“…Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Trần Hùng nhớ lại, trưa ngày 17, khi một người dân chạy đến đơn vị báo tin xe tăng Trung Quốc đã vào đến Nước Hai, Hòa An, thủ trưởng của ông còn lệnh cho lính “trói nó lại” vì cho rằng người này phao tin đồn nhảm. Vì sao quân dân ta lại bị bất ngờ trước một cuộc tấn công toàn tuyến với quy mô 32 sư đoàn?
Nguyên Bí thư Cao Bằng, Vương Dương Tường, nhớ lại ở Cao Bằng hôm ấy, quân khu còn đưa các chỉ huy quân sự tỉnh về họp. Không ai biết Trung Quốc đánh mình. Ngay cả khi tiếng súng đã nổ vang từ hướng Hà Quảng, Thông Nông, trưởng ty Thủy lợi băn khoăn nói tiếng súng nhiều lắm, không biết súng ta hay súng địch. Một lãnh đạo Cao Bằng khi đó nói anh em cứ yên trí. Đó là súng mình. Ông Tường thừa nhận: “Cơ bản nhất là bấy giờ không ai tin anh em đồng chí lại đánh nhau”, ông Tường nói”.
Trích bài: Đồng chí với nhau, ai nghĩ sẽ đánh nhau –Đào Tuấn (bài phóng sự nhiều kỳ này cũng bị gỡ sau khi đăng được 24 tiếng).
“Người dân” báo tin xe tăng TQ thật ra là một bác sỹ của bệnh viện Thông Nông, anh bị bắt giam ngay lập tức. Sau khi thông báo tình hình vẫn yên ổn, ngay đêm hôm đó bí thư tỉnh đưa vợ con chạy về Thái Nguyên bỏ mặc quân và dân. Sáng hôm sau mọi hoạt động của thị xã Cao Bằng vẫn bình thường, xe khách đi các huyện vẫn hoạt động, cho đến lúc quân Tàu bắc loa: “ Nhân dân hãy ẩn nấp, chúng tôi sang đây chỉ để đánh tập đoàn phản bội Lê Duẩn”. Sau này khi Tàu rút về, dân Cao Bằng hàng ngày mang tên thằng bí thư này ra nguyền rủa.
Sư đoàn bộ bị bọc hậu, bao vây, tiểu đoàn 95 đặc công phải mở đường máu đưa ban chỉ huy sư đoàn thoát khỏi vòng vây. Nhưng Tàu không thể qua nổi Tài Hồ Sìn, trận địa pháo đài Cao Bằng cũng giữ được, đơn vị phòng không 37ly hạ nòng bắn thẳng bộ binh. Lính Tàu gọi đây là “thung lũng Máu” vì chết rất nhiều.
Lúc đó không phải là ngày 17/2 mà sau đó hơn 1 tuần, Trà Lĩnh, Trùng Khánh quân Tàu không qua nổi, chúng đi đường Thông Nông bọc đằng sau đánh ngược lên, Thông Nông có 1 con đường rộng hơn 10 m được Tàu “làm giúp” cách biên giới khoảng 4km thì ngừng. Công binh Tàu ngày đêm mở đường, chưa đầy 1 ngày đêm đã xong, cả 3 quân đoàn của quân khu Thành Đô vào VN theo đường này. Không có bộ đội VN, chỉ có 1 đồn biên phòng 30 người, bắn hết đạn phải rút vào rừng. Khi xe tăng TQ cắm cờ đỏ sao vàng vào đến huyện lỵ, ông huyện đội trưởng đang ngồi ở chợ còn kêu to “Xe tăng Liên Xô”, bọn Tàu bắn 1 loạt đại liên lên trời thế là chạy hết. Ông bác sỹ vội vàng lấy chiếc xe cấp cứu chạy ra thị xã báo tin. Mặt trận Cao Bằng bị vỡ là thế.
Tiểu đoàn mình được lệnh vào Thông Nông “luồn sâu”, hành quân đến nơi thì bị lọt giữa vòng vây trong khi cả tiểu đoàn được trang bị mỗi trung đội có 3 khẩu súng. Tưởng đã chết hết, tiểu đoàn trưởng chửi: “ĐM. chúng nó làm gián điệp cho Tàu”.
Đây là nỗi căm tức và băn khoăn của tụi mình mấy chục năm qua. Điều gì thực sự ở đằng sau?
Ps: Trung đoàn 246 và 677 vẫn giữ vững tuyến trước, đột nhiên bị đánh ngược lên từ phía sau, bọn Tàu bắc loa gọi tên từng chỉ huy tiểu đoàn trở lên là ai.
