Cuộc chiến pháp lý về vụ gởi Vệ Binh Quốc Gia đến thành phố Portland - Oregon vẫn tiếp diễn và có phần ngoạn mục hơn.
Hôm thứ Hai, Tòa Phúc Thẩm Khu 9 bác bỏ lịnh của Thẩm phán liên bang Karin Immergut cấm Tổng Thống (TT) Trump gởi quân đến Portland. Khi khói bụi mù của luật pháp Mỹ Đế tan dần thì hôm nay hãng tin AP và Thống đốc Oregon thuộc đảng Dân Chủ loan tin cho biết TT Trump vẫn chưa được phép gởi quân đến Portland. Tại sao vụ án này éo le khúc mắc như zậy.
AP phân tích là Thẩm phán Karin Immergut tháng rồi tung ra hai án lịnh: 1. Cấm Tổng thống Mỹ liên bang hóa Vệ Binh Quốc Gia rồi điều quân lung tung. 2. Cấm Vệ Binh bất cứ từ đâu gởi tới Portland.
Hôm qua thì Tòa Phúc Thẩm mới chỉ cho phép ông Trump chỉ huy Vệ Binh Quốc Gia và gởi quân đi đây đó. Nhưng Tòa Phúc Thẩm vẫn chưa đụng tới lịnh thứ hai của Thẩm phán Karin Immergut là "Cấm Vệ Binh bất cứ từ đâu gởi tới Portland", và lịnh này vẫn còn hiệu lực. Có nghĩa là Vệ Binh chưa được phép đến Portland.
Rắc rối quá. Nhưng sẽ lung tung nhiều hơn nữa trong những ngày tới. Vì luật sư của Tòa Bạch Ốc đang kiện lên đến Tối Cao Pháp Viện, nơi có các Thẩm Phán Cộng Hòa là đa số. Tuy nhiên Tổng Chưởng lý tiểu bang Oregon Dan Rayfield thuộc đảng Dân Chủ đã gởi đơn kiện Tòa Phúc Thẩm Khu 9, yêu cầu truy xét lại quyết định hôm thứ Hai. Kiểu như thủ tục kháng cáo, và sẽ được một Ủy ban khác gồm có 11 Thẩm phán của Tòa Phúc Thẩm duyệt xét lại. Vụ này sẽ còn giằng co qua lại thêm một thời gian nữa.
Về mặt trận pháp lý ở Chicago - Illinois cũng đang kiện tụng um xùm như : Không cho Vệ Binh điều động tới thành phố này. Thẩm phán liên bang khu vực này ra lịnh tất cả đặc vụ cảnh sát biên phòng/ICE phải gắn máy thu hình camera trên áo giáp để Tòa kiểm soát các hành vi của đặc vụ. Cấm không được sử dụng hơi cay bla bla bla... Thẩm phán Mỹ Đế có thớ ghê chưa.
Ngành Tư Pháp và Lập Pháp của tam quyền phân lập Hoa Kỳ không có nhân viên công lực hay quân đội để thực thi công lý, mà dựa vào sức mạnh quân đội và cảnh sát liên bang của ngành Hành Pháp để câu lưu bỏ tù những ai vi phạm luật pháp và hiến pháp.
Những trường hợp có thể xảy ra như Hành Pháp không hợp tác để tuân theo luật của Quốc Hội hay án lịnh của hệ thống tòa án thì gọi là "khủng khoảng hiến pháp" (constitutional crisis). Như một số quốc gia ở thế giới thứ ba như Pêru, Ai Cập, các nước Phi Châu, có Tổng thống độc tài bắt nhốt các nhà lập pháp và Thẩm phán, hay quân đội truất phế Tổng thống v.v…TT Trump đôi khi tuyên bố muốn bắt bỏ tù Thống đốc California hay Thị trưởng Chicago. Tất cả những điều trên là vi hiến.
Rất may Quân đội Mỹ và toàn thể nhân viên liên bang kể cả các bộ phận thực thi công lý đều tuyên thệ trung thành với Hiến Pháp chớ không trung thành với Tổng thống. Quân đội Mỹ sẽ không tuân lịnh Tổng thống bắt giam các Thẩm phán “phản động” hay các Thống đốc Thị trưởng “thổ tả”. Đó là chưa kể dân chúng Mỹ với truyền thống kháng chiến từ thời lập quốc sẽ nổi dậy, và sẽ có nội chiến nếu Hiến Pháp không được thực thi.
Tóm lại một Thẩm phán liên bang đơn lẻ ở một Quận Hạt hay Khu xa xôi hẻo lánh đâu đó ở Hiệp Chủng Quốc có uy quyền chặn đứng một lịnh hành pháp, nếu xét thấy vi hiến. Những người đi tiên phong xây dựng nên quốc gia này cũng đã chạy trốn từ những nước có nền quân chủ chuyên chính trong quá khứ, nên họ đã rất sáng suốt viết ra những luật pháp tuyệt vời.
BÔNG LAU 22.10.2025
