Xu hướng các cặp đôi đồng tính xin tinh trùng từ bạn bè, người quen

 

Nhiều cặp đôi đồng tính chọn tạo dựng tổ ấm bằng việc nhận tinh trùng hiến tặng từ bạn bè hoặc người quen, một xu hướng giúp tái định nghĩa các cấu trúc gia đình hiện đại.

Khi Alice, hiện 39 tuổi, lần đầu tiên bắt đầu nghĩ đến việc có con một mình, ý tưởng sử dụng ngân hàng tinh trùng mang lại cho cô "cảm giác lạ lẫm".

Cô không biết làm thế nào để chọn từ danh sách những người hiến tặng tiềm năng khi các đặc điểm về họ khá dàn trải và chung chung: người chơi bass, sinh viên đại học chuyên ngành văn học Anh, hay có mắt xanh lơ.

Với Alice, việc chọn một người bạn thân làm người hiến tặng tinh trùng cho mình mang lại cho cô "cảm giác đơn giản hơn và giàu cảm xúc hơn".

Nay, con gái của Alice, có cha ruột là một người bạn mà Alice từng sống cùng thời học cao học, đã được ba tuổi.

"Anh ấy là sự lựa chọn hiển nhiên," Alice nói về người hiến tặng tinh trùng cho mình. "Thành thật mà nói, tôi không có nhiều bạn nam mà tôi thực sự thân thiết." Trong bữa ăn sáng muộn cùng anh bạn, cô đã hỏi liệu anh ấy có thể cân nhắc chuyện hiến tặng tinh trùng cho mình không, và anh ấy đã trả lời rằng: được.

Alice vẫn giữ liên lạc gần gũi với người hiến tặng tinh trùng cho cô và bạn đời của anh ấy. Con gái và bạn đời của Alice gọi họ là "chú" và "dì". "Tôi thích việc con tôi có mối quan hệ với người hiến tặng," Alice, hiện sống tại California, cho biết. Điều đó cũng cho thấy "khả năng tạo dựng cộng đồng rộng lớn hơn và các cấu trúc gia đình của người đồng tính".

Trong vài năm qua, khoảng cách giữa những người thuộc cộng đồng LGBTQ và những người khác trong việc sinh con đang thu hẹp lại.

Theo dữ liệu năm 2018 từ Khảo sát Xây dựng Gia đình của Người LGBTQ có trụ sở tại Hoa Kỳ, 48% những người LGBTQ thuộc thế hệ thiên niên kỷ đã quyết định tăng thêm thành viên gia đình họ, so với 55% những người không phải là LGBTQ cùng thế hệ này.

Để so sánh, thì các số liệu trước đây cho thấy có gần 70% người không phải là LGBTQ trên 55 tuổi có con; tỷ lệ này ở người LGBTQ trong cùng độ tuổi chỉ là 28%.

Đối với một số cặp đôi LGBTQ, những người không thể cùng nhau có con chung về mặt sinh học, thì việc dùng tinh trùng hiến tặng ngày càng trở nên hấp dẫn. Chẳng hạn, dữ liệu của Australia năm 2018 cho thấy những phụ nữ độc thân và các cặp đồng tính nữ chiếm 85% số người nhận tinh trùng hiến tặng.

Nhiều cặp đôi đồng tính muốn trải nghiệm mang tính cá nhân, tức là họ muốn biết người hiến tặng tinh trùng là ai.

Có một số lý do thúc đẩy sự lựa chọn này, chẳng hạn như có mối quan hệ thân thiết với cha mẹ ruột của đứa trẻ tương lai, liên lạc với họ về các vấn đề y tế và tạo ra một gia đình mở rộng.

Mặc dù điều này hoàn toàn có thể thực hiện được nếu một cặp vợ chồng đến ngân hàng tinh trùng hoặc các loại dịch vụ kết nối khác, nhưng việc lựa chọn bạn bè hoặc người có mối quan hệ cá nhân hiến tặng thì sẽ ít tốn kém hơn.

Bất kể thế nào thì những lựa chọn này cũng đều đòi hỏi phải thực hiện qua một tiến trình suy tính cẩn thận, thấu đáo, liên quan tới các cân nhắc về cảm xúc, tài chính và pháp lý không chỉ ảnh hưởng tới cuộc sống của cha me và người hiến tặng tinh trùng mà còn cả của đứa trẻ trong tương lai.

Thay đổi cách tạo lập gia đình

Mặc dù ngày nay có nhiều dịch vụ để giúp các cặp đôi LGBTQ thụ thai thông qua hiến tặng tinh trùng, nhưng hồi cách đây hơn 20 năm, khi Lisa Schuman, người sáng lập Trung tâm Tạo dựng Gia đình, bắt đầu làm việc trong lĩnh vực này, thì không phải vậy.

Trong số các tổ chức hàng đầu vào thời điểm đó - như Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ và Hiệp hội Sinh sản Hoa Kỳ - không hề có "bất kỳ người đồng tính nào có mặt đại diện tại đây", cô nói.

Nhiều cặp đôi đồng tính mà cô đã nói chuyện với coi việc nhận con nuôi là lựa chọn căn bản để bắt đầu xây dựng gia đình. "Họ thực sự không hiểu rằng họ có nhiều lựa chọn khác," Schuman nói.

Schuman đã bắt đầu một chương trình hội thảo dành cho các bậc cha mẹ LGBTQ đang muốn bắt đầu xây dựng gia đình tại Trung tâm Đồng tính nam và Đồng tính nữ ở Thành phố New York, qua đó cô có thể hướng họ đến các lựa chọn khác ngoài việc nhận con nuôi.

Cô nhớ lại rằng lúc đầu chỉ có khoảng năm người đến tham dự ở mỗi buổi hội thảo.

"Tôi cứ tiếp tục tổ chức," cô nói. Khoảng một thập kỷ sau, mỗi buổi diễn thuyết cô tổ chức cho những người đồng tính nữ muốn làm mẹ trong tương lai đã thu hút được khoảng một trăm người.

"Việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính [vào năm 2015] đã giúp ích rất nhiều," cô nói. Thông qua nỗ lực của những người như Schuman, các gia đình LGBTQ đã có cơ hội hiểu thêm về những khả năng lựa chọn xây dựng gia đình của mình.

Tuy nhiên, trong khi những trường hợp chia sẻ kinh nghiệm cá nhân ngày càng được quan tâm, thì lại rất khó để tìm dữ liệu về số lượng các cặp đôi LGBTQ lựa chọn sử dụng bạn bè hoặc thành viên gia đình làm người hiến tặng tinh trùng, không như số liệu có được từ ngân hàng tinh trùng.

Laura Goldberger đã dành hai thập kỷ làm việc trong vai trò là một nhà trị liệu tâm lý, điều hành các nhóm dành cho các bậc cha mẹ LGBTQ đang cố gắng thụ thai.

Goldberger cho biết khoảng một nửa số cặp vợ chồng mà họ nói chuyện quyết định lựa chọn người hiến tặng tinh trùng là bạn bè quen biết chứ không phải là tìm qua dịch vụ bên ngoài hoặc ngân hàng tinh trùng - tỷ lệ đó vẫn giữ nguyên trong suốt quá trình trải nghiệm của họ.

Tuy nhiên, Schuman nói rằng trong vài năm qua cô thấy "ngày càng nhiều" bậc cha mẹ tương lai lựa chọn việc nhận tinh trùng hiến tặng từ bạn bè hoặc thành viên gia đình.

'Sự hiện diện dễ chịu, tuyệt vời'

Sự lựa chọn của Alice không chỉ là hiển nhiên với cô vì việc sử dụng ngân hàng tinh trùng gây cảm giác xa lạ - mà cô cũng biết được ngay lập tức cô sẽ đề nghị ai làm hiến tặng.

Cô và người bạn nam của mình là thành viên của cùng một cộng đồng, đã cùng thực hiện một dự án chính trị và học cùng một trường cao học. Cô rất tin tưởng anh ấy.

"Tôi biết rằng cộng đồng sẽ ràng buộc cả hai chúng tôi phải có trách nhiệm với những cách mà chúng tôi tạo dựng một gia đình đồng tính," cô nói, thừa nhận rằng mối quan hệ của họ không tồn tại trong chân không, mà những người bạn chung của họ sẽ giúp đảm bảo cho việc duy trì giao tiếp lành mạnh trong cộng đồng.

Alice và người bạn hiến tặng tinh trùng cho cô ấy cũng đã có rất nhiều cuộc trò chuyện dài về nguyện vọng của họ, bao gồm cả nội dung tiền sử bệnh tật của gia đình anh ấy, vai trò của anh ấy với tư cách là người hiến tặng tinh trùng sẽ bao gồm và không bao gồm những gì, và gia đình anh ấy sẽ tham gia vào cuộc sống của đứa trẻ như thế nào.

Họ cũng đã thực hiện một cuộc trò chuyện chung qua điện thoại với cha mẹ và em gái của anh ấy để giúp làm rõ những hiểu lầm về mối quan hệ giữa người hiến tặng tinh trùng và đứa trẻ được sinh ra trong tương lai. "Tôi rất vui mừng vì chúng tôi đã có cuộc trò chuyện này," cô nói. "Họ sẽ luôn là một sự hiện diện dễ chịu, tuyệt vời trong suốt [cuộc đời của đứa trẻ]."

Hướng dẫn cách vượt qua những điều 'khó nói'

Tất nhiên, ngay cả với những người bạn thân thiết nhất vẫn hoàn toàn có thể phát sinh những chuyện ngoài ý muốn, với những thứ vô cùng nhạy cảm và có tác động mạnh mẽ.

"Mọi người đều nghĩ rằng nhận tinh trùng là xong chuyện và rồi mọi thứ sau đó sẽ ổn thỏa - chúng tôi là những người bạn thân thiết chứ nào phải ai xa lạ," Schuman nói. "Thế nhưng người ta thường bước vào cuộc hôn nhân khi có cùng ý tưởng, cho rằng rằng họ sẽ bên nhau mãi mãi, mà điều đó thì không phải lúc nào cũng xảy ra."

Schuman nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tư vấn trước khi hiến tặng tinh trùng để đảm bảo rằng người nhận hiến tặng, bạn đời của họ (nếu có) và người hiến tặng thống nhất trước mọi thứ với nhau.

Erika Tranfield, 41 tuổi, người sáng lập và Giám đốc của Pride Angel, một công ty ở vùng Tây Bắc nước Anh, nhắc lại rằng việc giữ liên lạc là điều then chốt, qua đó người nhận có thể kết nối với những người hiến tặng tinh trùng mà họ không quen biết trước, nhưng muốn gặp gỡ và trò chuyện trước khi bắt đầu quy trình nhận hiến tặng.

Tranfield nói rằng có thể rất khó khăn trong việc đề cập đến những câu hỏi "thô lỗ" và không dễ gì bàn thảo, như cho đứa trẻ tương lai theo tôn giáo nào, nuôi dạy đứa bé theo kỷ luật ra sao, nhưng đó là những điều quan trọng phải hỏi người có thể sẽ hiến tặng tinh trùng khi người đó đã là bạn bè, cô nói.

Để tránh những cuộc trò chuyện khó xử như vậy với bạn bè, Tranfield đã thành lập Pride Angel vào năm 2009, một phần là để tìm người hiến tặng tinh trùng cho mình với người vợ của cô hồi đó. Hiện nay có khoảng 25.000 người nhận tinh trùng hiến tặng sử dụng dịch vụ của Pride Angel ở Anh, Mỹ và Châu u.

Tranfield và người khi đó là vợ cô muốn gặp người hiến tặng tinh trùng, và đảm bảo rằng anh ta sẽ không muốn đòi cùng làm cha hoặc chia sẻ trách nhiệm tài chính trong việc nuôi dạy đứa trẻ tương lai, nhưng sẽ sẵn lòng xem kết quả học tập ở trường của đứa trẻ hoặc đến thăm vào dịp Lễ Giáng sinh.

Để đảm bảo cho việc mối quan hệ sẽ diễn ra trong bối cảnh cụ thể ra sao, Tranfield cùng với vợ cũ của mình và người hiến tặng tinh trùng đã ký "thư thảo ước" (letter of intent) nêu rõ các giới hạn trong mối quan hệ tương lai của họ. Đó không phải là một thỏa thuận pháp lý.

Nhiều cặp đồng tính nữ đến từ Mỹ nói chuyện với BBC Worklife cho biết họ đã ký các thỏa thuận được công chứng trước khi nhận tinh trùng hiến tặng hoặc những thỏa thuận do luật sư soạn thảo.

Rosslyn, 40 tuổi và Laura, 37 tuổi, một cặp đã kết hôn ở California, nói rằng họ đã làm việc với một luật sư chuyên về thụ thai cho các cặp đồng tính để lập thỏa thuận với người hiến tặng tinh trùng - một người bạn tốt của Laura từ thời đại học (anh ấy đã ngỏ ý hiến tặng tinh trùng của mình sau khi nghe Laura kể về việc họ đã phải vất vả tìm kiếm người hiến tặng).

Thỏa thuận nêu rõ rằng người hiến tặng sẽ từ bỏ tất cả các quyền làm cha mẹ đối với đứa trẻ tương lai, nhưng anh ấy cùng bạn đời của mình vẫn là những người bạn của gia đình Laura. Hai cô con gái của Rosslyn và Laura, hiện đã 5 tuổi và 2 tuổi, chỉ đơn giản gọi anh ấy bằng tên.

Các quy trình pháp lý khác có thể bao gồm việc người mẹ không mang thai trong cặp đôi nhận con nuôi hợp pháp để có quyền làm mẹ, điều mà bạn đời của Alice có kế hoạch làm đối với con của họ (đứa trẻ này đã gọi bạn đời của Alice là "mẹ").

Đối với Rosslyn và Laura, chi phí cho việc này vào khoảng 2.000 USD (1.480 bảng Anh) cho mỗi đứa trẻ. Các chi phí khác là cho việc thụ thai. Ví dụ, họ phải trả khoảng 300 USD cho một phiên làm việc với hộ sinh chuyên về giúp đỡ thụ thai tại nhà cho đứa con đầu lòng của họ.

Chi phí thụ thai có thể cao hơn đáng kể khi nhận tinh trùng từ ngân hàng tinh trùng.

Đối với cặp đôi đã kết hôn Elizabeth, 32 tuổi và Joy, 36 tuổi, sống ở New York, việc sử dụng ngân hàng tinh trùng cho đến nay đã ngốn mất của họ khoảng 6.000 USD.

Một phần số tiền này là chi trả cho các khoản thanh toán chi phí y tế và vận chuyển tinh trùng, nhưng hầu hết số tiền là để thanh toán cho các ống tinh trùng, thường có giá khoảng 5.300 USD cho 5 ống. Chi phí rã đông các ống tinh trùng đông lạnh trước khi thụ tinh nhân tạo (IUI) là 200 USD, điều họ dự định sẽ sớm thực hiện.

Mặc dù quá trình này khá tốn kém, nhưng cuối cùng cặp đôi quyết định chọn một người hiến tặng tinh trùng mà trước đây họ chưa từng quen, người mà họ chỉ biết được danh tính thông qua dữ liệu tại ngân hàng tinh trùng, do không muốn vướng những rắc rối có thể phát sinh nếu như họ tìm kiếm việc hiến tặng tinh trùng từ người đã quen biết trước.

"Họ sẽ nói đi nói lại, nói như đinh đóng cột là rồi cho dù nhìn đứa con ruột của mình lớn lên ngay trước mắt họ cũng sẽ không có mối quan hệ cha mẹ gì với đứa bé," Elizabeth nói, nhưng cô lo rằng điều đó có thể thay đổi khi đứa trẻ thực sự ra đời.

Vì Elizabeth dự định sẽ là người mang thai đứa trẻ nên họ cũng có cân nhắc việc nhờ anh trai của Joy làm người hiến tặng tinh trùng.

"Ban đầu, ý tưởng về việc máu mủ của mình có thể được hiến tặng làm cho tôi rất vui", Joy nói, nhưng cuối cùng đã quyết định gạt bỏ khả năng này vì những lý do mà Elizabeth đã nêu ra.

"Tôi đến từ một gia đình người Ý đông con nhiều cháu, quanh tôi lúc nào cũng đầy người thân theo đúng nghĩa đen," Joy nói thêm. Cô và Elizabeth không muốn phải lấn cấn với tất cả các cuộc trò chuyện có thể xảy ra giữa đứa trẻ và các thành viên khác trong gia đình về việc đứa bé được thụ thai, sinh ra thế nào.

Các lựa chọn

Theo thời gian, các cặp đôi LGBTQ và những người muốn làm cha, mẹ đã có thêm thông tin và phương kế để giúp họ đưa ra lựa chọn về cách xây dựng gia đình.

Trong khi nhiều người vẫn nhận con nuôi, thì có nhiều người đang chọn cách nhờ những người bạn thân hiến tặng tinh trùng, như Alice, Rosslyn và Laura, và có những người khác lại thích kết nối với những người hiến tặng tinh trùng thông qua các dịch vụ như Pride Angel hoặc ngân hàng tinh trùng.

Bất kể cuối cùng các gia đình này đưa ra quyết định như thế nào, thì thực tế là hiện nay có rất nhiều lựa chọn trong việc tìm người hiến tặng tinh trùng.

Không giống như khi Schuman lần đầu tiên bắt đầu làm việc trong lĩnh vực hỗ trợ sinh sản, hiện nay các cặp đôi ở mọi dạng thức được giới thiệu nhiều cách tạo dựng gia đình khác nhau, dù đó là việc nhận tinh trùng hiến tặng từ một người bạn, từ một người quen, người sẽ ghé thăm đứa trẻ vào dịp nghỉ lễ, hoặc từ một người xa lạ sẽ hoàn toàn không có mối liên hệ nào với cuộc sống sau này của những đứa trẻ.

Đối với Rosslyn và Laura, kiểu gia đình mở rộng mà họ có thể có với cả bạn đời của người hiến tặng tinh trùng và những đứa con trong tương lai vẫn là thứ còn chưa chắc chắn.

Các con của cô và của người hiến tặng tinh trùng "sẽ tự quyết định mối quan hệ hai bên, cách chúng chấp nhận nhau như thế nào, rồi thì là sẽ xưng hô ra làm sao… và cả sợi dây liên hệ huyết thống của chúng đối với [người hiến tặng tinh trùng] khi chúng lớn lên nữa," Rosslyn nói. "Nhưng ngay lúc này đây, tất cả đều đang rất ổn thỏa."

Tên của Alice, Elizabeth và Joy đã được thay đổi để bảo vệ quyền riêng tư; họ tên của Rosslyn và Laura cũng không được nêu vì cùng lý do.