hồi tháng 2 từng tuyên bố Tehran sẽ khôi phục toàn bộ cơ sở hạt nhân nếu chúng bị tấn công.

Phát biểu được Tổng thống Pezeshkian đưa ra sau khi giới chức Oman ngày 1/11 kêu gọi Iran và Mỹ nối lại đàm phán. Fatemeh Mohajerani, phát ngôn viên chính phủ Iran, cho biết nước này đã nhận được thông điệp, nhưng không cung cấp thêm thông tin.

Lò phản ứng nước nặng Arak của Iran sau khi bị Israel tập kích trong ảnh chụp ngày 18/6. Ảnh: AP

Lò phản ứng nước nặng Arak của Iran trong ảnh chụp ngày 18/6, sau khi bị Israel tập kích. Ảnh: AP

Oman đã tổ chức 5 vòng đàm phán giữa Iran và Mỹ trong năm nay. Chỉ ba ngày trước vòng đàm phán thứ 6, Israel phát động chiến dịch tấn công các cơ sở và chuyên gia hạt nhân, cùng hạ tầng quân sự của Iran vào ngày 13/6. Tehran sau đó phóng hàng loạt tên lửa và máy bay không người lái (UAV) vào lãnh thổ đối phương để trả đũa.

Mỹ ngày 22/6 điều oanh tạc cơ tàng hình B-2 và chiến hạm tấn công ba cơ sở hạt nhân Iran. Một ngày sau, Iran phóng tên lửa vào căn cứ Mỹ tại Qatar để đáp trả, trước khi giao tranh kết thúc ngày 24/6. Ngoại trưởng Abbas Araghchi hồi tháng 7 cho biết Iran ghi nhận thiệt hại nghiêm trọng vì xung đột.

Xung đột đã khiến hơn 1.000 người tại Iran và ít nhất 28 người ở Israel thiệt mạng.

Chưa rõ mức độ thiệt hại với chương trình hạt nhân của Tehran. Kênh NBC của Mỹ hồi tháng 7 đưa tin chỉ có một trong 3 cơ sở hạt nhân Iran bị phá hủy sau chiến dịch không kích của Israel và Mỹ, không rõ kho uranium làm giàu của Tehran đang được cất giấu ở đâu.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Tasnim)


************

Nổ tại siêu thị Mexico, 23 người thiệt mạng


Vụ nổ tại siêu thị ở miền bắc Mexico, nghi do máy biến áp gặp sự cố, khiến ít nhất 23 người thiệt mạng và 12 người bị thương.

Sự việc xảy ra chiều 1/11 (sáng nay giờ Hà Nội) tại một siêu thị ở thành phố Hermosillo, bang Sonora của Mexico, khi nhiều người dân đang tới đây mua sắm chuẩn bị cho lễ hội Ngày của người chết. Hình ảnh hiện trường cho thấy mặt trước siêu thị bị cháy và ám khói, cửa kính vỡ vụn.

"Ít nhất 23 người đã thiệt mạng và 12 người bị thương. Không may là có trẻ nhỏ trong số nạn nhân", Thống đốc bang Sonora Alfonso Durazo cho hay, thêm rằng ông đã ra lệnh mở cuộc điều tra toàn diện để xác định nguyên nhân dẫn đến sự việc và tìm ra những người chịu trách nhiệm.

Hiện trường vụ nổ siêu thị tại thành phố Hermosillo, bang Sonora, Mexico ngày 1/11. Ảnh: RTVE

Hiện trường vụ nổ siêu thị tại thành phố Hermosillo, bang Sonora, Mexico ngày 1/11. Ảnh: RTVE

Văn phòng công tố bang Sonora nêu giả thuyết đây là "sự cố ngoài ý muốn và các điều tra viên đang xem xét một máy biến áp ở trong siêu thị". Một số người dường như đã trú ẩn trong siêu thị sau vụ nổ, nhưng bị mắc kẹt bởi đám cháy bùng phát sau đó.

Gustavo Salas, công tố viên bang Sonora, nói rằng phần lớn nạn nhân tử vong vì hít phải khí độc.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum gửi lời chia buồn tới gia đình những người đã thiệt mạng. Bà cho biết đã liên lạc với Thống đốc Durazo để hỗ trợ nếu cần thiết và chỉ đạo Bộ trưởng Nội vụ Rosa Icela Rodriguez cử lực lượng tới giúp những người bị thương cùng gia đình nạn nhân.

Giới chức địa phương kêu gọi người dân tránh xa hiện trường, đồng thời hủy bỏ các sự kiện trong dịp lễ hội Ngày của người chết.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Reuters)


***********

Băng đảng khiến Brazil mở cuộc truy quét đẫm máu

Với chiến thuật bạo lực, thành viên đông đảo, băng Comando Vermelho được cho là đã kiểm soát 50% thế giới ngầm Rio de Janeiro, trở thành cơn đau đầu của chính quyền.

Ít nhất 40 thi thể nằm trên đường phố ở Rio de Janeiro một ngày sau cuộc đụng độ giữa cảnh sát Brazil và băng đảng Comando Vermelho. Giới chức Rio de Janeiro hôm 28/10 triển khai khoảng 2.500 cảnh sát và binh lính với yểm trợ của trực thăng và thiết giáp mở chiến dịch tấn công vào các khu ổ chuột Penha và Alemao để trấn áp các thành viên Comando Vermelho. Cuộc đấu súng dữ dội nổ ra sau đó, khiến ít nhất 119 người chết, trong đó có 115 nghi phạm và 4 cảnh sát.

Cuộc đột kích, được cho là chiến dịch quyết liệt nhất của cảnh sát Rio de Janeiro, đã bắt được 81 nghi phạm. Thống đốc Rio de Janeiro Claudio Castro bày tỏ đồng tình với cuộc truy quét, gọi đây "ngày lịch sử" trong cuộc chiến chống tội phạm của bang này. Trong khi đó, các nhóm nhân quyền kêu gọi điều tra về cuộc đột kích do số lượng người chết quá lớn.

Câu hỏi đặt ra là băng Comando Vermelho thực tế lớn mạnh đến đâu và nguy hiểm như thế nào mà khiến cảnh sát Brazil phải ra tay cứng rắn như vậy.

Cảnh sát Brazil bắt các nghi phạm được cho là thành viên băng đảng Comando Vermelho ở Rio de Janeiro trong cuộc đột kích hôm 28/10. Ảnh: AFP

Cảnh sát Brazil bắt các nghi phạm được cho là thành viên băng đảng Comando Vermelho ở Rio de Janeiro trong cuộc đột kích hôm 28/10. Ảnh: AFP

Theo InSight Crime, nhóm nghiên cứu về tội phạm có tổ chức, Comando Vermelho là băng đảng tội phạm lâu đời nhất Brazil. Nhóm này hình thành từ một nhà tù ở Rio de Janeiro vào những năm 1970, khởi đầu bằng việc góp quỹ để tiến hành các cuộc vượt ngục và giảm bớt khó khăn cho tù nhân.

"Những điều kiện tồi tệ trong nhà tù Candido Mendes trên đảo Ilha Grande thuộc bang Rio de Janeiro đã thúc đẩy các tù nhân tập hợp lại với nhau để sinh tồn", InSight Crime viết.

Nhưng sau đó, nhóm chuyển sang cướp ngân hàng, hoạt động tội phạm rất phổ biến vào những năm 1980. Trải qua một thời gian, Comando Vermelho nhận ra rằng buôn bán ma túy sinh lợi nhiều hơn và ít rủi ro hơn. Họ bắt đầu với quy mô nhỏ, buôn bán cần sa tại những khu ổ chuột của Rio de Janeiro.

Nửa thế kỷ sau, Comando Vermelho đã mở rộng đáng kể quy mô, chuyển sang buôn bán cocaine, cần sa và vũ khí trên phạm vi quốc tế. Theo Insight Crime, nhóm có tới 30.000 thành viên. Nhiều người là những thanh niên nghèo khó, da màu từ các khu ổ chuột, thường xuyên lang thang cả ngày, phê thuốc, tương lai mịt mờ.

Trong thập kỷ qua, nhóm mở rộng ra khắp đất nước thông qua liên minh với các băng đảng địa phương khác. Từ năm 2022, Comando Vermelho bắt đầu tái chiếm những khu phố ở Rio de Janeiro vốn từng rơi vào tay các băng đảng ma túy đối thủ hoặc lực lượng bán quân sự. Comando Vermelho được cho là đang kiểm soát "một nửa thành phố".

Đến năm 2024, cán cân quyền lực trong thế giới ngầm tội phạm đã nghiêng về phía Comando Vermelho. Nhóm cũng đang mở rộng quyền kiểm soát ra ngoài Rio de Janeiro. Theo AP, vào cuối năm ngoái, Comando Vermelho đã kiểm soát một nửa số đô thị ở vùng Amazon, tăng từ 1/4 so với năm trước đó.

Theo Julia Quirino, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Xã hội học và Nhân chủng học tại Đại học Liên bang Rio de Janeiro (UFRJ), chỉ 11% lợi nhuận của Comando Vermelho đến từ buôn bán ma túy. Phần còn lại đến từ việc "tống tiền các thương nhân" và cung cấp những dịch vụ "thiết yếu" như phân phối khí đốt, bán nước và vận tải. Nhóm gần đây còn phát triển cả một ứng dụng di động chia sẻ chuyến đi.

"Đây là dấu hiệu cho thấy các nhóm vũ trang bất hợp pháp đang kết hợp công nghệ số để mở rộng khả năng kiểm soát lãnh thổ và đa dạng hóa doanh thu", bà cho hay.

Một chiếc xe được băng đảng dùng làm rào chắn tại khu ổ chuột Vila Cruzeiro ở Rio de Janeiro hôm 28/10. Ảnh: AFP

Một chiếc xe được băng đảng dùng làm rào chắn tại khu ổ chuột Vila Cruzeiro ở Rio de Janeiro hôm 28/10. Ảnh: AFP

Ignacio Cano, học giả nghiên cứu về tội phạm có tổ chức thuộc Đại học bang Rio de Janeiro, mô tả Comando Vermelho "là băng đảng bạo lực nhất, chống đối cảnh sát mạnh nhất, trực diện nhất". Theo ông, bất cứ ai trong lực lượng cảnh sát lên kế hoạch tấn công vào thành trì của Comando Vermelho chắc chắn đều biết rõ rằng họ sẽ đáp trả dữ dội.

Một người dân Rio de Janeiro cho hay Comando Vermelho đã chống trả cảnh sát bằng vũ khí hạng nặng và ném bom từ máy bay không người lái (drone). "Cảnh tượng không khác gì xung đột ở Ukraine", người này nói.

Giới chức cho biết cuộc đột kích ở Rio de Janeiro nhằm ngăn Comando Vermelho tiếp tục bành trướng. Giới chức Rio de Janeiro cũng muốn mạnh tay với Comando Vermelho vì băng đảng đã cho phép các trùm ma túy từ những bang khác tị nạn trong thành phố.

Marta Hurtado, phát ngôn viên Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền (OHCHR), cho biết bà "hiểu rõ những thách thức trong việc đối phó với những băng đảng bạo lực và được tổ chức tốt như Comando Vermelho". Tuy nhiên, bà kêu gọi Brazil " phải đảm bảo rằng các chiến dịch thực thi pháp luật phải tuân thủ những tiêu chuẩn quốc tế về việc sử dụng vũ lực".

Vũ Hoàng (Theo TIME, El Pais, AFP, Reuters)


*********
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
VIDEO HNPD

Giao Kèo
Web tham khảo