Phiên điều trần khiến 'khiên chắn' của Trump lung lay

"Chúng tôi làm theo lệnh từ Tổng thống", lời khai của Đại sứ Sondland đang tạo ra một cơn địa chấn khắp Washington.

Đại sứ Mỹ tại Liên minh châu Âu (EU) Gordon Sondland, nhân chứng quan trọng trong cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump, ngày 20/11 tung ra một cú đòn hiểm hóc nhằm vào ông chủ Nhà Trắng khi làm chứng xác nhận có tồn tại mối quan hệ thông đồng giữa chính quyền Trump và Ukraine, đồng thời khẳng định: "Chúng tôi làm theo mệnh lệnh từ Tổng thống".

Lời khai của Sondland trước Ủy ban Tình báo Hạ viện được ví như một quả bom làm lung lay tấm khiên chắn bảo vệ Tổng thống Trump trong cơn bão luận tội và kéo theo nhiều quan chức cấp cao khác bị ảnh hưởng.

Đại sứ Mỹ tại Liên minh châu Âu (EU) Gordon Sondland trong phiên điều trần trước Ủy ban Tình báo Hạ viện ngày 20/11. Ảnh: Reuters.

Trước một ủy ban quốc hội sôi sục và hàng triệu khán giả xem truyền hình, Sondland đã đề cập tới cách mà Rudy Giuliani, luật sư riêng của Trump, ra điều kiện với Ukraine để dàn xếp một cuộc gặp tại Nhà Trắng cho Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.

"Tôi biết rằng các thành viên của ủy ban này thường xuyên đóng khung những vấn đề phức tạp đang diễn ra bằng một câu hỏi đơn giản: "Có 'thông đồng' hay không?", Đại sứ Mỹ tại EU nói. "Như tôi từng làm chứng trước đây... câu trả lời là có".

Sondland, chủ khách sạn giàu có kiêm nhà tài trợ cho Trump, được mô tả như một trong ba "lính ngự lâm" chính quyền sử dụng để kết nối với Ukraine mà không thông qua các kênh ngoại giao thông thường. Ông là nhân chứng khiến các quan chức Nhà Trắng hoảng sợ nhất và nỗi sợ hãi này hoàn toàn có cơ sở, giới quan sát đánh giá.

Mặc bộ vest xanh tối màu, sơmi trắng cùng cà vạt hoa vă đỏ, Sondland ngồi vào vị trí nhân chứng trong phiên điều trần trước hạ viện vào khoảng 9h sáng, bắt đầu đưa ra những lời khai bùng nổ nhất trong cuộc điều tra luận tội từ trước tới nay.

Sondland khẳng định cơ hội tổ chức một cuộc gặp tại Phòng Bầu dục Nhà Trắng giữa Tổng thống Ukraine Zelenskiy và Trump phụ thuộc vào việc Ukraine có điều tra Burisma hay không. Burisma là công ty năng lượng có mối liên hệ với Hunter Biden, con trai cựu phó tổng thống Mỹ Joe Biden, đối thủ lớn nhất của Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020. Chính quyền Trump cũng yêu cầu Zelensky điều tra máy chủ của công ty an ninh mạng có trụ sở tại California được đảng Dân chủ thuê năm 2016 để tìm hiểu việc email bị đánh cắp.

""Yêu cầu của Giuliani là hành vi thông đồng nhằm dàn xếp một chuyến thăm Nhà Trắng cho Tổng thống Zelenskiy", Sondland nói. "Giuliani đề nghị Ukraine ra tuyên bố công khai về các cuộc điều tra liên quan đến Burisma và máy chủ của Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ. Giuliani đã thể hiện mong muốn của Tổng thống Mỹ và chúng ta đều biết những cuộc điều tra này quan trọng với Tổng thống".

Sondland thừa nhận ông chưa bao giờ trực tiếp nghe từ Trump rằng khoản viện trợ an ninh trị giá gần 400 triệu USD của Mỹ cho Ukraine có liên quan tới việc chính quyền Zelenskiy thông báo về các cuộc điều tra. Kết luận ông đưa ra chỉ là "suy đoán cá nhân". Nhưng Sondland cũng cho biết thêm đến đầu tháng 9, "tất cả mọi người đều nhận thấy rõ ràng về một mối liên kết".

Về phần mình, Tổng thống Trump vẫn tìm cách phủ nhận tính nghiêm trọng trong lời khai của Sondland.

"Tôi nói với Đại sứ rằng tôi không muốn gì cả", Trump tuyên bố trước phóng viên khi chuẩn bị lên trực thăng Marine One tại Nhà Trắng vào hôm qua. "Tôi không muốn gì hết. Tôi không muốn thỏa thuận có đi có lại nào cả. Chỉ muốn Tổng thống Zelenskiy làm điều đúng đắn".

Cuộc điều tra luận tuận tội Trump do hạ viện tiến hành có thể đưa ông ra xét xử tại thượng viện nhưng với thực tế là phe Cộng hòa đang chiếm đa số ở thượng viện, họ nhiều khả năng sẽ "thả bông" và giữ ông tại vị.

Lời khai từ Sonland còn đặt ra những câu hỏi về tương lai của Giuliani, cựu thị trưởng New York, người quyết liệt thúc đẩy các cuộc điều tra ở Ukraine dù không có bất kỳ vai trò ngoại giao chính thức nào. Giuliani từ chối ra làm chứng cũng như bàn giao tài liệu cho cuộc điều tra luận tội dù nhận được trát hầu tòa.

Theo lời khai từ Sondland, Trump từng bảo ông "nói chuyện với Rudy" về Ukraine và ông phải miễn cưỡng đồng ý dù bàn bạc thông qua luật sư riêng của Tổng thống là không phù hợp.

"Chúng tôi không muốn làm việc với Giuliani. Nhưng nói một cách đơn giản, chúng tôi phải thích nghi. Vì thế, chúng tôi làm theo mệnh lệnh từ Tổng thống", Đại sứ Mỹ nhấn mạnh.

Sondland kiên quyết phủ nhận việc ông tham gia "tham gia vào một số chính sách ngoại giao bất thường hoặc bất hảo" trái với chính sách của Nhà Trắng, khẳng định ông luôn tường trình mọi hoạt động lên Bộ Ngoại giao và Hội đồng An ninh Quốc gia.

"Tất cả đều nằm trong vòng tròn", Sondland nói tại phiên điều trần. "Đó không phải điều gì bí mật".

Vòng tròn mà Sondland nhắc tới bao gồm cả Phó tổng thống Mike Pence, Ngoại trưởng Mike Pompeo và quyền chánh văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney.

Văn phòng của Phó tổng thống Mike Pence đã nhanh chóng đáp trả, khẳng định ông "chưa bao giờ có bất kỳ cuộc đối thoại nào với Gordon Sondland về việc điều tra cha con nhà Biden, công ty năng lượng Burisma hay điều kiện giải phóng những khoản viện trợ tài chính cho Ukraine dựa trên các cuộc điều tra tiềm năng".

Morgan Ortagus, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, bác bỏ thông tin Sondland từng nói với Ngoại trưởng Pompeo rằng Trump đang muốn liên kết khoản viện trợ cho Ukraine với cuộc điều tra các đối thủ chính trị.

Sondland đồng thời khai về một cuộc điện đàm giữa ông với Tổng thống Trump từ Kiev. Các nhân chứng trước đây khai rằng họ đã nghe thấy Trump hỏi "Vậy ông ấy (Tổng thống Ukraine) có đồng ý điều tra không?" và Sondland trả lời: "Ông ấy sẽ làm" bởi Zelenskiy sẽ "làm mọi việc ngài yêu cầu".

Hôm qua, Sondland khai trước ủy ban: "Tôi không thể nhớ chính xác mọi chi tiết. Nhà Trắng không để tôi xem bản ghi cuộc điện thoại hôm đó".

"Thật ra, tôi sẽ cảm thấy ngạc nhiên nếu Tổng thống không đề cập tới các cuộc điều tra... Tuy nhiên, tôi không có ký ức nào liên quan tới việc thảo luận về phó tổng thống Biden hay con trai ông ấy trong và sau khi cuộc điện thoại kết thúc", Sondland nói.

Tổng thống Trump phát biểu trước phóng viên tại bãi cỏ phía nam Nhà Trắng ngày 20/11, sau phiên điều trần của Sondland. Ảnh: Reuters.

Bất chấp những thông tin chấn động mới được tiết lộ, đảng Cộng hòa vẫn sát cánh bên Trump. Devin Nunes, thành viên đảng Cộng hòa tại Ủy ban Tình báo Hạ viện, phủ nhận những tình tiết được cho là "bùng nổ" trong lời khai của Sondland, lặp lại lời phàn nàn rằng đảng Dân chủ từ chối gọi Hunter ra làm nhân chứng.

"Trong cơn điên cuồng công kích Tổng thống, không có thuyết âm mưu nào là quá kỳ quặc đối với đảng Dân chủ", Nunes nói.

Nhưng nỗ lực của họ dường như là chưa đủ để hàn gắn vết thương. Adam Schiff, thành viên đảng Dân chủ, chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói với Sondland: "Đây là khoảnh khắc quan trọng trong cuộc điều tra của chúng tôi và bằng chứng ông đưa ra thực sự có ý nghĩa nhưng cũng gây không ít rắc rối".

Luật sư George Conway, người thường xuyên chỉ trích Trump, hôn phu của cố vấn Nhà Trắng Kellyanne Conway, so sánh Sondland với nhân chứng quan trọng trong các phiên điều trần liên quan tới bê bối Watergate đã khiến tổng thống Richard Nixon phải từ chức. "Đây là một khoảnh khắc John Dean. Nó sẽ sống mãi trong lịch sử chính trị Mỹ", ông viết.

Vũ Hoàng (Theo Guardian)