Rau sam: Loại rau quý nhiều công dụng người Việt vẫn còn bỏ phí

Thứ Sáu, 11 Tháng Chín 20201:00 CH(Xem: 4785)
Rau sam: Loại rau quý nhiều công dụng người Việt vẫn còn bỏ phí

Nhân dân Đài Loan dùng rau sam chữa bệnh cước khí thủy thủng, tiểu tiện khó khăn, giải độc. Vì trong rau sam có muối kali oxalat, axit làm thông tiểu nên có tác dụng giải độc.

1. Rau sam trong nền ẩm thực của các nước trên thế giới

Rau sam là loại cây mọc hoang dại ở các bãi cỏ, bờ ruộng, chân ruộng ẩm ướt ở vùng đồng bằng. Ở nước ta, rau sam mọc chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc, phát triển mạnh vào mùa hè.

Rau sam là một loại cỏ sống lâu năm, có nhiều cành mẫm, nhẵn. Thân có màu đỏ nhạt, dài 10-30cm. Lá hình bầu dục dài, phía đáy lá hơi thót lại, không cuống, phiến lá dày, mặt bóng, dày 2cm, rộng 8-14mm. Những lá phía trên hợp thành một thứ tổng bao quanh các hoa, hoa mọc ở đầu cành, màu vàng, không có cuống. Quả nang hình cầu, mở bằng một nắp. Trong có chứa nhiều hạt màu đen bóng.

Rau sam là một loại rau mọc hoang khá phổ biến trong dân gian, thường xuất hiện trong các bữa cơm gia đình. Đặc biệt là vào mùa hè vì rau có vị chua, thanh mát. Rau sam giàu vitamin A, C, vitamin nhóm B, nhiều khoáng chất như kali, magiê, canxi, sắt, kẽm và selen. Ngoài ra còn chứa nhiều acid béo cần thiết như omega 3, đặc biệt ở trong hạt.

Loại rau dân dã này còn được tìm thấy ở nhiều nước khác như Trung Quốc, Châu Âu. Tại một số nước châu Âu, nhất là Pháp, người ta trồng rau sam để làm rau ăn, món phổ biến là pourpier - một món có vị chua dễ chịu rất được ưa chuộng.

Nhân dân châu Âu dùng rau này ăn thay xà lách, ăn sống hoặc nấu chín.

Trung Quốc cũng coi rau sam là một món ăn phổ biến. Tại nước này, có món rau sam khô khá nổi tiếng. Rau sam tươi được hái về đem nhúng nhanh vào nước sôi (có thể dội nước sôi mà không nhúng), sau đó rửa nước cho sạch nhớt rồi phơi hoặc sấy khô. Khi dùng hoàn toàn không phải chế biến gì khác.

Rau sam là loại cây mọc hoang dại ở các bãi cỏ, bờ ruộng...
Rau sam là loại cây mọc hoang dại ở các bãi cỏ, bờ ruộng...

Ngoài ra, một số nước khác như Ấn Độ, Nhật Bản, Đài Loan... cũng sử dụng rau sam làm thực phẩm và có nhiều nghiên cứu về công dụng của rau sam. Hầu hết các nghiên cứu này đều cho rằng trong rau sam có nhiều dưỡng chất quý và có nhiều công dụng cho sức khỏe.

Ở Việt Nam, tiếc rằng chưa có ai đặt vấn đề trồng rau này, việc thu hái hoàn toàn dựa vào cây mọc hoang và hiện giờ người dân cũng không có thói quen sử dụng rau sam làm thực phẩm, rau ăn.

2. Dược tính, công dụng của rau sam

Rau sam còn gọi là mã xỉ hiện, pourpier, tên khoa học là portulaca oleracea L. Thuộc họ rau sam Portulacaceae.

Theo Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (GS Đỗ Tất Lợi) tính chất của rau sam theo tài liệu cổ: Vị chua, tính hàn (lạnh), không có độc, vào 3 kinh: tâm, can và tỳ. Trị huyết lỵ (lỵ ra máu), tiểu tiện đục, khó khăn, trừ giun sán, dùng ngoài trị ác thương, đơn độc. Phàm những người tỳ vị hư hàn, ỉa lỏng chớ nên dùng.

Liều dùng của rau sam từ 6 - 12g khô dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài không kể liều lượng, dùng riêng hay phối hợp với thuốc khác.

Ở Đài Loan, người ta nghiên cứu thấy trong rau sam có rất nhiều chất quý như axit hữu cơ, kali natri, kali sunfat và muối kali khác, cây tươi chứa chừng 1% muối kali, cây khô chứa 10% muối kali (theo Dược học tạp chí của Nhật Bản, 1944).

Rau sam thường dùng chữa các bệnh đường tiêu hóa, viêm ruột cấp, viêm ruột thừa cấp...
Rau sam thường dùng chữa các bệnh đường tiêu hóa, viêm ruột cấp, viêm ruột thừa cấp...

Trong cuốn Cây rau làm thuốc (PTS Võ Văn Chi), ram sam có tính chất làm dịu, trị giun, lọc máu, lợi tiểu, hơi an thần gây ngủ, giải nhiệt, giải khát, chống độc và làm tăng sự đông máu.

Thường dùng chữa các bệnh đường tiêu hóa, viêm ruột cấp, viêm ruột thừa cấp, lỵ, ký sinh trùng đường ruột (giun đũa, giun kim), trị bệnh đường hô hấp, đường niệu đạo (sỏi niệu), giảm niệu, viêm vú và các trường hợp xuất huyết (ho ra máu, đái ra máu, trĩ ra máu và bệnh ưa chảy máu). Dùng ngoài chữa mụn nhọt và eczema.

Gần đây, người ta phát hiện ra rau sam còn có tác dụng đối với nhiều loại vi khuẩn nên phạm vi ứng dụng rất rộng, trị lỵ và bệnh đường ruột, lại có thể trị viêm khớp cấp tính.

3. Rau sam làm thuốc

  • Chữa lỵ trẻ em: Rau sam giã nát, vắt lấy nước, đun sôi, chế thêm 1 thìa mật ong cho uống.
  • Tẩy giun kim, giun đũa: 50g rau sam rửa sạch, giã nhỉ với ít muối, thêm nước, vắt lấy nước trong uống vào buổi tối (có thể thêm đường). Uống liền 3 buổi tối, không phải nhịn ăn. Hoặc lấy 3 nắm to rau sam, sắc lấy 1 bát nước uống lúc đói, uống 2 - 3 lần thì giun ra.
  • Đái buốt, đái rắt: Dùng rau sam tươi giã lấy nước cốt uống.
  • Đau mắt có màng và cam mắt: Dùng dịch lá rau sam nhỏ vào mắt.

Có người dùng rau sam xào với thịt lươn dùng ăn bổ, trị các bệnh ngoài da, tê thấp, gầy còm, đau xương, thiếu máu, khô da, đau lưng, sốt rét kinh niên, đau bụng lâu năm, khát nước.

4. Một số công dụng khác của rau sam

Diệt khuẩn

Thành phần của rau sam có tác dụng diệt được 1 số loại vi khuẩn, ví dụ như Shigella (gây bệnh lỵ), Salmonella typhi (gây bệnh thương hàn), Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng thường gây mụn nhọt). Không những vậy, y học còn chứng minh rau sam có thể diệt được 1 số loại nấm gây bệnh.

Chữa sỏi thận

Có rất nhiều vị thuốc đông y hỗ trợ trị sỏi thận và rau sam là một trong số này. Uống nước nấu lá sam và cố nhịn tiểu đến khi không nhịn được nữa hãy đi và điều này sẽ giúp người bị sỏi thận tống sỏi ra ngoài theo đường tiểu.

Trị chốc đầu trẻ em

Giã nát rau sam tươi, thêm nước sắc đặc bôi lên hoặc đốt ra than, hoà với dầu dừa rồi bôi các vị trí trên da đầu.

Hỗ trợ điều trị bệnh Gout

Rau sam có tác dụng chống viêm và thải acid uric ra khỏi cơ thể theo đường tiểu nên đặc biệt tốt trong hỗ trợ trị bệnh Gout. Chúng ta đều biết acid uric đọng lại ở các khớp ngón chân là nguyên nhân gây ra bệnh gout.

Rau sam có tác dụng chống viêm và thải acid uric ra khỏi cơ thể theo đường tiểu
Rau sam có tác dụng chống viêm và thải acid uric ra khỏi cơ thể theo đường tiểu.

Trị chướng bụng

Dùng 300g rau sam, rửa sạch, chia làm 2 lần, mỗi lần 150g, thái nhỏ, nấu lẫn với nước vo gạo nếp lần 2 tạo thành một thứ canh hơi sệt. Loại canh này có tác dụng kích thích vận động của đường ruột, lưu chuyển tiêu hóa, tình trạng trướng bụng, phù thũng sẽ được giảm.

Trị tiểu rát, tiểu máu

Sử dụng 300g rau sam chia ra làm 3 lần, mỗi lần 100g. Rửa sạch, để ráo nước, thái nhỏ, nấu canh lẫn với rau dền cơm với lượng 50g mỗi lần. Ăn trong ngày. Ăn liền 5 – 7 ngày tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu máu sẽ được cải thiện.

Phòng ngừa bệnh tim mạch

Nghiên cứu của đông y cho thấy rau sam có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Hàm lượng kali và acid omega-3 trong rau sam tương đối cao, rất cần cho việc điều hòa cholesterol trong máu, đồng thời làm tăng sức bền của thành mạch, giúp huyết áp ổn định.

Chữa xơ vữa động mạch, làm hạ độ cholesterol trong máu

Các nghiên cứu của y học cho thấy trong rau sam có nhiều acid béo Omega-3 có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa bệnh tim mạch và tăng cường sức miễn dịch của cơ thể.

Bạn có thể dùng rau sam tươi và gừng sống 3 lát. Luộc hoặc nấu canh ăn hàng ngày, mỗi đợt kéo dài từ 5 đến 7 ngày.

Chữa khí hư, bạch đới ở phụ nữ

Rau sam tươi giã nát vắt lấy nước, hoà với 2 lòng trắng trứng gà, khuấy đều, hấp chín. Mỗi ngày ăn 2 lần, ăn từ 3-5 ngày.

Trị giun

Dùng rau sam trị giun thì hữu hiệu với giun kim và giun đũa.
Dùng rau sam trị giun thì hữu hiệu với giun kim và giun đũa.

Lấy 50g rau sam tươi, rửa sạch, giã nát vắt lấy nước. Dùng ngày nào thì đi hái rau sam ngày đó. Nếu bạn hái rau sam để sẵn trong tủ lạnh, hoạt chất sẽ bị giảm và ít có giá trị với giun. Hãy uống nước ép rau sam vào buổi tối trước khi đi ngủ hoặc uống vào buổi sáng, lúc chưa ăn gì, sau 4 giờ mới được ăn nhẹ. Uống liền trong 3 – 4 ngày bạn sẽ thấy giun ra ngoài theo phân. Phương cách này hữu hiệu với giun kim và giun đũa.

Trị kiết lỵ

Lấy rau sam 100g, cỏ sữa 100g. Hai loại này rửa sạch, đem đun lẫn với 400ml nước. Khi nào cạn còn chừng 100ml thì gạn nước ra để uống, chia uống 2 lần trong ngày.

Trị mụn nhọt

Lấy 30g rau sam, rửa sạch, sau đó giã nát. Bọc toàn bộ thứ rau đã nát này vào một gạc sạch, sau đó đắp lên phần da bị mụn nhọt. Mỗi ngày thay 2 lần. Đắp chừng 3 ngày thì mụn nhọt chín và vỡ.

Tuy nhiên, các bác sỹ cũng khuyến cáo rau sam có tính mát nên không thích hợp cho những người có tính hàn, bị tiêu chảy, hay người mang thai không nên ăn rau sam.

Chống lão hóa, ung thư, chống béo phì

Rau sam chứa nhiều vitamin E và carotene, cả hai đều là chất chống oxy hóa tự nhiên, có thể ngăn chặn hiệu quả các gốc tự do ác tính gây hại cho các mô của con người. Từ đó giúp cơ thể phòng tránh được các vấn đề về lão hóa, béo phì, đặc biệt là phòng ngừa ung thư. Đây là lý do tại sao rau sam được biết đến như một món ăn trường thọ, rất tốt cho sức khỏe con người.

Tác dụng chống viêm

Rau sam
Rau sam có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, bảo vệ dạ dày, chống loét dạ dày...

Sở dĩ rau sam có tác dụng chống viêm nhờ tác dụng của chất nhầy, omega 3 và các khoáng chất. Nhờ vậy có tác dụng giảm đau và cảm giác khó chịu khác, đặc biệt trên đường tiết niệu và tiêu hóa.

Ngoài ra, các nghiên cứu còn cho thấy rau sam có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, bảo vệ dạ dày, chống loét dạ dày do tác nhân axit, bảo vệ gan, hỗ trợ điều trị hen suyễn, chữa lành vết thương ngoài da.

Giảm mỡ máu, cải thiện sức khỏe mạch máu

Thành phần Omega-3 dồi dào trong rau sam có thể hỗ trợ giảm bớt Cholesterol xấu và chất béo trung tính trong máu, nâng cao protein có lợi. Đồng thời, rau sam còn có tác dụng ngăn ngừa huyết dịch trở nên quá đậm đặc, cải thiện các chứng bệnh về máu và mạch máu. Ngoài ra, hàm lượng kali cao trong rau sam còn giúp điều tiết huyết áp rất tốt.

Ý kiến bạn đọc
Thứ Bảy, 12 Tháng Chín 20206:20 CH
Super Administrator
Xin bạn Tran Truong  thông cảm cho anh em chúng tôi qua cái ý cuả Anh Ng.X Kh.
Chúng tôi đang, đã bị căng thẳng từ mọi phiá
Trong 1 ngày 1 người trong BBT phải delete ít nhất là 50 cái góp ý vô trách nhiệm
Có dịp chúng tôi sẽ giải thích
Đồ Ngu
Thứ Bảy, 12 Tháng Chín 20204:36 CH
Khách
Vài dòng với Bác Tom.
Tôi giữ thái độ im lặng sau post của HNPĐ , vì tôi hiểu nỗi khổ tâm của người làm dâu trăm họ . Vâng , mở một trang mạng , trăm ngàn người vào đọc góp ý ... nên tôi thông cảm sự " bực mình " của kiếp làm dâu !
Tôi viết với tấm lòng , tôi viết với sự thật , nói có sách mách có chứng . Không một lời đả kích , chê bai HNPĐ ... chỉ chê bai đả phá " tác giả " như HNPĐ đã một lần nhắc nhở .

Để rộng đường dư luận và không bị buồn vì ai đó hiểu lầm góp ý hoặc lấy tôi răn đe kẻ khác , nên tôi im lặng dành quyền phán xét riêng tư cho mỗi người .
Bác Tom hỏi , chả lẽ im thin thít , đành gõ mấy câu ... giãi bày tâm sự và cám ơn những lời góp ý thịnh tình của Bác .
Thứ Bảy, 12 Tháng Chín 20206:49 SA
Khách
Ay..da. HNPD nhà mình cứ lâu lâu lại post bài của đám truyền phe tả, mà nhiều bà con gọi là truyền thông ve sầu dòng chính hễ một con ve lên là các con khác đồng thanh tương ứng, mỗi lần nhìn thấy source thôi là bực cả và mình. Đôi khi lại ra công lượm lặt chuyện từ tứ phương thiên hạ khoe ra cho bà con coi, hay thưởng lãm .. như vườn nhà trăm hoa đua nở. Ai thích hay bực bội, hoặc không thèm để mắt tới cũng kệ, thích cũng được, mà chẳng thích cũng okay. Mặc cho người đọc nhận định phán xét bài viết, miễn là đừng chê bai người post, vì như người chủ tiệm thích bày đủ mọi món hàng, thượng vàng hạ cám, lắm món ăn chơi cho mọi người, từ trí thức đến bình dân, đại gia hay khố rách áo rơm, đều tùy nghi chọn lựa khen chê về cấu trúc món hàng, kể cả phê bình kẻ sản xuất vụng về, để mà định giá món hàng. Khách thưởng lãm được nhiều đặc quyền như thế nên cũng tế nhị tri ân, mà không nên chê trách người bày bán, vì họ không phải là tác giả làm sản phẩm, họ chỉ mua sao bán vậy, đặc trưng của họ là sưu tầm mọi món hàng trưng bày trong gian hàng của họ, và nếu là hàng ma dờ in Viet Nam dán mác Cộng sản, hay hình bác Hồ không có răng nhưng sống mãi "trong quần chúng".. ta, khi già (có râu) hay còn trẻ măng (nhẳn thín no hair) đều là cho không biếu không, để bà con tha hồ xỉ vả mặc sức, hay "lộng kiếng". Vậy là công bằng quá đi chứ lị, bà con hỉ ? Bác Tran Truong đồng ý với bà con chứ ? .
Thứ Sáu, 11 Tháng Chín 202011:28 CH
Super Administrator
Kính gửi Bạn Truong Tran
Chúng tôi làm báo lá cải chỉ có mục đích duy nhất là để chửi thằng Hồ Chí Minh, mà thật ra với sức học và năng lực không nhiều để có thể làm báo với cung cách cuả những trí thức với tài năng chuyên nghiệp
Chúng tôi đã có khoảng 200 ngàn độc giả tri kỷ TỪ 17 NĂM NAY
Chúng tôi rất may được khoảng hơn 30 Thân hữu tiếp tay. Khác với chúng tôi, họ toàn là những nhà văn, nhà trí thức uyên bác, tài năng và chúng tôi đặc biệt biết ơn, là những vị ấy Chỉ KHUYẾN KHÍCH CHỨ KHÔNG BAO GIỜ PHÊ PHÁN, Chụp Mũ CHÚNG TÔI CẢ
Bây giờ, số Độc giả đã vào đọc ngoài "dự kiến" càng làm chúng tôi bối rối... Vẫn bảo nhau rằng cứ giữ nguyên tôn chỉ KHÁNG CỘNG PHÊ HỒ và, Lá Cải thì vẫn giự văn phong là Lá cải vì nêu chúng tôi đã không đủ dũng khí để chửi vào mặt thằng cầm cờ Việt Cộng vẫy vẫy tung hô bọn Vẹm ( Là cờ mà chúng tôi đã tốn bao nhiêu mồ hôi xương máu ĐỂ CỐ TRIỆT HẠ ) thì việc dùng chữ VC hay bài cuả VC ( chúng tôi lại nghĩ, VC chẳng có cái gi là cuả riêng chúng cả ngoài di sản tội ác HCM ) như một số người cho rằng LÀM LỢI CHO CỘNG SẢN...
- Chúng tôi trích đăng những tin bài từ các cơ quan truyền thông ngoại quốc nổi tiếng. Thì các bạn lại gọi họ là thổ tả, không đáng tin cậy
- Lấy thông tin từ báo Trung cộng thì có bạn vu cho là Tình báo Hoa Nam...
- Lấy các tin về khoa học sức khoẻ thì các bạn dè bỉu là lấy từ báo VC
Vậy bây giờ chúng tôi phải làm gì?
Vậy nên, chúng ta đã không cùng quan điểm thì khẩn xin các bạn ĐỂ CHO CHÚNG TÔI YÊN, thiếu gì diễn đàn đứng đắn và có uy tín khác bạn sẽ thoải mái hơn.... Còn như nếu Các bạn cứ vào HNPD xem, những khuyết tật cuả chúng tôi lại làm cho bạn bất bình, lại khó chiụ...Hãy quẳng chúng tôi vào xọt rác với lời than rằng: báo Mất dạy, lá cải....
Kính thư
( NXK )
Thứ Sáu, 11 Tháng Chín 20209:48 CH
Khách
Hì ... hì ... lại thêm cây thuốc trị bá bệnh !
Bác sĩ , dược sĩ sắp chết đói đến nơi . Hết 1 bó rau muống bổ bằng ăn 1 ký lô thịt bò . Đau ốm gì .. gì đã có xuyên tâm liên ..... cũng là thuốc trị bá bệnh !!

Tội nghiệp dân Việt , sống trên rừng thuốc trị bá bệnh .... mà cứ lăn đùng ngã ngửa vì ung thư , đột quị , thận hư , tiểu đường .....
Nay nhờ bài báo của VCCorp.vn , không biết có phải tờ báo của tư nhân hay của nhà nước chỉ dạy bàn dân thiên hạ . Ôi cơ may ngàn năm một thưở , xin cắn cỏ ngậm vành !
Ồ ... mà xứ Việt cộng làm đếch gì có báo tư nhân . Ai không tin đi tìm Nguyễn công Khế mà hỏi , hắn đang ngồi rung đùi bên CaLi thì phải ?
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn