Giới chuyên gia luật di trú nói với VOA rằng quy định cấm đảng viên đảng cộng sản nhập cư Hoa Kỳ đã có từ thập niên 1950 nhưng động thái mới nhất của Cơ quan Di trú và Nhập tịch (USCIS) cho thấy sự cứng rắn của Chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với mối de dọa ngày càng tăng của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Quy định mới của USCIS ngày 2/10 không đề cập đến một quốc gia cụ thể, tức đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) hay Đảng Cộng sản Việt Nam (CPV) hay Đảng Cộng sản Cuba (PCC)… nhưng nhấn mạnh rằng quy định này áp dụng cho “Đảng Cộng sản của bất kỳ quốc gia nước ngoài nào, hoặc bất kỳ phân khu chính trị hoặc địa lý nào của bất kỳ quốc gia nước ngoài nào.”

Trong thông cáo báo chí, USCIS cho biết “ngoại trừ trường hợp được miễn trừ, các đảng viên, hoặc người liên kết với Đảng Cộng sản hoặc bất kỳ đảng toàn trị nào” sẽ bị cấm nhập cảnh với mục đích định cư, và “cơ sở cấm nhập cảnh đối với tư cách thành viên hoặc người liên kết với Đảng Cộng sản hoặc bất kỳ đảng độc tài nào khác là một phần của bộ luật rộng hơn được Quốc hội thông qua nhằm giải quyết các mối đe dọa đối với sự an toàn và an ninh của Hoa Kỳ.”

Theo định nghĩa của USCIS, “Chế độ độc tài toàn trị” hay “Chủ nghĩa toàn trị” đề cập đến các hệ thống chính phủ có hai đặc trưng: sự tồn tại của một đảng chính trị duy nhất, được tổ chức trên cơ sở độc tài, có sự đồng nhất giữa đảng đó với các chính sách của đảng đó và các chính sách của chính phủ của quốc gia mà đảng đó tồn tại, đến mức đảng và chính phủ đó tạo thành một đơn vị không thể phân biệt được; và có sự đàn áp cưỡng bức đối với đảng đối lập.

Vào tháng 9/2020, một báo cáo của nhóm các nhà lập pháp đảng Cộng hòa ở Hạ viện Hoa Kỳ có tên Lực lượng Đặc nhiệm Trung Quốc (CTF) chỉ ra rằng: “Các đảng viên Cộng sản Trung Quốc tìm cách thực hiện các hành vi bất hợp pháp ở Hoa Kỳ; họ đã sử dụng, và sẽ tiếp tục sử dụng, các chương trình định cư và lỗ hổng của luật pháp Mỹ và chính sách nhập cư để nhập cảnh vào đất nước, ở đây lâu dài và cuối cùng trở thành công dân Hoa Kỳ.”

Trong báo cáo, nhóm các nhà lập pháp Hoa Kỳ cũng thắc mắc tại sao Luật Nhập cư và Quốc tịch Hoa Kỳ (INA) không nêu cụ thể thành viên ĐCSTQ bị cấm nhập cảnh cho mục đích định cư: “INA không ngăn cản cụ thể các thành viên của ĐCSTQ sử dụng Hệ thống nhập cư của Hoa Kỳ để lưu trú tại Hoa Kỳ.”

Báo cáo còn dẫn lời Giám đốc FBI Christopher Wray nói: “Chính phủ Trung Quốc cố gắng lôi kéo các nhà khoa học để bí mật mang kiến thức và sự đổi mới của chúng ta vào Trung Quốc…. Và họ sử dụng hệ thống nhập cư của Hoa Kỳ để làm điều này.” Trường hợp nhà khoa học Trung Quốc Đàm Hoành Tiến (Tan Hongjin) đánh cắp bí mật của Mỹ là một ví dụ, báo cáo cho biết.

Ngoài ra, Báo cáo của nhóm CTF nói rõ rằng chương trình định cư nhận thẻ xanh bằng hình thức đầu tư EB-5 là một trong những chương trình được nhiều đảng viên ĐCSTQ sử dụng, theo đó có đến 80% trong số gần 10.000 visa EB-5 trong giai đoạn 2012-2018 đã cấp cho các nhà đầu tư sinh ra ở Trung Quốc.

Còn theo thống kê của Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS), trong giai đoạn 2000-2018 có đến 695.425 người Trung Quốc được nhận quy chế thường trú nhân tại Mỹ, nhiều nhất là năm 2011 có đến 51.510 người. Riêng quý I/2020 có 15.428 người Trung Quốc được cấp thẻ xanh ở Mỹ.

Thống kê của DHS cho thấy có 11.772 người Việt Nam, 3.998 người Cuba nhận thẻ xanh ở Mỹ trong quý I/2020.

Nhận định chương trình EB-5 được các đảng viên từ Trung Quốc, Việt Nam sử dụng để nhận thẻ xanh tại Mỹ, luật sư Jennifer Hà ở Salt Lake City, Utah, chia sẻ với VOA:

“Hiện giờ một phong trào có rất nhiều người khi có điều kiện thì họ đi đạng đầu tư, theo đó các nhà môi giới khuyến khích họ đầu tư trước rồi sau họ rút tên ra khỏi đảng sau - vì thời giam chờ phỏng vấn visa cho dạng đầu tư hiện giờ là khoảng 5 năm.

“Sau đó họ nộp một bức thư có công chứng nói rằng họ chính thức được chấp thuận rút tên ra khỏi đảng và đến khi phỏng vấn thì họ chính thức công khai: trước đây từng là đảng viên và nay đã ra khỏi đảng. Và như vậy hồ sơ của họ vẫn được chấp thuận như bình thường.”

Luật sư Jennifer Hà cho biết thêm rằng có một hình thức nữa là các đảng viên không trực tiếp đầu tư mà để con cái của họ đứng tên đầu tư sau khi con của họ có visa du học tại Mỹ và như vậy các con của họ cũng có thẻ xanh sau đó.

Với thời gian 5 năm chờ phỏng vấn visa EB-5, hay một khoảng thời gian ngắn hơn cho các hình thức con là công dân Mỹ bảo lãnh cho cha mẹ, thì các đảng viên bình thường hoàn toàn có đủ thời gian để tự nguyện xin ra khỏi tổ chức đảng, miễn là trước ngày phỏng vấn 2 năm theo quy định về các trường hợp miễn trừ của INA. Cũng theo INA, quy định này đối với các đảng viên là quan chức đảm nhận vai trò quản lý nhà nước và chính quyền là 5 năm.

Luật sư Jennifer Hà nhận định rằng “quy định mới” của USCIS thật ra cũng đã từ lâu, nay chỉ nhắc lại.

“Hướng dẫn của USCIS cũng không có sự khác biệt gì so với những quy định trước đây. Trước nay Sở Di trú cũng như chính quyền Hoa Kỳ đã cấm những người đã là thành viên của Đảng Cộng sản nhập cư vào Mỹ. Từ năm 1952 INA đã có quy định này rồi.”

Luật sư di trú Khanh Phạm hiện đang hành nghề tại bang Texas cũng nhận định với VOA rằng “quy định này đã có lâu nay và đã được áp dụng nhiều lần rồi” và bây giờ “chỉ là siết chặt hơn mà thôi.”

Luật sư Jennifer Hà nêu nhận định:

“Tôi nhận thấy ngay trước kỳ bầu cử đưa ra thông tin này chỉ để nhắc nhở những người đi bỏ phiếu rằng “chúng tôi đang phản đối Trung Quốc” để kêu gọi lá phiếu của họ.”

Trong một nỗ lực khác của các nhà lập pháp Hoa Kỳ, từ tháng 6 năm nay, các dân biểu Hạ viện đã vận động dự luật HR 7224 End Chinese Communist Citizenship Act nhằm sửa đổi một phần của Đạo luật INA trong đó cấm đảng viên Đảng Cộng sản Trung Quốc nhận thẻ xanh ở Hoa Kỳ.