Câu hỏi "ai thằng ai?" trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung có nhiều trả lời, nghiên cứu có, buồn vui giận hờn có. bài báo đưa ra vài ý kiến của mấy nơi có uy tín phát ngôn đánh giá "ai thắng ai". Nhưng ở đây, ảnh hưởng của cuộc bầu cử giữa kỳ tháng 11/2018 sắp tới đây có thể sẽ thay đổi mạnh mẽ thế trận. Trump và nhóm của ông nói về ba vấn đề: thâm hụt thương mại, trộm cắp sở hữu trí tuệ của Trung Quốc (IP), và chính sách công nghiệp của Trung Quốc (được gọi là "Made in China 2025"). Đối phó với chính sách công nghiệp của Trung Quốc có lẽ là vấn đề quan trọng hàng đầu.
 |
| Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, ai sẽ thua thiệt nhiều? |
Khi thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc trở nên tồi tệ hơn, người dân ở cả hai nước đều tự hỏi: Ai sẽ thua thiệt nhiều hơn ? Và điều này kết thúc như thế nào?
Về kinh tế, Trung Quốc sẽ mất nhiều hơn trong một cuộc chiến thương mại toàn diện. Nền kinh tế Trung Quốc phụ thuộc vào xuất khẩu, và gần 20% xuất khẩu là sang Hoa Kỳ. Họ đã bán được 506 tỷ đô la Mỹ sản phẩm và dịch vụ cho Hoa Kỳ vào năm ngoái. Ngược lại, Hoa Kỳ chỉ bán được 130 tỷ USD cho người Trung Quốc.
“Trong một trận chiến kinh tế nghiêm trọng, Hoa Kỳ chắc chắn sẽ thắng.” Derek Scissors, một học giả thường trú tại Học viện Doanh nghiệp Mỹ, người đã tư vấn giúp cho chính quyền Trung Quốc.
Nhưng đây không chỉ là một cuộc chiến kinh tế, nó còn là chính trị, và có một hoàn cảnh mạnh mẽ rằng Tổng thống Trump sẽ ít có khả năng duy trì một cuộc xung đột kéo dài hơn người Trung Quốc - đặc biệt là với cuộc bầu cử vào giữa năm 2018 sắp tới.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang điều hành một quốc gia cộng sản, họ đã cho ông ta quyền cai trị suốt đời. Ông kiểm soát các phương tiện truyền thông ở đất nước mình và ông cũng đang ngồi trên khoảng 3 nghìn tỷ đô la tiền mặt dư thừa.
Tất cả điều này có nghĩa là Tập có thể phản ứng nhanh chóng đối phó với Trump. Ông thậm chí có thể hỗ trợ các công ty Trung Quốc bị tổn thương trong những tháng tới và trợ cấp giá đậu nành để người tiêu dùng Trung Quốc không phải đối mặt với cú sốc lớn tại cửa hàng. Người Trung Quốc đã sử dụng các chiến thuật tương tự trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và 2009, chi tiêu nhiều từ nguồn dự trữ dư thừa của họ để kích thích nền kinh tế và tránh cho người dân khỏi bị đau. Dự trữ tiền mặt của Trung Quốc không lớn như bây giờ, nhưng chúng vẫn còn nhiều hơn Hoa Kỳ.
Vào năm 2018, "Trung Quốc có thể chịu được nhiều hơn so với Hoa Kỳ"
Trump không có chuyện đời dễ dàng như vậy. Ông đã nhận được cuộc gọi điện thoại từ các nhà lập pháp đảng Cộng hòa, những người đang giận dữ với những gì ông đang làm với thuế quan. Vào tối thứ năm, GOP Sen. Ben Sasse của Nebraska cáo buộc tổng thống "không có kế hoạch thực sự để giành chiến thắng ngay bây giờ" và đang " nhóm lửa đe dọa đốt nông nghiệp Mỹ."
Trump phải đối mặt với phản ứng dữ dội từ Phố Wall, từ các giám đốc điều hành của các công ty như Boeing và nông dân trồng đậu nành ở vùng Trung Tây, nhiều người đã bỏ phiếu cho Trump và cảm thấy bị phản bội. Một số lãnh đạo GOP lo sợ hành động của Trump có thể khiến làm mất các ghế của đảng (Cộng Hòa) trong các cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2018.
"Trong vòng 12 tháng tới, Trung Quốc có thể chịu đựng được nhiều hơn so với Mỹ có thể chịu được", Evan Medeiros, giám đốc điều hành của Eurasia Group và cựu cố vấn cấp cao của Tổng thống Barack Obama tại Châu Á cho biết. "Người Trung Quốc không bị ràng buộc bởi luật pháp hay nền dân chủ đại diện."
Trong khi phần lớn trọng tâm cho đến nay vẫn là thuế quan - Trump đã đe dọa sẽ đưa ra mức thuế trên trị giá khoảng 150 tỷ đô la hàng hóa và dịch vụ của Trung Quốc, và Trung Quốc đã phản ứng cho đến nay với đe dọa về thuế quan trên trị giá 50 tỷ đô la của Mỹ - Trung Quốc với nhiều đòn bẩy hơn có thể đưa ra để trừng phạt Hoa Kỳ.
Người Trung Quốc có thể ngừng hợp tác ở Bắc Triều Tiên, họ có thể bán một số nợ của Mỹ để làm xáo trộn thị trường và họ có thể làm cho cuộc sống của các công ty Mỹ hoạt động ở Trung Quốc như Nike, Disney hay Apple khó khăn hơn. Những hành động này của Trung Quốc được coi là không chắc chắn, đặc biệt là bán công khố phiếu của của Mỹ. Đối với chính quyền Trump, những động thái tương ứng thậm chí không nằm trên bàn, vì chính phủ Hoa Kỳ không có quyền kiểm soát trực tiếp nhiều công ty hoạt động trong biên giới của mình.
Trump đang ở trong một tình huống khó khăn. Ông từ lâu đã lập luận rằng Hoa Kỳ đã ở trong một cuộc chiến thương mại với Trung Quốc và Hoa Kỳ đã bị tấn công trong nhiều năm. Ông ta đã sẵn sàng cho một cuộc chiến. Khi thư ký báo chí của ông Sarah Huckabee Sanders nói hôm thứ Tư, "Chúng ta có thể có một chút đau trong ngắn hạn, nhưng chúng ta chắc chắn sẽ có một thành công về lâu dài."
Ông cũng cảm thấy tự tin sau khi chính quyền của ông thương lượng lại thỏa thuận thương mại tự do với Hàn Quốc để cung cấp cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ nhiều cơ hội tiếp cận hơn vào thị trường đó. Nhưng Hàn Quốc là nền kinh tế số 11 thế giới, và đất nước này phụ thuộc vào Hoa Kỳ để trợ giúp quân sự. Trung Quốc là nền kinh tế số 2, và họ không cảm thấy có cùng một mức độ áp lực để nhượng bộ Trump.
Trong nước, các chính trị gia Trung Quốc phải đối mặt với áp lực phài thể hiện đất nước của họ như là một quyền lực của thế giới, nhương bộ một tổng thống Mỹ sinh sự là một đề nghị cực kỳ không được ưa chuộng.
"Trên thế gian này, không cách nào Trung Quốc có thể được nhìn thấy khấu đầu khúm núm trước Hoa Kỳ về điều này. Tập không thể nói: Được rồi, Trump đã đe dọa chúng tôi, vì vậy chúng tôi nên nhượng bộ, ” Phil Levy, một thành viên cao cấp của Hội đồng Toàn cầu Chicago, nói.
Trung Quốc tấn công vào các lỗ hổng chính trị của Trump
Phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ đáng ngạc nhiên từ Trung Quốc tuần này dường như là một thông điệp cho Trump rằng người Trung Quốc nghĩ rằng họ có thể chơi một trò chơi dài.
Trump hiện đang đe dọa chỉ hơn 150 tỷ USD thuế quan - hoặc, nói một cách khác, ông đã đe dọa thuế đối với khoảng 30% hàng hóa và dịch vụ mà người Trung Quốc bán cho Hoa Kỳ. Nó không có khả năng làm tổn hại đến nền kinh tế tổng thể đáng kể, nhưng nó đến mức mà người tiêu dùng Mỹ có khả năng phải đối mặt với giá cao hơn trên TV, giày dép, quần áo và thậm chí cả iPhone.
Và một số nơi ở Mỹ sắp cảm thấy đau đớn lớn nếu người Trung Quốc thực hiện các đe dọa của họ để trả thù. Thật khó cho nông dân và nhà sản xuất rượu hiểu tại sao họ là phải chịu thương vong trong một cuộc chiến chống lại Trung Quốc vì nước này đánh cắp tài sản trí tuệ và bí quyết công nghiệp.
Viện Brookings đã xem xét tất cả các sản phẩm mà Trung Quốc đã đe dọa sẽ đưa ra thuế quan cho đến nay. Chúng sẽ ảnh hưởng đến khoảng 2,1 triệu việc làm được trải rộng trên 2.783 quận của Hoa Kỳ. Tám mươi hai phần trăm các quận này đã bỏ phiếu cho Trump trong cuộc bầu cử tổng thống lần rồi.
Tập Cận Bình có lẽ đang phân tích một cách hợp lý hơn về tình hình so với chính quyền Trump dường như đang làm, ”J. Stapleton Roy, đại sứ Mỹ tại Trung Quốc dưới thời tổng thống George H.W. Bush và Bill Clinton. “Chính quyền Trump dường như không hiểu thực tế là họ đang gây tổn hại cho những người mà lẽ ra không phải là họ (nông dân)” trong cuộc chiến này.
"Chiến thắng" trông như thế nào?
Một vấn đề quan trọng đối với Trump là ông không có nhu cầu rõ ràng và mạch lạc của Trung Quốc. Ông và nhóm của ông nói về ba vấn đề: thâm hụt thương mại, trộm cắp sở hữu trí tuệ của Trung Quốc (IP), và chính sách công nghiệp của Trung Quốc (được gọi là "Made in China 2025").
Nhưng không có yêu cầu nào cụ thể, và thiếu một chuyện phải làm là làm cho người Trung Quốc thấy họ là nạn nhân trong một kịch bản mà Hoa Kỳ được cho là đang cố gắng sửa chữa sau nhiều năm sai.
“Tôi muốn Mỹ làm nhiều hơn để chống lại Trung Quốc, nhưng tôi muốn Mỹ làm nhiều hơn với một kế hoạch,” ông Kéo nói. “Chúng tôi cần những yêu cầu rất cụ thể đòi người Trung Quốc phải làm. Thay vào đó, chúng ta chỉ nói, ‘chúng tôi muốn bạn thay đổi.’ ”
Tổng Thống và nhóm của ông đôi khi nói những điều khác nhau về thương mại và mục tiêu là gì. Trump thích sử dụng sự nhầm lẫn như một chiến thuật thương lượng, nhưng nó cũng mở ra nhiều cách để “giành chiến thắng”.
"Trump có thể được đấm mõm với một số gói hàng hóa [mà TQ tăng mua] để giảm thâm hụt thương mại. Các cố vấn của ông muốn Trung Quốc viết lại toàn bộ chính sách công nghiệp của mình, ”Medeiros nói.
Trò chơi kết thúc trông như thế nào?
Trump đã nổi tiếng khi nói rằng một cuộc chiến thương mại là "dễ dàng để giành chiến thắng." Tập không nói điều đó. Tập đã nói rõ rằng ông ta không muốn một cuộc chiến thương mại, nhưng Tập sẽ đáp trả bất cứ điều gì Trump làm. Tập dường như đang đặt mình vào một chiến thắng chính trị dễ dàng hơn dù có bất cứ điều gì chua chát ở mặt trận kinh tế.
Nhưng trong chính trị, Trump đã chứng tỏ mình là một người bán hàng giỏi. Nhiều nhà chiến lược và chuyên gia chính sách đối ngoại lâu năm nói rằng kịch bản có khả năng nhất là Trump nhận được một số nhượng bộ nhỏ từ Trung Quốc và tuyên bố chiến thắng.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tuần trước cho biết rằng Trung Quốc đang chuẩn bị để làm dễ dàng cho các công ty Mỹ tiếp cận thị trường và ngưng chuyện ép các công ty nước ngoài chuyển giao công nghệ. Nếu Trump nhận được những loại nhượng bộ này bằng văn bản, ông sẽ có thể nói ông đã làm nhiều hơn cho Mỹ chống lại Trung Quốc hơn cả Obama, Bush hay Clinton.
Nhưng những thay đổi đó sẽ không làm thay đổi gì nhiều thâm hụt thương mại Mỹ kỷ lục với Trung Quốc hoặc để ngăn chặn Trung Quốc có kế hoạch đối đầu với Hoa Kỳ trong nhiều lĩnh vực công nghệ cao sắp tới. Nếu Trump muốn có những nhượng bộ lớn đó, ông ta phải sẵn sàng đi nhiều hơn để chống lại người Trung Quốc.
Cho đến nay, Tập dường như cá cược rằng Trump sẽ rút vào hang trước những áp lực chính trị trước khi điều đó xảy ra.
Heather LongNguyễn Quốc Vĩ chuyển ngữ
(Dân Luận)
Gửi ý kiến của bạn
