Bản quyền hình ảnh Getty Images

Trung Quốc hôm thứ Sáu tuyên bố sẽ đấu tranh chống lại Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, quyết định đột ngột giảm 10% thuế quan đối với hàng nhập khẩu 300 tỷ USD còn lại của Trung Quốc, một động thái chấm dứt thỏa thuận thương mại kéo dài một tháng, theo hãng tin Reuters hôm 03/8/2019.

Tân đại sứ của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, Zhang Jun, nói Bắc Kinh sẽ thực hiện các biện pháp đối phó cần thiết, để bảo vệ quyền lợi của mình và mô tả thẳng thừng rằng hành động của ông Trump là một hành động phi lý, vô trách nhiệm.

"Quan điểm của Trung Quốc rất rõ ràng rằng nếu Mỹ muốn đàm, thì chúng tôi sẽ đàm, nếu họ muốn chiến, thì chúng tôi sẽ chiến," nhà ngoại giao của Trung Quốc nói với các phóng viên ở New York, cũng báo hiệu rằng căng thẳng thương mại có thể làm tổn thương sự hợp tác giữa hai nước trong hồ sơ với Bắc Hàn.

Tổng thống Trump nói Trung Quốc còn phải làm rất nhiều để xoay chuyển mọi thứ trong các cuộc đàm phán thương mại và ông lặp lại một mối đe dọa trước đó là Mỹ sẽ tăng thuế quan đáng kể nếu Trung Quốc không làm như vậy.

"Chúng ta không thể qua loa rồi làm một thỏa thuận bình đẳng với Trung Quốc. Chúng tôi phải hành động và thực hiện một thỏa thuận tốt hơn với họ," ông Trump Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng.

Tổng thống Mỹ đã làm choáng váng thị trường tài chính hôm thứ Năm, 01/8, khi nói rằng ông có kế hoạch đánh thuế bổ sung bắt đầu từ ngày 01/9, đánh dấu một kết thúc bất ngờ cho một thỏa thuận ngừng chiến trong cuộc thương chiến kéo dài một năm giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới mà đã làm chậm lại tăng trưởng toàn cầu và làm gián đoạn các chuỗi cung ứng toàn cầu, Reuters bình luận.

Hôm thứ Sáu, 02/8, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói Trung Quốc đang kiên định lập trường của mình trong cuộc tranh cãi thuế quan kéo dài 13 tháng với Hoa Kỳ, hãng tin Anh tường trình.

"Chúng tôi không chấp nhận bất cứ áp lực, đe dọa, hăm dọa tối đa nào," người phát ngôn này nói trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh.

"Trên những vấn đề chính có tính nguyên tắc, chúng tôi sẽ không nhượng bộ một li," bà cho hay và nói thêm rằng Trung Quốc hy vọng Hoa Kỳ sẽ "từ bỏ ảo tưởng của mình" và quay trở lại đàm phán dựa trên sự tôn trọng và bình đẳng tương liên.

Theo các nhà phân tích, các biện pháp trả đũa của Trung Quốc có thể bao gồm thuế quan, cấm xuất khẩu đất hiếm được sử dụng trong mọi thứ, từ thiết bị quân sự đến điện tử tiêu dùng và hình phạt đối với các công ty Mỹ ở Trung Quốc.

Trump cũng đe dọa sẽ tăng thêm thuế quan nếu Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không hành động chuyển biến nhanh hơn để đạt được thỏa thuận thương mại.

Các mức thuế 10%, mà ông Trump công bố trong một loạt thông điệp trên trang Twitter sau khi ông được các nhà đàm phán thương mại hàng đầu của phía Mỹ báo cáo về sự "thiếu tiến bộ" trong các cuộc đàm phán tại Thượng Hải tuần này, sẽ mở rộng thuế quan đối với gần như tất cả mọi hàng hóa Trung Quốc mà Hoa Kỳ nhập khẩu.

Các phản ứng cho đến nay

Động thái mới từ Tổng thống Trump đã làm rung chuyển thị trường tài chính khi Washington và Bắc Kinh mô tả các cuộc đàm phán thương mại trong tuần này là mang tính xây dựng và lên kế hoạch cho một vòng đàm phán khác vào tháng Chín, theo phóng viên của BBC News từ bắc Mỹ và châu Á.

Tại Phố Wall, chỉ số cổ phiếu Dow Jones giảm mạnh, trượt khoảng 1% và thị trường châu Á giảm trong giao dịch sớm. Giá dầu sụt giảm.

Phòng Thương mại Hoa Kỳ, đại diện cho hơn ba triệu công ty Mỹ, cho biết mức thuế mới nhất đối với Trung Quốc "sẽ chỉ gây ra nỗi đau lớn hơn cho các doanh nghiệp, nông dân, công nhân và người tiêu dùng Mỹ, và làm suy yếu nền kinh tế Mỹ ".

Cơ quan này kêu gọi hai bên gỡ bỏ tất cả thuế quan.

Vòng thuế quan mới nhất diễn ra trong bối cảnh lo ngại rằng chiến lược của ông Trump đang chứng tỏ phản tác dụng và gây hại cho Mỹ nhiều hơn Trung Quốc.

Hôm thứ Năm, 01/8, cựu cố vấn kinh tế của ông Trump, Gary Cohn, nói trong một cuộc phỏng vấn của BBC rằng cuộc chiến thuế quan đang có "tác động mạnh mẽ" đến sản xuất và vốn đầu tư của Mỹ.

Căng thẳng cũng đã ảnh hưởng đến ngân hàng trung ương Hoa Kỳ, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) lần đầu tiên cắt giảm lãi suất vào hôm 1/8 trong một thập kỷ.

Lãnh đạo Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell nói rằng công việc của định chế này không phải là chỉ trích chính sách thương mại của Mỹ, nhưng nói thêm rằng căng thẳng thương mại đã "gần như tột đỉnh" trong tháng Năm và tháng Sáu.

Tác động tới người tiêu dùng

Còn theo Reuters, cố vấn kinh tế Nhà Trắng, ông Larry Kudlow, nói với các phóng viên hôm thứ Sáu rằng tác động đối với người tiêu dùng từ các mức thuế mới nhất sẽ là tối thiểu, mặc dù danh sách mục tiêu trị giá 300 tỷ USD bao gồm gần như tất cả các mặt hàng tiêu dùng, từ điện thoại di động và máy tính xách tay đến đồ chơi và giày dép.

"Tổng thống không hài lòng với tiến trình của thỏa thuận thương mại," ông Kudlow nói với Fox Business Network.

Cổ phiếu của hãng Apple Inc (AAPL.O) đã giảm hơn 2% sau khi giảm tương tự vào thứ Năm, 01/8, vì lo ngại về thuế quan đối với các sản phẩm cốt lõi của hãng này. Các nhà phân tích của ngân hàng Mỹ Bank of America Merrill Lynch hôm thứ Sáu nói rằng thuế quan có thể làm giảm thu nhập khổng lồ của công nghệ từ 50 đến 75 xu (cent) trên một cổ phiếu, với phần lớn là từ thuế đối với iPhone.

Cho đến nay, Bắc Kinh đã kiềm chế việc áp thuế đối với dầu thô và máy bay lớn của Hoa Kỳ, sau khi áp dụng thuế quan trả đũa bổ sung lên tới 25% đối với khoảng 110 tỷ đô la hàng hóa của Mỹ kể từ khi chiến tranh thương mại nổ ra năm ngoái.

Trung Quốc cũng đang soạn thảo một danh sách các "thực thể không đáng tin cậy" - các công ty nước ngoài đã làm tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc. Công ty giao hàng khổng lồ FedEx (FDX.N) của Hoa Kỳ đang bị Trung Quốc điều tra.

"Trung Quốc sẽ đưa ra từng trả đũa một cách có phương pháp, và cố tình, có dụng ‎ý, từng trường hợp một," theo Iris Pang, một kinh tế gia của ING.

"Chúng tôi tin rằng chiến lược của Trung Quốc trong cuộc leo thang chiến tranh thương mại này sẽ làm chậm tốc độ đàm phán và trả đũa ăn miếng trả miếng. Điều này có thể kéo dài quá trình trả đũa cho đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp diễn ra vào tháng 11/2020," nhà kinh tế này nói.

Các mức thuế cũng có thể buộc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) cắt giảm lãi suất trở lại để bảo vệ nền kinh tế Hoa Kỳ khỏi rủi ro chính sách thương mại, theo giới chuyên gia.

Fed đã nhận được một tín hiệu khả dĩ khác về việc cắt giảm lãi suất lần thứ hai vào tháng tới từ dữ liệu việc làm tháng 7 của Hoa Kỳ vào hôm thứ Sáu, 02/8, thông tin cho thấy sự chậm lại trong việc tuyển dụng và có ít số giờ làm việc hơn cho nhân công trong ngành chế tạo, sản xuất.

Nhưng dữ liệu mới cũng cho thấy thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ đã giảm 0,3% trong tháng 6/2019 xuống còn 55,2 tỷ USD trong một dấu hiệu cho thấy các chính sách thuế quan của ông Trump đang hạn chế các dòng đối lưu thương mại. Thâm hụt thương mại hàng hóa với Trung Quốc đã giảm 0,8% xuống còn 30 tỷ USD với nhập khẩu của Trung Quốc giảm 0,7% và xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Trung Quốc không thay đổi.

Đại diện thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đã thông báo với Tổng thống Trump vào đầu tuần này về cuộc gặp mặt trực tiếp đầu tiên với các quan chức Trung Quốc kể từ khi ông Trump gặp ông Tập Cận Bình tại hội nghị thượng đỉnh G20 vào cuối tháng 6/2019, với hai bên đồng ý "đình chiến" trong cuộc chiến thương mại đã kéo dài trên một năm qua.

Các cuộc đàm phán trước đó đã sụp đổ vào tháng Năm, khi các quan chức Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc không giữ các cam kết trước đó, hãng tin Anh cho hay.