Vẫn lại là Kursk. Trong bài ngày 03/05 tôi viết sơ sài về cách thức mới khi tiến hành chiến dịch tấn công của hình thái chiến tranh mới.
Nay xin viết kỹ hơn: Trong Học thuyết quân sự Nga, hay của Xô-viết trước đây, bao giờ cũng hết sức coi trọng nhiệm vụ chống tăng trong tổ chức phòng ngự.
Vì vậy Nga chú trọng các hình thức từ thụ động (xây dựng công trình phòng ngự chống tăng bằng hàng rào cự mã, đào các hào chống tăng rộng và dài suốt theo hệ thống, kết hợp với các bãi mìn…) đến chủ động: quan tâm, phát triển đúng mức lực lượng bộ đội chống tăng bằng vũ khí cá nhân, pháo và cực kỳ chú trọng phát triển pháo tự hành chống tăng.
Cuối cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai đánh dấu sự ra đời của đạn lõm, với khẩu súng chống tăng đáng sợ “Panzerfaust” mà Hồng quân gọi bọn lính Đức sử dụng súng này là “Phao-ních”, tập trung tìm cách tiêu diệt những binh lính đó vì mối lo chúng đốt xe tăng Hồng quân như đốt rơm… Từ đó nhiệm vụ chống tăng chuyển sang một trang mới: Sự phát triển của các vũ khí cá nhân nhỏ gọn, nhưng mạnh mẽ và không kém phần nguy hiểm.
Trong vài chục năm, quá trình phát triển các loại vũ khí này dẫn đến việc chúng ngày càng hoàn thiện hơn, dễ sử dụng hơn, độ chính xác càng ngày càng cao, tầm bắn xa và cực kỳ uy lực. Đặc biệt là sự ra đời của các loại tên lửa chống tăng “dội nóc” với tầm bắn rất xa và gần như chính xác 100 %, với cả loại có dây và không dây điều khiển…
Tổ chiến đấu chống tăng do đó được bảo vệ an toàn từ cự ly xa, không còn mối lo bị tiêu diệt bởi lực lượng bộ binh đi theo bảo vệ xe tăng nữa. Đồng thời với các loại vũ khí này, việc bộ binh đi theo bảo vệ xe tăng trở nên vô nghĩa.
Quá trình này có thể được tóm tắt bởi sự ra đời của các loại vũ khí như RPG-5, RPG-7 (hệ Xô-viết) đến các loại tên lửa Javelin, NLAW (hệ NATO) sau này. Nếu như trong cuộc Chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất năm 1991, chúng ta thấy xe tăng Iraq trở nên đáng thương trước năng lực săn lùng, tìm và diệt của trực thăng Apache Mỹ với tên lửa chống tăng. Thì sau đó vai trò của các loại tên lửa chống tăng chính xác còn được nâng tầm với một cách thức tiếp cận mới: máy bay không người lái.
Như máy bay MQ-9 của Hoa Kỳ có thể tiêu diệt bất cứ mục tiêu cơ giới nào trên mặt đất trong tầm phủ của nó từ trên không: xe tăng, xe bọc thép, ô tô… và sau đó là cả các cá nhân của các tổ chức khủng bố khi chúng ngồi trong nhà.
Cuộc chiến tranh Nga – Ukraine trong giai đoạn đầu cũng mang nhiều nét của giai đoạn tôi vừa kể. Để bảo vệ thủ đô Kyiv, chính quyền Ukraine trang bị vũ khí cá nhân cho nhân dân thành phố trong đó nhiệm vụ chống tăng sẽ được kết hợp giữa dân quân tự vệ sử dụng các loại tên lửa như Javelin (hồi đó họ phong “thánh Javelin” nhỉ) và các đơn vị pháo binh.
Việc chống các mũi tấn công mạnh bằng xe tăng của Nga cũng như vậy, nhưng có một đặc thù “rất Ukraine” là sự kết hợp hiệu quả nhuần nhuyễn của pháo binh và UAV – drone trinh sát trong nhiệm vụ chống tăng. Ngoài ra chúng ta cũng chứng kiến chiến thuật tránh đối đầu xe tăng Nga, và tấn công xe tăng của chúng trong suốt chiều sâu của đội hình, cực kỳ hiệu quả trong giai đoạn đầu của cuộc chiến.
Chỉ sau vài tháng, ngay trong năm 2022, Ukraine đã có một chiến lược phát triển đúng đắn lực lượng UAV – drone và chiến lược này cho thấy nhiệm vụ chống xe tăng trong thời kỳ mới đã thay đổi may mắn như thế nào. Số lượng xe tăng của Nga bị tiêu diệt lớn, và phần lớn số chúng bị tiêu diệt từ xa đã cho thấy tính hiệu quả của chiến lược này.
Vì xe tăng bị tiêu diệt từ xa, nên áp lực lên lực lượng bộ binh trong hệ thống công sự phòng ngự giảm xuống. Không những thế, UAV – drone còn chủ động tìm và diệt các khí tài đối phương, từ xe tăng, xe bọc thép, xe tải… và đặc biệt là các kho tàng hậu cần.
Đồng thời, chiến lược này cũng sẽ làm nảy sinh các yêu cầu mới: Sự kết hợp chặt chẽ và nhịp nhàng, nhuần nhuyễn của các binh chủng khác với binh chủng không người lái. Bây giờ không phải là bộ binh bảo vệ xe tăng nữa, mà là máy bay không người lái bảo vệ xe tăng.
Xe tăng vẫn rất cần thiết, như những video chúng ta xem trên mạng thỉnh thoảng vẫn có cuộc quyết đấu giữa hai xe tăng Nga và Ukraine, là do vẫn có những xe tăng Nga lọt được vào trận địa và khi đó, xe tăng Ukraine được sử dụng để khắc phục tình hình. Hoặc nếu thi hành chiến dịch tấn công, thì xe tăng vẫn phải được xung trận để làm lá chắn thép bảo vệ bộ binh, cũng như nổ súng tiêu diệt các hỏa điểm, lô cốt…
Trải qua hơn 3 năm cuộc chiến tranh của Putler ở Ukraine, tình trạng bị bào mòn của quân đội Nga cũng đã tới mức đáng kể.
Tin mới nhất: Quân Nga dùng đại trà lưới đánh cá để giăng lên các tuyến đường hậu cần, vì bị đánh phá quá dữ dội và dai dẳng từ lực lượng UAV của Ukraine.
Điều này – tình trạng bị bào mòn đáng kể – được chứng minh qua các chiến dịch tấn công thọc sâu vào Kursk và sau đó là Belgorod. Tháng Tám năm ngoái khi tiến vào Kursk, quân Ukraine sử dụng xe rà phá bom mìn mở đường cho các đơn vị cơ động đi sau.
Ngoài pháo binh thì việc trấn áp hỏa lực của quân Nga còn có sự trợ giúp nhiệt tình của lực lượng UAV – drone và các tin tức từ đó về cho thấy, việc tổ chức phòng ngự chống tăng của Nga là yếu kém. Tuy nhiên, UAV – drone Nga cũng gây ra cho lực lượng Ukraine những tổn thất không nhỏ, chúng đốt nhiều xe tăng và xe bọc thép của Ukraine, được đánh giá đến vài chục chiếc bị bắn cháy trên chiến trường Kursk.
Như thế sẽ làm nảy sinh ra yêu cầu, nhiệm vụ mới: chế áp, tiêu diệt các đơn vị điều khiển UAV – drone của Nga từ sớm. Thậm chí không vội thì sẽ tiến hành trong một thời gian không ngắn, trước khi tấn công sẽ có đợt ào ạt, và việc này với thế mạnh của mình, Ukraine sẽ sử dụng UAV – drone trước, sau đó mới đến pháo binh làm việc.
Đó là những hình dung của tôi về hình thái chiến tranh mới. Nếu khi nào diễn ra mưa UAV – drone vào phía sau mặt trận của Nga, thì có thể đó là thời gian trước khi “pháo bắn chuẩn bị” của chiến dịch tấn công.
Sau khi tôi viết bài trên đây (ngày 03/05), ngày 04/05 không quân Ukraine tập kích ổ radar/chỉ huy máy bay không người lái ở Tyotkino. Theo báo CAND của Việt Nam, Bộ Tổng tham mưu Ukraine xác nhận không quân nước này đã tấn công trung tâm điều khiển các đơn vị máy bay không người lái (UAV) của Nga gần làng Tyotkino thuộc tỉnh Kursk – dẫn nguồn The Kyiv Independent.
Báo The Kyiv Independent dẫn thông báo của Bộ Tổng tham mưu Ukraine hôm 05/05 (giờ địa phương) cho biết, cuộc tấn công diễn ra một ngày trước đó với mục tiêu là địa điểm bố trí các hệ thống điều khiển thiết bị bay không người lái trinh sát và tấn công của Nga. Theo tuyên bố từ phía Ukraine, cuộc tấn công đã khiến 20 binh sĩ Nga thiệt mạng và hàng loạt thiết bị của Nga bị phá hủy. Ngôi làng Tyotkino ở tỉnh Kursk nằm cách biên giới Ukraine chưa đầy 10 km. Trước khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga diễn ra, khu định cư này là nơi sinh sống của tới 4.000 người.
Trước đó cùng ngày, Moscow Times dẫn lời quyền Thống đốc tỉnh Kursk Alexander Khinstein cho biết, ít nhất 3 dân thường đã thiệt mạng trong 2 cuộc tấn công riêng biệt của Ukraine ở khu vực Kursk.
Theo đó, 2 phụ nữ đã thiệt mạng khi chiếc UAV đâm vào xe chở công nhân gần làng Shchegolek. Trong một vụ việc riêng biệt, một người đàn ông 53 tuổi đã thiệt mạng do thiết bị nổ được UAV thả xuống làng Zvannoye, cũng gần biên giới với vùng Sumy.
Cả hai ngôi làng đều nằm gần nơi quân đội Ukraine và Nga đã giao tranh trong nhiều tháng qua. Tháng trước, Nga cho biết họ đã giành lại hoàn toàn quyền kiểm soát khu vực Kursk. Tuần trước, ông Khinshtein cho biết 288 thường dân đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Ukraine tại khu vực này.
Theo hai bản đồ ngày 03/05 và hôm qua, 05/05 thì hai đợt tấn công “mưa UAV” giáng vào hậu phương của quân Nga theo hai hướng cơ bản. Hôm đầu tập trung vào bán đảo Crimea và phía đông nam ven biển Azov, hôm sau lệch sang đông – đông bắc. Tất nhiên tính tóm tắt của bản đồ không thể thể hiện được chi tiết những cú đánh có tính “nhắc lại” nhưng chắc chắn là sẽ có.
Cần đánh giá rộng hơn câu chuyện này. Đầu tiên, tôi không cho rằng “mưa UAV” liên tục như thế này là kế hoạch phá lễ kỷ niệm Chiến thắng của Nga, dù nó có tác dụng đó. Như tôi đã báo cáo nhiều lần, với người Nga lễ Chiến thắng bây giờ là ngày lễ công cộng quan trọng nhất nếu không tính các Lễ có tính chất Tết nhất, như Giáng sinh hay Phục sinh… Vì vậy, Lễ Chiến thắng là ngày lễ bất khả xâm phạm. Việc người Ukraine dồn sức tấn công bằng UAV vào ngay trước Lễ Chiến thắng, nhất là trong hoàn cảnh kiệt quệ của quân đội Nga chắc chắn là sẽ làm cho tinh thần của chúng đi xuống với tốc độ không nhỏ.
“Nga hủy lễ duyệt binh ở Sevastopol ngày 9/5” – báo chí Việt Nam đăng thế.
Và sáng sớm nay khi nhận được tin nhắn của một “bà hàng nước” từ Mátxcơva, bán hàng đâu như gần trụ sở Bộ Sân khấu và Trình diễn Nga xác nhận điều này. Chuyện đã công khai nói khắp nơi: quân Nga đứng trước nguy cơ vỡ mặt trận, chỉ cần người Ukraine tấn công là có thể vỡ bất cứ điểm nào. Mà vỡ mặt trận chủ yếu do xuống tinh thần. Các đơn vị ít tham gia hoạt động tấn công, thì ít tổn thất nhưng cũng ít được chăm lo, tiếp tế trang bị, thiết bị, vũ khí, đạn dược… cái gì cũng thiếu thốn, nghèo nàn.
Theo “bà hàng nước”, đợt này Ukraine dùng UAV tấn công trong đêm rất nhiều mục tiêu: Điểm tập trung nghỉ đêm của quân lính, văn phòng của sĩ quan chỉ huy, kho đạn dược và đặc biệt là truy tìm các nhóm điều khiển UAV, các phương tiện chiến tranh điện tử.
Tất cả đều diễn ra cùng lúc, trong nội bộ của Putler thì sức ép gia tăng, tác động của đòn tấn công vào đúng dịp ngày Lễ trọng đại là ghê gớm. Và hôm qua thì lại là các hoạt động tấn công vào Kursk – “vẫn lại là Kursk”. Theo tôi thì chưa đâu, chưa phải là tấn công lớn đâu, thăm dò “trinh sát chiến đấu” thôi, nhưng dùng UAV – drone “chà xát” mạnh như hiện tại, thì dấu hiệu của đòn tấn công đã rõ lắm rồi đấy.
Về câu hỏi: Khu vực nào sẽ nóng? Tôi không rõ, nhưng nếu tấn công sâu vào Kursk hoặc Belgorod thì sẽ phải giữ đất đã chiếm được và duy trì hậu cần… nên tôi nghĩ chỉ là những đòn phụ. Trong khi đó ở Pokrovsk, Nga tập trung ít nhất 2 tập đoàn quân, tức là cỡ 60.000 người đến hơn thế nữa. Nếu phá vỡ chỗ này cùng đòn ở Crimea, thì những diễn biến tiếp theo sẽ là “bại binh như núi lở”.
PHÚC LAI 06.05.2025
