Liệu Vương nghị có “quyến rũ” thành công Indonesia? ( Đồng tiền là Tiên là Phật.... )

Thứ Năm, 21 Tháng Giêng 20216:00 SA(Xem: 3453)
  • Tác giả :
Liệu Vương nghị có “quyến rũ” thành công Indonesia? ( Đồng tiền là Tiên là Phật.... )
rfa.org

Liệu Vương nghị có “quyến rũ” thành công Indonesia?


Dư luận Indonesia đánh giá về chuyến công du của Vương Nghị

Trong chuyến công du Đông Nam Á tuần này, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị sẽ tới thăm Indonesia, đúng vào lúc Indonesia bắt đầu triển khai chiến dịch tiêm chủng toàn quốc nhằm ngăn ngừa COVID-19 bằng một loại vaccine của Trung Quốc vừa được cấp phép. Theo tờ Jakarta Post, chuyến thăm này được kỳ vọng sẽ làm giảm căng thẳng giữa 2 nước.

Các quan chức Indonesia xác nhận rằng chuyến thăm này diễn ra ngày 13-14/1, trong đó, Ngoại trưởng Vương Nghị dự kiến sẽ gặp người đồng cấp Retno Marsudi, Bộ trưởng Điều phối Các vấn đề Hàng hải và Đầu tư Luhut Pandjaitan, và Tổng thống Joko Widodo (Jokowi). Tổng thống Jokowi sẽ trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được tiêm vaccine CoronaVac do công ty Sinovac Biotech của Trung Quốc sản xuất và được Cơ quan Giám sát Thực phẩm và Dược phẩm Indonesia (BPOM) cấp phép sử dụng khẩn cấp hôm 11/1. Với sự chấp thuận được chờ đợi từ lâu này, Indonesia cuối cùng cũng có thể tiến hành chương trình tiêm chủng hàng loạt theo kế hoạch, sau khi Hội đồng Hồi giáo Ulema Indonesia (MUI) công nhận rằng sản phẩm vaccine của Sinovac là “tinh khiết và đạt chuẩn halal” hồi tuần trước. Sự kiện Tổng thống Jokowi được tiêm mũi vaccine COVID-19 đầu tiên sẽ chính thức khởi động giai đoạn 1 của chiến dịch tiêm chủng kéo dài nhiều tháng, bắt đầu với khoảng 1,3 triệu nhân viên y tế. Tính đến ngày 12/1, Indonesia đã tiếp nhận tổng cộng 18 triệu liều vaccine Sinovac, trong đó 3 triệu liều đã được phân phối đến các địa phương trên khắp cả nước. Quốc gia này cũng đặt hàng mua vaccine từ các nhà sản xuất nước ngoài khác.

Trung Quốc đã rất chủ động và hành động một cách hiệu quả với chính sách "ngoại giao vaccine" của mình nhằm xoa dịu làn sóng phẫn nộ về sự xuất hiện của virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2) tại Vũ Hán (Trung Quốc) vào cuối năm 2019. Với việc Indonesia cấp phép sử dụng khẩn cấp  vaccine CoronaVac, đây là loại vaccine đầu tiên và duy nhất hiện có sẵn tại Indonesia - động thái thể hiện sự tin tưởng của Jakarta đối với Trung Quốc. Một chuyên gia ở Indonesia nói: Không chỉ chính phủ mà cả BPOM và các cơ quan kỹ thuật khác ở Indonesia đều tin rằng vaccine của Trung Quốc là khả thi. Tôi cho rằng đây thực sự là một tài sản ngoại giao của Trung Quốc”.

2021-01-13T045457Z_258682108_RC2S6L95GF5Y_RTRMADP_3_HEALTH-CORONAVIRUS-INDONESIA.JPG
Tổng thống Indonesia Joko Widodo được tiêm vaccine phòng COVID-19 do Trung Quốc sản xuất hôm 13/1/2021 ở Jakarta. Reuters

Mặc dù "thua" các quốc gia phương Tây trong cuộc đua trở thành quốc gia đầu tiên sản xuất vaccine ngừa COVID-19, song Trung Quốc đã đảm bảo rằng các sản phẩm của họ vẫn là một giải pháp thay thế khả thi để thế giới xem xét. Thế nhưng, sản phẩm vaccine này dù mang lại cho Indonesia một tia hy vọng, song quan hệ giữa Jakarta với Bắc Kinh vẫn phức tạp và đa chiều. Bà Dewi, đồng sáng lập Cộng đồng Chính sách Đối ngoại Indonesia (FPCI), nhấn mạnh: Liệu vaccine này có làm thay đổi nhận thức về Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông hay nhận thức rằng các sản phẩm của ASEAN không thể cạnh tranh với các dòng sản phẩm giá rẻ của Trung Quốc? Tất nhiên là không”. Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Indonesia, ông Teuku Faizasyah, đã nhanh chóng bác bỏ mối liên hệ giữa chuyến thăm của Ngoại trưởng Vương Nghị và việc chính thức khởi động chương trình tiêm chủng của Indonesia. Ông Teuku Faizasyah cho biết Ngoại trưởng Vương Nghị tới thăm Indonesia để thảo luận các vấn đề song phương. Trả lời phỏng vấn tờ Jakarta Post ngày 11/1, ông Teuku Faizasyah khẳng định: “Đây là những quy trình riêng biệt; việc tiêm chủng là chuyện nội bộ của Indonesia. Chuyến thăm của Ngoại trưởng Vương Nghị đã được thảo luận từ trước, với lịch trình phù hợp với các nước Đông Nam Á khác”.

Mặc dù chuyến thăm của Ngoại trưởng Vương Nghị - vốn bị trì hoãn nhân dịp kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Indonesia-Trung Quốc hồi năm ngoái - có thể được cho là ngẫu nhiên, song các nhà quan sát lưu ý rằng bối cảnh chuyến thăm chính thức Indonesia này rõ ràng là có lợi cho Bắc Kinh. Trưởng ban lễ tân nhà nước Andy Rachmianto cho biết một trong số các vấn đề dự kiến sẽ được Ngoại trưởng Retno đề cập là vấn đề an toàn của các thuyền viên Indonesia làm việc trên các tàu cá Trung Quốc - điều từng gây phẫn nộ sau khi có tin về việc các thuyền viên Indonesia bị lạm dụng và ngược đãi. “Đây có thể không phải là một vấn đề quan trọng đối với Trung Quốc, nhưng đối với chúng tôi thì nó rất quan trọng", ông Andy khẳng định trong cuộc họp báo ngắn hôm 11/1, đồng thời nhắc lại vị thế của Trung Quốc như một đối tác chiến lược của Indonesia. Ông Andy nhấn mạnh thực tế rằng Trung Quốc có lợi ích với Indonesia trong vấn đề đầu tư và Biển Đông. Do vậy, Bắc Kinh có trách nhiệm lắng nghe những quan ngại của Indonesia.

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Vương Nghị cũng diễn ra vào thời điểm đang nổi lên các vấn đề trong quan hệ Indonesia-Trung Quốc. Trong vài năm qua, Indonesia đã bị lôi kéo vào nhiều cuộc đối đầu trên biển khi tàu cá Trung Quốc xâm phạm vùng biển thuộc quyền tài phán của Jakarta. Gần đây hơn, việc phát hiện ra một phương tiện không người lái dưới nước (UUV) tại vùng biển ngoài khơi tỉnh Nam Sulawesi đã làm dấy lên các câu hỏi về hoạt động gián điệp và an ninh quốc gia. Giới chức Indonesia tránh chỉ mặt đặt tên” do thiếu bằng chứng buộc tội về nguồn gốc chiếc UUV này, mặc dù có tin cho biết thiết bị này do Trung Quốc sản xuất. Bắc Kinh hiện vẫn giữ im lặng về vụ việc. Tham mưu trưởng Hải quân, Đô đốc Yudo Margono, trước đó, nói rằng chiếc UUV này có thể được triển khai cho mục đích nghiên cứu, song ông cũng cho rằng cần tiến hành điều tra thêm để xác định quốc gia xuất xứ của nó. Trong khi đó, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng cho biết chiếc UUV này mang dòng chữ “Viện tự động hóa Thẩm Dương - Học viện Khoa học Trung Quốc” - thông tin được người phát ngôn Hải quân Indonesia, Chuẩn đô đốc Julius Widjojono phủ nhận.

Giáo sư Curie Maharani thuộc trường Đại học BINUS nhận định rằng có khả năng thiết bị này được sản xuất tại Trung Quốc và được cho là thuộc nhóm 12 tàu tự lái trên biển do các tàu khảo sát của Trung Quốc triển khai tại khu vực phía Đông Ấn Độ Dương năm 2019. Bà Curie nhấn mạnh: Thế nhưng, ngay cả khi đó là sản phẩm của Trung Quốc, chúng ta vẫn chưa thể xác định được mục đích triển khai của nó và liệu nó có được lệnh xâm nhập vùng biển của Indonesia hay không”.

Liệu Indonesia có “rời bỏ” lợi ích chung của ASEAN?

Indonesia là quốc gia lớn nhất và có ảnh hưởng nhất trong ASEAN. Chính vì vậy, Indonesia là trung tâm trong chính sách “ngoại giao láng giềng” của Trung Quốc. Chuyến thăm lần này của Vương Nghị cũng sẽ thúc đẩy xây dựng tuyến đường sắt Jakarta-Bandung, dự án hợp tác trọng điểm của Vành đai và Con đường”.

Việt Nam đang thúc đẩy và tăng cường hợp tác quốc phòng với Indonesia, đặc biệt là trong việc tổ chức các hoạt động huấn luyện quân sự chung, chuyển giao công nghệ quân sự và tuần tra chung trên biển. Về vấn đề hàng hải, Việt Nam lạc quan về triển vọng đàm phán với Indonesia. Hà Nội hy vọng rằng thông qua các cuộc đàm phán liên tục về biên giới trên biển diễn ra tốt đẹp cho đến nay, hai nước sẽ đạt được thỏa thuận về phân định vùng đặc quyền kinh tế tại vùng chồng lấn trên biển Đông.

2020-01-09T045709Z_1698242709_RC24CE9UDEVR_RTRMADP_3_INDONESIA-CHINA-SOUTHCHINASEA.JPG
Tổng thống Indonesia Joko Widodo thăm căn cứ Hải quân ở Natuna hôm 9/1/2020. Reuters

Jakarta và Hà Nội cũng nhấn mạnh lập trường về tầm quan trọng của việc duy trì tình hình có lợi ở Biển Đông trong bối cảnh các tuyên bố chủ quyền “đường 9 đoạn” của Bắc Kinh không tôn trọng Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982.

Do đó, liên quan đến vấn đề Biển Đông, Indonesia sẵn sàng đóng vai trò là nhà môi giới trung thực qua việc tuân thủ Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và Bộ Quy tắc ứng xử (COC) do ASEAN khởi xướng.

Ngoài tầm quan trọng của việc tiếp tục các cuộc đàm phán giữa ASEAN và Trung Quốc liên quan đến COC, trong đó dự kiến lần đọc thứ hai dự thảo COC sẽ diễn ra vào năm nay, cả Việt Nam và Indonesia đều nhất trí nhấn mạnh rằng COC cần đảm bảo thực chất, hiệu quả và khả thi nhằm tạo ra khu vực có lợi cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ.

Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 hiện nay, mối quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Indonesia cần được duy trì và phát triển nhanh hơn, mạnh mẽ hơn vì lợi ích quốc gia của hai nước, cũng như nhằm duy trì hòa bình, ổn định và thịnh vượng tại khu vực Đông Nam Á và Biển Đông.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng hiện nay khối ASEAN đã bị cuốn vào cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng trong khu vực, đặc biệt là từ Trung Quốc, chính vì vậy, cách tiếp cận tốt nhất đối với Trung Quốc và vấn đề Biển Đông phải là một cách tiếp cận chung để bảo đảm lợi ích của toàn khối, chứ không phải của một quốc gia riêng lẻ nào.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines - Quốc gia đang có mối quan hệ thân thiết với Trung Quốc cũng phải nhận xét: "ASEAN sẽ có tầm ảnh hưởng đáng kể đến các vấn đề và sự kiện ở Biển Đông chỉ khi hiệp hội hành động như một thể thống nhất”.

Chính vì vậy, vấn đề Biển Đông sẽ rất cần thái độ khách quan, đúng mực từ các quốc gia thành viên của ASEAN, trong đó Indonesia và Việt Nam đang giữ các vai trò quan trọng. Căng thẳng ở Biển Đông sẽ tiếp tục leo thang do Trung Quốc sẽ tiếp tục cáo buộc Mỹ và các quốc gia khác có hành động khiêu khích và gây bất ổn, trong khi Mỹ và các nước phương Tây đang phải hết sức cố gắng để kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc, chính vì vậy, sự tỉnh táo của các quốc gia ASEAN trước một Trung Quốc đầy tham vọng và hiếu chiến, là một điều tối quan trọng cho việc tìm kiếm một tương lai tốt đẹp cho ASEAN.

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn