Thụy Sỹ, nơi đúng giờ tuyệt đối

Thứ Bảy, 27 Tháng Giêng 20182:00 SA(Xem: 6220)
Thụy Sỹ, nơi đúng giờ tuyệt đối
bbc.com
Eric Weiner BBC Travel

Đồng hồ Bản quyền hình ảnh Stephen Kelly/Bloomberg via Getty Images

Nhiều quốc gia được gắn liền với những định kiến nhất đinh, và trong trường hợp Thụy Sỹ thì định kiến này là không thể tách rời.

Quốc gia vùng Alpes này cực kỳ hiệu quả và đúng giờ một cách tỉ mẩn. Họ cũng rất sạch sẽ. Đối với những người trễ nải triền miên, luôn luôn thiếu hiệu quả (chưa nói tới luộm thuộm) như tôi thì một chuyến đi đến Thụy Sỹ là một hỗn hợp nhiều cảm xúc: kính nể, dễ chịu và một chút bực mình.

Đối với người Thụy Sỹ, đúng giờ không chỉ đơn thuần là hành động đúng, mà còn là cội nguồn của sự hài lòng tận đáy lòng. Dường như người dân Thụy Sỹ học theo định nghĩa về hạnh phúc của triết gia người Đức Schopenhauer rằng hạnh phúc là ‘không có đau khổ’. Họ tìm niềm vui thật sự trong cuộc sống từ cách mọi thứ diễn ra đúng giờ và đạt hiệu quả cao.

‘Tôn trọng người khác’

Bất cứ lúc nào đến Thụy Sỹ, tôi cũng đều trải qua một số giai đoạn phản ứng trước sự đúng giờ của họ.

Ban đầu tôi cảm thấy thích thú, nhất là khi tôi đến từ những nước láng giềng như Ý hay Pháp, nơi người dân thoải mái, dễ dãi hơn trong vấn đề thời gian. Ngược lại, cuộc sống ở Thuỵ Sỹ thì nhất thiết vào khuôn khổ và khiến chúng ta có thể tin tưởng vào chuyện giờ giấc. Nếu ai đó nói họ sẽ gặp tôi vào lúc 2 giờ chiều thì họ sẽ đến vào lúc 2 giờ chứ không phải 2:05 hay 1:55. Điều này khiến tôi cảm thấy thích thú, nhưng niềm vui đó không kéo dài được lâu.

Sau đó nó làm tôi cảm thấy phiền hà. Sự đúng giờ đến mức cực đoan khiến tôi có cảm giác giống như một sự bủn xỉn và tôi thấy mình đồng ý với câu nói của nhà văn Anh Evelyn Waugh rằng “sự đúng giờ là đức tính của những người tẻ nhạt”.

Thụy Sỹ nổi tiếng về sự đúng giờ và sạch sẽ Bản quyền hình ảnh Mayall/ullstein bild via Getty Images
Image caption Thụy Sỹ nổi tiếng về sự đúng giờ và sạch sẽ

Tuy nhiên cách nhìn nhận như vậy là không công bằng và cuối cùng tôi cũng rút ra kết luận của riêng mình về sự đúng giờ của Thụy Sỹ theo đúng bản chất của nó: đó là sự thể hiện sự tôn trọng đối với người khác. Một người đúng giờ là người biết quan tâm đến người khác. Khi xuất hiện đúng giờ trong mọi việc người dân Thụy Sỹ ngụ ý nói rằng: “Tôi rất trân trọng thời gian của bạn và nói rộng ra tôi rất trân trọng bạn.”

Không phải ngẫu nhiên mà người Thụy Sỹ là những người thợ làm đồng hồ nổi tiếng thế giới. Điều gì có trước: những chiếc đồng hồ chính xác hay những người thợ chính xác? Khó mà nói được, nhưng kết quả chỉ là một: một đất nước mà tàu hỏa và tất cả mọi thứ khác đều chạy đúng giờ. Và cả các nhà vệ sinh nữa.

“Anh đã nhìn thấy nhà vệ sinh công cộng của chúng tôi chưa?” Dieter, một bác sỹ Thụy Sỹ, hỏi tôi khi chúng tôi cùng uống bia vào buổi trưa ở Geneva. “Chúng hết sức sạch sẽ.”

Ông ấy nói đúng. Các nhà vệ sinh ở Thụy Sỹ quả thật rất sạch, cũng giống như tất cả mọi thứ khác. Ở một số quốc gia thì việc uống nước vặn từ vòi ra đồng nghĩa với tự sát. Còn ở Thụy Sỹ đó là thời thượng. Nước chảy ra từ vòi được lấy từ những con suối tự nhiên.

Lý do gì?

Làm sao giải thích được sự sạch sẽ và đúng giờ này? Không ai biết chính xác.

Tuy nhiên, một giả thiết được nhiều người chấp nhận là về mặt lịch sử mọi thứ bắt nguồn từ địa hình đồi núi khắc nghiệt của đất nước. Bạn phải gieo hạt đúng lúc và thu hoạch kịp thời, nếu không bạn sẽ chết đói.

Điều đáng buồn là sự đúng giờ đang dần trở nên vô nghĩa ở nhiều nơi trên thế giới.

Bản quyền hình ảnh JTB Photo/UIG via Getty Images
Image caption Xe lửa và taxi của Thụy Sỹ hoạt động đạt hiệu quả rất cao

Một phần là do sự xuất hiện của điện thoại di động. Chúng ta không cảm thấy nhất thiết phải đến đúng giờ nếu như chúng ta lúc nào cũng có thể nhắn tin nói rằng chúng ta sẽ đến muộn một vài phút.

Tuy nhiên, tôi không cảm nhận thấy điều này ở Thụy Sỹ.

Susan Jane Gilman, một cây bút người Mỹ đã sống ở Geneva được 11 năm kể lại với sự kính nể rằng bà “chưa bao giờ gặp một chiếc taxi nào đến muộn giờ hoặc không có mặt tại điểm đến vào lúc mà họ nói sẽ đến”.

Bà đã kinh ngạc khi đặt hàng một chiếc tủ lạnh mới, công ty bán hàng đã hứa chính xác là sẽ giao hàng cho bà trong vòng hai tiếng đồng hồ và họ đã giữ lời hứa. Thụy Sỹ đã làm con người bà thay đổi.

Từng là ‘một người trễ nải triền miên’, giờ đây Gilman trở nên đúng giờ một cách tỉ mẩn. “Tôi cảm thấy tôn trọng hơn đối với thời giờ của người khác,” bà nói – nghe rất giống cách nói của người Thụy Sỹ.

Mặt trái của vấn đề

Tuy nhiên, mặt trái của nó là khi trở về New York, quê nhà của bà, bà đã cảm thấy khó chịu trước sự không đúng giờ ở đây: những chiếc xe buýt đến muộn 15 phút hoặc không hề đến luôn hay những người bạn cứ nhẩn nha rồi đến nhà hàng trễ đến 30 phút.

Bản quyền hình ảnh JTB Photo/UIG via Getty Images

“Bạn tôi sẽ nói rằng: ‘Này Suze, đây không phải là Thụy Sỹ, thoải mái đi mà. Họ sẽ giữ bàn cho chúng ta.' Nhưng tôi cảm thấy bực mình khi người khác đến muộn."

Sự đúng giờ không phải không có chỗ dở.

Chẳng hạn như nó tạo ra một kiểu hiệu ứng đám đông. Các tiệm cà phê ở các thành phố của Thụy Sỹ thường rất đông khách vào lúc 4 giờ chiều mỗi ngày bởi vì tất cả mọi người đều được nghỉ ngơi uống cà phê vào đúng 4 giờ. Tại các khu căn hộ, cư dân phải tuân thủ một lịch trình sử dụng máy giặt hàng ngày một cách nghiêm ngặt.

Sự đúng giờ đến mức cực đoan cũng dẫn đến kỳ vọng và khi kỳ vọng đó không được đáp ứng thì nó sẽ dẫn đến thất vọng.

Vào những lúc hiếm hoi khi mọi việc không diễn ra suôn sẻ, người Thụy Sỹ sẽ cảm thấy bối rối và tức giận.

Mới đây, quốc gia này đã rơi vào tình trạng khó chịu khi có tin rằng chỉ có 87,5% xe lửa do hệ thống đường sắt liên bang vận hành đến nơi trong khoảng ba phút so với thời gian quy định, tức là thấp hơn so với mục tiêu 89%.

Tuy nhiên, có lẽ sự bực mình đó cũng có nguyên do của nó. Dù sao đi nữa thì Thụy Sỹ cũng đối mặt sự cạnh tranh gay gắt về sự đúng giờ.

Ở Nhật Bản, tàu cao tốc Shinkansen khiến cho hệ thống đường sắt của Thụy Sỹ trở nên chậm trễ. Mức độ tàu đến chậm trung bình hàng năm ở Nhật chỉ là 36 giây.

Bản tiếng Anh bài này đã đăng trên BBC Travel.

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn