bbc.com

Vì sao nhân viên nữ luôn được thưởng ít hơn nam?

Việc phụ nữ được trả lương thấp hơn đồng nghiệp nam giới là một thực tế khó mà thay đổi trong môi trường làm việc ở Mỹ.

Tính đến tháng Bảy, tương ứng với mỗi một đô la mà một người đàn ông kiếm thì phụ nữ kiếm được 84 xu. Đó là cách biệt đã thu hút sự chú ý lớn từ các học giả, truyền thông và các vụ kiện phân biệt giới tính.

Nhưng con số này chỉ nói lên một phần của câu chuyện về đến bất bình đẳng lương theo giới.

Là giáo sư về quản trị kinh doanh, lâu nay tôi đã nghiên cứu về lương thưởng và sự bất bình đẳng và biết rằng lương cơ bản chỉ là một cách khiến phụ nữ bị thiệt thòi ở nơi làm việc.

Nghiên cứu gần đây của chính tôi và các đồng nghiệp đã làm sáng tỏ làm sao mà các nhân viên nữ - nhất là trong các ngành công nghệ - cũng bị thua thiệt khi nói đến các hình thức trả lương khác vốn ít được chú ý hơn nhiều: thưởng theo cổ phiếu.

Đây là nói về các cổ phiếu thưởng mà theo đó các nhân viên được tặng thưởng bằng cổ phiếu của công ty như một hình thức trả lương, và quyền mua cổ phiếu theo đó nhân viên được quyền mua cổ phiếu của công ty với mức giá định trước trong tương lai. Giá trị của cả hai hình thức cổ phiếu thưởng này đều gắn chặt với giá thị trường của công ty.

Không phải là một sự lựa chọn?

Các hình thức thưởng theo cổ phiếu thường được sử dụng trong các công ty công nghệ và các công ty khởi nghiệp, và chúng có thể chiếm một phần đáng kể trong các khoản đãi ngộ nhân viên.

Trên thực tế, theo Điều tra Xã hội Tổng quan năm 2014 vốn được tiến hành với mẫu ngẫu nhiên ở phạm vi toàn quốc những người trưởng thành đi làm, 20% nhân viên trong khu vực tư nhân sở hữu cổ phiếu và quyền mua cổ phiếu trong công ty họ.

Một số ước tính cho thấy giá trị trung bình của quyền mua cổ phiếu đối với nhân viên được thưởng là 249.901 đô la Mỹ, và giá trị trung bình của cổ phiếu là 60.078 đô la.

Tôi và các đồng nghiệp muốn xem liệu giới tính có vai trò gì hay không trong vấn đề thưởng theo cổ phiếu hay không.

Aaron D. Hill từ Đại học Florida, Ryan Hammond từ công ty lưu trữ dữ liệu Pure Storage, Ryan Stice-Lusvardi từ Đại học Stanford và tôi đã phân tích dữ liệu về thưởng theo cổ phiếu từ hai công ty công nghệ.

Chúng tôi nhận thấy có khoảng cách về giới từ 15% đến 30% trong việc thưởng theo cổ phiếu - ngay cả sau khi đã kiểm soát những lý do thông thường khiến nữ giới có xu hướng kiếm được ít tiền hơn nam giới, chẳng hạn như khác biệt nghề nghiệp và thời gian phục vụ tại một công ty.

Cái tên nói lên điều gì?

Chúng tôi muốn biết đằng sau cách biệt đó có thể là gì, vì vậy chúng tôi đã tiến hành một thí nghiệm mà trong đó chúng tôi yêu cầu những người đi làm đóng vai quản lý trong một công ty hư cấu.

Những người tham gia được yêu cầu đọc hồ sơ đánh giá năng lực của nhân viên và phân phối quyền mua cổ phiếu cho các nhân viên này dựa trên một trong hai tiêu chí thường được sử dụng cho thưởng theo cổ phiếu: giữ nhân tài và ghi nhận nhân viên có tiềm năng.

Các nhân viên hư cấu được ngẫu nhiên gán cho một trong hai cái tên tiêu biểu cho giới tính, Steven và Susan, làm sao để mỗi hồ sơ có một nửa tên nam giới và nửa còn lại là tên nữ giới. Điều này giúp đảm bảo rằng bất kỳ khác biệt nào giữa các hồ sơ sẽ không ảnh hưởng đến kết quả.

Nam hay nữ: ai sẽ được thưởng theo cổ phiếu nhiều hơn?

Điều thấy được là cách biệt về giới nghiêng về phía nam giới trong việc phân phối quyền chọn mua cổ phiếu để giữ nhân tài - chứ không để công nhận tiềm năng.

Nói cách khác, dữ liệu cho thấy khi cổ phiếu được sử dụng như một hình thức khuyến khích để giữ nhân viên ở lại công ty thì có cách biệt đáng kể giữa hai giới.

Kết quả của chúng tôi được củng cố bởi những gì chúng tôi thấy trong dữ liệu mà các công ty công nghệ cung cấp, cũng như dữ liệu công khai của các giám đốc điều hành.

Những phát hiện này được đưa ra vào thời điểm nhiều công ty đang nghiêm túc xem xét chênh lệch lương theo giới.

Nhưng ngay cả khi đang có những nỗ lực nhằm giải quyết cách biệt giới trong lương cơ bản và tiền thưởng, thì chúng tôi nhận thấy rằng nhiều doanh nghiệp dường như không có sự tập trung chú ý ở mức độ tương tự đến việc thưởng theo cổ phiếu.

Chúng tôi đã trực tiếp nghe thấy điều này trong các cuộc phỏng vấn với 27 chuyên gia nhân sự ở cả các công ty nhà nước và tư nhân.

Mặc dù gần như tất cả những chuyên gia này đều thừa nhận rằng công ty của họ đã thực hiện kiểm toán đối với việc chi trả lương theo mức lương cơ bản và đôi khi là tiền thưởng, nhưng chỉ có ba chuyên gia cho biết công ty của họ đã tiến hành kiểm toán việc thưởng cổ phiếu.

Chúng tôi cũng tìm thấy bằng chứng về điều này trong hai công ty công nghệ mà chúng tôi nghiên cứu.

Có cách biệt giới từ nhỏ đến bằng không trong lương, thưởng sau khi tính đến những lý do thông thường khiến nữ giới được trả lương ít hơn, nhưng có cách biệt lớn về trong thưởng theo cổ phiếu.

Bất bình đẳng trong việc thưởng cổ phiếu

Một phần nguyên nhân gây ra cách biệt về giới trong thưởng theo cổ phiếu là lý do ban đầu khiến công ty thưởng cho nhân viên theo hình thức này.

Cổ phiếu và quyền mua cổ phiếu thường được phân phối cho nhân viên để giữ chân nhân viên, khiến họ không rời bỏ công ty.

Trên thực tế, một cuộc khảo sát trên 217 công ty cho thấy gần 90% công ty cho biết việc giữ chân nhân viên là mục tiêu chính của chương trình cho quyền mua cổ phiếu.

Các cuộc phỏng vấn của chúng tôi với các chuyên gia nhân sự đã chứng minh cho điều này. Những người được phỏng vấn đã mô tả thưởng theo cổ phiếu là động lực để 'những người làm việc tốt' ở lại và là 'chương trình thưởng hướng tới tương lai'.

Và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nam giới có xu hướng được coi là có năng lực ở nơi công sở hơn phụ nữ và do đó họ có khả năng được coi là quan trọng hơn để được giữ lại trong công ty.

Nam giới thường được coi là có nguy cơ rời công ty để đến với công ty đối thủ cạnh tranh. Do đó, nam giới có khả năng được nhận thưởng theo cổ phiếu nhiều hơn phụ nữ.

Trong khi một số công ty đang nỗ lực để giải quyết bất bình đẳng giới, phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng nỗ lực này cần được áp dụng rộng rãi hơn cho tất cả các hình thức trả lương.

Felice Klein là phó giáo sư về quản trị tại Đại học Bang Boise State University. Bài gốc đã đăng trên The Conversation và được đăng lại theo giấy phép Creative Common.