10 điều răn của Hải Thượng Lãn Ông để có được ‘trăm năm thọ trường’

Thứ Ba, 23 Tháng Tư 201911:00 SA(Xem: 5710)
10 điều răn của Hải Thượng Lãn Ông để có được ‘trăm năm thọ trường’

“Vệ sinh quyết yếu” của Hải Thượng Lãn Ông là tác phẩm gồm nhiều bài thơ lục bát, viết về các chỉ dẫn dưỡng sinh và phòng bệnh thường ngày, dễ hiểu dễ thuộc và gần gũi với người Việt.

hai_thuong_lang_ong_by_mitteam
Hải Thượng Lãn Ông (tranh minh họa của MitTeam/deviantart.com)

Hải Thượng Lãn Ông là biệt hiệu mà hậu thế thường dùng khi nhắc tới Lê Hữu Trác (1720 – 1791). Tuy là người tinh thông y học, dịch lý, văn chương, nhưng ông được biết đến nhiều hơn với vai trò lương y. Ông là đại danh y có đóng góp lớn cho nền y học dân tộc Việt Nam, trong đó có thuốc Nam, kế thừa xuất sắc sự nghiệp “Nam dược trị Nam nhân” của Tuệ Tĩnh thiền sư.

“Vệ sinh quyết yếu” viết về 14 chủ đề khác nhau trong việc bảo vệ sức khỏe, ăn uống, dưỡng sinh… Đây là tác phẩm “tấc lòng tâm niệm” của Lê Hữu Trác, mong rằng mọi người đều có thể dưỡng sinh, kéo dài tuổi thọ. Như trong phần mở đầu, ông đã viết:

Vệ sinh yếu quyết diễn ca

Để cho nam nữ trẻ gia đều hay

Tấc lòng tâm niệm bấy nay

Mong đời hết bệnh kéo dài ngày xuân

Dưỡng sinh theo phép Chân nhân

Sách trên đã chép nguyên văn mấy bài

Để tuỳ hoàn cảnh tuỳ thời

Tuỳ nghi lĩnh hội những lời tinh ba

Quyển này đúc lại thành ca

Mấy lời thiết yếu để ta ghi lòng

Bao gồm phương pháp dự phòng

Cổ kim dung hợp quán thông dung hoà

Tài liệu chỉ dẫn dưỡng sinh xưa nay không phải ít, tuy nhiên các bài viết tóm tắt lại những điều cốt yếu, dễ hiểu nhất, được thầy thuốc Việt Nam viết cho người Việt thì xưa nay chẳng có mấy bài. Dưới đây là 10 điều răn về dưỡng sinh của “Vệ sinh quyết yếu”:

Vệ sinh phép giữ thân mình

Sao cho khoẻ mạnh an ninh mới là

Mười điều cơ bản đề ra

Thứ nhất: làm lụng, hai là nghỉ ngơi

Ba là đừng trái tiết trời

Xông pha mưa gió nắng nôi lạnh lùng

Còn khi dịch lệ cuồng phong

Biết chừng mà tránh, mà phòng mới yên

Thứ tư thị hiếu chớ quên

Mắt trông ham muốn, lòng quên cương thường

Sinh ra làm bậy làm xằng

Chữ “tham” sánh với chữ “thâm” một vần

Năm là cần phải thủ chân

Giữ lòng trong sạch cho thần được yên

Định tâm như kẻ tham thiền

Bỏ lòng lợi dục đua chen đường đời

Sáu là ngủ dậy theo thời

Luyện thân, luyện khí đứng ngồi thong dong

Làm cho khí huyết lưu thông

Chân tay cứng cáp trong lòng thảnh thơi

Bảy: răm tửu sắc chơi bời

Thoả lòng chốc lát, cuộc đời ngắn đi

Tinh hao, chân khí phải suy

Nguyên thần ly tán, bệnh gì chẳng sâu

Tám: cần ăn uống hàng đầu

Nhưng đừng quá bội mà đau dạ dày

Kiêng ăn các thứ đắng cay

Các thứ sống lạnh tích dầu khó tiêu

Chín là nằm ngủ thuận chiều

Hướng phương sinh khí (về đông) đầu cao hơn mình

Vòng tay lên ngực: mộng kinh

Vào giường không nghĩ, thẳng mình ngủ yên

Mười nên tắm giặt cho liền

Ra ngoài dù, nón không quên trên đầu

Đề phòng hàn thấp nhiễm vào

Áo quần ấm áp, tà nào dám xâm

Mấy điều nên nhớ nhập tâm

Tháng ngày giữ trọn, trăm năm thọ trường.

10 điều răn rất đơn giản mà lại bao hàm nhiều mặt chủ yếu nhất của dưỡng sinh. Mong rằng mọi người đều có thể thực hành trong cuộc sống hằng ngày.

Phong Trần tổng hợp

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn