Nhà khoa học John Wilkins là người đầu tiên đề xuất nhiệm vụ có người lái tới Mặt Trăng và ông từng thiết kế một cỗ xe có cánh để hoàn thành mục tiêu.
Thiết kế cỗ xe bay của John Wilkins. (Ảnh: Pinterest)
John Wilkins là nhà toán học và thiên văn học người Anh. Ông sinh năm 1614, là con của thợ kim hoàn Walter Wilkins và Jane Dod, hậu duệ của dòng dõi quý tộc Northamptonshire, theo Ancient Origins. Theo đuổi ngành toán tại Đại học Magdalen, Oxford, Wilkins từng đảm nhiệm nhiều vị trí cao. Năm 1648, ông được bổ nhiệm làm hiệu trưởng Đại học Wadham, Oxford và tham gia thành lập Hiệp hội hoàng gia về tăng cường tri thức tự nhiên năm 1660.
Ở thời của Wilkins, quan niệm phổ biến là các thiên thể như Mặt Trăng rất khác với Trái đất. Tuy nhiên, thông qua quan sát bằng kính hiển vi, Wilkins cho rằng Mặt Trăng là vật thể tự nhiên cấu tạo từ đá, sở hữu khí quyển có nhiều đặc điểm giống khí quyển Trái đất. Dù không phải người đầu tiên nêu ra nhận định trên (trước đó là Galileo và Copernicus), ông trình bày ý kiến bằng ngôn ngữ mà người dân bình thường có thể hiểu được, thậm chí còn kèm theo hình minh họa.
Wilkins dự đoán và tìm cách vượt qua những thách thức khi lên kế hoạch cho nhiệm vụ tới Mặt Trăng. Đầu tiên là phải vượt qua lực giữ các vật thể ở trên mặt đất. Wilkins nhìn nhận lực này giống với lực từ. Dựa trên công trình của nhà vật lý William Gilbert, Wilkins quan sát lực hút giữa hai vật thể thay đổi tùy theo địa điểm và yếu dần qua khoảng cách dài. Do đó, chỉ cần phải vượt qua lực hút của Trái đất, có thể bay vào không gian.
Sử dụng một loạt phương pháp bao gồm hình học và lượng giác học, Wilkins cho là lực hút của Trái đất kết thúc ở độ cao 32 km phía trên mặt đất. Năm 1648, ông xuất bản cuốn sách Mathematical Magick mô tả hàng loạt thiết kế cho những cỗ máy kỳ lạ. Một trong số đó là Cỗ xe bay, dùng để đưa nhân loại tới Mặt Trăng. Cỗ xe sử dụng cánh để bay lên cao, vận hành nhờ lò xo và thuốc súng để các bộ phận chuyển động. Wilkins thảo luận về vật liệu dùng để sơn phủ phần cánh và khuyến nghị cần tiến hành thí nghiệm trong nhiều môi trường không gian nhằm xác định vật liệu phù hợp.
Tuy nhiên, cỗ xe bay của Wilkins không bao giờ trở thành hiện thực và chương trình vũ trụ của ông bị lãng quên. Dù vậy, Wilkins vẫn có một sự nghiệp thành công và nghiên cứu của ông cũng truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ nhà khoa học
