Vụ Rohingya: Aung San Suu Kyi trông như "bị ma ám" trước tòa án LHQ

Thứ Bảy, 14 Tháng Mười Hai 20198:00 CH(Xem: 3660)
Vụ Rohingya: Aung San Suu Kyi trông như "bị ma ám" trước tòa án LHQ
bbc.com

Bà Suu Kyi có thể thay đổi cách nhìn của thế giới về chính quyền Myanmar?

Nick Beake Thông tín viên BBC Myanmar

Aung San Suu Kyi Bản quyền hình ảnh Getty Images
Image caption Aung San Suu Kyi bảo vệ chính quyền Myanmar trước tòa án quốc tế về chống diệt chủng trong vụ việc liên quan tới người Rohingya

Cảnh tượng Aung San Suu Kyi, người từng đoạt giải Nobel hòa bình, người từng bị đàn áp, đang đứng ra bảo vệ đất nước của mình trước những cáo buộc diệt chủng đối nhắm vào người thiểu số Rohingya, là một trong những điều trớ trêu đáng sợ.

Trong những năm sau khi bà được trả tự do từ quản thúc tại gia vào năm 2010, các hoàng tử, tổng thống và thủ tướng trên thế giới đã chào đón bà Aung San Suu Kyi với vòng tay rộng mở vào nhà riêng của họ.

p07xhs01

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Aung San Suu Kyi: vì sao biểu tượng hòa bình tới phiên tòa diệt chủng?

Cảm giác tốt đẹp được khoác vai một người đã dành phần lớn cuộc đời trưởng thành của mình để theo đuổi nền dân chủ là hấp dẫn và không thể cưỡng lại.

Khi đó, sự hoành tráng của Cung Hòa bình ở The Hague - một tượng đài nổi bằng đá cẩm thạch tôn vinh toàn cầu đại đồng - sẽ là môi trường thoải mái dành cho một người đoạt giải Nobel Hòa bình của Myanmar. Một nơi đón tiếp, thậm chí, như ở nhà.

Không thể tưởng tượng

p07xkcsj

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Aung San Suu Kyi: "Thách thức lớn nhất của chúng tôi là giải quyết nguồn gốc của sự ngờ vực và sợ hãi, định kiến và thù ghét" (video: tiếng Anh)

Nhưng bây giờ không như thế nữa. Không có thảm đỏ, không có ủy ban chào đón hoặc ban nhạc kèn đồng. Thay vào đó, ánh sáng rót qua kính màu của Đại sảnh Công lý rọi vào vị trí một nhân vật trông đầy ám ảnh, người đã chọn đến và nghe những mô tả về một số hành động ghê rợn nhất. Những hành động được cho là đã phạm phải ở đất nước của bà. Trong lúc bà là người giám sát.

Sau hai năm xét xử tại tòa án của dư luận quốc tế, Aung San Suu Kyi hiện đang cố gắng giành chiến thắng trước 17 thẩm phán tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) - khi bà bảo vệ cho chính quân đội Myanmar, phe đã lấy đi sự tự do của bà suốt 15 năm.

Đó là điều mà bà - và cả thế giới - chắc chắn không bao giờ tưởng tượng được sẽ xảy ra.

Cảnh bất đồng trong nhận thức về quyền con người phổ quát như một thứ ánh sáng mờ nhạt mà đang cố tranh cãi lại lời chứng khủng khiếp của một số trong số 740.000 người tị nạn Hồi giáo Rohingya đã trốn khỏi đất nước của bà đã diễn ra ở phiên tòa The Hague trong tuần qua.

Tôi nhận ra rằng bà đã ngồi vào chiếc ghế hầu tòa, đúng 28 năm tính vào thời điểm sau khi bà được trao giải thưởng Nobel vắng mặt. Đó là một sự châm biếm của lịch sử đã xác định sự chuyển đổi chậm chạp vị thế trên thế giới của Aung San Suu Ky.

Tôi sẽ nhớ rất lâu những hình ảnh từ tuần lễ đặc biệt này.

Có những người Rohingya sống sót đã đi từ Cox's Bazar - khu trại tị nạn ảm đạm lớn nhất thế giới - để tới làm khách trước tòa.

p05fgjk9

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Người Rohingya là ai? (video tiếng Anh)

Mỗi buổi sáng, họ đến trên cùng một loại phương tiện giao thông như của bà Suu Kyi: cùng được hưởng sự thoải mái giống như nhà lãnh đạo đất nước bị buộc tội cố gắng tiêu diệt người dân thuộc sắc tộc của họ. Đối với ba đại diện của cộng đồng vô quốc tịch này, công lý cuối cùng đã được bình đẳng, nếu chỉ trong vài giờ.

Rồi là khuôn mặt của Aung San Suu Kyi, có thể lần đầu tiên nghe thấy chi tiết tàn bạo như vậy, những tội ác được cho là do Quân đội Miến Điện gây ra trong chiến dịch giải phóng của họ ở bang Rakhine vào tháng 8/2017.

Thật là một điều đặc biệt khi quan sát diện bộ của Aung San Suu Kyi, người ta phải mở thêm một sảnh thứ hai để chứa giới truyền thông quốc tế. Có những cái lắc đầu thương tâm, những tiếng thở nén vào cố giữ khẽ, khi các luật sư của The Gambia đọc lời chứng được minh họa từ những người Rohingya sống sót: phụ nữ mang thai bị đánh đến chết, hãm hiếp tập thể, trẻ em bị ném vào lửa.

'Xa phương Tây, vào vòng tay Trung Quốc'

Chúng tôi đã nhìn khuôn mặt của cô Suu Kyi - đôi khi dường như đóng băng - trên một chiếc tivi lớn khi bà nghe những lời cáo buộc chống lại Myanmar của bà.

Aung San Suu Kyi có thể đã ngồi cùng với đội ngũ pháp lý của bà và một phái đoàn nhỏ của Miến Điện, nhưng bà thường hiện ra như một hình ảnh đầy cô đơn.

Bà là một nhà lãnh đạo đã xa lánh những người bạn cũ ở phương Tây và ẩn náu trong vòng tay mạnh mẽ của Trung Quốc, nơi tiếp tục cung cấp hỗ trợ kinh tế và bảo vệ chính trị vô giá trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.

Đó là sự chắc chắn của một quyền phủ quyết của Trung Quốc đối với bất kỳ cuộc bỏ phiếu nào về các tội ác được cho là của chính quyền Myanmar mà sẽ chặn con đường tìm kiếm công lý rõ ràng nhất cho người Rohingya: việc chuyển hồ sơ đến Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC).

Tôi sẽ nhớ những đám đông bên ngoài tòa án - cả ủng hộ và chống lại bà Suu Kyi. Hơn một trăm người ủng hộ đã bay 5.000 dặm từ Myanmar để vẫy các biểu ngữ và hô khẩu hiệu hậu thuẫn: "Mẹ Suu".

Tôi không nghi ngờ gì về tình cảm dành cho bà ở những người ấy là chân thật - đây không phải là cuộc tụ tập theo kiểu chế độ cộng sản, nơi nỗi sợ hãi thuần khiết thúc đẩy tiếng tụng kinh và không ai muốn là người đầu tiên ngừng vỗ tay. Nhưng trên thực tế, họ đã hát một bài hát yêu thích cũ chỉ trích chế độ độc tài quân sự trước đây - bộ máy của tội ác thực sự đã gieo rắc nỗi kinh hoàng trong lòng mọi người.

p07llvvk

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Đánh dấu hai năm lưu vong của người Rohingya

Điều đó nói rằng, đã có một danh sách các bài hát được phê duyệt và lệnh cấm vẫy cờ của đảng Liên minh Dân chủ (NLD) của bà Suu Kyi. Có lẽ, điều này là để tránh ấn tượng mà NLD được hưởng lợi từ sự xuất hiện của bà ở Hague. Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, sự bảo vệ quốc gia của bà sẽ mang lại cho bà một sự thúc đẩy lớn ở trong nước trước cuộc tổng tuyển cử vào năm tới tại Myanmar.

Tôi thấy ba bức ảnh trong tuần này mà cảm thấy đáng kể. Đầu tiên là hình ảnh 10 người đàn ông Rohingya bị sát hại nằm trong một ngôi mộ tập thể ở làng Inn Din, được chiếu trước tòa án. Đây là vụ thảm sát được phóng viên Kyaw Soe Oo và Wa Lone của Reuters tiết lộ. Giới báo chí quốc tế đã thưởng cho họ một giải Pulitzer; còn Myanmar đã trao cho họ hơn 500 ngày tù. Nhóm trợ lý pháp lý của Aung San Suu Kyi cho rằng đây là một bức hình vô cớ và vô vị được đưa ra.

p07mybmg

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Jonathan Head của BBC thăm trại quá cảnh Hla Poe Kaung, được xây dựng trên địa điểm của hai ngôi làng Rohingya bị phá hủy (video tiếng Anh)

Khi đến lượt người đoạt giải Nobel Hòa bình đưa ra một thứ gì đó lên màn hình, bà đã chọn một đám đông mỉm cười trong một trận bóng đá ở thị trấn Maungdaw ở bang Rakhine. Phật tử và tín đồ Islam đoàn kết, kề vai sát cánh. Có cảm giác như một phản ứng kỳ lạ, ngây thơ và yếu đuối trước bức ảnh Inn Din.

Đó là bức ảnh thứ ba và là cuối cùng mà một đồng nghiệp người Miến Điện ở Yangon gửi cho tôi.

Tôi đã nhận được nó đúng vào lúc Aung San Suu Kyi ra trước tòa án lần cuối cùng. Nó cho thấy một chiếc xe tăng trên đường phố.

Tôi như bị đóng băng lại. Đây có phải là một cuộc đảo chính quân sự? Một nỗ lực của các tướng lĩnh vẫn còn mạnh mẽ để đánh cắp đất nước trong khi nhà lãnh đạo được bầu cử dân chủ đang bảo vệ quân đội của họ với thế giới?

Hóa ra những chiếc xe tăng dường như đang được chuyển đến một căn cứ mới nhưng nó khiến những trái tim như đang chạy đua trong một đất nước mà quá trình chuyển đổi sang dân chủ vẫn còn bấp bênh.

Quyết định của Aung San Suu Kyi đến đây đảm bảo điều này sẽ luôn trở thành "một cảnh tượng kinh ngạc" và đánh dấu sự kết thúc của bất kỳ hy vọng còn sót lại nào ở phương Tây rằng bà sẽ tránh xa quân đội mà bà không kiểm soát.

p074wj92

Máy của bạn không hỗ trợ nghe xem

Nick Beake mục kích hiếm hoi một cuộc diễu hành quân sự của Myanmar (video tiếng Anh)

Sau hai năm bị chỉ trích quốc tế vì không sử dụng thẩm quyền đạo đức của mình để đứng lên ủng hộ Rohingya, giờ đây bà là gương mặt thường trực của sự bảo vệ pháp lý đối với một số hành vi lạm dụng tồi tệ nhất có thể tưởng tượng.

Các tướng lĩnh, an toàn cho đến bây giờ và xa khỏi cái lạnh mùa đông của The Hague, đã và đang theo dõi một người đoạt giải Nobel Hòa bình đang cố gắng, trong mắt nhiều người, để bảo vệ những thứ không thể bảo vệ được. Con mắt của công luận chẳng thể nào có thể nhìn khác đi được.

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn