Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã đổi ý, không tiến hành với ý định hủy bỏ thỏa thuận triển khai quân đội đã có từ hai thập kỷ nay với Hoa Kỳ do những diễn biến chính trị và diễn biến khác trong khu vực, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines cho biết hôm thứ Ba 2/6.
Việc chấm dứt Hiệp Ước Thăm Viếng Quân Sự với Mỹ (VFA), vốn là tâm điểm của một trong những liên minh quan trọng nhất của Washington ở châu Á, lẽ ra sẽ có hiệu lực từ tháng 8 sắp tới, và là bước hành động quyết liệt nhất của ông Duterte nhằm thực hiện lời đe dọa bấy lâu của ông là sẽ xuống cấp các quan hệ với Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Teodoro Locsin nói rằng tin Philippines không còn muốn từ bỏ hiệp ước VFA đã được Hoa Kỳ hoan nghênh.
Ông Duterte là người có tính khí bất thường, ông khét tiếng là người hay đối đầu tranh cãi với các cường quốc phương Tây, luôn bất đồng với Washington về một loạt vấn đề. Ông Duterte không ngần ngại thể hiện thái độ bất chấp đối với nước đồng minh quan trọng nhất của mình, là Hoa Kỳ, cũng là nước cung cấp thiết bị quân sự và các khóa đào tạo quân sự thường xuyên cho Philippines.
Việc ông Duterte kết thân với đối thủ truyền thống của Hoa Kỳ, là Trung Quốc, bị nhiều người trong nước chỉ trích. Trung Quốc là nước bị các chức sắc trong bộ máy quốc phòng liên minh của Philippines nghi ngại sâu sắc. Những người chống đối ông Duterte tố cáo rằng ông đã mang chủ quyền quốc gia ra đánh cược khi theo đuổi các khoản đầu tư khổng lồ của Trung Quốc, mà cho tới giờ vẫn còn là những chiếc bánh vẽ.
VFA cung cấp khuôn khổ pháp lý cho phép quân đội Hoa Kỳ luân phiên hoạt động tại Philippines. Các chuyên gia nói nếu không có VFA, thì không thể được thực hiện các thỏa thuận quốc phòng song phương khác.
Ngày 11/2, ông Duterte quyết định hủy bỏ Hiệp Ước Thăm Viếng Quân Sự với Mỹ (VFA, viện lý do là để Philippines đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại. Nhưng thực ra đây là phản ứng tức giận vì Hoa Kỳ thu hồi thị thực nhập cảnh của một cựu cảnh sát trưởng trở thành thượng nghị sĩ Philippines, vì ông này đã từng chỉ huy cuộc chiến tranh chống ma túy đẫm máu của ông Duterte, bị Mỹ và các nước Tây phương khác lên án.
Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Manila lúc đó chấp nhận quyết định của ông Duterte.
“Liên minh lâu đời giữa chúng ta đã phục vụ các lợi ích của cả hai nước và chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng với Philippines.”
Những người chỉ trích nói rằng hủy bỏ Hiệp Ước Thăm Viếng Quân Sự với Mỹ (VFA) là một phản ứng nhất thời sẽ làm suy yếu quân đội Philippines, ngăn Philippines tiếp cận các cuộc tập trận hàng năm, bao gồm huấn luyện chuyên môn để đối phó với những phần tử Hồi giáo cực đoan, ứng phó với thiên tai và chống chọi với các đe dọa hàng hải.
Thông báo chính thức khẳng định Tổng Thống Philippines từ bỏ ý định rút ra khỏi Hiệp Ước Thăm Viếng Quân Sự -VFA trong bối cảnh có nhiều thay đổi chính trị và diến tiến khác trong khu vực, nhưng không cho biết các diễn tiến ấy là gì.
