Thế giới đang theo dõi sự kiện này, và nó không hề đẹp đẽ chút nào - Donald Trump và Elon Musk, mỗi người đều cầm chiếc loa lớn nhất trên tay, giờ đây đang hét vào mặt nhau khi sự bất đồng của họ leo thang thành một cuộc khẩu chiến.
Chỉ vài tháng trước, Musk vẫn là "thiên tài vĩ đại" trong miệng Trump và là tấm biển hiệu chói lọi của Đảng Cộng hòa trong ngành công nghệ.
Tuy nhiên, vào ngày 5 tháng 6, một cuộc chiến công khai về "Dự luật lớn và đẹp" (One Big Beautiful Bill) của Đảng Cộng hòa đã hoàn toàn thổi bay "tình huynh đệ”mong manh này thành tro bụi - và ngòi nổ mà Musk tự châm ngòi cuối cùng đã làm tổn thương chính mình.
Kể từ tháng 7 năm ngoái, khi người đàn ông giàu nhất thế giới chính thức tuyên bố ủng hộ Trump trong cuộc bầu cử tổng thống, anh đã mở đường bằng 255 triệu đô la tiền quỹ vận động tranh cử. Trong một thời gian, tiếng cồng, tiếng trống và tiếng pháo nổ vang trời, và cuối cùng đã đưa Trump lên làm tổng thống như ông mong muốn.
Sau chiến thắng của Trump, Musk đã trở thành "nhân viên cốt lõi" của Nhà Trắng : Anh ra vào cùng với tổng thống và lãnh đạo việc thành lập "Bộ Hiệu quả Chính phủ" (DOGE) để thực hiện các biện pháp cắt giảm chi tiêu triệt để. Ảnh hưởng to lớn của anh đã tạo cho thế giới bên ngoài ảo tưởng rằng anh đứng "đằng sau bức màn" và Musk chính là người điều hành quyền lực thực sự.
Musk đã quá kiêu ngạo vào thời điểm đó đến nỗi một số người đã gửi cho anh những lời chúc bất kính :
- Điểm đến tốt nhất cho Musk là di cư đến sao Hỏa, và kết cục tốt nhất là "mất liên lạc trên đường di cư đến sao Hỏa" và trở thành một huyền thoại trên Trái đất.
Sự thắt chặt triệt để của Musk trong DOGE đã nhanh chóng đẩy anh vào tình huống đáng xấu hổ của "kẻ thù công khai".
“Công thức hiệu quả" đáng tự hào của anh đã bị chỉ trích là "nói suông" ; những người biểu tình trên đường phố đã đốt cháy chân dung của anh bằng những khẩu hiệu "tham lam". Thực tế hơn là cái tát vào mặt thị trường vốn : Giá trị thị trường của Tesla đã bốc hơi gần 50 tỉ đô la ba ngày sau khi chính sách được công bố, và các nhà đầu tư đã bỏ phiếu bằng chân của họ, bày tỏ sự bất mãn cực độ của họ với "bộ trưởng bán thời gian" vì đã đưa rủi ro chính trị vào đế chế kinh doanh.
Musk ngồi trong văn phòng bộ trưởng của DOGE, và gã khổng lồ công nghệ này, người đã quen được mọi người tôn trọng, lần đầu tiên nếm trải mùi vị bị mọi người ghét bỏ.
Chẳng bao lâu sau, Trump và Musk đã trải qua thời kỳ trăng mật của tình yêu. Vào cuối tháng 5, Musk được yêu cầu thu dọn đồ đạc và rời đi.
Trước khi rời Nhà Trắng, Musk không thể chịu đựng được nữa và liên tục chỉ trích công khai dự luật chi tiêu khổng lồ của chính quyền Trump. Anh đã đăng một cảnh quay từ bộ phim "Kill Bill" (Cô dâu báo thù) lên mạng xã hội, kêu gọi công chúng phản đối. Anh viết : "Hãy gọi cho các thượng nghị sĩ và các đại biểu quốc hội. Làm cho Hoa Kỳ phá sản là sai !"
Musk chỉ ra rằng dự luật này khiến Quốc hội tăng thâm hụt ngân sách vốn đã rất lớn lên 2,5 nghìn tỉ đô la và khiến người dân Mỹ phải gánh chịu những khoản nợ lớn và không bền vững. Quốc hội đang khiến Hoa Kỳ phá sản.
Sau hai ngày kiên nhẫn, Trump cũng rất tức giận khi được giới truyền thông hỏi về mối quan hệ của ông với Musk : "Tôi rất thất vọng về Elon. Anh ấy hiểu rõ hoạt động bên trong của dự luật này hơn bất kỳ ai ở đây... Đột nhiên anh ấy có ý kiến, và đó là khi anh ấy phát hiện ra rằng chúng tôi sẽ cắt giảm lệnh bắt buộc đối với xe điện".
Ông thẳng thắn tuyên bố rằng sự tức giận của Musk xuất phát từ thiệt hại đối với lợi ích cốt lõi của anh ta - khoản tín dụng thuế khổng lồ cho xe điện trong thời đại Biden sẽ bị thu hồi. Trump thậm chí còn ám chỉ đến việc trả đũa : "Cách dễ nhất để tiết kiệm hàng tỉ đô la là chấm dứt trợ cấp và hợp đồng của chính phủ đối với Musk".
Phản công của Musk cũng nhanh chóng và dữ dội không kém. Anh thẳng thừng phủ nhận những cáo buộc chính của Trump : "Nói dối, tôi chưa bao giờ thấy dự luật này dù chỉ một lần!"
Lời chỉ trích của anh về nội dung của dự luật đi thẳng vào vấn đề : "Rất bất công" khi cắt giảm các ưu đãi cho xe điện mà không động đến trợ cấp dầu khí, và kêu gọi một dự luật "to và đẹp".
Cuộc xung đột ngay lập tức leo thang thành một cuộc chiến hủy diệt cá nhân.
Trump khinh thường tuyên bố rằng "Tôi có thể thắng Pennsylvania mà không cần Musk". Và tiết lộ rằng ông đã rút lại đề xuất của Musk cho ứng cử viên giám đốc NASA Isaacman - đây là sự sỉ nhục trực tiếp đối với ảnh hưởng của Musk.
Phản công của Musk có thể được gọi là mức độ bùng nổ hạt nhân. Anh trực tiếp thả một quả bom trên mạng xã hội : "@realDonaldTrump xuất hiện trong hồ sơ của Epstein. Đây là lý do thực sự tại sao những hồ sơ này chưa được công khai cho đến bây giờ."
Musk đưa ra những lời bóng gió về Trump-Epstein và vụ mất 56 tỉ đô la trong một ngày trong sự sụp đổ ngoạn mục. Bằng cách liên kết cựu tổng thống với vụ bê bối tội phạm tình dục gây sốc, Musk đã hoàn toàn phá vỡ mọi sự hợp tác có thể.
Anh thậm chí còn tuyên bố rằng "Tàu vũ trụ SpaceX Dragon sẽ ngay lập tức bắt đầu cắt đứt các nhiệm vụ của chính phủ", nhân cơ hội này cắt đứt dây rốn quan trọng với đất nước với lý do Trump đe dọa chấm dứt hợp đồng.
Cuộc chiến khốc liệt này đã phơi bày một sai lầm chiến lược lớn của Musk :
Cảm xúc lấn át lý trí :
Từ việc chỉ trích chính sách đến vạch trần tội ác tình dục của Trump, Musk đã nâng tầm cuộc đấu tranh lên vô hạn trong một thời gian rất ngắn, hoàn toàn đóng kín mọi cửa cho sự hòa giải. Khi người đàn ông giàu nhất đích thân ra ngoài chiến đấu trong "cuộc chiến vật chất ảo", thì chính uy tín của anh đã bị tổn hại.
Tự hủy diệt :
Tàu vũ trụ SpaceX Dragon thực hiện các nhiệm vụ quan trọng của chính phủ. Sử dụng "nhiệm vụ cứu trợ tức thời" làm con bài mặc cả cũng giống như tách hoạt động kinh doanh cốt lõi của mình khỏi ý chí quốc gia. Nếu Trump thực sự phản công bằng cách hủy hợp đồng với chính phủ, SpaceX và Tesla sẽ phải đối mặt với những tổn thất vô cùng khổng lồ, không thể tính toán được.
Cô lập bản thân :
Musk có thể trở thành một thế lực chủ chốt trong chiến dịch của Trump, với ảnh hưởng to lớn của anh trong ngành công nghệ và trong số những cử tri trẻ. Giờ đây, sự chia rẽ này không chỉ khiến Trump "thất vọng" một cách trắng trợn, mà còn có khả năng xa lánh những nhóm coi Musk là thần tượng đổi mới nhưng có thể không đồng tình với chủ nghĩa chính trị cấp tiến của anh.
Chính trị là sự tính toán chính xác về lợi ích.
Musk có ảnh hưởng về công nghệ, dư luận và các nguồn lực công nghiệp quan trọng. Anh có thể tối đa hóa các yêu cầu của riêng mình bằng cách giải quyết với cả hai bên.
Tuy nhiên, khi những khác biệt về chính sách đột nhiên bùng nổ thành chiến tranh cá nhân, và khi nhà lãnh đạo doanh nghiệp số 1 đích thân ném "bom hạt nhân" vào một lãnh đạo thế giới đầy quyền lực, thì một ván bài tốt sẽ ngay lập tức bị phá hỏng ?
Nhưng, lão có một niềm tin thánh thiện rằng. Musk là con của ông trời điều xuống giúp nhân loại trong lúc này. Nhiều sự kiện công nghệ thay đổi diện mạo thói quen của nhân loại sẽ xuất hiện và cái ngôi vị giàu nhất trái đất của anh sẽ còn đứng vững mãi cho đến khi anh khuất bóng trần gian. Lời khuyên với anh là : Hãy tránh xa chính trị bẩn thỉu và chú tâm vào khoa học công nghệ !
PHÓ ĐỨC AN 07.06.2025
