Hôm nay Trump điện đàm cùng Putin, bề mặt là nói về "hòa bình" cho Ukraine. Nhưng theo tôi, dựa trên những gì ông Trump đã "bật mí" sơ lược trước ống kính báo chí trên chuyến bay từ Miami về Washington hôm qua. Tôi cho rằng cuộc điện đàm này chỉ có mục đích "phân liệt" quốc gia Ukraine.

Phân liệt, "démembrement", là từ mà các sử gia đã sử dụng để chỉ cho tình trạng đế quốc nhà Thanh bị liệt cường xâu xé, hậu bán thế kỷ 19, qua các cuộc "chiến tranh thuốc phiện".

Sau cuộc chiến tranh đế quốc Thanh phải ký các hiệp ước (mà nay sử gia người Hoa gọi là các hiệp ước bất bình đẳng) nhượng đất, nhượng các đặc quyền kinh tế cho các đế quốc Tây phương, như Anh, Đức, Pháp, Nga ... và đặc biệt, đế quốc Nhật (với trận thủy chiến ngoài cửa sông Áp Lục với hệ quả là hòa ước Shimonoseki 1893).

Theo tôi, tổng thống Trump đã có nhận định rằng Ukraine là "bên thua cuộc", mà điều này hiển nhiên là không đúng. Mục tiêu xâm chiếm Kiev của Putin đã thất bại từ những ngày đầu cuộc chiến.

Sau 3 năm chiến tranh, với một đạo quân đông đảo thứ ba thế giới, cùng với một nền công nghệ quốc phòng, bao gồm vũ khí hạt nhân, hàng đầu địa cầu và có một nguồn tài nguyên khoáng sản, dầu khí... hầu như vô tận. Kết quả chỉ chiếm được vài ngàn cây số vuông lãnh thổ, với giá phải trả hàng trăm ngàn quân Nga bị loại khỏi vòng chiến, rõ ràng là quá khiêm nhượng. Quân của Putin không thể khuất phục được một đạo quân Ukraine được cho yếu kém, về quân số và trang bị quốc phòng.

Tổng thống Trump đã nói thẳng với tổng thống Zelensky tại Nhà Trắng rằng: "Ông không có lá bài nào cả". Nghĩ cũng đúng. Dưới cặp mắt tài phiệt của Trump, ngoài đô la, vàng, dầu hỏa, khoáng sản... thì không có cái gì quý giá. Trump không thể thấy "lá bài" hiện có trên tay Ukraine, đó là bản thân "người hùng" của Zelensky và tinh thần chiến đấu bất khuất của dân tộc Ukraine. 

Tình hình chiến sự phía Ukraine chỉ bị sa sút khi Trump cắt viện trợ và ngừng cung cấp thông tin tình báo. Làm như chưa đủ, liên tục ba ngày nay Trump đã loan truyền những thông tin thất thiệt về tình trạng quân Ukraine trên mặt trận Kursk. Tổng thống Trump đã thể hiện như là một chiến binh "tâm lý chiến" dưới quyền của "tổng tư lịnh" Putin. Những thiệt hại về nhân mạng, hay những thất thế trên chiến trường của phía Ukraine hiển nhiên đến từ cây dao của Trump đâm sau lưng Zelensky.

Sau khi Mỹ ra nghị quyết trước Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc ủng hộ cuộc chiến xâm lược của Putin hôm đầu tháng Ba năm 2025. Ta đã thấy rằng tổng thống Trump đã có lập trường khác với đại đa số các quốc gia khác về nguyên nhân cuộc chiến. Đại đa số các quốc gia đồng thuận rằng cuộc chiến Ukraine là cuộc chiến "Nga xâm lược Ukraine" và Putin là một "tội phạm chiến tranh", đang bị Tòa Hình sự Quốc tế truy nã.

Thái độ của nội các Trump, qua Nghị quyết nộp Hội đồng Bảo an, là đi ngược lại những nguyên tắc nền tảng của Hiến chương Liên Hiệp Quốc.

Về phương diện công pháp quốc tế, thái độ của Mỹ thông qua Nghị quyết này có ý nghĩa "nhìn nhận tính chính đáng" của phía Nga trong cuộc chiến. Tức là các lập luận của Putin sử dụng để xâm lược lãnh thổ Ukraine từ cuối tháng Hai năm 2022 là "đúng". Hệ quả điều này, các vùng lãnh thổ mà Nga chiếm được của Ukraine trong cuộc chiến, nội các của Trump có thể sẽ nhìn nhận là lãnh thổ của Nga.

Ngoài vấn đề lãnh thổ, Trump cũng đề cập đến việc "phân chia tài sản" của Ukraine. Các tổ hợp nhà máy điện hạt nhân, việc khai thác các cảng biển, các mỏ đất hiếm... của Ukraine hiện đang bị Nga chiếm đóng. Ta còn có thể nhắc đến các tài sản của Nga đã bị "đông lạnh" ở nước ngoài.

Tổng thống Trump làm như Ukraine đã là "thực đơn" đang nằm trên bàn tiệc giữa Trump và Putin.

TRƯƠNG NHÂN TUẦN 18.03.2025