Theo một số nhà phân tích được South China Morning Post (28/08) trích dẫn, cuộc tập trận bắn đạn thật quy mô lớn cùng một lúc ở bốn nơi là lời cảnh cáo gửi đến Mỹ và Đài Bắc, dù người phát ngôn của bộ Quốc Phòng Trung Quốc Ngô Khiêm (Wu Qian) khẳng định hôm 27/08 rằng « cuộc tập trận không nhắm vào bất kỳ vào quốc gia nào », nhưng mang lời cảnh báo rõ rệt là « Trung Quốc không sợ Mỹ gây hấn ».

Mỹ-Trung chạy đua tên lửa ở Ấn Độ Dương

Tên lửa DF-26, được bắn thử với tên lửa DF-21 ngày 27/08, có tầm bắn 4.000 km (2.485 dặm), được coi là « loại tên lửa diệt tầu sân bay » và có khả năng mang đầu đạn hạt nhân. Loại hỏa tiễn này nằm trong các loại vũ khí bị cấm trong Hiệp ước về loại bỏ tên lửa tầm trung (INF) được Hoa Kỳ và Liên Xô ký từ khi kết thúc Chiến tranh lạnh. Do không bị ràng buộc vì Hiệp ước này, Trung Quốc đã triển khai khoảng 2.000 tên lửa liên lục địa hoặc tên lửa hành trình có tầm bắn từ 500 km đến 5.500 km. Đây là lý do được Washington nêu khi giải thích về việc rút khỏi INF.

Đối với bộ Quốc Phòng Mỹ, theo thông cáo ngày 27/08, « các hành động của Bắc Kinh, kể cả việc thử tên lửa, càng gây thêm bất ổn cho tình hình ở Biển Đông ». Do đó, Washington sẽ càng thêm ngờ vực Bắc Kinh và « ít có khả năng quân đội Mỹ chùn bước » vì « cạnh tranh và chống Trung Quốc ở quy mô khu vực và toàn cầu » trở thành chiến lược của chính quyền Mỹ, theo nhận định của Derek Grossman, chuyên gia về an ninh thuộc Trung tâm nghiên cứu Rand.

Malcolm Davis, nhà phân tích thuộc Viện Chính sách Chiến lược Úc, cũng đồng tình với ý kiến trên và cho rằng các vụ thử trên sẽ buộc Hoa Kỳ « phải đánh giá rất nghiêm túc về khả năng tên lửa của Trung Quốc ». Loại tên lửa DF không còn là « đồ chơi » được phô trương trong những cuộc duyệt binh trước đây ở Bắc Kinh, theo nhận định Chen Gang, trợ lý giám đốc Viện Đông Á, Đại học Quốc gia Singapore. Và để khống chế quân đội Trung Quốc, có rất nhiều khả năng Hoa Kỳ phát triển và triển khai thêm hệ thống tên lửa ở Ấn Độ Dương.

Nguy cơ xung đột ngoài ý muốn

Ngoài khả năng tăng cường khả năng quân sự, đặc biệt là tên lửa, một nguy cơ khác được chuyên gia Grossman lấy làm ví dụ, đó là « khả năng tính toán nhầm » từ phía Trung Quốc, khiến một tên lửa DF-21 rơi gần một tầu sân bay của Mỹ đi ngang khu vực, quân đội Hoa Kỳ có thể sẽ phải đáp trả nếu cho rằng tên lửa chệch mục tiêu. Nếu trường hợp này xảy ra, tình hình sẽ chỉ thêm xấu đi.

Tuy nhiên, Isaac Kardon, thuộc Trường Hải Chiến Mỹ, không tỏ ra bi quan như vậy khi đánh giá « sự leo thang giữa quân đội hai nước vẫn ở cấp độ thấp » vì « cả hai lực lượng chuyên nghiệp sẽ vô cùng thận trọng trong cách hành xử ».

Các cuộc tập trận ngày càng hùng hậu và trên quy mô lớn của Trung Quốc nhằm ba mục tiêu : kích động tinh thần dân tộc trong nước, ngăn chặn các lực lượng bên ngoài, đặc biệt là Mỹ, can thiệp vào Biển Đông và cảnh cáo các nước láng giềng về các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh.

Liệu chiến lược hung hăng này có quay lại chống Trung Quốc ? Các nước có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ngày càng phản đối mạnh mẽ : Hà Nội yêu cầu Bắc Kinh hủy các cuộc tập trận ở Hoàng Sa, Manila cho biết sẽ cầu viện Washington nếu Trung Quốc tấn công tầu của Philippines ở Biển Đông. Riêng Mỹ sẽ không từ bỏ các chiến dịch FONOP ở trong vùng.