Bản quyền hình ảnh Andrew Eames Khu đô thị Baarle-Nassau của Hà Lan có hơn 20 tiểu biệt khu Bỉ, một số trong đó có người Hà Lan.
Ở một góc yên tĩnh của Bắc Âu tồn tại một nơi lạ thường về địa chính trị, ở đó có nhiều tòa nhà có đường biên giới quốc tế chạy xuyên qua. Đó là nơi mà một người có thể nằm cùng giường với vợ hoặc chồng mình, nhưng ngủ ở 2 quốc gia khác nhau. Một nơi mà người ta chuyển vị trí cửa nhà để có lợi về kinh tế.
Cách không xa biên giới Bỉ, khu đô thị Baarle-Nassau của Hà Lan có gần 30 tiểu biệt khu Bỉ, được gọi chung là Baarle-Hertog. Trên bản đồ, chúng trông giống như đám vi khuẩn a-míp, một số trong đó có lẫn người Hà Lan.
Bản quyền hình ảnh Andrew Eames Toàn bộ sự hỗn loạn phức tạp này xảy ra vào thời Trung Cổ khi các mảnh đất được phân phát cho các gia đình quý tộc địa phương khác nhau. Khu Baarle-Hertog đã từng thuộc về công tước (tiềng Hà Lan là hertog) ở Brabant, trong khi Baarle-Nassau là tài sản của họ hàng nhà Nassau thời Trung Cổ.
Khi Bỉ tuyên bố độc lập khỏi Hà Lan vào 1831, hai quốc gia còn lại một một mớ rắc rối quốc tế phức tạp đến mức nhiều chế độ kế tiếp sau không xác định nổi khu địa giới chính xác. Các biên giới mãi tới năm 1995 mới được giải quyết xong khi mảnh đất không chủ còn lại cuối cùng được giao cho Bỉ.
Thoạt đầu, không dễ gì thấy được sự khác biệt của khu này vì trông nó chẳng khác gì các thị trấn Hà Lan điển hình có nhà gạch đỏ. Khoảng 3/4 trong tổng số gần 9.000 cư dân ở đây có hộ chiếu Hà Lan, và đô thị của Hà Lan này cũng chiếm phần lớn diện tích đất (76 km2 so với 7,5 km2). Nhưng sau một thời gian thì sự khác biệt trở nên rõ ràng, mặc dù có sự trợ giúp của vạch kẻ trên đường, dấu chữ thập trắng ,với chữ 'NL" về một phía và 'B' về phía bên kia, và số nhà được đánh dấu bằng quốc lỳ thích ứng.
Bản quyền hình ảnh Toerisme Baarle Các nhà cửa của Hà Lan bề ngoài trông giống nhau hơn so với nhà của bên đối tác Bỉ, và dọc đường của Hà Lan có các cây đoạn trồng thành hàng, cành được tỉa tót cẩn thận và tết như cây nho. Các khu của người Bỉ lại có xu thế kiến trúc đa dạng hơn.
Nếu tôi giỏi nghe thì tôi cũng có thể phân biệt được các giọng nói, Ông Willem van Gool, chủ tịch của văn phòng du lịch Baarle (ông có hộ chiếu Hà Lan, mặc dù mẹ của ông là người Bỉ), giải thích. Mặc dù tiếng Pháp được dạy trong các trường học Bỉ nhưng tiếng Hà Lan là ngôn ngữ chính của cả hai cộng đồng.
Tuy nhiên, van Gool thấy, "Với người Bỉ, tiếng Hà Lan là hơn tiếng địa phương một chút, và với người Hà Lan thì nó nghe… sạch hơn."
Điều đó và với cách tiếp cận ít nghiêm khắc hơn đối với cảnh quan nhà ở của phía Bỉ nên có xu thế một số người Hà Lan coi thường người Bỉ. "Ở thời kỳ mà các trường tan học cùng một lúc, các học sinh hay đánh nhau," van Gool nhớ lại, nhưng tất cả việc đó đã kết thúc vào những năm 1960 khi hai thị trưởng của thị trấn (một là người Hà Lan và một là Bỉ) đã thay đổi để thời gian học không trùng nhau và đã kết hợp các câu lạc bộ thanh thiếu niên để thúc đẩy những tương tác tốt đẹp.
Ngày nay, nhiều cư dân của Baarle-Nassau và Baarle-Hertog có hai quốc tịch và hộ chiếu cả Bỉ lẫn Hà Lan. Sự hòa trộn hòa bình của hai quốc gia đã thu hút sự quan tâm của các cố vấn cho thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, như là một ví dụ về cách mà hai cộng đồng khác nhau có thể sống hài hòa với nhau.
Bản quyền hình ảnh Toerisme Baarle Vậy tất cả sự mập mờ biên giới này có mang lợi ích cho Baarle-Nassau và Baarle-Hertog không? Chắc chắn nó thu hút khách du lịch, ông Van Gool nói. "Số lượng các cửa hàng, khách sạn và quán cà phê sẽ phù hợp hơn với một thị trấn 40.000 dân hơn là 9.000 dân. Và khi các cửa hàng Bỉ đóng cửa vào chủ nhật thì người Hà Lan không đóng."
Tuy nhiên, sự phức tạp vẫn có thể gây khó khăn, đặc biệt khi nói đến cơ sở hạ tầng. Giấy phép xây dựng có thể đặc biệt phức tạp, Leo van Tilburg, thị trưởng khu đô thị Bỉ, nói (trụ sở văn phòng ông bị đường biên giới chia làm 2). Do vị trí của văn phòng, Bỉ phải xin giấy phép của Hà Lan để xây dựng một phần của văn phòng khu đô thị vì vạch sơn sáng của đường biên giới chay ngay qua phòng hội nghị.
Phần lớn thời gian của Tilburg dành để giải quyết việc cung cấp các dịch vụ- giáo dục, cấp nước, cơ sở hạ tầng- cùng với các đối tác Hà Lan của ông là Marjon de Hoon. Rải lại mặt đường là vấn đề gay go nhất vì đường, trên một quãng vài trăm mét, có thể cắt đường biên giới vài lần. Và rồi lại có những rắc rối như quy hoạch các đường ống nước thải.
"Con đường mà có đường ống lắp ráp ở phía dưới có thể thuộc Bỉ, nhưng ai sẽ trả tiền nếu đường ống phải làm to thêm là vì các nhà của người Hà Lan ở gần đó? Và ai trả tiền để dịch vụ đèn đường, nơi mà mặt đường là Bỉ nhưng ánh sáng đèn lại chiếu sáng các cửa sổ Hà Lan?" Tilburg nói. "Nhưng nếu có 100 vướng mắc thì 98 vướng mắc rút cục là không có vấn đề gì, tất nhiên phải sau khi thảo luận rất nhiều."
Mọi thứ đều là vấn đề đàm phán.
Bản quyền hình ảnh Andrew Eames Do các luật về quy hoạch của Bỉ ít có hạn chế hơn so với luật Hà Lan, nên sẽ có những thuận lợi rõ ràng khi có của nhà mở sang đất Bỉ, như Kees de Hoon (không liên quan gì đến thị trưởng Hà Lan) đã giải thích khi tôi gặp ông ở tòa nhà căn hộ, vắt qua biên giới, của ông. Là người mang hộ chiếu Hà Lan sống ở Baarle-Hertog, Kees muốn xây dựng lại tòa nhà cũ ban đầu, nhưng cửa trước nhà lại ở đất Hà Lan và ông không thể có được giấy phép quy hoạch của văn phòng thị trấn Hà Lan. Ông đã giải quyết vấn đề bằng cách lắp đặt một cửa trước nhà thứ hai, cạnh ngay cửa ban đầu nhưng ở phía bên kia của biên giới. Như vậy bây giờ với hai cửa trước của tòa nhà, một căn hộ là Hà Lan, 3 căn hộ còn lại là Bỉ.
Kees không phải là người duy nhất đã lợi dụng các sơ hở về thẩm quyền địa chính; nhiều gia đình lâu năm và các chủ doanh nghiệp sẽ thừa nhận đã được hưởng lợi từ một vài mẹo nhỏ. Ví dụ rõ ràng nhất là một ngân hàng trước đây, nó được xây dựng chùm lên đường biên giới, do vậy công tác hành chính giấy tờ có thể được di chuyển từ bên này của tòa nhà sang bên kia bất cứ khi nào thanh tra thuế một quốc gia tới làm việc.
Mặc dù việc khai thác lỗ hổng luật không còn phổ biến như trước đây, nhưng tôi không thể không tưởng tượng thời vinh quang của việc làm sai luật vượt biên giới. Con bò bí mật chuyển đồng cỏ sau một đêm. Cổ phiếu của cửa hàng mua ở nước bên này và bán ở nước bên kia mà thuế quan không bận tâm. "Đó là chủ đề mà người địa phương thích nói," Van Gool đồng ý, "và nó đã được thực hiện ở cả hai phía của biên giới."
Điều đó không có nghĩa là hai chính quyền khu vực không có xích mích. Tuổi uống rượu ở Hà Lan là 18 tuổi nhưng người Bỉ có thể uống hợp pháp rượu bia ở tuổi 16, vì vậy nếu ông chủ quán Hà Lan từ chối phục vụ một đám thanh thiếu niên, họ có thể chế nhạo ông và đi sang đường bên kia. Và nhiều cửa hàng pháo hoa thuộc khu vực Bỉ là nguồn gây bực tức cho chính quyền Hà Lan. Ở Hà Lan, việc bán và vận chuyển pháo hoa là bất hợp pháp (ngoại trừ gần năm mới). Vì vậy, khi tôi sắp kết thúc chuyến thăm Baarle-Nassau / Baarle-Hertog vào tháng 11, tôi đã phải đối mặt với cảnh sát Hà Lan, họ soi xét kỹ từng người ra khỏi thị trấn.
Có vẻ như, ở nơi thí nghiệm về sự hợp tác xuyên biên giới này, vẫn còn một số vấn đề còn phải được giải quyết.
Bài tiếng Anh trên BBC Travel
